Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Uzurpasiya lat usurpatio yiyələnmək hakimiyyətin bir nəfər bir qurum və ya bir qrup adam tərəfindən zor gücünə qanunsuz

Uzurpasiya

Uzurpasiya
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Uzurpasiya (lat. usurpatio - yiyələnmək) — hakimiyyətin bir nəfər, bir qurum və ya bir qrup adam tərəfindən zor gücünə, qanunsuz ələ keçirilməsi. Bunun icraçısı isə uzurpator adlanır.

Dövlət idarəetmə formaları
  • Aristokratiya
  • Demokratiya
    • Təqlidçi demokratiya
    • Liberal demokratiya
    • Nümayəndəli demokratiya
    • Burjua demokratiyası
  • Despotizm
  • Cəmahiriyyə
  • Diarxiya
  • Diktatura
    • Hərbi diktatura
    • Faşist diktaturası
  • Kleptokratiya
  • Korporatokratiya
  • Meritokratiya
  • Monarxiya
    • Mütləq monarxiya
    • Uzurpasiya
    • Konstitusiyalı monarxiya
    • Netokratiya
    • Birpartiyalı sistem
    • Oliqarxiya
    • Oxlokratiya
    • Plutokratiya
    • Respublika
      • Parlament respublikası
      • Prezident respublikası
    • Teokratiya
    • Texnokratiya
    • Tiraniya
    redaktə

    Hakimiyyətin bir qanadının digər qanadının səlahiyyətlərini uzurpasiya etmək, hakimiyyətin parçalanmasının qarşısının alınması cəhdi kimi qəbul olunur.

    Tarixi xronologiyada Qədim Roma və Bizans imperatorları iki qrupa: qanuni imperatorlara və uzurpator imperatorlara bölünür. Roma papaları da bu prinsiplə qanunı papalara və antipapalara bölünürlər. Tarixdə qanuni hakimiyyətə çatmağın yolu sələf-xələf prinsipinə əsaslanır. Qanunsuz yol isə saray çevrilişlərinə, hökmdarın və xələfinin cismən yox edilməsinə, vətəndaş müharibəsi dalğası üzərində hakimiyyətə gəlmə prinsipinə əsaslanır. Parçalanmış dövlətdə bir neçə iddiaçı, ya rəqib hökmdar peyda olarsa, onda qalib gələn hökmdar bir növ "qanuni imperator", yerdə qalanlar isə uzurpator imperatorlar sayılırlar. Lakin istisna hallar da mövcuddur. Misal olaraq 423-425-ci illərdə Qərbi Roma imperatoru olsa da o, uzurpator kimi qəbul olunur.

    Digər bir misal, 284-cü ilə qədər bir uzurpator kimi Roma imperatoru olmuş Diokletian rəqibi qalib gələrək, artıq 285-ci ildən qanuni imperator kimi qəbul edilmişdir.

    V. O. Klyuçevski II Yekaterınanın ıqtıdarı uzurpasıya etməsini belə xarakterizə edirdi:

    image Yekaterina hakimiyyəti ikiqat tutmuşdur: ərindən hakimiyyəti almış və onu yeganə xələfi olan oğluna ötürməmişdir. image

    Antik dövr

    Tiraniya (yun. τυραννίς tyrannís ) Antik dövrədə Yunanıstanda hökmranlıq forması, icraçısı isə tiran (zor gücünə hakimiyyətə gələnə, zülmkar) uzurpatorun ekvivalenti sayılır.

    Aristotelə görə hökmranlıq sxemi
    İqtidar
    sayı
    Legitim İllegitim
    Tək başına Monarxiya Tiraniya
    Qrupun iqtidarı Aristokratiya Oliqarxiya
    Çoxluğun iqtidarı Politiya Demokratiya

    Uzurpatorlar

    • Qay Yuli Sezar ( e. ə. 100 — e. ə. 44)
    • Oktavian Avqust( e. ə. 63 — 14)
    • Van Man (çin. 王莽, pinyin: Wáng Măng— 9 - 23 cü illərdə Çin imperatoru. Edame edilmiştir.
    • Diokletian (284— 305) 284 cü ilə qədər bir uzurpator kimi Roma imperatoru olmuşdur.
    • Tiberi ( e. ə. 14 — 37)
    • (383 — 28 avqust 388) Edame edilmiştir. senator və keçmiş konsul olmuş, imperator Aleksandr Sever öldükdən sonra sələf yeni imperator sui qəsd hazırlayaraq hakimiyyəti öz əlinə almağa cəhd göstərmiş.
    • (392 — 394) müəmmalı ölümündən sonra imperatorun dəftərxana rəisi hərbi magistr dəstəyi ilə özünü 392 ci ildə Qərbi Roma imperatoru elan edir. Şərqi Romada bunu uzurpasiya hesab edirlər. Şərqi Roma imperatoru I Feodosi müdaxilə edərək uzurpator 394 cü ildə tutularaq edam edilir.
    • (397 — 398) Afrikada uzurpator.
    • II Yekaterina (1729—1796) Rusiya imperatriçası
    • Napoleon Bonapart(1799 — 1815) Fransa imperatoru

    İstinadlar

    1. Ключевский В. Курс русской истории. Лекция LXXVI
    2. Liste der römischen Kaiser der Antike[ölü keçid]
    3. "2. Übung 5, Teil 2: Die politisch-publizistische Kampagne Caesars zur Rechtfertigung seiner gegen die traditionelle römische Verfassung gerichteten Usurpation i. J. 49 v. Chr". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-04.
    4. Usurpation Gaius Iulius Caesar
    5. "Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus" (PDF). 2021-10-22 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-04-04.
    6. Usurpationen in der Spätantike: Akten des Kolloquiums "Staatsstreich und ...
    7. "Еще французские просветители, для которых Август был узурпатором и душителем республики, отзывались о нем резко отрицательно". 2014-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-04.
    8. "The Emperor Diocletian". 2021-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-04.
    9. "Eugenius, Flavius, Usurpator 392-394". 2020-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-04.
    10. Zustand des russischen Reiches und Beziehungen desselben zu den Nachbarstaaten bei Katharinas Regierungsantritt
    11. "власти"". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-05.
    12. Napoleon and English Romanticism
    13. "Русским войскам, освободившим Париж от узурпатора Наполеона, установят 3 памятника во Франции". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-04.

    wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

    Uzurpasiya lat usurpatio yiyelenmek hakimiyyetin bir nefer bir qurum ve ya bir qrup adam terefinden zor gucune qanunsuz ele kecirilmesi Bunun icracisi ise uzurpator adlanir Dovlet idareetme formalariAristokratiyaDemokratiyaTeqlidci demokratiya Liberal demokratiya Numayendeli demokratiya Burjua demokratiyasi Despotizm Cemahiriyye DiarxiyaDiktaturaHerbi diktatura Fasist diktaturasi Kleptokratiya Korporatokratiya MeritokratiyaMonarxiyaMutleq monarxiya Uzurpasiya Konstitusiyali monarxiya Netokratiya Birpartiyali sistem Oliqarxiya Oxlokratiya PlutokratiyaRespublikaParlament respublikasi Prezident respublikasi Teokratiya Texnokratiya Tiraniyaredakte Hakimiyyetin bir qanadinin diger qanadinin selahiyyetlerini uzurpasiya etmek hakimiyyetin parcalanmasinin qarsisinin alinmasi cehdi kimi qebul olunur Tarixi xronologiyada Qedim Roma ve Bizans imperatorlari iki qrupa qanuni imperatorlara ve uzurpator imperatorlara bolunur Roma papalari da bu prinsiple qanuni papalara ve antipapalara bolunurler Tarixde qanuni hakimiyyete catmagin yolu selef xelef prinsipine esaslanir Qanunsuz yol ise saray cevrilislerine hokmdarin ve xelefinin cismen yox edilmesine vetendas muharibesi dalgasi uzerinde hakimiyyete gelme prinsipine esaslanir Parcalanmis dovletde bir nece iddiaci ya reqib hokmdar peyda olarsa onda qalib gelen hokmdar bir nov qanuni imperator yerde qalanlar ise uzurpator imperatorlar sayilirlar Lakin istisna hallar da movcuddur Misal olaraq 423 425 ci illerde Qerbi Roma imperatoru olsa da o uzurpator kimi qebul olunur Diger bir misal 284 cu ile qeder bir uzurpator kimi Roma imperatoru olmus Diokletian reqibi qalib gelerek artiq 285 ci ilden qanuni imperator kimi qebul edilmisdir V O Klyucevski II Yekaterinanin iqtidari uzurpasiya etmesini bele xarakterize edirdi Yekaterina hakimiyyeti ikiqat tutmusdur erinden hakimiyyeti almis ve onu yegane xelefi olan ogluna oturmemisdir Antik dovrTiraniya yun tyrannis tyrannis Antik dovrede Yunanistanda hokmranliq formasi icracisi ise tiran zor gucune hakimiyyete gelene zulmkar uzurpatorun ekvivalenti sayilir Aristotele gore hokmranliq sxemi Iqtidar sayi Legitim IllegitimTek basina Monarxiya TiraniyaQrupun iqtidari Aristokratiya OliqarxiyaCoxlugun iqtidari Politiya DemokratiyaUzurpatorlarQay Yuli Sezar e e 100 e e 44 Oktavian Avqust e e 63 14 Van Man cin 王莽 pinyin Wang Măng 9 23 cu illerde Cin imperatoru Edame edilmistir Diokletian 284 305 284 cu ile qeder bir uzurpator kimi Roma imperatoru olmusdur Tiberi e e 14 37 383 28 avqust 388 Edame edilmistir senator ve kecmis konsul olmus imperator Aleksandr Sever oldukden sonra selef yeni imperator sui qesd hazirlayaraq hakimiyyeti oz eline almaga cehd gostermis 392 394 muemmali olumunden sonra imperatorun defterxana reisi herbi magistr desteyi ile ozunu 392 ci ilde Qerbi Roma imperatoru elan edir Serqi Romada bunu uzurpasiya hesab edirler Serqi Roma imperatoru I Feodosi mudaxile ederek uzurpator 394 cu ilde tutularaq edam edilir 397 398 Afrikada uzurpator II Yekaterina 1729 1796 Rusiya imperatricasi Napoleon Bonapart 1799 1815 Fransa imperatoruIstinadlarKlyuchevskij V Kurs russkoj istorii Lekciya LXXVI Liste der romischen Kaiser der Antike olu kecid 2 Ubung 5 Teil 2 Die politisch publizistische Kampagne Caesars zur Rechtfertigung seiner gegen die traditionelle romische Verfassung gerichteten Usurpation i J 49 v Chr 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 04 Usurpation Gaius Iulius Caesar Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus PDF 2021 10 22 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 04 04 Usurpationen in der Spatantike Akten des Kolloquiums Staatsstreich und Eshe francuzskie prosvetiteli dlya kotoryh Avgust byl uzurpatorom i dushitelem respubliki otzyvalis o nem rezko otricatelno 2014 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 04 The Emperor Diocletian 2021 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 04 Eugenius Flavius Usurpator 392 394 2020 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 04 Zustand des russischen Reiches und Beziehungen desselben zu den Nachbarstaaten bei Katharinas Regierungsantritt vlasti 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 05 Napoleon and English Romanticism Russkim vojskam osvobodivshim Parizh ot uzurpatora Napoleona ustanovyat 3 pamyatnika vo Francii 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 04

    Nəşr tarixi: İyun 14, 2024, 15:23 pm
    Ən çox oxunan
    • May 01, 2025

      E.ə. 0-cı illər

    • Fevral 05, 2025

      Dəyər anbarı

    • Mart 15, 2025

      Dəyişkən palıd

    • Aprel 15, 2025

      Dəri top

    • May 03, 2025

      Dərman maqnoliyası

    Gündəlik
    • Azərbaycanca Vikipediya

    • Mirzə Rəbi Kəbiri

    • HƏMAS–İsrail müharibəsi

    • Artak Qulyan

    • 1911

    • Hüseyn xan Naxçıvanski

    • 1916

    • İsrail

    • 11 may

    • 2025

    NiNa.Az - Studiya

    • Vikipediya

    Bülletendə Qeydiyyat

    E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
    Əlaqədə olmaq
    Bizimlə əlaqə
    DMCA Sitemap Feeds
    © 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
    Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
    Yuxarı