fbpx
Wikipedia

Mao Tszedun

Mao ZeDong (26 dekabr 1893(1893-12-26)[…], Şaoşan[d], Tzin sülaləsi9 sentyabr 1976(1976-09-09)[…], Çjunnanhay[d]) — Çin Xalq Respublikasının ilk lideri.ÇXR-nın qurucusu Tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.

Mao Tszedun
çin 毛澤東
çin 毛泽东
Doğum tarixi 26 dekabr 1893(1893-12-26)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 9 sentyabr 1976(1976-09-09)[…] (82 yaşında)
Vəfat yeri
  • Çjunnanhay[d], Xichang'anjie Subdistrict[d], Xicheng District[d], Pekin, Çin
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
  • Mao Tszedun türbəsi[d]
Vətəndaşlığı
Təhsili
  • Dunqşan Ali Məktəbi[d] (1911),
  • Syansyan Birinci Ali Məktəbi[d] (1911),
  • Çanşi Birinci Ali Məktəbi[d] (1912),
  • Xunan Birinci Universiteti[d] (iyun 1918)
Fəaliyyəti siyasətçi, şair, yazıçı, filosof, müəllim, kitabxanaçı, strategist[d], siyasi nəzəriyyəçi[d], inqilabçı, xəttat
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Kommunizm
Konsepsiyalar
Marksizm-Leninizm fəlsəfəsi

Sosializm
Beynəlmiləlçilik
Kollektivçilik
Sinfi mübarizə

İdeologiya
Utopik sosializm

Marksizm
Leninizm
Marksizm-Leninizm
Trotskizm
Titoizm
Çuçxe ideyaları
Maoizm
Ənvər Xoca ideyaları
Ge Çevarizm
Ho Şi Min ideologiyası
Roza Lüksemburq ideyaları
Praçanda Yolu
Anarxo-kommunizm
Avrokommunizm

Şəxsiyyətlər
Tomas Mor

Henri Sen-Simon
Şarl Furye
Robert Ouen
Karl Marks
Fridrix Engels
Roza Lüksemburq
Vladimir Lenin
Lev Trotski
İosif Stalin
Mao Tsedun

Simvollar
Kommunizm hərəkatının rəmzləri
Baş mövzu
Anarxizm

Antikapitalizm
Antikommunizm
Müharibə kommunizmi
Demokratik mərkəziyyət
Proletariat diktaturası
İbtidai kommunizm
Sosializm
Stalinizm

Mao, 1893-cü ildə Cənubi Çində kəndli ailəsində dünyaya gəlib. Uşaqlığından bəri həmişə Pekini görməyi, orada yaşamağı xəyal edib. 15 yaşı olduqdan sonra paytaxtda nəşr olunan gənclik jurnallarını izləməyə başlayıb. O, Yeni Mədəniyyət hərəkatının nəşrlərindən biri olan Yeni Gənclik jurnalını sevərək oxuyub. Bu jurnal, Yan Fu və Ding Wenjiang kimi Darvinist ideoloqların məqalələrindən ibarət olub.

Gənc Mao həmişə görmək istədiyi Pekinə 1918-ci ildə gedib. Burada, Pekin Universitetində müəllim olan Yang Changzhi ilə tanış olub. Maonu qabiliyyətli gənc olaraq görən Yang Changzhi, onun universitet kitabxanasında işə götürülməsini təmin edib. Mao, kitabxanada rəfləri yığışdırma, kitabların tozunu alma, otaqları təmizləmə kimi işlər görməyə başlayıb. Həm də, daha əvvəldən Yeni Gənclik jurnalındakı məqalələrini bəyənərək oxuduğu kitabxana müdiri Li Dazhao ilə tanış olub. Li Dazhao, kommunist fikirlərə sahib biri idi və buna görə universitet kitabxanası da "qanlı salon" deyə adlandırılırdı. Çinin kommunist nəzəriyyəçiləri tez-tez burada yığışırdılar. Mao Marks, Engels, Lenin kimi şəxslərin adlarını ilk dəfə burada eşidib.

Ancaq Maonun kommunizmi mənimsəməsini təmin edən ən vacib insan, Pekində deyil Şanghaydakı kommunistlərin lideri olan Chen Duxiu idi. Gənc Mao Pekində qaldıqdan bir neçə ay sonra Şanghaya getdi və Chen Duxiu ilə tanış oldu. Bu insanın ən vacib xüsusiyyəti isə, güclü Darvinistçi olması idi. Hətta məhz Darvin haqqında dissertasiya da hazırlamışdı. Darvinizmin Çindəki ən vacib nümayəndəsi hesab edilən bu insan Maonun bütün həyatında ən böyük məsləhət verən müəllimi oldu. Mao, illər sonra, "heç kim məni Chen Duxiu qədər təsirləndirməmişdir" deyəcəkdi.

Konkonq Universiteti tarixçisi Clare Hollingworth, Mao adlı kitabında, Maonun Chen Duxiunun Darvinist fikirlərindən çox təsirləndiyini, 1970-ci ildə belə hələ də gənclik illərindəki Darvin araşdırmalarını həsrətlə xatırladığını izah edir.

Mao, Chen Duxiudan elmi səviyyədə Darvinist təhsil alarkən, bir tərəfdən də siyasi səviyyədə dövrün Çin lideri Sun Yat Səndən təsirlənirdi. İşin maraqlı tərəfi, müasir Çinin və Kuomintangın (Milliyyətçi Çin Partiyasının) qurucusu hesab edilən Sun Yat Sənin də Darvinist olması idi. Amerikalı tədqiqatçı Jacob Heilbrunn "The New Republic"dəki məqaləsində belə yazır:

Maoya açıq-aydın şəkildə təsir edən insan, böyük Çin inqilabçısı və milliyyətçisi Sun Yat-Sen idi. Sun, Çinin Qərbdəki güclərini ələ keçirə bilmək üçün milliyyətçiliyi mənimsəməsi lazım olduğuna inanırdı və siyasi Darvinizm doktrinasını müdafiə edirdi. Suna görə "təbiət gücləri hər nə qədər yavaş işləsələr də, böyük irqləri də yox edə bilərdilər"… 1920-ci ilin əvvəllərində Mao, Kuomintangın lideri Sunu dəstəklədi. Sun, öz milliyyətçi partiyası (Kuomintang) ilə kommunistlər arasında ittifaqa girdi və hətta Mao bir müddət Kuomintangın təbliğat bölməsini idarə etdi.

Fəaliyyəti

Darvinin və Marksın fikirlərinə qapılan Mao, 1920-ci ildən etibarən güclü kommunist olaraq ortaya çıxdı. Özü kimi düşünən 11 yoldaşıyla, 1921-ci ildə Şanghayda Çin Kommunist Partiyasını qurdu. Bu tarixdən sonra, müxtəlif ittifaqlar, qarşıdurmalar, partizan döyüşləri və təbliğat üsullarından istifadə edərək kommunist partiyanı gücləndirdi. Maonun liderliyi altındakı kommunistlər, bir müddət Milliyyətçi Partiya ilə əməkdaşlıq etdilər. 1920-ci ilin ikinci yarısında isə iki tərəf bir-birinə düşmən oldu. Maonun xadimləri, Çinin cənubundakı Jiangxi əyalətinə yerləşdilər və burada "qurtarılmış bölgə" adını verdikləri və mərkəzi nüfuzun rəhbərliyinə tabe olmayan nizam qurdular. İki tərəf arasındakı qarşıdurmalar illərlə davam etdi. II. Dünya Müharibəsindən sonra kommunistlərin "qurtarılmış bölgələri" gedərək böyüdü və demək olar ki, bütün Çini əhatə etməyə başladı. 1949-cu ildə isə Maonun kommunistləri paytaxt Pekini ələ keçirdilər və "Çin Xalq Respublikası"nı elan etdilər.

1917-ci ildəki Bolşevik İnqilabından sonra, dünya ikinci dəfə kommunist inqilaba şahid olurdu. Bu ikinci inqilabın nəticələri də birincisi kimi qanlı oldu.

İstinadlar

  1. Short P. Mao: A LifeGreat Britain: Hodder & Stoughton, 1999. — P. 19. — 782 p. — ISBN 978-0-340-60624-7
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15732482"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23666"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q14175176"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1796614"></a>
  2. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  3. Itaú Cultural Enciclopédia Itaú CulturalSão Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q174"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P4399"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10304263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41599984"></a>
  4. Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 767. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15138081"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q30"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4567878"></a>
  5. Short P. Mao: A LifeGreat Britain: Hodder & Stoughton, 1999. — P. 625–626. — 782 p. — ISBN 978-0-340-60624-7
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15732482"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23666"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q14175176"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1796614"></a>
  6. Zhisui L. The Private Life of Chairman Mao (1996 edition) — 1996. — P. 9. — ISBN 978-0-09-964881-9
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q492897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21000501"></a>

tszedun, zedong, dekabr, 1893, 1893, şaoşan, tzin, sülaləsi, sentyabr, 1976, 1976, çjunnanhay, çin, xalq, respublikasının, lideri, çxr, nın, qurucusu, tarixdə, çox, öyrənilmiş, şəxsiyyətlər, siyahısına, daxil, edilib, çin, 毛澤東, çin, 毛泽东doğum, tarixi, dekabr, 1. Mao ZeDong 26 dekabr 1893 1893 12 26 1 2 3 Saosan d Tzin sulalesi 9 sentyabr 1976 1976 09 09 4 5 6 Cjunnanhay d Cin Xalq Respublikasinin ilk lideri CXR nin qurucusu Tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina daxil edilib Mao Tszeduncin 毛澤東 cin 毛泽东Dogum tarixi 26 dekabr 1893 1893 12 26 1 2 3 Dogum yeri Mao Zedong s Former Residence d Tzin sulalesiVefat tarixi 9 sentyabr 1976 1976 09 09 4 5 6 82 yasinda Vefat yeri Cjunnanhay d Xichang anjie Subdistrict d Xicheng District d Pekin CinVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Mao Tszedun turbesi d Vetendasligi Cin Cin Respublikasi d Tzin sulalesi Chinese Soviet Republic d Tehsili Dunqsan Ali Mektebi d 1911 Syansyan Birinci Ali Mektebi d 1911 Cansi Birinci Ali Mektebi d 1912 Xunan Birinci Universiteti d iyun 1918 Fealiyyeti siyasetci sair yazici filosof muellim kitabxanaci strategist d siyasi nezeriyyeci d inqilabci xettat Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteKommunizm KonsepsiyalarMarksizm Leninizm felsefesiSosializmBeynelmilelcilikKollektivcilikSinfi mubarizeIdeologiyaUtopik sosializmMarksizmLeninizmMarksizm LeninizmTrotskizmTitoizmCucxe ideyalariMaoizmEnver Xoca ideyalariGe Cevarizm Ho Si Min ideologiyasiRoza Luksemburq ideyalariPracanda YoluAnarxo kommunizmAvrokommunizmSexsiyyetlerTomas MorHenri Sen SimonSarl FuryeRobert OuenKarl MarksFridrix EngelsRoza LuksemburqVladimir LeninLev TrotskiIosif StalinMao TsedunSimvollarKommunizm herekatinin remzleriBas movzuAnarxizmAntikapitalizmAntikommunizmMuharibe kommunizmiDemokratik merkeziyyetProletariat diktaturasiIbtidai kommunizmSosializmStalinizmMao 1893 cu ilde Cenubi Cinde kendli ailesinde dunyaya gelib Usaqligindan beri hemise Pekini gormeyi orada yasamagi xeyal edib 15 yasi olduqdan sonra paytaxtda nesr olunan genclik jurnallarini izlemeye baslayib O Yeni Medeniyyet herekatinin nesrlerinden biri olan Yeni Genclik jurnalini severek oxuyub Bu jurnal Yan Fu ve Ding Wenjiang kimi Darvinist ideoloqlarin meqalelerinden ibaret olub Genc Mao hemise gormek istediyi Pekine 1918 ci ilde gedib Burada Pekin Universitetinde muellim olan Yang Changzhi ile tanis olub Maonu qabiliyyetli genc olaraq goren Yang Changzhi onun universitet kitabxanasinda ise goturulmesini temin edib Mao kitabxanada refleri yigisdirma kitablarin tozunu alma otaqlari temizleme kimi isler gormeye baslayib Hem de daha evvelden Yeni Genclik jurnalindaki meqalelerini beyenerek oxudugu kitabxana mudiri Li Dazhao ile tanis olub Li Dazhao kommunist fikirlere sahib biri idi ve buna gore universitet kitabxanasi da qanli salon deye adlandirilirdi Cinin kommunist nezeriyyecileri tez tez burada yigisirdilar Mao Marks Engels Lenin kimi sexslerin adlarini ilk defe burada esidib Ancaq Maonun kommunizmi menimsemesini temin eden en vacib insan Pekinde deyil Sanghaydaki kommunistlerin lideri olan Chen Duxiu idi Genc Mao Pekinde qaldiqdan bir nece ay sonra Sanghaya getdi ve Chen Duxiu ile tanis oldu Bu insanin en vacib xususiyyeti ise guclu Darvinistci olmasi idi Hetta mehz Darvin haqqinda dissertasiya da hazirlamisdi Darvinizmin Cindeki en vacib numayendesi hesab edilen bu insan Maonun butun heyatinda en boyuk meslehet veren muellimi oldu Mao iller sonra hec kim meni Chen Duxiu qeder tesirlendirmemisdir deyecekdi Konkonq Universiteti tarixcisi Clare Hollingworth Mao adli kitabinda Maonun Chen Duxiunun Darvinist fikirlerinden cox tesirlendiyini 1970 ci ilde bele hele de genclik illerindeki Darvin arasdirmalarini hesretle xatirladigini izah edir Mao Chen Duxiudan elmi seviyyede Darvinist tehsil alarken bir terefden de siyasi seviyyede dovrun Cin lideri Sun Yat Senden tesirlenirdi Isin maraqli terefi muasir Cinin ve Kuomintangin Milliyyetci Cin Partiyasinin qurucusu hesab edilen Sun Yat Senin de Darvinist olmasi idi Amerikali tedqiqatci Jacob Heilbrunn The New Republic deki meqalesinde bele yazir Maoya aciq aydin sekilde tesir eden insan boyuk Cin inqilabcisi ve milliyyetcisi Sun Yat Sen idi Sun Cinin Qerbdeki guclerini ele kecire bilmek ucun milliyyetciliyi menimsemesi lazim olduguna inanirdi ve siyasi Darvinizm doktrinasini mudafie edirdi Suna gore tebiet gucleri her ne qeder yavas isleseler de boyuk irqleri de yox ede bilerdiler 1920 ci ilin evvellerinde Mao Kuomintangin lideri Sunu destekledi Sun oz milliyyetci partiyasi Kuomintang ile kommunistler arasinda ittifaqa girdi ve hetta Mao bir muddet Kuomintangin tebligat bolmesini idare etdi Fealiyyeti RedakteDarvinin ve Marksin fikirlerine qapilan Mao 1920 ci ilden etibaren guclu kommunist olaraq ortaya cixdi Ozu kimi dusunen 11 yoldasiyla 1921 ci ilde Sanghayda Cin Kommunist Partiyasini qurdu Bu tarixden sonra muxtelif ittifaqlar qarsidurmalar partizan doyusleri ve tebligat usullarindan istifade ederek kommunist partiyani guclendirdi Maonun liderliyi altindaki kommunistler bir muddet Milliyyetci Partiya ile emekdasliq etdiler 1920 ci ilin ikinci yarisinda ise iki teref bir birine dusmen oldu Maonun xadimleri Cinin cenubundaki Jiangxi eyaletine yerlesdiler ve burada qurtarilmis bolge adini verdikleri ve merkezi nufuzun rehberliyine tabe olmayan nizam qurdular Iki teref arasindaki qarsidurmalar illerle davam etdi II Dunya Muharibesinden sonra kommunistlerin qurtarilmis bolgeleri gederek boyudu ve demek olar ki butun Cini ehate etmeye basladi 1949 cu ilde ise Maonun kommunistleri paytaxt Pekini ele kecirdiler ve Cin Xalq Respublikasi ni elan etdiler 1917 ci ildeki Bolsevik Inqilabindan sonra dunya ikinci defe kommunist inqilaba sahid olurdu Bu ikinci inqilabin neticeleri de birincisi kimi qanli oldu Istinadlar Redakte 1 2 3 Short P Mao A Life Great Britain Hodder amp Stoughton 1999 P 19 782 p ISBN 978 0 340 60624 7 lt a href https wikidata org wiki Track Q15732482 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23666 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q14175176 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1796614 gt lt a gt 1 2 3 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 Itau Cultural Enciclopedia Itau Cultural Sao Paulo Itau Cultural 1987 ISBN 978 85 7979 060 7 lt a href https wikidata org wiki Track Q174 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P4399 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q10304263 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q41599984 gt lt a gt 1 2 3 Immanuel C Y Hsu The Rise of Modern China 6 USA OUP 2000 P 767 1136 p ISBN 978 0 19 512504 7 lt a href https wikidata org wiki Track Q15138081 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q217595 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q30 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4567878 gt lt a gt 1 2 3 Short P Mao A Life Great Britain Hodder amp Stoughton 1999 P 625 626 782 p ISBN 978 0 340 60624 7 lt a href https wikidata org wiki Track Q15732482 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23666 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q14175176 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1796614 gt lt a gt 1 2 3 Zhisui L The Private Life of Chairman Mao 1996 edition 1996 P 9 ISBN 978 0 09 964881 9 lt a href https wikidata org wiki Track Q492897 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q21000501 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Mao Tszedun amp oldid 5448510, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.