Vikipediya azad ensiklopediya Qazaxıstanda islam Qazaxıstan Respublikasında inanclılar arasında ən geniş yayılmış din 20

Vikipediya azad ensiklopediya Qazaxistanda islam Qazaxistan Respublikasinda inanclilar arasinda en genis yayilmis din 2009 cu il siyahiya alinmasina gore olke ehalisinin 70 muselmandir Istiqamet Sunnizm Mezheb muelman din mektebi Henefi mezhebi Selahiyyetli orqan Qazaxistan muselmanlarinin dini idaresi QMDI Tarix span Islamin muasir Qazaxistan erazisinde yayilma donemi bir nece esr erzinde bas vermisdir Ilk defe ise olkenin cenubunda yayilmisdir Islamin Qazaxistan erazisinde yailmasinin ilk qigilcimi 751 ci ilde Talas doyusunden sonra bas verir Turgis xaqanliginin erazisinde yayilmis turkler Abbasiler xilafetinin desteyi ile Tan sulalesinin quvveleri uzerinde qalibiyyet elde etmisler Qalibiyyet sayesinde Tan sulalesinin qerbe dogru genislenmesinin qarsisi alinmis ve islamin artiq X esrde Yeddisu erazisine qeder yayilmasini temin etmisdir Iran tarixci alimi Atabaki Turajin sozlerine gore islam ilk evveller Turkistan seherinde ve onun etraflarinda yayilmisdir Sonradan ise ereb tarixcisi Ibn el Esirin sozlerine gore Samanilerin sayesinde Taraz seherine qeder yayilmir Sonradan ise butun Qazaxistani ehate etmisdir X esrin sonralinda Qaraxaniler sulalesi doneminde islam artiq resmi dovlet dinine cevrilir Cingizxanin hakimiyyeti doneminde islamin yayilmasi lengimisdir Bele ki turklerin Tenqricilik dinine bagliligi hele de surmekde idi Ancaq islam sonraki dovrlerde de yayilmaga baslamisdir Qizil Orda xanlarindan Berke xan 1255 1266 ve Ozbek xan 1312 1340 islami qebul etmesi ile dinin yayilmasi suretlenir Bu dovrde turkler arasinda sufizm derin kok salir Sufizme boyuk tohfesini Ehmed Yesevi vermisdir O 1166 ci ilde Turkistan seherinde vefat etmisdir Islamin yayilmasi Qazaxistan erazisinde tedricen bas vermisdir Bele ki iri seherlerde din yayilsa da koceri heyat kecirenler arasinda samanizm XIX esre qeder movcudlugunu saxlaya bilmisdir Rusiya oz isgal zonasini genislendirmek meqsedi ile II Yekaterina kocerileri ram etmek ucun islami desteklemisdir XIX esrde isla artiq butun qazax xalqinin gunluk heyatinin bir parcasina cevrilmisdir Bu gun Qazaxistan ehalisinin boyuk ekseriyyeti ozunu nmuselman sayir Bunu sunnet defn adetlerinde musahide etmek olar Bununla bele qazaxlar arasinda kocerilik doneminden qalma adetler bu gunde movcudlugunu qoruyur Bunlar tebii ki islama zid olmayan adetlerdir Oglan usaqlari aydar adli sac duzumune sahib olurlar Ustelik onlar Allah c c kelmesi ile yanasi tanri ve kuday sozlerinide isledirler Hazirda Qazaxistanda 2500 mescid var Halbuki sovetler doneminde onlarin sayi cemi 63 idi Muasir veziyyet span Qazaxistanda diger dovletlerin desteyi ile islam mektebleri formalasdirilir 1991 ci ilden olkede mescid imamlarini hazirlayan Islam Istitutu fealiyyet gosterir 2001 ci ilde ise Misirin desteyi ile olkede Nur Universiteti teskil edilir 2012 ci ilde olkede ilk islam televiziyasi olan Asil Arna telekanali fealiyyete baslayir Xususiyyetleri span Qazaxistanda islam dininde etiqad eden xalqlar Qazaxlar Ozbekler Uygurlar Dunqanlar Tacikler Qirgizlar Turkmenler Tatarlar Basqirdlar bizi Simali Qafqaz xalqlari Azerbaycanlilar sonuncular arasinda sielik ustunluk teskil edir Menbe span Qazaxistan muselmanlarinin dini idaresi Islam v istorii i kulture kazahskogo obshestva XVIII nachale XX vv Arxivlesdirilib 2016 06 01 at the Wayback Machine Qazaxistanda islam haqqinda Forum Qazaxistanda islam tarixi Qazaxistanda islam Elmi baxis Arxivlesdirilib 2013 12 05 at the Wayback MachineIstinadlar span Analiticheskij otchyot Itogi Nacionalnoj perepisi naseleniya Respubliki Kazahstan 2009 goda 4 mart 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 may 2018 John L Esposito Oxford Dictionary of Islam 30 may 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 may 2018 Didar Kassymova Zh B Kundakbaeva Ustina Markus Historical Dictionary of Kazakhstan 2012 30 may 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 may 2018 Rudov G A Islam v Centralnoj Azii masshtaby i perspektivy vliyaniya Nauchno analiticheskij zhurnal Obozrevatel Observer 2014 6 293 S 60 Suveren dovletlerAzerbaycan Cin Ermenistan Gurcustan Indoneziya Qazaxistan Qirgizistan Rusiya Turkiye YaponiyaTaninmayan ve ya qismen taninan dovletlerAsili eraziler Kateqoriya Qazaxistanda islam