Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqaləni lazımdır. |
Silur dövrü - paleozoy erasının əvvəlindən başlayaraq üçüncü dövr; 20-27 mln. il davam etmişdir. Silur dövrü əvvəllərində baş vermiş kaledon tektonik hərəkətlərindən sonra (llandover epoxasında), Yer səthinin iri dəniz transqressiyası ilə müşayiət olunan intensiv çökəlməsi baş vermişdir. Llandoverin sonu və venlok effuziv və maqma fəaliyyətinin təzahürü ilə əlamətdardır. Ludlov epoxasında platformalarda reqressiya, geosinklinal hövzələrin bəzi sahələrində çökəlmənin davam etdiyi müşahidə edilir. Silur dövrü sonları kəskin şəkildə özünü göstərən və hər yerdə müşahidə olunan reqressiya ilə səciyyələnir. Qalıq dəniz hövzələri cənub-qərbində, Ural-Tyanşan, Qazaxıstan, Verxoyansk-Çukot, qismən Kordilyer və Aralıq dənizi geosinklinal vilayətlərinin bəzi yerlərində mühafizə olunmuşdu. Silur dövrü üzvi aləmi ordovik, xüsusilə devon dövrləri ilə sıx surətdə bağlıdır. Silur dövrü foraminiferlər (amiodistsidlər, atoksofraqmidlər, lagenidlər), karbonatlı süngərlər, ikitayqabıqlı molluskalardan müxtəlifdişlilər dəstəsi, tentakulitlər, dəniz qönçələri, təkcərgəli qraptolitlər meydana gəlmişdir; silur dövrü sonunda ilk dəfə olaraq həqiqi balıqlarla təmsil olunmuş (akandotlar, lövhədərililər) çənəli xordalılar rast gəlməyə başlayır, həmçinin xüsusən qabarma-çəkilmə zolağında və sahilboyu quruda ilk dəfə olaraq çoxsaylı ali bitkilərə - riniofitlərə rast gəlinir. Bu zaman ilk quru buğumayaqlıları - əqrəblər də meydana gəlmişdir. Silur dövrü ən çox - stromatoporatlar, tabulyatoideyalar, heliolitoideyalar, dördşüalı mərcanlar, düz xarici qabıqlı başıayaqlılar (ortotseratoideyalar və aktinoseratoideyalar), qədim ostrakodalar, evripterideyalar, mamırabənzərlər (trepostomidlər), müxtəlif qıfıllı braxipodlar (əsasən pentameridlər və atripidlər), dəniz zambaqları, təkcərgəli qraptolitlər, onurğalılardan çənəsizlərin bütün yarımsinifləri, ali bitkilərdən - riniofitlər və ehtimal ki, dövrün sonunda plaunabənzərlər geniş yayılmışdır. Ordovikdəki rifəmələgətirən orqanizmlər yaşamaqda davam etmişdır, yerüstü şəraitdə buğumayaqlılar (çoxayaqlılar və əqrəblər), bitkilərdən riniofitlər mövcud olmuşlar.
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Geoxronoloji skala milyon il evvelEon Era Dovr 0F a n e r o z o y Kaynozoy Dorduncu dovr 2 58Neogen 23Paleogen 66Mezozoy Tebasir 145Yura 201Trias 252Paleozoy Perm 299Karbon 359Devon 419Silur 444Ordovik 485Kembri 541K e m r i d e n e v v e l Proterozoy Neoproterozoy Ediakar 635Kriogen 720Toni 1000Mezoproterozoy Steni 1200Ektaz 1400Kalim 1600Paleoproterozoy Stater 1800Orozir 2050Rias 2300Sider 2500Arxey Neoarxey 2800Mezoarxey 3200Paleoarxey 3600Eoarxey 4000Katarxey 4600Menbe Silur dovru paleozoy erasinin evvelinden baslayaraq ucuncu dovr 20 27 mln il davam etmisdir Silur dovru evvellerinde bas vermis kaledon tektonik hereketlerinden sonra llandover epoxasinda Yer sethinin iri deniz transqressiyasi ile musayiet olunan intensiv cokelmesi bas vermisdir Llandoverin sonu ve venlok effuziv ve maqma fealiyyetinin tezahuru ile elametdardir Ludlov epoxasinda platformalarda reqressiya geosinklinal hovzelerin bezi sahelerinde cokelmenin davam etdiyi musahide edilir Silur dovru sonlari keskin sekilde ozunu gosteren ve her yerde musahide olunan reqressiya ile seciyyelenir Qaliq deniz hovzeleri cenub qer binde Ural Tyansan Qazaxistan Verxoyansk Cukot qismen Kordilyer ve Araliq denizi geosinklinal vilayetlerinin bezi yerlerinde muhafize olunmusdu Silur dovru uzvi alemi ordovik xususile devon dovrleri ile six suretde baglidir Silur dovru foraminiferler amiodistsidler atoksofraqmidler lagenidler karbonatli sun gerler ikitayqabiqli mol lus kalardan muxtelifdisliler destesi tentakulitler deniz qonceleri tekcergeli qraptolitler meydana gelmisdir silur dovru sonunda ilk defe olaraq heqiqi baliqlarla temsil olunmus akandotlar lovhederililer ceneli xordalilar rast gelmeye baslayir hemcinin xususen qabarma ce kil me zolaginda ve sahilboyu quruda ilk defe olaraq coxsayli ali bitkilere riniofitlere rast gelinir Bu zaman ilk quru bugumayaqlilari eqrebler de meydana gelmisdir Silur dovru en cox stromatoporatlar tabulyatoideyalar heliolitoid eyalar dordsuali mercanlar duz xarici qabiqli basiayaqlilar ortotseratoideyalar ve aktinoseratoideyalar qedim ostrakodalar evripterideyalar mamirabenzerler trepostomidler muxtelif qifilli braxipodlar esasen pentameridler ve atripidler deniz zambaqlari tekcergeli qraptolitler onurgalilardan cenesizlerin bu tun yarimsinifleri ali bitkilerden riniofitler ve ehtimal ki dov run sonunda plaunabenzerler genis yayilmisdir Ordovikdeki rifemelegetiren orqanizmler yasamaqda davam etmisdir yerustu seraitde bugumayaqlilar coxayaqlilar ve eqrebler bitkilerden riniofitler movcud olmuslar MenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679