Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Mezozoy erası (yun. μεσο — "orta" və ζωον — "canlı varlıq") — Paleozoy erasının sonundan Kaynozoy erasının başlanğıcına qədər olan geoloji vaxt erası, təqribən 251–65 milyon il əvvəlki dövrü əhatə edir, Fanerozoyun üç erasından biridir. 1841-ci ildə britaniyalı geoloq Con Fillips tərəfindən təklif edilmişdir.
Mezozoy — tektonik, iqlim və təkamül dəyişikliklərinin aktiv olduğu eradır. Bu zaman müasir materiklərin əsas sahil xətlərinin formalaşması, Sakit, Atlantik və Hind okeanlarının kənarlarında dağəmələgəlmə prosesləri gedir. Quru sahənin ayrılması növlərin yaranmasına və digər mühüm təkamül proseslərinə təsir edir. İqlim bütün era ərzində isti olmuşdur ki, bu da təkamüldə və yeni canlı növlərinin yaranmasında vacib rol oynamışdır. Eranın sonlarına doğru canlı növlərinin müxtəlifliyi bugünkü səviyyəyə çox yaxın idi.
Geoloji dövrlər
Paleozoydan sonra gələn Mezozoy erası tarixdə təxminən 185 mln. il boyunca uzanır: 251 mln. il əvvəldən 65 mln. il əvvəl Kaynozoy erasının başlamasınadək. Bu müddət aşağıdakı ardıcıllıqla 3 bölünür (əvvəli — sonu, mln. il əvvəl):
- Trias dövrü (251,0–199,6)
- Yura dövrü (199,6–145,5)
- Təbaşir dövrü (145,5–65,5)
Bu geoloji eranın aşağı həddi Paleozoydan Mezozoya keçid dövründə dəniz faunasının 90–96%-nin və quruda yaşayan onurğalıların 70%-nin məhv olması ilə nəticələnən kütləvi perm-trias məhvolması ilə səciyyələnir. Yuxarı həddi isə Təbaşir dövrü ilə Kaynozoy erasının Paleogen dövrünün sərhədində, bir çox bitki və heyvan qruplarının kütləvi yox olmasının baş verdiyi dövrə təsadüf edir. Bu hadisənin səbəbi kimi əsasən Yerə nəhəng asteroidin ( yarımadasındakı Çikusklub krateri) düşməsi və bundan sonrakı "asteroid qışı" göstərilir. Bütün növlərin təxminən 50%-i, o cümlədən bütün uça bilməyən dinozavrlar məhv olmuşdur.
Xarici keçidlər
- The Mesozoic from Palaeos 2008-11-06 at the Wayback Machine
- The Mesozoic, age of cycads and dinosaurs 2008-11-02 at the Wayback Machine
- Mesozoic climates 2009-05-25 at the Wayback Machine
- Paleozoic/Mesozoic climate
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Geoxronoloji skala milyon il evvelEon Era Dovr 0F a n e r o z o y Kaynozoy Dorduncu dovr 2 58Neogen 23Paleogen 66Mezozoy Tebasir 145Yura 201Trias 252Paleozoy Perm 299Karbon 359Devon 419Silur 444Ordovik 485Kembri 541K e m r i d e n e v v e l Proterozoy Neoproterozoy Ediakar 635Kriogen 720Toni 1000Mezoproterozoy Steni 1200Ektaz 1400Kalim 1600Paleoproterozoy Stater 1800Orozir 2050Rias 2300Sider 2500Arxey Neoarxey 2800Mezoarxey 3200Paleoarxey 3600Eoarxey 4000Katarxey 4600Menbe Mezozoy erasi yun meso orta ve zwon canli varliq Paleozoy erasinin sonundan Kaynozoy erasinin baslangicina qeder olan geoloji vaxt erasi teqriben 251 65 milyon il evvelki dovru ehate edir Fanerozoyun uc erasindan biridir 1841 ci ilde britaniyali geoloq Con Fillips terefinden teklif edilmisdir Mezozoy tektonik iqlim ve tekamul deyisikliklerinin aktiv oldugu eradir Bu zaman muasir materiklerin esas sahil xetlerinin formalasmasi Sakit Atlantik ve Hind okeanlarinin kenarlarinda dagemelegelme prosesleri gedir Quru sahenin ayrilmasi novlerin yaranmasina ve diger muhum tekamul proseslerine tesir edir Iqlim butun era erzinde isti olmusdur ki bu da tekamulde ve yeni canli novlerinin yaranmasinda vacib rol oynamisdir Eranin sonlarina dogru canli novlerinin muxtelifliyi bugunku seviyyeye cox yaxin idi Geoloji dovrlerPaleozoydan sonra gelen Mezozoy erasi tarixde texminen 185 mln il boyunca uzanir 251 mln il evvelden 65 mln il evvel Kaynozoy erasinin baslamasinadek Bu muddet asagidaki ardicilliqla 3 bolunur evveli sonu mln il evvel Trias dovru 251 0 199 6 Yura dovru 199 6 145 5 Tebasir dovru 145 5 65 5 Bu geoloji eranin asagi heddi Paleozoydan Mezozoya kecid dovrunde deniz faunasinin 90 96 nin ve quruda yasayan onurgalilarin 70 nin mehv olmasi ile neticelenen kutlevi perm trias mehvolmasi ile seciyyelenir Yuxari heddi ise Tebasir dovru ile Kaynozoy erasinin Paleogen dovrunun serhedinde bir cox bitki ve heyvan qruplarinin kutlevi yox olmasinin bas verdiyi dovre tesaduf edir Bu hadisenin sebebi kimi esasen Yere neheng asteroidin yarimadasindaki Cikusklub krateri dusmesi ve bundan sonraki asteroid qisi gosterilir Butun novlerin texminen 50 i o cumleden butun uca bilmeyen dinozavrlar mehv olmusdur Xarici kecidlerVikianbarda Mezozoy ile elaqeli mediafayllar var The Mesozoic from Palaeos 2008 11 06 at the Wayback Machine The Mesozoic age of cycads and dinosaurs 2008 11 02 at the Wayback Machine Mesozoic climates 2009 05 25 at the Wayback Machine Paleozoic Mesozoic climate