Mizrahi (çoxluq: Mizrahim, İvrit dili: מזרחים) — Yaxın Şərq, Şimali Afrika, Orta Asiya və Qafqazdakı yəhudilərə verilən ümumi ad. İsraildə "Mizrahi" termini əsasən ərəb dünyasında və qonşu ölkələrdə yəhudilərə aid edilir. İraq, Suriya, Livan, Yəmən, İran, Əfqanıstan, Buxara, Mooriş yəhudiləri, Bərbəri, Kürd, Azərbaycan, Dağıstan, Gürcüstan, Hindistan və Pakistan yəhudiləri əsas Mizrahi yəhudiləridir. Hər Mizrahi fərqli mənşəli olduğundan fərqli adət və ənənələr var. Ancaq ibadət nümunələri Səfəradların ibadət üsullarına çox oxşardır. Bu oxşarlığa görə xüsusilə İsraildə ümumiləşdirmə aparıldığı və Mizrahi yəhudilərinin Səfəradi adlandırıldığı görülür.
"Mizrah" şərq deməkdir, "Mizrahi" də şərqli deməkdir. Mizrahinin ərəb dilindəki qarşılığı Maşrikiyyun, ancaq Suriya, İraq və digər Asiya ölkələrində yaşayanlara deyilir. Şimali Afrikadakılar Mağhrebiyun adlanır və buna görə Mərakeş yəhudiləri Mizrahi adlandırılmasının əleyhinədirlər. İsraildə Mizrahi sözü Qərbi Asiya və Şimali Afrika yəhudiləri üçün istifadə olunur. 90-cı illərdə fəalların səyləri ilə Mizrahi termini daha çox tanındı və qəbul edildi.
Bir çox insanlar (xüsusilə İsraildə) Səfərad və Mizrahi ayinlərinin oxşarlığı üzündən bütün Aşkenazi yəhudiləri Səfərad kateqoriyasına saldılar. Səfəradilərin və Mizrahililərin qarışıqlığının başqa bir səbəbi 1492-ci ildə Səfəradilərin İspaniyadan qovulması və Mizrahililərin yerləşdiyi ölkələrə köç etməsidir. Mühacirətdən sonra keçmişdə daha nüfuzlu kimi qəbul edilən Səfəradiya mədəniyyəti Mizrahilər arasında qəbul olunmağa başladı. Bir mədəniyyətin digər mədəniyyətin altına mənimsənilməsi müxtəlif yollarla baş verdi. Məsələn, İspaniyadan qaçaraq Suriyada məskunlaşan Səfəradilər, Mizrahilərin mədəniyyəti ilə mənimsənildi, Şimali Afrikadakı Mizrahilər isə İspaniyadan qaçaraq bu bölgələrdə məskunlaşan Səfəradilərin mədəniyyətini qəbul etdilər. Ancaq Mərakeşdə Mizrahilər və Səfəradilər uzun müddət bir-birlərinə qarışmadılar və iki fərqli sinif meydana gətirdilər.
Dil
Mizrahi yəhudilərinin əksəriyyəti ərəb dilində danışırdı. İndi yəhudi ərəbcəsi yaşlı nəsillər tərəfindən ikinci bir dil olaraq istifadə olunur. Fəlsəfə, din və ədəbiyyat sahələrində çox sayda əsər ərəb dilində İvrit əlifbası ilə yazılmışdır. Mizrahilərin istifadə etdiyi bəzi dillər Cidi, Gürcücə, Buxoricə, Kürdcə, Yəhudi Bərbərcəsi, Dağ yəhudiləri dili, Marathicə, Yəhudi Malayalamca və Yəhudi Aramicəsi dilləridir.
İsrailin qurulması ilə başlayan 1948-ci il Ərəb-İsrail müharibəsindən sonra, Mizrahilərin bir çoxu (təxminən 900.000 nəfər) ölkələrini könüllü olaraq tərk etdi və ya sürgün edildi və İsraildə məskunlaşdı. 1950-1960-cı illərdə bir çox Mizrahi Ərəb hökumətlərinin yəhudi əleyhinə hərəkətləri səbəbiylə evlərini tərk etdi. 1956-cı ildə Süveyş böhranı ilə Misir 25.000 Mizrahi yəhudisini qovdu və digər ərəb ölkələrindəki Mizrahilər onlara etimad göstərərək ərəb ölkələrini tərk etdi. Onların əksəriyyəti İsrailə mühacirət edərkən, Mərakeş və Əlcəzair yəhudiləri Fransaya, Livan, Suriya və Misir yəhudiləri də ABŞ-a mühacirət etdilər. Bu gün Ərəb olmayan Müsəlman ölkələrdə başda İran, Özbəkistan, Azərbaycan və Türkiyə olmaqla 40.000 civarında Mizrahi vardır. Ərəb ölkələrində yaşayan Mizrahilərin sayı daha azdır. Mərakeşdə 5.000, Tunisdə 2.000 və Livanda 1.000-dən azdır. Hal-hazırda da Mizrahilər İsrail və ABŞ-a köç edir. Dini tolerantlığın olmadığı ölkələrdə bəzi Mizrahilər edam edildi.
İsrail cəmiyyətinə uyğunlaşma
İsrailə mühacirət edən Mizrahilər üçün mədəni sarsıntı səbəbindən cəmiyyətlə ayaqlaşmaq asan deyildi. Moşavim adlı kooperativ kənd təsərrüfatı kəndlərinə yerləşdirilən qaçqın Mizrahilər, ticarət və sənətkarlıq sahəsindəki tarixi istedadlarına görə kənd təsərrüfatı sahəsində uğur qazana bilmədilər və bu, onların sosial-iqtisadi cəhətdən geriləmələrinə səbəb oldu. Mədəni ayrılığa görə Avropa Yəhudiləri Aşkenazi və Orta Şərq Yəhudiləri Mizrahilər arasındakı sosial boşluqlar yarandı. Aşkenazilərin ortalama gəliri Mizrahilərin ortalama gəlirindən 36% daha çoxdur.
Arapçalar: Yəhudi ərəbcəsi · Yəhudi Bağdad ərəbcəsi · Yəhudi Mərakeş ərəbcəsi · Yəhudi İraq ərəbcəsi · Yəhudi Tripoli ərəbcəsi · Yəhudi Tunis ərəbcəsi · Yəhudi Yəmən ərəbcəsi
Diğer: Kayla · Yəhudi Bərbəricəsi
Hint-Avrupa
Cermen: Yeşiviş · Yidiş · Yingliş
Roman: İtalkian · Katalanik · Ladino · Lusitanik · Şuadit · Yəhudi Araqoncası · Yəhudi Latincası · Zarfatik
Orta çağ ve erken modern zamanlarda Kuzey Afrika için İbranice ma'arav kullanılırdı. Talmud'un yazıldığı zamanlarda ise ma'arav İsrail toprakları için kullanıldı.
Dünyadaki Yahudi Nüfusu, The Jewish Virtual Library
The Jews of Iran, The Jewish Virtual Library
İbranice PDF Dosyasi
Xarici keçidlər
Təşkilatlar
JIMENA Jews Indigenous to the Middle East and North Africa (İngilis dili)
Moshe Levy Bir İraq Yəhudisinin İsrail donanmasındaki əhvalatı (İngilis dili)
Camaatlar
PersianRabbi.com İran Yəhudileri Camaatı (İngilis dili)
Kurdish Jewry Kürd Yəhudileri (İvrit dili)
Iraqi Jews New York-daki İraq Yəhudi Camaatı (İngilis dili)
Historical Society of Jews from Egypt Misir Yəhudiləri (İngilis dili)
Harissa.com 2008-05-01 at the Wayback Machine Tunis Yəhudiləri (Fransız dili)
Zlabia.com Əlcəzair Yəhudiləri (Fransız dili)
Dafina.net Mərakeş Yahudiləri (Fransız dili)
Avqust 08, 2021
mizrahi, çoxluq, ivrit, dili, מזרחים, yaxın, şərq, şimali, afrika, orta, asiya, qafqazdakı, yəhudilərə, verilən, ümumi, israildə, termini, əsasən, ərəb, dünyasında, qonşu, ölkələrdə, yəhudilərə, edilir, iraq, suriya, livan, yəmən, iran, əfqanıstan, buxara, moo. Mizrahi coxluq Mizrahim Ivrit dili מזרחים Yaxin Serq Simali Afrika Orta Asiya ve Qafqazdaki yehudilere verilen umumi ad Israilde Mizrahi termini esasen ereb dunyasinda ve qonsu olkelerde yehudilere aid edilir Iraq Suriya Livan Yemen Iran Efqanistan Buxara Mooris yehudileri Berberi Kurd Azerbaycan Dagistan Gurcustan Hindistan ve Pakistan yehudileri esas Mizrahi yehudileridir Her Mizrahi ferqli menseli oldugundan ferqli adet ve eneneler var Ancaq ibadet numuneleri Seferadlarin ibadet usullarina cox oxsardir Bu oxsarliga gore xususile Israilde umumilesdirme aparildigi ve Mizrahi yehudilerinin Seferadi adlandirildigi gorulur Mizrahi Umumi sayiTexminen 3 4 MilyonYasadigi erazilerIsrail 2 500 000 3 000 000ABS 200 000 300 000Kanada 35 000Iran 25 000Ingiltere 5 000 6 000Cili 2 700Argentina 2 170Meksika 1 000DiliIvrit dili Ereb dili Fars dili Marathi dili Yehudi Malayalam dili Cidi dili Yehudi Erebcesi dili Gurcu dili Buhori dili Yehudi Berber dili Dag yehudileri dili Yehudi Aramicesi diliDiniIudaizmQohum xalqlarSeferad yehudileri Askenazi yehudileri Buxara yehudileri Mundericat 1 Sozun tarixcesi ve istifadesi 2 Diger sifetler 3 Dil 4 1948 ci il sonrasi dagilma 5 Israil cemiyyetine uygunlasma 6 Istinadlar 7 Xarici kecidler 7 1 Teskilatlar 7 2 Meqaleler 7 3 CamaatlarSozun tarixcesi ve istifadesi Redakte Mizrah serq demekdir Mizrahi de serqli demekdir Mizrahinin ereb dilindeki qarsiligi Masrikiyyun ancaq Suriya Iraq ve diger Asiya olkelerinde yasayanlara deyilir Simali Afrikadakilar Maghrebiyun adlanir 1 ve buna gore Merakes yehudileri Mizrahi adlandirilmasinin eleyhinedirler Israilde Mizrahi sozu Qerbi Asiya ve Simali Afrika yehudileri ucun istifade olunur 90 ci illerde feallarin seyleri ile Mizrahi termini daha cox tanindi ve qebul edildi Diger sifetler Redakte Helebde bir Yahudi toyu 1914 Bir cox insanlar xususile Israilde Seferad ve Mizrahi ayinlerinin oxsarligi uzunden butun Askenazi yehudileri Seferad kateqoriyasina saldilar Seferadilerin ve Mizrahililerin qarisiqliginin basqa bir sebebi 1492 ci ilde Seferadilerin Ispaniyadan qovulmasi ve Mizrahililerin yerlesdiyi olkelere koc etmesidir Muhaciretden sonra kecmisde daha nufuzlu kimi qebul edilen Seferadiya medeniyyeti Mizrahiler arasinda qebul olunmaga basladi Bir medeniyyetin diger medeniyyetin altina menimsenilmesi muxtelif yollarla bas verdi Meselen Ispaniyadan qacaraq Suriyada meskunlasan Seferadiler Mizrahilerin medeniyyeti ile menimsenildi Simali Afrikadaki Mizrahiler ise Ispaniyadan qacaraq bu bolgelerde meskunlasan Seferadilerin medeniyyetini qebul etdiler Ancaq Merakesde Mizrahiler ve Seferadiler uzun muddet bir birlerine qarismadilar ve iki ferqli sinif meydana getirdiler Dil RedakteMizrahi yehudilerinin ekseriyyeti ereb dilinde danisirdi Indi yehudi erebcesi yasli nesiller terefinden ikinci bir dil olaraq istifade olunur Felsefe din ve edebiyyat sahelerinde cox sayda eser ereb dilinde Ivrit elifbasi ile yazilmisdir Mizrahilerin istifade etdiyi bezi diller Cidi Gurcuce Buxorice Kurdce Yehudi Berbercesi Dag yehudileri dili Marathice Yehudi Malayalamca ve Yehudi Aramicesi dilleridir Simali Iraqda Kurd Yehudileri 1905 1948 ci il sonrasi dagilma RedakteIsrailin qurulmasi ile baslayan 1948 ci il Ereb Israil muharibesinden sonra Mizrahilerin bir coxu texminen 900 000 nefer olkelerini konullu olaraq terk etdi ve ya surgun edildi ve Israilde meskunlasdi 1950 1960 ci illerde bir cox Mizrahi Ereb hokumetlerinin yehudi eleyhine hereketleri sebebiyle evlerini terk etdi 1956 ci ilde Suveys bohrani ile Misir 25 000 Mizrahi yehudisini qovdu ve diger ereb olkelerindeki Mizrahiler onlara etimad gostererek ereb olkelerini terk etdi Onlarin ekseriyyeti Israile muhaciret ederken Merakes ve Elcezair yehudileri Fransaya Livan Suriya ve Misir yehudileri de ABS a muhaciret etdiler Bu gun Ereb olmayan Muselman olkelerde basda Iran Ozbekistan Azerbaycan ve Turkiye olmaqla 40 000 civarinda Mizrahi vardir 2 Ereb olkelerinde yasayan Mizrahilerin sayi daha azdir Merakesde 5 000 Tunisde 2 000 ve Livanda 1 000 den azdir Hal hazirda da Mizrahiler Israil ve ABS a koc edir Dini tolerantligin olmadigi olkelerde bezi Mizrahiler edam edildi 3 Israil cemiyyetine uygunlasma RedakteIsraile muhaciret eden Mizrahiler ucun medeni sarsinti sebebinden cemiyyetle ayaqlasmaq asan deyildi Mosavim adli kooperativ kend teserrufati kendlerine yerlesdirilen qacqin Mizrahiler ticaret ve senetkarliq sahesindeki tarixi istedadlarina gore kend teserrufati sahesinde ugur qazana bilmediler ve bu onlarin sosial iqtisadi cehetden gerilemelerine sebeb oldu Medeni ayriliga gore Avropa Yehudileri Askenazi ve Orta Serq Yehudileri Mizrahiler arasindaki sosial bosluqlar yarandi Askenazilerin ortalama geliri Mizrahilerin ortalama gelirinden 36 daha coxdur 4 Yehudilik Yehudilik felsefesi inam Secilmislik AlahaTanri Kabbala Mesih TaleKasrut Tevazu Minyan Tsedaka Dini metnler Tevrat Tora Tanah Talmud ZoqarHumas Sidur Misna Tora Arba TurimSulhan Aruh Tosefta Misna BerurahTanya Midras PiyutimTargum Muqqedes seherler Quds Safed Hebron Tiberia Yehudi bayramlari Sabat Rosasana Yom Kippur SukotSimhat Tora Hanuka Asara BaTevetTu Bisvat Purim PesahSavuot 9 Av Salos Regalim Dini sexsiyyetler Avraham Mose Dvora Rut Saul DavidSlomo Eliyahu Ilel Samay RasiIbn Ezra Rif Ramban GersonidesSaadia Gaon RambamBaal Sem Tov TosafistcilerYosef Albo Yosef Karo Ovadia Yosef Musevilik heyat terzi Brit Mila Bar Mitsva Siduh EvlilikNida Ad qoyma Pidyon Cenaze Mektebler Yesiva JTS HUC YU Dini rollar Kohen Haham Hazan MohelDayan Masgiah Ros yesiva GabaySohet Menaker Kabar Tokea Dini tikililer Tapinak Aglama DuvariSinaqoq Mikve Musevi Ayin sistemi Musevi Ibadetleri SahritMinha Arvit Avdala Yehudi dilleri Afro Asyatik Ibraniceler Ivrite Samarit Ivritcesi Yemen IvritcesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yehudi AramicesiArapcalar Yehudi erebcesi Yehudi Bagdad erebcesi Yehudi Merakes erebcesi Yehudi Iraq erebcesi Yehudi Tripoli erebcesi Yehudi Tunis erebcesi Yehudi Yemen erebcesiDiger Kayla Yehudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Lusitanik Suadit Yehudi Araqoncasi Yehudi Latincasi ZarfatikHind Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yehudi Malayalami Etnik bolunmeler Afrika Falasa MagrebimAsya Buxara Kocin Yehudileri Paradesi YehudileriAvropa Askenaz Italkim SefaradQafqaz Dag yehudileri Gurcustan yehudileri KaraylarOrta Dogu Kurt Yehudileri Mizrahi Parsim Romanyot Samaritler Temani Musevi mezhebleri YehudilikTutucu Musevilik Ortodoks MusevilikHasidizmReformist Musevilik Humanist MusevilikYeniden yapilanmaci Rekonstruksiyonist Musevilik Dini obyektler Talet Tefilin Kipa SofarTsitsit Mezuza MenoraHanukiya Yad Musevi dualari Sema Amida Alenu Kal NidreKadis Alel Ma Tovu Kidus Diger dinlerle elaqeler Xristianliq Judeo HiristiyanXristianliq Musevilik elaqeleri IslamKatolik Musevilik haqqinda olan fikirlerJudeo Islamic Paganizm IbrahimiIstinadlar Redakte Orta cag ve erken modern zamanlarda Kuzey Afrika icin Ibranice ma arav kullanilirdi Talmud un yazildigi zamanlarda ise ma arav Israil topraklari icin kullanildi Dunyadaki Yahudi Nufusu The Jewish Virtual Library The Jews of Iran The Jewish Virtual Library Ibranice PDF DosyasiXarici kecidler RedakteTeskilatlar Redakte JIMENA Jews Indigenous to the Middle East and North Africa Ingilis dili Meqaleler Redakte The Middle East s Forgotten Refugees Mizrahi multecilerinin hekayesi Semha Alwaya Ingilis dili Moshe Levy Bir Iraq Yehudisinin Israil donanmasindaki ehvalati Ingilis dili Camaatlar Redakte PersianRabbi com Iran Yehudileri Camaati Ingilis dili Kurdish Jewry Kurd Yehudileri Ivrit dili Iraqi Jews New York daki Iraq Yehudi Camaati Ingilis dili Historical Society of Jews from Egypt Misir Yehudileri Ingilis dili Harissa com Arxivlesdirilib 2008 05 01 at the Wayback Machine Tunis Yehudileri Fransiz dili Zlabia com Elcezair Yehudileri Fransiz dili Dafina net Merakes Yahudileri Fransiz dili Menbe https az wikipedia org w index php title Mizrahi amp oldid 5782153, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
