Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Diktator — mütləq gücə sahib olan siyasi lider. Diktatura, bir diktator tərəfindən və ya kiçik bir klik tərəfindən idarə olunan bir dövlətdir. Bu söz, fövqəladə hallarda respublikanı idarə etmək üçün Senat tərəfindən təyin olunmuş Roma Respublikasında bir hakim vəzifəsi olaraq meydana gəldi (bax Roma diktatoru və justitium ).
" Zalım " (əvvəlcə pejorative olmayan Qədim Yunan titulu idi) termini və daha az dərəcədə "avtokrat " kimi, "diktator" demək olar ki, müstəmləkəçiliyin titullu bir termini kimi istifadə olunmağa başladı. Müasir istifadədə "diktator" ifadəsi ümumiyyətlə qeyri-adi dərəcədə fərdi gücə sahib və ya sui-istifadə edən bir lideri izah etmək üçün istifadə olunur. Diktatura əksər hallarda aşağıdakılardan bəziləri ilə xarakterizə olunur: seçkilərin dayandırılması və vətəndaş azadlıqları ; fövqəladə vəziyyət elan edilməsi; fərmanla hökm etmək ; siyasi rəqiblərin repressiyası ; qanunun aliliyi prosedurlarına və şəxsiyyətə pərəstişə tabe olmamaq. Diktatura əksər hallarda tək partiyalı və ya hakim partiyalı dövlətlərdir.
Hərbi xuntalar, tək partiyalı dövlətlər, hakim partiyalar və fərdi qaydalar altındakı mülki hökumətlər kimi müxtəlif rejimlərdə hakimiyyətə gələn çox müxtəlif liderlər diktator kimi təsvir edilmişdir. Sol və ya sağ baxışlara sahib ola bilərlər.
Etimologiya
Əvvəlcə Roma Respublikasında və təcili bir qanuni randevu olan "Diktator" ifadəsi indi mənfi məna daşımırdı. Diktator məhdud bir müddətə yeganə güc verilmiş hakim idi. Müddətin sonunda Diktatorun gücü normal Konsulluq qaydaya qaytarıldı, bununla əlaqədar bir diktator hesabatlılığı təmin etdi, lakin bütün diktatorlar güc paylaşımına qayıtmadılar.
Müddəti Cornelius Sullanın Sullanın ikinci vətəndaş müharibəsindən sonra diktatura yüksəlməsi ilə özünü müasir mənfi mənası ilə anlamağa başladı və özünü bir əsrdən çox bir müddətdə Romanın ilk diktatoru etdi (bu müddət ərzində ofis ləğv edildi) və faktiki olaraq vaxt məhdudiyyətinin və senator ittihamının aradan qaldırılması. Təxminən bir il sonra vəzifəsindən istefa edərək, bir neçə il sonra ölməklə böyük bir konstitusiya böhranından qaçdı. Julius Sezar, M.Ö. 49'da Sulla'yı təqlid etdi və M.Ö. 44 Fevral ayında, diktatorun "əbədiyyət diktatoru" elan edildi, ertəsi ay sui-qəsdinə qədər tutduğu gücündəki məhdudiyyətləri rəsmi olaraq ortadan qaldırdı.
Juliusun öldürülməsindən sonra varisi Augustusa diktator rütbəsi təklif edildi, lakin o, imtina etdi. Sonrakı varislər də diktator rütbəsindən imtina etdilər və bu hökmün istifadəsi qısa müddət ərzində Roma hökmdarları arasında azaldı.
Müasir dövr
Hələ 19-cu əsrin ikinci yarısında diktator termininin təsadüfi müsbət nəticələri var idi. Məsələn, 1848-ci il Macarıstan İnqilabı əsnasında ulu öndər Lajos Kossut, tərəfdarları və təhqir edənlər tərəfindən eyni mənfi ifadələr olmadan tez-tez diktator olaraq adlandırılırdı, halbuki rəsmi adı regent-prezidentin adı idi. 1860-cı ildə Minlərin Ekspedisiyası zamanı Siciliyada müvəqqəti bir icraçı qurarkən, Cüzeppe Qaribaldi rəsmi olaraq "Diktator" unvanını aldı (bax : Garibaldi Diktaturası ). Qısa müddətdən sonra, 1863 - cü il Polşadakı üsyan zamanı "Diktator" da dörd liderin rəsmi adı oldu, ilk Ludwik Mierosławski idi .
İstinadlar
- "Dictatorship" at Merriam Webster (2019)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Diktator mutleq guce sahib olan siyasi lider Diktatura bir diktator terefinden ve ya kicik bir klik terefinden idare olunan bir dovletdir Bu soz fovqelade hallarda respublikani idare etmek ucun Senat terefinden teyin olunmus Roma Respublikasinda bir hakim vezifesi olaraq meydana geldi bax Roma diktatoru ve justitium Tez tez sekildeki soldan saga ve yuxaridan asagiya hakim totalitar rejimlerde ittiham olunan diktatorlar arasinda SSRI Kommunist Partiyasinin kecmis bas katibi olan Iosif Stalin Fasist Almaniyanin kecmis Fuhreri Adolf Hitler Cin Kommunist Partiyasinin kecmis sedri Mao Tszedun Italiyanin kecmis ducesi Benito Mussolini ve Simali Koreyanin Ebedi Prezidenti Kim Ir Sen Zalim evvelce pejorative olmayan Qedim Yunan titulu idi termini ve daha az derecede avtokrat kimi diktator demek olar ki mustemlekeciliyin titullu bir termini kimi istifade olunmaga basladi Muasir istifadede diktator ifadesi umumiyyetle qeyri adi derecede ferdi guce sahib ve ya sui istifade eden bir lideri izah etmek ucun istifade olunur Diktatura ekser hallarda asagidakilardan bezileri ile xarakterize olunur seckilerin dayandirilmasi ve vetendas azadliqlari fovqelade veziyyet elan edilmesi fermanla hokm etmek siyasi reqiblerin repressiyasi qanunun aliliyi prosedurlarina ve sexsiyyete perestise tabe olmamaq Diktatura ekser hallarda tek partiyali ve ya hakim partiyali dovletlerdir Herbi xuntalar tek partiyali dovletler hakim partiyalar ve ferdi qaydalar altindaki mulki hokumetler kimi muxtelif rejimlerde hakimiyyete gelen cox muxtelif liderler diktator kimi tesvir edilmisdir Sol ve ya sag baxislara sahib ola bilerler EtimologiyaRoma Cumhuriyyetinin ilk omur boyu diktatoru Julius Sezarin bustu bir sira qanuni manevrler yolu ile dovleti qanuni bir otokrasiyaya cevirmisdi 20 il erzinde Julius Sezar ozunu omurluk Diktator teyin etmek ucun muxaliflerini ve Romanin huquqi qurumlarini usteledi Evvelce Roma Respublikasinda ve tecili bir qanuni randevu olan Diktator ifadesi indi menfi mena dasimirdi Diktator mehdud bir muddete yegane guc verilmis hakim idi Muddetin sonunda Diktatorun gucu normal Konsulluq qaydaya qaytarildi bununla elaqedar bir diktator hesabatliligi temin etdi lakin butun diktatorlar guc paylasimina qayitmadilar Muddeti Cornelius Sullanin Sullanin ikinci vetendas muharibesinden sonra diktatura yukselmesi ile ozunu muasir menfi menasi ile anlamaga basladi ve ozunu bir esrden cox bir muddetde Romanin ilk diktatoru etdi bu muddet erzinde ofis legv edildi ve faktiki olaraq vaxt mehdudiyyetinin ve senator ittihaminin aradan qaldirilmasi Texminen bir il sonra vezifesinden istefa ederek bir nece il sonra olmekle boyuk bir konstitusiya bohranindan qacdi Julius Sezar M O 49 da Sulla yi teqlid etdi ve M O 44 Fevral ayinda diktatorun ebediyyet diktatoru elan edildi ertesi ay sui qesdine qeder tutdugu gucundeki mehdudiyyetleri resmi olaraq ortadan qaldirdi Juliusun oldurulmesinden sonra varisi Augustusa diktator rutbesi teklif edildi lakin o imtina etdi Sonraki varisler de diktator rutbesinden imtina etdiler ve bu hokmun istifadesi qisa muddet erzinde Roma hokmdarlari arasinda azaldi Muasir dovrdictator countries Hele 19 cu esrin ikinci yarisinda diktator termininin tesadufi musbet neticeleri var idi Meselen 1848 ci il Macaristan Inqilabi esnasinda ulu onder Lajos Kossut terefdarlari ve tehqir edenler terefinden eyni menfi ifadeler olmadan tez tez diktator olaraq adlandirilirdi halbuki resmi adi regent prezidentin adi idi 1860 ci ilde Minlerin Ekspedisiyasi zamani Siciliyada muveqqeti bir icraci qurarken Cuzeppe Qaribaldi resmi olaraq Diktator unvanini aldi bax Garibaldi Diktaturasi Qisa muddetden sonra 1863 cu il Polsadaki usyan zamani Diktator da dord liderin resmi adi oldu ilk Ludwik Mieroslawski idi Istinadlar Dictatorship at Merriam Webster 2019 Xarici kecidler