Sergey Prokudin Qorski (rus. Серге́й Миха́йлович Проку́дин-Го́рский; 18 (30) avqust 1863 – 27 sentyabr 1944, Paris) — fotoqrafiya sənətinin ən önəmli simalarından biri hesab olunur. Prokudin Qorski 1863-cü ilin 30 avqust tarixində Rusiya imperiyasının Vladimir quberniyasında dünyaya gəlmişdir. Gənclik illərində kimya sahəsində təhsil almağa başlamış və elə bu dövrlərdə də fotoqrafiya sənəti ilə məşğul olmuşdur. Sankt-Peterburq, Berlin və Paris kimi şəhərlərdə məşhur elm adamları ilə birlikdə fəaliyyət göstərən Prokudin Qorski rəngli fotoqrafiyanın ilkin texniki xüsusiyyətlərini yatarmışdır.
Sergey Prokudin Qorski | |
---|---|
rus. Серге́й Миха́йлович Проку́дин-Го́рский | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Vladimir quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (81 yaşında) |
Vəfat yeri | Paris, Fransa |
Milliyyəti | rus |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | fotoqraf, kimyaçı, ixtiraçı, naşir, pedaqoq, müəllim |
prokudin-gorsky.org | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Produkin Qorski 1863-cü ilin 30 avqust tarixində Rusiya imperiyasının Vladimir quberniyasında zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Ailə üzvləri və Qorskilər nəsli imperiyanın hərb işləri ilə məşğul olurdu. Gənclik illərində Qorski təhsil almaq və özünü daha yaxşı inkişaf etdirmək üçün Sankt-Peterburq şəhərinə üz tutur. O burada Sankt-Peterburq Dövlət Texnologiya Universitetində kimya ixtisası üzrə təhsil almağa başlayır və dərs aldığı müəllimlərin arasında Kimyəvi elementlərin dövri sisteminı kəşf etmiş Dmitri Mendeleyevdə yer alır. Qorski texniki fənlərlə yanaşı musiqi və rəssamlıq sahəsində də maraqlanmağa başlayır.
1890-cı ildə Produkin Qorski Anna Aleksandorvna ilə ailə həyatı qurur. Nikahdan cütlüyün Mixayıl və Dmitri adlarında iki oğlan uşaqları dünyaya gəlir. Özünü yüksək eltidada təsdiq edəndən sonra Qorski Sankt-Peterburq şəhəri yaxınlığında yerləşən Lavrov adına metal əritmə zavodunda direktor vəzifəsinə gətirilir və o, bu vəzifəni oktyabr inqilabına gədər davam etdirir. O, eyni zamanda kübar dairələrdə təmsil olunan şəxslərin fotoqrafiya cəmiyyətlərinə qatılır və fotoqrafiya elminin incəlikləri barədə öyrənməyə başlayır. 1901-ci ildə Sankt-Peterburq şəhərində özünün şəxsi fotoqrafiya sənəti ilə bağlı studiya-laboratoriyasını açır. Qorski 1902-ci ildə Berlin şəhərinə səfər edir. Burada rəngli şəkillərin çəkilməsi və əks etdirilməsi sahəsi üzrə dövrünün tanınmış fotokimyaçısı və alimi Adolf Maythdan 6 həftə dərs alır. Fotoqrafiya fəaliyyətinin ilk illərində çəkdiyi şəkillərin Fransa və Almaniyada fotokimya sahəsində fəaliyyət göstərən alimlərə göstərir və onlardan müsbət rəy almağı bacarır. 1906-cı ildə imperiya hüdudlarına qayıdır və elə həmin ildə İRTS jurnalının fotoqrafiya bölümünün baş direktoru təyin olunur. Artıq bu illər Produkin Qorskı Rusiya imperiyası səviyyəsində qəbul edilən və tanınan bir fotoqrafa çevrilmişdi.
Prokudin Qorskinin karyerası boyunca ən çox bəyənilən və diqqət cəlb edən fotosu kimi 1906-cı ildə çəkilmiş Lev Tolstoyun rəngli fotosu göstərilir. Qorski mətbəə sahəsində də fəaliyyət göstərməklə fotoqrafiya sənəti ilə bağlı olan işlərini genişləndirir. Rəngli şəkillərin çəkilməsi sahəsində əldə etdiyi şöhrətdən sonra imperiya ailəsinin üzvlərinin diqqətini cəlb edir və ailədən fotoqrafa onlar üçün işləmək təklif olunur. Produkin Qorskı 1908-ci ildə Mixayıl Alekandroviç və Mariya Feodorova kimi imperiya üzvlərinə öz işlərini nümayiş etdirir. 1909-cu ildə isı Çar II Nikolay və ailəsi ilə tanış olaraq öz işlərini onlarada göstərir. Şəkillərin rəngli formada hazırlanması Çar II Nikolayın diqqətini cəlb edir və Çar tərəfindən Qorskiyə imperiyanın istənilən ərazisinə gedib orada insan və təbiətlə bağlı olan müxtəlif epizodların çəkilməsinə icazə verilir.
Çar tərəfindən fotoqrafın qarşısına qoyulan əsas məqsədlərdən biri isə Rusiya imperiyasının rəngli foto qalereyasını yaratamaq olur. 10 illik səfərləri nəticəsində Qafqazda daxil olmaqla imperiyanın müxtəlif bölgələrinə ziyarət edən Sergey Prokudin Qorski tərəfindən 10 mindən çox fotoqrafiya nümunəsi yaradılır. Produkin Qorski Oktyabr inqilabına qədər gərgin iş rejimində çalışmışdır və işlədiyi ərazilərdə maraqlı fotoqrafiya nümunələri yaratmağa nail olmuşdur. İmperiyada Çar ailəsinin taxtan salınması və ölkədə yeni rejimin hakimiyyətə gəlməsinin ardından Sergey Qorski 1918-ci ildə imperiyanı tərk etmək məcburiyyətində qalır. Ölkə xaricində keçirdiyi illərdə İngiltərə, Fransa və İtaliya kimi ölkələrdə yayımlanan fotoqrafiya jurnalları üçün rəngli foto şəkillərin hazırlanması və yayımlanması işi ilə məşğul olur və bu sahədə yeni elmi araşdırmalar edir. 1922-ci ildə fotoqraf ailəsi ilə birlikdə Paris şəhərinə köçür. Qorski həyatının yerdə qalan bölümünü övladları ilə birlikdə Parisdə açdığı fotoqrafiya studiyasında işləməyə başladı və 1944-cü ildə sürgün həyatını yaşadığı Paris şəhərində vəfat etdi. 27 sentyabr tarixində vəfat edən Qorski Paris şəhərində yerləşən rus məzarlığında dəfn edilir.
Fotoqrafiya sənəti
Sergey Prokudin Qorski kimya, fotokimya və digər texniki sahələrlə məşğul olsa da, birmənalı şəkildə əsas marağı fotoqrafiya sahəsi ilə bağlı idi. Rəngli fotoların çəkilməsi ilə əlaqədar laboratoriyasında araşdırmalar aparan alim bir məsələnini həlli üzərində xüsusi dayanır. Belə ki, Qorski fotoqrafiya aparatı ilə bir-birinin arxası ilə cəld ağ-qara şəkillərin çəkilməsini təmin edir. Hər bir şəkil üçün olan rəng filtirində isə ayrı rəngdən istifadə edir. Belədə əldə etdiyi üç rəngdən hansınını daha parlaq olduğunu müəyyənləşdirir. Bu qeyr-adi təcrübədən əldə edilən şəkillər insan simasının tam əks etdirə bilmirdi. Ancaq qırmızı, yaşıl və mavi filtirli şəkillərdən əldə edilən nəticə daha qənaət-bəxş hesab olunur. Bir şəklin rəngli versiyasını əldə edə bilmək üçün Qorski çox zaman sərf etməli olurdu.
Belə ki, əvvəlcə bir obyektin müxtəlif filtirli ağ-qara foto şəkilləri çəkilir və daha sonra isə uyğun gələn filtirli rənglərin birləşdirilməsi prosesi başlanırdı. Əsasən birləşdirmə zamanı (qırmızı-yaşıl-mavi) üç rəngin filtirindən istifadə edilirdi. Daha sonralar isə fotoqraf tərəfindən çəkilən şəkillərin bir başa rəngli versiyalarının çap edilməsi üsulusda kəşf olunur.
Çar II Nikolay və ailəsi ilə şəxsi tanışlığının olması və işlərinin Çar ailəsi tərəfindən bəyənilməsindən sonra Produkin Qorskiyə imperiyanın istənilən yerinə gedib rəngli foto şəkillərin çəkilməsi icazəsi verilir. 1909–1915-ci illər ərzində imperiyanın müxtəlif ərazilərinə səfərlər edən fotoqraf insanların gündəlik həyatını və qayğılarını çəkməyə başladı. Əsasən kənd həyatı sürən sadə insanların fotolarının çəkilməsinə maraq göstərən fotoqrafın şəkilləri sonralar kübar cəmiyyət tərəfindən ciddi müzakirələrə səbəb oldu. 1918-ci ildə İmperiya daxilində vəziyyətin ağrılaşması və Oktyabr inqilabının yaxınlaşması səbəbindən Avropaya üz tutan Qorski işlərinə İngiltərə, Fransa və Almaniya kimi ölkələrdə davam edir. Fotoqrafiya sahəsində inqilabı yenilik hesab olunan rəngli fotoların çap edilməsini elmə gətirən Sergey Prokudin Qorski bu sahənin ən tanınmış simalarından biri olaraq qəbul edilməkdədir.
Qalereya
- Nil monastırı. (1910)
- Buxara əmiri . (1911)
- Volqa çayı sahilində yaşlı bir liman gözətçisi. (1909)
-
-
- Səmərqənd şəhərindən olan qoca kişi. (1907)
- Buxara şəhərində yerləşən zindan və məhbuslar. (1905-1915)
- Batumi şəhərində çay plantasiyasına sahib Çinli sahibkar. (1905-1915)
- Dağıstanlı kişi və qadın milli geyimdə. (1904)
- Azərbaycanda yaşayan molokan ailəsi. (1905-1915)
- Səmərqənd şəhərində yerləşən meyvə bazarı. (1905-1915)
- Başqırd qadın milli geyimdə. (1910)
İstinadlar
- The Fine Art Archive. 2003.
- "The Prokudin-Gorskii Photographic Record Recreated: The Empire That Was Russia". 2014-09-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-05.
- . 2009-07-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-05.
- . 2014-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-05.
- Kington, Miles (2001–09-25). "What's the Russian for: Say Cheese?". London: The Independent. 2001–09-25. Retrieved 2010–05-23
- "feb-web.ru - arxiv sənədi". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-05.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sergey Prokudin Qorski rus Serge j Miha jlovich Proku din Go rskij 18 30 avqust 1863 27 sentyabr 1944 Paris fotoqrafiya senetinin en onemli simalarindan biri hesab olunur Prokudin Qorski 1863 cu ilin 30 avqust tarixinde Rusiya imperiyasinin Vladimir quberniyasinda dunyaya gelmisdir Genclik illerinde kimya sahesinde tehsil almaga baslamis ve ele bu dovrlerde de fotoqrafiya seneti ile mesgul olmusdur Sankt Peterburq Berlin ve Paris kimi seherlerde meshur elm adamlari ile birlikde fealiyyet gosteren Prokudin Qorski rengli fotoqrafiyanin ilkin texniki xususiyyetlerini yatarmisdir Sergey Prokudin Qorskirus Serge j Miha jlovich Proku din Go rskijDogum tarixi 30 avqust 1863Dogum yeri Vladimir quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 27 sentyabr 1944 81 yasinda Vefat yeri Paris FransaMilliyyeti rusTehsili Sankt Peterburq Dovlet Texnologiya Institutu d Fealiyyeti fotoqraf kimyaci ixtiraci nasir pedaqoq muellimprokudin gorsky org Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiProdukin Qorski 1863 cu ilin 30 avqust tarixinde Rusiya imperiyasinin Vladimir quberniyasinda zadegan ailesinde anadan olmusdur Aile uzvleri ve Qorskiler nesli imperiyanin herb isleri ile mesgul olurdu Genclik illerinde Qorski tehsil almaq ve ozunu daha yaxsi inkisaf etdirmek ucun Sankt Peterburq seherine uz tutur O burada Sankt Peterburq Dovlet Texnologiya Universitetinde kimya ixtisasi uzre tehsil almaga baslayir ve ders aldigi muellimlerin arasinda Kimyevi elementlerin dovri sistemini kesf etmis Dmitri Mendeleyevde yer alir Qorski texniki fenlerle yanasi musiqi ve ressamliq sahesinde de maraqlanmaga baslayir Sergey Prokudin Qorski terefinden cekilmis Lev Tolstoyun rengli foto sekili 1906 1890 ci ilde Produkin Qorski Anna Aleksandorvna ile aile heyati qurur Nikahdan cutluyun Mixayil ve Dmitri adlarinda iki oglan usaqlari dunyaya gelir Ozunu yuksek eltidada tesdiq edenden sonra Qorski Sankt Peterburq seheri yaxinliginda yerlesen Lavrov adina metal eritme zavodunda direktor vezifesine getirilir ve o bu vezifeni oktyabr inqilabina geder davam etdirir O eyni zamanda kubar dairelerde temsil olunan sexslerin fotoqrafiya cemiyyetlerine qatilir ve fotoqrafiya elminin incelikleri barede oyrenmeye baslayir 1901 ci ilde Sankt Peterburq seherinde ozunun sexsi fotoqrafiya seneti ile bagli studiya laboratoriyasini acir Qorski 1902 ci ilde Berlin seherine sefer edir Burada rengli sekillerin cekilmesi ve eks etdirilmesi sahesi uzre dovrunun taninmis fotokimyacisi ve alimi Adolf Maythdan 6 hefte ders alir Fotoqrafiya fealiyyetinin ilk illerinde cekdiyi sekillerin Fransa ve Almaniyada fotokimya sahesinde fealiyyet gosteren alimlere gosterir ve onlardan musbet rey almagi bacarir 1906 ci ilde imperiya hududlarina qayidir ve ele hemin ilde IRTS jurnalinin fotoqrafiya bolumunun bas direktoru teyin olunur Artiq bu iller Produkin Qorski Rusiya imperiyasi seviyyesinde qebul edilen ve taninan bir fotoqrafa cevrilmisdi Prokudin Qorskinin karyerasi boyunca en cox beyenilen ve diqqet celb eden fotosu kimi 1906 ci ilde cekilmis Lev Tolstoyun rengli fotosu gosterilir Qorski metbee sahesinde de fealiyyet gostermekle fotoqrafiya seneti ile bagli olan islerini genislendirir Rengli sekillerin cekilmesi sahesinde elde etdiyi sohretden sonra imperiya ailesinin uzvlerinin diqqetini celb edir ve aileden fotoqrafa onlar ucun islemek teklif olunur Produkin Qorski 1908 ci ilde Mixayil Alekandrovic ve Mariya Feodorova kimi imperiya uzvlerine oz islerini numayis etdirir 1909 cu ilde isi Car II Nikolay ve ailesi ile tanis olaraq oz islerini onlarada gosterir Sekillerin rengli formada hazirlanmasi Car II Nikolayin diqqetini celb edir ve Car terefinden Qorskiye imperiyanin istenilen erazisine gedib orada insan ve tebietle bagli olan muxtelif epizodlarin cekilmesine icaze verilir Car terefinden fotoqrafin qarsisina qoyulan esas meqsedlerden biri ise Rusiya imperiyasinin rengli foto qalereyasini yaratamaq olur 10 illik seferleri neticesinde Qafqazda daxil olmaqla imperiyanin muxtelif bolgelerine ziyaret eden Sergey Prokudin Qorski terefinden 10 minden cox fotoqrafiya numunesi yaradilir Produkin Qorski Oktyabr inqilabina qeder gergin is rejiminde calismisdir ve islediyi erazilerde maraqli fotoqrafiya numuneleri yaratmaga nail olmusdur Imperiyada Car ailesinin taxtan salinmasi ve olkede yeni rejimin hakimiyyete gelmesinin ardindan Sergey Qorski 1918 ci ilde imperiyani terk etmek mecburiyyetinde qalir Olke xaricinde kecirdiyi illerde Ingiltere Fransa ve Italiya kimi olkelerde yayimlanan fotoqrafiya jurnallari ucun rengli foto sekillerin hazirlanmasi ve yayimlanmasi isi ile mesgul olur ve bu sahede yeni elmi arasdirmalar edir 1922 ci ilde fotoqraf ailesi ile birlikde Paris seherine kocur Qorski heyatinin yerde qalan bolumunu ovladlari ile birlikde Parisde acdigi fotoqrafiya studiyasinda islemeye basladi ve 1944 cu ilde surgun heyatini yasadigi Paris seherinde vefat etdi 27 sentyabr tarixinde vefat eden Qorski Paris seherinde yerlesen rus mezarliginda defn edilir Fotoqrafiya senetiAlleia Hameropsda sergilenen qirmizi mavi yasil filtirli ag qara foto sekiller ve hemin uc seklin birlesmesinden yaranmis rengli foto sekil Sergey Prokudin Qorski kimya fotokimya ve diger texniki sahelerle mesgul olsa da birmenali sekilde esas maragi fotoqrafiya sahesi ile bagli idi Rengli fotolarin cekilmesi ile elaqedar laboratoriyasinda arasdirmalar aparan alim bir meselenini helli uzerinde xususi dayanir Bele ki Qorski fotoqrafiya aparati ile bir birinin arxasi ile celd ag qara sekillerin cekilmesini temin edir Her bir sekil ucun olan reng filtirinde ise ayri rengden istifade edir Belede elde etdiyi uc rengden hansinini daha parlaq oldugunu mueyyenlesdirir Bu qeyr adi tecrubeden elde edilen sekiller insan simasinin tam eks etdire bilmirdi Ancaq qirmizi yasil ve mavi filtirli sekillerden elde edilen netice daha qenaet bexs hesab olunur Bir seklin rengli versiyasini elde ede bilmek ucun Qorski cox zaman serf etmeli olurdu Bele ki evvelce bir obyektin muxtelif filtirli ag qara foto sekilleri cekilir ve daha sonra ise uygun gelen filtirli renglerin birlesdirilmesi prosesi baslanirdi Esasen birlesdirme zamani qirmizi yasil mavi uc rengin filtirinden istifade edilirdi Daha sonralar ise fotoqraf terefinden cekilen sekillerin bir basa rengli versiyalarinin cap edilmesi usulusda kesf olunur Car II Nikolay ve ailesi ile sexsi tanisliginin olmasi ve islerinin Car ailesi terefinden beyenilmesinden sonra Produkin Qorskiye imperiyanin istenilen yerine gedib rengli foto sekillerin cekilmesi icazesi verilir 1909 1915 ci iller erzinde imperiyanin muxtelif erazilerine seferler eden fotoqraf insanlarin gundelik heyatini ve qaygilarini cekmeye basladi Esasen kend heyati suren sade insanlarin fotolarinin cekilmesine maraq gosteren fotoqrafin sekilleri sonralar kubar cemiyyet terefinden ciddi muzakirelere sebeb oldu 1918 ci ilde Imperiya daxilinde veziyyetin agrilasmasi ve Oktyabr inqilabinin yaxinlasmasi sebebinden Avropaya uz tutan Qorski islerine Ingiltere Fransa ve Almaniya kimi olkelerde davam edir Fotoqrafiya sahesinde inqilabi yenilik hesab olunan rengli fotolarin cap edilmesini elme getiren Sergey Prokudin Qorski bu sahenin en taninmis simalarindan biri olaraq qebul edilmekdedir QalereyaSergey Prokudin Qorski terefinden cekilen rengli fotolardan numuneler Nil monastiri 1910 Buxara emiri 1911 Volqa cayi sahilinde yasli bir liman gozetcisi 1909 Qelyan ceken muselman kisisi 1905 1915 Deve karvaninin turkmen uzvu 1905 1915 Semerqend seherinden olan qoca kisi 1907 Buxara seherinde yerlesen zindan ve mehbuslar 1905 1915 Batumi seherinde cay plantasiyasina sahib Cinli sahibkar 1905 1915 Dagistanli kisi ve qadin milli geyimde 1904 Azerbaycanda yasayan molokan ailesi 1905 1915 Semerqend seherinde yerlesen meyve bazari 1905 1915 Basqird qadin milli geyimde 1910 IstinadlarThe Fine Art Archive 2003 The Prokudin Gorskii Photographic Record Recreated The Empire That Was Russia 2014 09 02 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 05 2009 07 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 05 2014 05 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 05 Kington Miles 2001 09 25 What s the Russian for Say Cheese London The Independent 2001 09 25 Retrieved 2010 05 23 feb web ru arxiv senedi 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 05 Xarici kecidlerVikianbarda Sergey Prokudin Qorski ile elaqeli mediafayllar var