fbpx
Wikipedia

Revanşizm

Avqust 12, 2021

Revanşizm (fr. revanchisme fransız dilində ki, revanche sözündən götürülüb, intiqam, qisas, hayıf çıxma mənası verir.) — dövlətlərin, partiyaların və ya sosial qrupların uğradığı hərbi və siyasi məğlubiyyətlərin nəticələrini yenidən nəzərdən keçirərək intiqam almaq istəyi. Lakin neytral "revanş" ifadəsindən fərqli olaraq "revanşizm" anlayışı açıq mənfi məna (konotasiya) daşıyır və heç bir itirən tərəfə deyil, yalnız haqsız və təhrik olunmayan təcavüzün təşəbbüskarlarına tətbiq edilir.

Albert Batanye, "Qara ləkə", 1887-ci il. Müəllim dərsdə şagirdə xəritədə Fransa-Prussiya müharibəsi nəticəsində itirilmiş Elzas-Lotaringiyanı göstərir.

İlk dəfə bu söz 1870-ci illərdə Fransada işlədilməyə başlanmış və 1871-ci ildə Fransa-Prussiya müharibəsindən sonra Almaniyaya verilmiş Elzas-Lotaringiya torpaqlarını geri qaytarmaq istəyini ifadə edirdi.

Revanşizm öz aqressiv hərəkətlərinin tamamilə inkarının və kiçildilməsinin etirafından başlayır. Beynəlxalq münasibətlərdə müharibə zamanı itirilmiş mövqeləri bərpa etmək üçün aldığı məğlubiyyətin qisası bəhanəsi ilə yeni bir müharibənin hazırlanmasına dair daha çox çağırış ola bilər. Bu tələblərə itirilmiş ərazilərin qaytarılması, siyasi mövqe və təsir, müharibədən əvvəl dövlətlərarası münasibətlər sistemi və s. daxildir.

Məhdudlaşdırıcı amillər olmadıqda, sözlərdən, şüarlardan və çağırışlardan sadə bir qisas alma arzusu çox vaxt ideologiyaya çevrilir və dövlət siyasətinin əsaslarından birinə çevrilir (məsələn, Birinci Dünya müharibəsindən sonra Almaniyada baş verən hadisələr.).

Tarixi və nümunələr

Fransa

 
1917-ci ilə aid Fransa təbliğat afişasında, Prussiya ətraf ərazilərə caynağını uzadan dəniz fili kimi təsvir edilmişdir. XVIII əsrin məşhur sitatı ilə belə izah olunur: "Hələ 1788-ci ildə Onere Mirabo müharibənin Prussiyanın Milli Sənayesi olduğunu söyləyirdi."

Revanşizm termininin meydana gəlməsi və yayılması tarixi 1870-ci illərdən Fransada başlayır. Fransa revanşizmi, xüsusən Fransa-Prussiya müharibəsindəki məğlubiyyətdən sonra Elzas-Lotaringiyanın itirilməsi səbəbi ilə Almaniyaya qarşı dərin bir acı, nifrət və intiqam tələbi hissi idi. Revanşizm tələbləri cəmiyyətin bütün sahələrində təbliğ edilirdi. Xüsusən məğlubiyyətlə alçaldılmanı vurğulayan rəsm əsərləri Fransada geniş yayılmışdı. Onlardan Alfons de Nevilin tərəfindən çəkilən rəsm əsərlərinə böyük tələbat yarandı.

Radikal respublikaçıların nümayəndəsi olan Jorj Klemanso Respublikanı Elzas-Lotaringiyanın itirilməsini unutdurmaq və onu qaytarmaq hədəflərindən yayındıracaq Afrikada yeni ərazilərin tutulması ilə kompensasiya edilməsinə qarşı çıxırdı. Jul Ferri hökuməti 1880-ci illərin əvvəllərində bir sıra koloniyaları tutduqdan sonra, Klemanso 1889-cu ildə respublikanı devirəcəyini düşünən general Revanche ləqəbli məşhur şəxsiyyət Ceorci Ernest Bulanjeyə dəstək verirdi. Bu ultranationalist ənənə 1921-ci ilə qədər Fransız siyasətini təsir altına saxlamışdı. Fransanın böyük çətinliklə də olsa, Rusiya imperiyası ilə müttəfiqliyə getməsinin əsas səbəblərindən biri bu oldu. Nəticədə 1894-cü ildə Fransa-Rusiya ittifaqı yarandı. Sonradan Böyük Britaniya imperiyasının onlara qoşulması ilə üç böyük müttəfiqdən ibarət Antanta meydana gəldi. Birinci Dünya müharibəsinin əsas gücləri sayılan Fransa, Böyük Britaniya və Rusiya ittifaqının yaranmasında əsas amillərdən biri revanşizm oldu.

Fransa revanşizmi Birinci Dünya müharibəsinin bitməsindən sonra 1919-cu ildə Versal sülh müqaviləsinin bağlanmasında təsirini göstərmişdir. Versal müqaviləsi ilə Elzas-Lotaringiya Fransaya qaytarılmış və məğlub Almaniyadan böyük məbləğdə təzminat alınmışdır. Müqavilənin bağlanma yeri də təsadüfən seçilməmişdi. 1871-ci ildə Versalda Almaniya İmperiyasının elan edildiyi güzgülü salonda imzalanmışdır.

Almaniya

Almaniyada revanşist hərəkatı Birinci Dünya müharibəsindəki itkilərə cavab olaraq meydana gəlib inkişaf etdi. Revanşizm ideyası Almaniyada, Veymar Respublikası dövründə daha da güclənmişdi. Almanların Versal sülh müqaviləsi ilə ərazilərinin 10% -ni niyə itirməsinin izah edə bilən ideya "almanların nəyi vardısa, yenidən almanların olmalıdır" şüarı irəli sürülmüşdü. Revanşist hissləri, ərazi və siyasi genişlənmə ideyaları alman xalqının Hitlerə geniş dəstək verməsinin əsas səbəblərindən biri oldu və nəticədə yeni bir məğlubiyyət və yeni bir revanşizmin artmasına səbəb oldu. Almaniyada revanşist hərəkat Elzas-Lotaringiya, Polşa dəhlizi və Sudet vilayətinin yenidən birləşdirilməsini tələb edirdi (bax: Bohemya, Moraviya, Sileziya - Birinci Dünya müharibəsindən sonra parçalanana qədər Avstriya İmperiyası və Avstriya-Macarıstanın hissələri).

SSRİ-də İkinci Dünya müharibəsindən sonra "revanşizm" sözü ən çox Qərbi Almaniyadakı müəyyən dairələrin nasist Almaniyasının məğlubiyyətindən sonra Potsdam konfransının qərarı ilə Polşa, SSRİ və Çexoslovakiyaya verilmiş Almaniya ərazilərini geri qaytarmaq istəklərinə istinad edirdi

AFR-də bir neçə onlarla revanşist təşkilat fəaliyyət göstərirdi, bunlardan ən böyüyü "Sürgün İttifaqı" (alm. Der Bund der Vertriebenen‎, qısaldılmış BdV), (1957-ci ildən), "Alman Əsgərləri İttifaqı", "Vətənə qayıtmış şəxslər İttifaqı", "Keçmiş SS Hərbçilər İttifaqı”, “Polad Dəbilqə ” və başqaları mövcud idi. Oder-Neyse sərhədi AFR tərəfindən yalnız 1970-ci ildə tanındı. Sonra yalnız mövcud olduğu kimi və 1990-cı ildə yenidən nəzərdən keçirilməyən son olaraq qəbul edildi.

 
Keçmiş Könisberq, hazırki Kalininqrad vilayətinin xəritəsi.

Artıq birləşmiş Almaniyada "Alman Xalq Birliyi" (alm. Deutsche Volksunion‎, qısaldılmış DVU), "Könisberq Uğrunda Hərəkat", "Şərqi Prussiaya kömək üçün hərəkat", "Alman-Russiya ümumi hərəkat - Şimal-Şərq Prussiyaya dəstək" (qısaca."Prussiya hərəkatı"), "Şərqi Prussiya hərəkatı", "Şərqi Almaniya Birliyi" Kalininqrad vilayətinin - keçmiş Şərqi Prussiyanı geri qaytarmaq üçün yollar axtarır. 2000-ci ildə İkinci Dünya müharibəsindən sonra Polşaya verilən vaxtilə Sileziyada yaşamış almanların itirilmiş əmlaklarını geri qaytarmağın yollarını tapmağa çalışan "Prussiya etibat cəmiyyəti" (alm. Preußische Treuhand‎) yaradılmışdı. Buna baxmayaraq, müasir Almaniyada sağ yönümlü partiyalar, Rusiya Federasiyası ilə münasibətlərin ciddi şəkildə pisləşməsindən qorxduqları üçün Şərqi Prussiyanın geri qaytarılması məsələsini fəal şəkildə müzakirə etmirlər.

Federal Bavariya əyalətinin, almanların Sudetdən çıxarılması ilə əlaqədar Çexiya respublikasına qarşı iddialarını da dayanmır. E.Beneş (o dövrdə Çexoslovakiya Prezidenti), 1945-ci ildə Almanların Sileziya və Cənub-Şərqi Avropadan qovulması ilə əlaqədar Potsdam Konfransının qərarı ilə 3 milyon Sudet aAlmanının qovulmasına və mülklərinin müsadirə edilməsinə icazə vermişdi. Məcburi mühacirlərin sığındığı Bavariya bu fərmanların ləğvinin Çexiya respublikasının Avropa Birliyinə qəbulu zamanı şərt kimi qoymuşdu. Bu səbəbdən Çexiya parlamenti xüsusi dekret vermişdi. Bununla belə Lissabon müqaviləsinin müddəalarına baxmayaraq, Sudetin alman icması hələ də 1919-cu ildən bəri Sudetlandın Çexoslovakiya tərəfindən “işğal olunduğunu”, heç bir zaman qanuni olaraq bu ölkəyə aid olmadığını və sürgündə olan almanların da humanitar fəlakətin qurbanları olduğunu açıq şəkildə elan etmişdir..

İtaliya

Artıq 1946-cı ildə İtaliyada keçmiş diktator Benito Mussolininin tərəfdarları faşist yönümlü "İtalyan Sosial Hərəkatı" (it. Movimento Sociale Italiano, MSI) təşkilatını yaratdılar (1972-ci ildən - "İtalyan İctimai Hərəkatı - Milli Qanun" (it. Movimento Sociale Italiano - Destra Nazionale MSI-DN). Onlar güclü icra hakimiyyətinin dirçəlməsini və hökumətin sosial sahəyə təcavüzkar müdaxiləsini (Mussolini dövründə olduğu kimi) müdafiə edirdi. Partiya 1995-ci ildə buraxıldı, lakin eyni il "Milli İttifaq" adı altında yenidən bərpa edildi.

Seçkilərdə "Milli İttifaq" İtaliyanın keçmiş Səhiyyə Naziri Françesko Storasenin rəhbərlik etdiyi başqa bir revanşist İtalyan gənclər partiyası "Sağ Qüvvələr"lə fəal şəkildə əməkdaşlıq edir.

Rusiya

2014-cü ilin aprelində Krım yarımadasının Rusiya Federasiyası tərəfindən ilhaq edilməsi, Qərb və Ukrayna liderlərinin Rusiyanın separatçı Donbass bölgəsindəki etnik rusların separatçı hərəkətlərini dəstəklədiyinə dair ittihamları ilə birlikdə, Qərbin bir sıra tanınmış media qurumları tərəfindən Kremlin və Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin revanşist siyasətinin sübutu kimi istinad edilmişdir.

Bəzi rus millətçiləri Alyaskanı geri qaytarılması lazım olan Rusiya ərazisi hesab edirlər. Alyaska 1867-ci ildə Rusiya tərəfindən ABŞ-a qanuni olaraq satılmışdır.

Finlandiya

Fin cəmiyyətində 1939-1940-cı illər 1939-1940 və 1941-1944 sovet-fin müharibələri nəticəsində Finlandiyanın itirdiyi ərazilərin qaytarılması ilə bağlı mübahisələr (əksər qeyri-rəsmi), əksər tarixçilərin və siyasətçilərin fikrincə Fin revanşizmi kimi xarakterizə edilə bilməz. Belə ki, 1939-cu ildə təcavüzkar tərəf SSRİ olduğundan və 1941-1944-cü illərdəki Sovet-fin müharibəsində Finlandiyanın mövqeyi bu təcavüzə birbaşa cavab hərəkəti idi..

Yaponiya

 
Mübahisəli cənubi Kuril adaları.

1948-ci ildə Yaponiya militarizmi mühakimə olundu, təşkilatçılar Uzaq Şərq üzrə Beynəlxalq Hərbi Tribunal tərəfindən məhkum edildi. Yaponiya təcavüzkar kimi tanındı və beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq, bir sıra ərazilərdən məhrumetmə və silahlı qüvvələrə məhdud sahib olmaq hüququ daxilində cəzalandırıldı.

1954-cü ildə Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrini yaradıldı, eyni zamanda revanşizm ideologiyası ölkənin ictimai şüuruna tətbiq etdi. İtirilmiş "şimal ərazilərinin" - Habomai arxipelaqı və cənub Kuril adaları - Kunaşir, İturup və Şikotanın qaytarılması üçün tələblərin təbliği başladı.

1968-ci ildə Yaponiya parlamenti Okinava və Şimali Bölgələr məsələləri üçün xüsusi komitələr yaratdı və Şimali Bölgələr üzrə nazir vəzifəsini təsis etdi. Milli Xəritəçəkmə Təşkilatı, Yaponiyanın ümumi ərazisinin hesablanmasına Habomai adaları qrupunu (Şikotan, Kunaşir və İturup daxil) daxil etmiş və müvafiq xəritələr buraxmağa başlamışdı. 1983-cü ildə Yaponiyada hər hansı bir yapona daimi yaşayış yeri olaraq Kunaşir, Şikotan, İturupu göstərmək və ya ailəsinin orada yaşamasından asılı olmayaraq rəsmi olaraq qeydiyyatdan keçmək hüququnu verən qanun qüvvəyə mindi..

Rusiyaya qarşı iddialara əlavə olaraq, Yaponiya Cənubi Koreyanın nəzarətində olan Liankur adalarının da geri qaytarılmasını tələb edir.

Polşa

1920-1930-cu illərdə Polşa Almaniya, Rusiya və Avstriya-Macarıstan imperiyaları tərəfindən işğal edilmiş etnik Polşa torpaqlarını geri almağa çalışırdı.

Polşa cənub istiqamətində irəliləmək, hətta Qara dənizdə Polşa varlığı xəyalları ilə yaşayan revanşist güclər var idi. Başqalarının revanşist iddialarının qurbanı olan Versal konfransının müəyyənləşdirdiyi sərhədləri də sabit görünmürdü. 1938-ci ildə Münhen konfransında Çexiya dövləti parçalandıqda, Polşa Teşçen bölgəsinin parçalanmasını tələb edərək Praqaya özünün ultimatumunu verdi. Çexiya hökuməti müqavimət göstərməkdə aciz qaldı.

Litva

Etnoqrafik Litva Böyük Litva knyazlığı və litvalılara aid ərazilərin əhəmiyyətli bir hissəsi olaraq, litva dilini bilən və ya özlərini litvalı hesab etdiklərindən asılı olmayaraq, orada yaşayan bütün insanlar olaraq təyin edən bir anlayış idi. Konsepsiya "tarixi Litva"nın, Hersoqluğun ərazilərinin və litva dilinin çox danışıldığı ərazinin "dilçi Litva" nın əksinə idi.

Etnoqrafik Litva konsepsiyası, o böyük ərazidə yaşayan insanların, xüsusən də polşalıların və belarusların etnoqrafik tərəfdarlarına görə yenidən litallaşması lazım olan "slavyanlaşmış litvalılar" olan insanların öz müqəddəratlarını təyinetmə hüququ ilə toqquşurdu. İnsanlar onun etnik mənsubiyyəti və milliyəti mövzusunda qərar verə bilməyəcəyini və bunun onların dili ilə deyil, əcdadları ilə əlaqəli olduğunu iddia edirlər.

Macarıstan

 
Trianon müqaviləsi: Macarıstan Krallığı torpaqlarının 72%-ni və 3.3 milyon nəfər etnik macar mənsubunu itirdi.

Böyük Macarıstan ideyası, heç olmasa Macarıstanın qonşu ölkələrində macarların sıx yaşadığı ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etməyi hədəfləyən Macar revanşizmi ilə əlaqələndirilir. 1920-ci il Trianon müqaviləsinin nəticəsi bu günə qədər Macarıstanda Trianon faciəsi kimi xatırlanır. Bir araşdırmaya görə, macarların üçdə ikisi 2020-ci ildə qonşu ölkələrin bir hissəsinin özlərinə aid olması fikrini dəstəkləyir.

Meksika

Bəzi meksikalı millətçilər ABŞ-ın cənub-qərb hissəsinin geri qaytarılması lazım olan Meksika ərazisi hesab edirlər. Bu ərazi Meksika-Amerika müharibəsi nəticəsində Texasın ilhaqında (1845) və ABŞ-a verilənə qədər (1848-ci ildə Texasın verilməsi) Meksikaya aid idi.

İspaniya

İspaniya 1713-cü il tarixli Utrext sülhünün şərtlərinə görə Cəbəllütariqi Britaniyaya güzəştə getdi. İspaniya bir neçə dəfə Cəbəllütariqi geri qaytarmaq üçün ingilislərlə müharibə aparsa da bu cəhdlər uğursuzluqla nəticələndi. XX əsrdə diktator Fransisko Franko rejimi Cəbəllütariqi geri qaytarmaq hökumət siyasəti halına gəldi və İspaniyanın demokratiyaya keçidindən sonra da ardıcıl olaraq hökumətlər bu siyasəti davam etdirirdilər. Yeni əsrdə hələ də İspaniya bu əraziyə olan iddiasını saxlayır.

Argentina

Argentina İngiltərənin nəzarətindəki Folklend adalarını Yanar torpaq əyalətinin bir hissəsi hesab edir. Argentina uzun illərdir ki, arxipelaqı özünə qaytarmaq üçün ciddi cəhdlər göstərir. BMT-nin Baş Məclisi 1965-ci ildə qəbul etdiyi qətnamədə mübahisənin dinc yolla həllini tapmağa çağırmışdır. 1982-ci ildə isə Argentina məsələni hərbi yolla həll etmək qərarına gəlir və adaya ordu çıxarılır. Bu zaman iki dövlət arasında müharibə başlayıb. "Dəmir ledi" Marqaret Tetçerin başçılıq etdiyi o vaxtkı Böyük Britaniya hökuməti ən yaxın müttəfiqi ABŞ-ın hərbi və siyasi dəstəyi ilə Argentinanı ağır məğlubiyyətə düçar etdi. İki aya yaxın davam edən müharibədə 649 argentinalı və 255 britaniyalı həlak olmuşdur.

1994-cü ildə Argentinanın ərazilərə iddiası konstitusiyasına əlavə edilmşdir.

Ərəb ölkələri

Ərəb revanşizmi Ərəb-İsrail qarşıdurması əsnasında İsrail dövlətinə qarşı müharibəyə başlatan, lakin nəticədə hərbi və siyasi məğlubiyyətlərə uğrayan ərəb dövlətləri tərəfindən dəstəklənir.

İstinadlar

  1. ↑ Jay, Robert (1984). "Alphonse de Neuville's 'The Spy' and the Legacy of the Franco-Prussian War". Metropolitan Museum Journal. 19–20: 151–162. doi:10.2307/1512817. JSTOR 1512817.
  2. Страны Азии всё ещё в ожидании покаяния от Токио
  3. Martin Kitchen. The Cambridge Illustrated History of Germany:-Cambridge University Press 1996 ISBN 0-521-45341-0
  4. Karine Varley, "The Taboos of Defeat: Unmentionable Memories of the Franco-Prussian War in France, 1870–1914." in Jenny Macleod, ed., Defeat and Memory: Cultural Histories of Military Defeat in the Modern Era (Palgrave Macmillan, 2008) pp. 62–80.
  5. Karine Varley, Under the Shadow of Defeat: The War of 1870–71 in French Memory (2008)
  6. See W. Schivelbusch, The Culture of Defeat, p. 106 (Henry Holt and Co. 2001)
  7. Reinach, Joseph (1920). "Le rôle de l'impératrice Eugénie en septembre et octobre 1870". Revue d'Histoire du XIXe siècle – 1848 (in French). Société d'Histoire de la Révolution de 1848: 193.
  8. David Sinclair (31 July 2011). Hall Of Mirrors. Random House. 1–. ISBN 978-1-4464-7356-6.
  9. Nicholas Boyle (28 February 2008). German Literature: A Very Short Introduction. OUP Oxford. 16–. ISBN 978-0-19-157863-2.
  10. В. Газин. Уроки веймарской истории 2007-04-29 at the Wayback Machine
  11. ↑ Призрак реваншизма[ölü keçid]
  12. А. Карельский. Против идеологии реваншизма, Вопросы литературы, № 7, 1963
  13. ↑ Реваншистский «Союз изгнанных» укрепляет свои позиции в Германии
  14. Официальный сайт организации BdV (alm.)
  15. «Дранг нах Остен». Современный вариант
  16. "Обыкновенный реваншизм". 2008-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-29. (#parameter_ignored_suggest)
  17. Romano, Carlin (21 July 2014). "Revanchism and Its Costs". The Chronicle of Higher Education. İstifadə tarixi: 27 Jul 2014.
  18. Niblett, Robin (12 April 2014). "The West must not blame itself for Putin's revanchism". CNN.com. İstifadə tarixi: 27 Jul 2014.
  19. Farand, Chloe (31 March 2017). "Russian nationalists want Alaska back - 150 years after it was sold to the US". İstifadə tarixi: 25 November 2019.
  20. Реваншизм в Финляндии — миф или реальность?
  21. "Международный военный трибунал в Токио". 2015-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-15. (#parameter_ignored_suggest)
  22. Что такое «северные территории»?
  23. Мы мирные люди
  24. Overy, Richard; Wheatcroft, Andrew (1999). The Road to War. Penguin. səh. 9. ISBN 978-0-14-028530-7.
  25. Kulish, Nicholas (7 April 2008). "Kosovo's Actions Hearten a Hungarian Enclave". The New York Times. İstifadə tarixi: 8 April 2008.
  26. "NATO Seen Favorably Across Member States". pewresearch.org. İstifadə tarixi: 24 April 2020.
  27. Fuentes, Carlos (2003). "Unidad y diversidad del español, lengua de encuentros" [Unity and Diversity of the Spanish Lanuguage, Language of Encounters]. Congresos de la Lengua (ispan). 22 April 2008 tarixində .
  28. Krauze, Enrique (April 6, 2017). "Will Mexico Get Half of Its Territory Back?". The New York Times.
  29. Lamelas Oladán, Diego (1 April 1990). (PDF). Almoraima. Revista de Estudios Campogibraltareños (Spanish). Instituto de Estudios Gibraltareños (3 (Suplemento 'La compra de Gibraltar por los conversos andaluces (1474–1476)')): 25. 4 May 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2013.
  30. "Spain won't dare invade Gibraltar – They'd lose more than a war". The Jerusalem Post. 13 April 2017.
  31. "Political development".
  32. "Falklands 25: Background Briefing". Ministry of Defence (United Kingdom). İstifadə tarixi: 1 November 2009.
  33. (Spanish). www.mindef.gov.ar. 23 October 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 November 2009.
  34. "Constitución Nacional". Argentine Senate (ispan). 17 June 2004 tarixində . La Nación Argentina ratifica su legítima e imprescriptible soberanía sobre las Islas Malvinas, Georgias del Sur y Sandwich del Sur y los espacios marítimos e insulares correspondientes, por ser parte integrante del territorio nacional.
  35. А. Гордон. Вторичный антисемитизм
  36. Н. Гутина. Накба: продукт реваншизма и ревизии итогов Второй мировой войны

Ədəbiyyat

  • Фарбман Н. В., Идеология германского реваншизма (1918—1923 гг.). Рязань-Пенза, 1987
  • Пустогаров В. В. Западногерманский реваншизм и международное право. М.: «Наука», 1986
  • Милюкова В. И. Дипломатия реванша (внешняя политика ФРГ в Европе). М., 1966
  • Марков К. А. «Восточная политика» ФРГ и реваншизм 1949—1982 гг. Днепропетровск, 1988
  • Валихновский Т. Израиль и ФРГ, М.: Прогресс., 1971
  • Реваншизм: идеология, практика (сборник статей). М., Знание, 1985

Xarici keçidlər

  • «Revaşizm» Böyük Sovet Ensiklopeiyasında (rus.)
  • N. Qutina. Nakba: revanşizmin nəticəsi və İkinci dünya Müharibəsinin yekunlarının təftişi (rus.)
  • B.Şustef. Alternativ mövcuddur! (rus.)
  • Finlandiyada revanşizm — mif və reallıqlar? (rus.)
  • Ş. Briman. Virtual Fələstin (rus.)
  • D. Lukov. "Açıq cəmiyyətdə" cihad epidemiyası (rus.)

Avqust 12, 2021
revanşizm, revanchisme, fransız, dilində, revanche, sözündən, götürülüb, intiqam, qisas, hayıf, çıxma, mənası, verir, dövlətlərin, partiyaların, sosial, qrupların, uğradığı, hərbi, siyasi, məğlubiyyətlərin, nəticələrini, yenidən, nəzərdən, keçirərək, intiqam, . Revansizm fr revanchisme fransiz dilinde ki revanche sozunden goturulub intiqam qisas hayif cixma menasi verir dovletlerin partiyalarin ve ya sosial qruplarin ugradigi herbi ve siyasi meglubiyyetlerin neticelerini yeniden nezerden kecirerek intiqam almaq isteyi Lakin neytral revans ifadesinden ferqli olaraq revansizm anlayisi aciq menfi mena konotasiya dasiyir ve hec bir itiren terefe deyil yalniz haqsiz ve tehrik olunmayan tecavuzun tesebbuskarlarina tetbiq edilir Albert Batanye Qara leke 1887 ci il Muellim dersde sagirde xeritede Fransa Prussiya muharibesi neticesinde itirilmis Elzas Lotaringiyani gosterir Ilk defe bu soz 1870 ci illerde Fransada isledilmeye baslanmis ve 1871 ci ilde Fransa Prussiya muharibesinden sonra Almaniyaya verilmis Elzas Lotaringiya torpaqlarini geri qaytarmaq isteyini ifade edirdi 1 Revansizm oz aqressiv hereketlerinin tamamile inkarinin ve kicildilmesinin etirafindan baslayir 2 Beynelxalq munasibetlerde muharibe zamani itirilmis movqeleri berpa etmek ucun aldigi meglubiyyetin qisasi behanesi ile yeni bir muharibenin hazirlanmasina dair daha cox cagiris ola biler Bu teleblere itirilmis erazilerin qaytarilmasi siyasi movqe ve tesir muharibeden evvel dovletlerarasi munasibetler sistemi ve s daxildir Mehdudlasdirici amiller olmadiqda sozlerden suarlardan ve cagirislardan sade bir qisas alma arzusu cox vaxt ideologiyaya cevrilir ve dovlet siyasetinin esaslarindan birine cevrilir meselen Birinci Dunya muharibesinden sonra Almaniyada bas veren hadiseler 3 Mundericat 1 Tarixi ve numuneler 1 1 Fransa 1 2 Almaniya 1 3 Italiya 1 4 Rusiya 1 5 Finlandiya 1 6 Yaponiya 1 7 Polsa 1 8 Litva 1 9 Macaristan 1 10 Meksika 1 11 Ispaniya 1 12 Argentina 1 13 Ereb olkeleri 2 Istinadlar 3 Edebiyyat 4 Xarici kecidlerTarixi ve numuneler RedakteFransa Redakte 1917 ci ile aid Fransa tebligat afisasinda Prussiya etraf erazilere caynagini uzadan deniz fili kimi tesvir edilmisdir XVIII esrin meshur sitati ile bele izah olunur Hele 1788 ci ilde Onere Mirabo muharibenin Prussiyanin Milli Senayesi oldugunu soyleyirdi Revansizm termininin meydana gelmesi ve yayilmasi tarixi 1870 ci illerden Fransada baslayir Fransa revansizmi xususen Fransa Prussiya muharibesindeki meglubiyyetden sonra Elzas Lotaringiyanin itirilmesi sebebi ile Almaniyaya qarsi derin bir aci nifret ve intiqam telebi hissi idi 4 5 Revansizm telebleri cemiyyetin butun sahelerinde teblig edilirdi Xususen meglubiyyetle alcaldilmani vurgulayan resm eserleri Fransada genis yayilmisdi Onlardan Alfons de Nevilin terefinden cekilen resm eserlerine boyuk telebat yarandi 1 Radikal respublikacilarin numayendesi olan Jorj Klemanso Respublikani Elzas Lotaringiyanin itirilmesini unutdurmaq ve onu qaytarmaq hedeflerinden yayindiracaq Afrikada yeni erazilerin tutulmasi ile kompensasiya edilmesine qarsi cixirdi Jul Ferri hokumeti 1880 ci illerin evvellerinde bir sira koloniyalari tutduqdan sonra Klemanso 1889 cu ilde respublikani devireceyini dusunen general Revanche leqebli meshur sexsiyyet Ceorci Ernest Bulanjeye destek verirdi Bu ultranationalist enene 1921 ci ile qeder Fransiz siyasetini tesir altina saxlamisdi Fransanin boyuk cetinlikle de olsa Rusiya imperiyasi ile muttefiqliye getmesinin esas sebeblerinden biri bu oldu Neticede 1894 cu ilde Fransa Rusiya ittifaqi yarandi Sonradan Boyuk Britaniya imperiyasinin onlara qosulmasi ile uc boyuk muttefiqden ibaret Antanta meydana geldi Birinci Dunya muharibesinin esas gucleri sayilan Fransa Boyuk Britaniya ve Rusiya ittifaqinin yaranmasinda esas amillerden biri revansizm oldu 6 Fransa revansizmi Birinci Dunya muharibesinin bitmesinden sonra 1919 cu ilde Versal sulh muqavilesinin baglanmasinda tesirini gostermisdir Versal muqavilesi ile Elzas Lotaringiya Fransaya qaytarilmis ve meglub Almaniyadan boyuk meblegde tezminat alinmisdir 7 Muqavilenin baglanma yeri de tesadufen secilmemisdi 1871 ci ilde Versalda Almaniya Imperiyasinin elan edildiyi guzgulu salonda imzalanmisdir 8 9 Almaniya Redakte Almaniyada revansist herekati Birinci Dunya muharibesindeki itkilere cavab olaraq meydana gelib inkisaf etdi Revansizm ideyasi Almaniyada Veymar Respublikasi dovrunde daha da guclenmisdi 10 Almanlarin Versal sulh muqavilesi ile erazilerinin 10 ni niye itirmesinin izah ede bilen ideya almanlarin neyi vardisa yeniden almanlarin olmalidir suari ireli surulmusdu Revansist hissleri erazi ve siyasi genislenme ideyalari alman xalqinin Hitlere genis destek vermesinin esas sebeblerinden biri oldu ve neticede yeni bir meglubiyyet ve yeni bir revansizmin artmasina sebeb oldu Almaniyada revansist herekat Elzas Lotaringiya Polsa dehlizi ve Sudet vilayetinin yeniden birlesdirilmesini teleb edirdi bax Bohemya Moraviya Sileziya Birinci Dunya muharibesinden sonra parcalanana qeder Avstriya Imperiyasi ve Avstriya Macaristanin hisseleri SSRI de Ikinci Dunya muharibesinden sonra revansizm sozu en cox Qerbi Almaniyadaki mueyyen dairelerin nasist Almaniyasinin meglubiyyetinden sonra Potsdam konfransinin qerari ile Polsa SSRI ve Cexoslovakiyaya verilmis 11 Almaniya erazilerini geri qaytarmaq isteklerine istinad edirdi 12 AFR de bir nece onlarla revansist teskilat fealiyyet gosterirdi bunlardan en boyuyu Surgun Ittifaqi 13 14 alm Der Bund der Vertriebenen qisaldilmis BdV 1957 ci ilden Alman Esgerleri Ittifaqi Vetene qayitmis sexsler Ittifaqi Kecmis SS Herbciler Ittifaqi Polad Debilqe ve basqalari movcud idi Oder Neyse serhedi AFR terefinden yalniz 1970 ci ilde tanindi Sonra yalniz movcud oldugu kimi ve 1990 ci ilde yeniden nezerden kecirilmeyen son olaraq qebul edildi Kecmis Konisberq hazirki Kalininqrad vilayetinin xeritesi Artiq birlesmis Almaniyada Alman Xalq Birliyi alm Deutsche Volksunion qisaldilmis DVU Konisberq Ugrunda Herekat Serqi Prussiaya komek ucun herekat Alman Russiya umumi herekat Simal Serq Prussiyaya destek qisaca Prussiya herekati Serqi Prussiya herekati Serqi Almaniya Birliyi 15 Kalininqrad vilayetinin kecmis Serqi Prussiyani geri qaytarmaq ucun yollar axtarir 2000 ci ilde Ikinci Dunya muharibesinden sonra Polsaya verilen vaxtile Sileziyada yasamis almanlarin itirilmis emlaklarini geri qaytarmagin yollarini tapmaga calisan Prussiya etibat cemiyyeti alm Preussische Treuhand yaradilmisdi 13 Buna baxmayaraq muasir Almaniyada sag yonumlu partiyalar Rusiya Federasiyasi ile munasibetlerin ciddi sekilde pislesmesinden qorxduqlari ucun Serqi Prussiyanin geri qaytarilmasi meselesini feal sekilde muzakire etmirler Federal Bavariya eyaletinin almanlarin Sudetden cixarilmasi ile elaqedar Cexiya respublikasina qarsi iddialarini da dayanmir E Benes o dovrde Cexoslovakiya Prezidenti 1945 ci ilde Almanlarin Sileziya ve Cenub Serqi Avropadan qovulmasi ile elaqedar Potsdam Konfransinin qerari ile 3 milyon Sudet aAlmaninin qovulmasina ve mulklerinin musadire edilmesine icaze vermisdi Mecburi muhacirlerin sigindigi Bavariya bu fermanlarin legvinin Cexiya respublikasinin Avropa Birliyine qebulu zamani sert kimi qoymusdu Bu sebebden Cexiya parlamenti xususi dekret vermisdi Bununla bele Lissabon muqavilesinin muddealarina baxmayaraq Sudetin alman icmasi hele de 1919 cu ilden beri Sudetlandin Cexoslovakiya terefinden isgal olundugunu hec bir zaman qanuni olaraq bu olkeye aid olmadigini ve surgunde olan almanlarin da humanitar felaketin qurbanlari oldugunu aciq sekilde elan etmisdir 11 Italiya Redakte Artiq 1946 ci ilde Italiyada kecmis diktator Benito Mussolininin terefdarlari fasist yonumlu Italyan Sosial Herekati it Movimento Sociale Italiano MSI teskilatini yaratdilar 1972 ci ilden Italyan Ictimai Herekati Milli Qanun it Movimento Sociale Italiano Destra Nazionale MSI DN Onlar guclu icra hakimiyyetinin dircelmesini ve hokumetin sosial saheye tecavuzkar mudaxilesini Mussolini dovrunde oldugu kimi mudafie edirdi Partiya 1995 ci ilde buraxildi lakin eyni il Milli Ittifaq adi altinda yeniden berpa edildi Seckilerde Milli Ittifaq Italiyanin kecmis Sehiyye Naziri Francesko Storasenin rehberlik etdiyi basqa bir revansist Italyan gencler partiyasi Sag Quvveler le feal sekilde emekdasliq edir 16 Rusiya Redakte 2014 cu ilin aprelinde Krim yarimadasinin Rusiya Federasiyasi terefinden ilhaq edilmesi Qerb ve Ukrayna liderlerinin Rusiyanin separatci Donbass bolgesindeki etnik ruslarin separatci hereketlerini desteklediyine dair ittihamlari ile birlikde Qerbin bir sira taninmis media qurumlari terefinden Kremlin ve Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin revansist siyasetinin subutu kimi istinad edilmisdir 17 18 Bezi rus milletcileri Alyaskani geri qaytarilmasi lazim olan Rusiya erazisi hesab edirler 19 Alyaska 1867 ci ilde Rusiya terefinden ABS a qanuni olaraq satilmisdir Finlandiya Redakte Fin cemiyyetinde 1939 1940 ci iller 1939 1940 ve 1941 1944 sovet fin muharibeleri neticesinde Finlandiyanin itirdiyi erazilerin qaytarilmasi ile bagli mubahiseler ekser qeyri resmi ekser tarixcilerin ve siyasetcilerin fikrince Fin revansizmi kimi xarakterize edile bilmez Bele ki 1939 cu ilde tecavuzkar teref SSRI oldugundan ve 1941 1944 cu illerdeki Sovet fin muharibesinde Finlandiyanin movqeyi bu tecavuze birbasa cavab hereketi idi 20 Yaponiya Redakte Mubahiseli cenubi Kuril adalari 1948 ci ilde Yaponiya militarizmi muhakime olundu teskilatcilar Uzaq Serq uzre Beynelxalq Herbi Tribunal terefinden mehkum edildi 21 Yaponiya tecavuzkar kimi tanindi ve beynelxalq huquqa uygun olaraq bir sira erazilerden mehrumetme ve silahli quvvelere mehdud sahib olmaq huququ daxilinde cezalandirildi 1954 cu ilde Yaponiya Ozunumudafie Quvvelerini yaradildi eyni zamanda revansizm ideologiyasi olkenin ictimai suuruna tetbiq etdi Itirilmis simal erazilerinin 22 Habomai arxipelaqi ve cenub Kuril adalari Kunasir Iturup ve Sikotanin qaytarilmasi ucun teleblerin tebligi basladi 1968 ci ilde Yaponiya parlamenti Okinava ve Simali Bolgeler meseleleri ucun xususi komiteler yaratdi ve Simali Bolgeler uzre nazir vezifesini tesis etdi Milli Xeritecekme Teskilati Yaponiyanin umumi erazisinin hesablanmasina Habomai adalari qrupunu Sikotan Kunasir ve Iturup daxil daxil etmis ve muvafiq xeriteler buraxmaga baslamisdi 1983 cu ilde Yaponiyada her hansi bir yapona daimi yasayis yeri olaraq Kunasir Sikotan Iturupu gostermek ve ya ailesinin orada yasamasindan asili olmayaraq resmi olaraq qeydiyyatdan kecmek huququnu veren qanun quvveye mindi 23 Rusiyaya qarsi iddialara elave olaraq Yaponiya Cenubi Koreyanin nezaretinde olan Liankur adalarinin da geri qaytarilmasini teleb edir Polsa Redakte 1920 1930 cu illerde Polsa Almaniya Rusiya ve Avstriya Macaristan imperiyalari terefinden isgal edilmis etnik Polsa torpaqlarini geri almaga calisirdi Polsa cenub istiqametinde irelilemek hetta Qara denizde Polsa varligi xeyallari ile yasayan revansist gucler var idi Basqalarinin revansist iddialarinin qurbani olan Versal konfransinin mueyyenlesdirdiyi serhedleri de sabit gorunmurdu 1938 ci ilde Munhen konfransinda Cexiya dovleti parcalandiqda Polsa Tescen bolgesinin parcalanmasini teleb ederek Praqaya ozunun ultimatumunu verdi Cexiya hokumeti muqavimet gostermekde aciz qaldi 24 Litva Redakte Etnoqrafik Litva Boyuk Litva knyazligi ve litvalilara aid erazilerin ehemiyyetli bir hissesi olaraq litva dilini bilen ve ya ozlerini litvali hesab etdiklerinden asili olmayaraq orada yasayan butun insanlar olaraq teyin eden bir anlayis idi Konsepsiya tarixi Litva nin Hersoqlugun erazilerinin ve litva dilinin cox danisildigi erazinin dilci Litva nin eksine idi Etnoqrafik Litva konsepsiyasi o boyuk erazide yasayan insanlarin xususen de polsalilarin ve belaruslarin etnoqrafik terefdarlarina gore yeniden litallasmasi lazim olan slavyanlasmis litvalilar olan insanlarin oz muqedderatlarini teyinetme huququ ile toqqusurdu Insanlar onun etnik mensubiyyeti ve milliyeti movzusunda qerar vere bilmeyeceyini ve bunun onlarin dili ile deyil ecdadlari ile elaqeli oldugunu iddia edirler Macaristan Redakte Trianon muqavilesi Macaristan Kralligi torpaqlarinin 72 ni ve 3 3 milyon nefer etnik macar mensubunu itirdi Boyuk Macaristan ideyasi hec olmasa Macaristanin qonsu olkelerinde macarlarin six yasadigi eraziler uzerinde nezareti berpa etmeyi hedefleyen Macar revansizmi ile elaqelendirilir 1920 ci il Trianon muqavilesinin neticesi bu gune qeder Macaristanda Trianon faciesi kimi xatirlanir 25 Bir arasdirmaya gore macarlarin ucde ikisi 2020 ci ilde qonsu olkelerin bir hissesinin ozlerine aid olmasi fikrini destekleyir 26 Meksika Redakte Bezi meksikali milletciler ABS in cenub qerb hissesinin geri qaytarilmasi lazim olan Meksika erazisi hesab edirler 27 28 Bu erazi Meksika Amerika muharibesi neticesinde Texasin ilhaqinda 1845 ve ABS a verilene qeder 1848 ci ilde Texasin verilmesi Meksikaya aid idi Ispaniya Redakte Ispaniya 1713 cu il tarixli Utrext sulhunun sertlerine gore Cebellutariqi Britaniyaya guzeste getdi Ispaniya bir nece defe Cebellutariqi geri qaytarmaq ucun ingilislerle muharibe aparsa da bu cehdler ugursuzluqla neticelendi 29 XX esrde diktator Fransisko Franko rejimi Cebellutariqi geri qaytarmaq hokumet siyaseti halina geldi ve Ispaniyanin demokratiyaya kecidinden sonra da ardicil olaraq hokumetler bu siyaseti davam etdirirdiler 30 Yeni esrde hele de Ispaniya bu eraziye olan iddiasini saxlayir 31 Argentina Redakte Argentina Ingilterenin nezaretindeki Folklend adalarini Yanar torpaq eyaletinin bir hissesi hesab edir Argentina uzun illerdir ki arxipelaqi ozune qaytarmaq ucun ciddi cehdler gosterir BMT nin Bas Meclisi 1965 ci ilde qebul etdiyi qetnamede mubahisenin dinc yolla hellini tapmaga cagirmisdir 1982 ci ilde ise Argentina meseleni herbi yolla hell etmek qerarina gelir ve adaya ordu cixarilir Bu zaman iki dovlet arasinda muharibe baslayib Demir ledi Marqaret Tetcerin basciliq etdiyi o vaxtki Boyuk Britaniya hokumeti en yaxin muttefiqi ABS in herbi ve siyasi desteyi ile Argentinani agir meglubiyyete ducar etdi Iki aya yaxin davam eden muharibede 649 argentinali ve 255 britaniyali helak olmusdur 32 33 1994 cu ilde Argentinanin erazilere iddiasi konstitusiyasina elave edilmsdir 34 Ereb olkeleri Redakte Ereb revansizmi Ereb Israil qarsidurmasi esnasinda Israil dovletine qarsi muharibeye baslatan lakin neticede herbi ve siyasi meglubiyyetlere ugrayan ereb dovletleri terefinden desteklenir 35 36 Istinadlar Redakte 1 2 Jay Robert 1984 Alphonse de Neuville s The Spy and the Legacy of the Franco Prussian War Metropolitan Museum Journal 19 20 151 162 doi 10 2307 1512817 JSTOR 1512817 Strany Azii vsyo eshyo v ozhidanii pokayaniya ot Tokio Martin Kitchen The Cambridge Illustrated History of Germany Cambridge University Press 1996 ISBN 0 521 45341 0 Karine Varley The Taboos of Defeat Unmentionable Memories of the Franco Prussian War in France 1870 1914 in Jenny Macleod ed Defeat and Memory Cultural Histories of Military Defeat in the Modern Era Palgrave Macmillan 2008 pp 62 80 Karine Varley Under the Shadow of Defeat The War of 1870 71 in French Memory 2008 See W Schivelbusch The Culture of Defeat p 106 Henry Holt and Co 2001 Reinach Joseph 1920 Le role de l imperatrice Eugenie en septembre et octobre 1870 Revue d Histoire du XIXe siecle 1848 in French Societe d Histoire de la Revolution de 1848 193 David Sinclair 31 July 2011 Hall Of Mirrors Random House 1 ISBN 978 1 4464 7356 6 Nicholas Boyle 28 February 2008 German Literature A Very Short Introduction OUP Oxford 16 ISBN 978 0 19 157863 2 V Gazin Uroki vejmarskoj istorii Arxivlesdirilib 2007 04 29 at the Wayback Machine 1 2 Prizrak revanshizma olu kecid A Karelskij Protiv ideologii revanshizma Voprosy literatury 7 1963 1 2 Revanshistskij Soyuz izgnannyh ukreplyaet svoi pozicii v Germanii Oficialnyj sajt organizacii BdV alm Drang nah Osten Sovremennyj variant Obyknovennyj revanshizm 2008 05 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 29 parameter ignored suggest Romano Carlin 21 July 2014 Revanchism and Its Costs The Chronicle of Higher Education Istifade tarixi 27 Jul 2014 Niblett Robin 12 April 2014 The West must not blame itself for Putin s revanchism CNN com Istifade tarixi 27 Jul 2014 Farand Chloe 31 March 2017 Russian nationalists want Alaska back 150 years after it was sold to the US Istifade tarixi 25 November 2019 Revanshizm v Finlyandii mif ili realnost Mezhdunarodnyj voennyj tribunal v Tokio 2015 06 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 15 parameter ignored suggest Chto takoe severnye territorii My mirnye lyudi Overy Richard Wheatcroft Andrew 1999 The Road to War Penguin seh 9 ISBN 978 0 14 028530 7 Kulish Nicholas 7 April 2008 Kosovo s Actions Hearten a Hungarian Enclave The New York Times Istifade tarixi 8 April 2008 NATO Seen Favorably Across Member States pewresearch org Istifade tarixi 24 April 2020 Fuentes Carlos 2003 Unidad y diversidad del espanol lengua de encuentros Unity and Diversity of the Spanish Lanuguage Language of Encounters Congresos de la Lengua ispan 22 April 2008 tarixinde arxivlesdirilib Krauze Enrique April 6 2017 Will Mexico Get Half of Its Territory Back The New York Times Lamelas Oladan Diego 1 April 1990 Asentamiento en Gibraltar en 1474 y expulsion en 1476 PDF Almoraima Revista de Estudios Campogibraltarenos Spanish Instituto de Estudios Gibraltarenos 3 Suplemento La compra de Gibraltar por los conversos andaluces 1474 1476 25 4 May 2013 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 March 2013 Spain won t dare invade Gibraltar They d lose more than a war The Jerusalem Post 13 April 2017 Political development Falklands 25 Background Briefing Ministry of Defence United Kingdom Istifade tarixi 1 November 2009 Ministerio de Defensa Republica Argentina Spanish www mindef gov ar 23 October 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 November 2009 Constitucion Nacional Argentine Senate ispan 17 June 2004 tarixinde arxivlesdirilib La Nacion Argentina ratifica su legitima e imprescriptible soberania sobre las Islas Malvinas Georgias del Sur y Sandwich del Sur y los espacios maritimos e insulares correspondientes por ser parte integrante del territorio nacional A Gordon Vtorichnyj antisemitizm N Gutina Nakba produkt revanshizma i revizii itogov Vtoroj mirovoj vojnyEdebiyyat RedakteFarbman N V Ideologiya germanskogo revanshizma 1918 1923 gg Ryazan Penza 1987 Pustogarov V V Zapadnogermanskij revanshizm i mezhdunarodnoe pravo M Nauka 1986 Milyukova V I Diplomatiya revansha vneshnyaya politika FRG v Evrope M 1966 Markov K A Vostochnaya politika FRG i revanshizm 1949 1982 gg Dnepropetrovsk 1988 Valihnovskij T Izrail i FRG M Progress 1971 Revanshizm ideologiya praktika sbornik statej M Znanie 1985Xarici kecidler Redakte Revasizm Boyuk Sovet Ensiklopeiyasinda rus N Qutina Nakba revansizmin neticesi ve Ikinci dunya Muharibesinin yekunlarinin teftisi rus B Sustef Alternativ movcuddur rus Finlandiyada revansizm mif ve realliqlar rus S Briman Virtual Felestin rus D Lukov Aciq cemiyyetde cihad epidemiyasi rus Menbe https az wikipedia org w index php title Revansizm amp oldid 5828159, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.