Henrik Artstovski (pol.Henryk Arctowski; 15 iyul1871, Varşava – 21 fevral1958, Betesda), ilk adı Henrik Arts olmuşdur — Polşa alimi və qütb ekspedisiyaçısı. İlk Antarktika qışlamasında iştirak etmişdir və dünyaca məşhur meteoroloq olaraq şöhrət qazanmışdır. Bir sıra coğrafi obyektlər, Polşa Antarktika Stansiyası və ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının medalı onun şərəfinə adlandırılıb.
15 iyul 1871-ci ildə Varşavada Vürttemberq kökləri olan bir ailədə anadan olmuşdur. 1888-ci ildə təhsilini Lyej Universitetində başladı, burada riyaziyyat, fizika və astronomiya üzrə təhsil alırdı, daha sonra isə Sarbonnada kimya və geologiya sahələri üzrə oxumuşdur. 1893-cü ildə təhsilini başa vurduqdan sonra Lyejə qayıdır və burada professor Şprinqə məxsus kimyəvi laboratoriyada işləməyə başlayır. 1893-cü ildə Belçika hökumətindən soyadının "Artstovski" olaraq dəyişdirilməsini istədi.
1895-ci ildə Belçika Antarktika ekspedisiyasına qatıldı, hansı ki məcburən olsa da ilk dəfə Cənub Qütb dairəsindən kənarda qışlamalı olur. Sonradan məşhurlaşan Roald Amundsen, Frederik Kuk və Emil Rakovitsa kimi tədqiqatçılar onun ekspedisiya yoldaşları olmuşdular. Artzovski elmi işlərin koordinasiyasında iştirak edirdi və bəzi fiziki müşahidələrini özü aparırdı, köməkçisi başqa bir polyak Anthoni Dobrovolski idi.
Antarktikadan qayıtdıqdan sonra Henrik Brüsseldə yaşayır və ekspedisiyanın nəticələrini Belçika Kral Rəsədxanasında (o vaxtı orada ekspedisiya komandirinin köməkçisi Jorj Lekont rəhbərlik edirdi) təhlil edir. Həm Belçikada, həm də xaricdə onun işləri nəşr olunur və o, mühazirələr keçirdi, çox keçmədən Belçika vətəndaşı da olur. Londonda amerikalı aktrisa və opera müğənnisi Arian Ceyn Eddi ilə tanış olur və 1909-cu ildə onunla evlənir. Həyat yoldaşı ilə Nyu-Yorka köçür, burada 1911-1919-cu illərdə Nyu York İctimai Kitabxanasının elmi şöbəsinə rəhbərlik edir. 1915-ci ildə Amerika vətəndaşlığını alır. Ekspedisiya dostu Frederik Kuk tərəfindən təsis edilən Tədqiqatçılar Klubuna üzv olur.
1920-ci ildə Artstovski artıq müstəqil Polşaya qayıtdı.İqnatsi Yan Paderevski ona təhsil naziri vəzifəsini təklif etsə də alim imtina etdi və Yan Kazimir adına Universitetdə geofizika və meteorologiya professoru vəzifəsini tutdu. Bu dövr fəal elmi fəaliyyəti ilə seçilir, o və köməkçiləri 140-dan çox əsər nəşr etdirmişdir. O, həmçinin Beynəlxalq Geodeziya və Geofizika Birliyinin fəaliyyətlərində iştirak edirdi. 1939-cu ildə alim həyat yoldaşı ilə IUGG konfransında iştirak etmək üçün ABŞ-a yollandılar, həmin il İkinci Dünya Müharibəsi başlayır və onlar heç vaxt vətənlərinə qayıda bilmədilər.
Amerikada Artstovski Smitsonian İnstitutunda tədqiqatçı olur və 1950-ci ildə xəstəlik səbəbindən işdən çıxmağa məcbur olsa belə ömrünün son ilinə qədər elmi fəaliyyətini dayandırmır. 21 fevral 1958-ci ildə Merilend ştatının Betesda şəhərində vəfat edir.
İrsi
İşığın atmosferdəki buz kristalları vasitəsi ilə sınaraq iki əlavə simmetrik işıq qövs ilə günəş ərtafında qalo yaradan effekt Artstovskinin şərəfinə adlandırılıb. Şpitsbergendə dağ və buzlaq onun adını daşıyır. Antarktida isə qübbə, buxta, yarımada, nunatak və pikə Artstovskinin adı verilib. Bundan əlavə, Kinq-Corc adasında yerləşən Polşa tədqiqat stansiyası və ORP Arctowski Polşa Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tədqiqat gəmisi onun şərəfinə adlandırılıb. Həmçinin, alimin dul qalmış həyat yoldaşı tərəfindən Artstovski medalı təsis olunub və o, hər iki ildən bir "günəş və günəş-yer münasibətləri fizikasına dair araşdırmalara" görə təqdim olunur.
↑ Verlinden, Jozef (2009). Naar Antarctica - Belgen en Nederlanders op Expeditie naar de Zuidpool. Tielt. ISBN978-90-209-8613-6.
↑ Pinkowski, Edward (2009). "Arctowski, Henryk". The Pinkowski Files. Poles in America Foundation, inc. İstifadə tarixi: 2016-03-28.
"Henryk Arctowski, expert on weather". New York Times. AP. 1958-02-23. İstifadə tarixi: 2013-04-19.
Jacek Machowski. Contribution of H. Arctowski and A. B. Dobrowolski to the Antarctic Expedition of Belgica (1897-1899) 2014-08-15 at the Wayback Machine // Polish polar research. — 1998. — Т. 19, № 1—2.
September 12, 2021
henrik, artstovski, henryk, arctowski, iyul, 1871, varşava, fevral, 1958, betesda, adı, henrik, arts, olmuşdur, polşa, alimi, qütb, ekspedisiyaçısı, antarktika, qışlamasında, iştirak, etmişdir, dünyaca, məşhur, meteoroloq, olaraq, şöhrət, qazanmışdır, sıra, co. Henrik Artstovski pol Henryk Arctowski 15 iyul 1871 Varsava 21 fevral 1958 Betesda ilk adi Henrik Arts olmusdur Polsa alimi ve qutb ekspedisiyacisi Ilk Antarktika qislamasinda istirak etmisdir ve dunyaca meshur meteoroloq olaraq sohret qazanmisdir Bir sira cografi obyektler Polsa Antarktika Stansiyasi ve ABS Milli Elmler Akademiyasinin medali onun serefine adlandirilib Henrik Artstovskipol Henryk ArctowskiDogum tarixi 15 iyul 1871 1871 07 15 1 2 Dogum yeri Varsava Polsa carligi Rusiya imperiyasi 3 Vefat tarixi 21 fevral 1958 1958 02 21 1 2 86 yasinda Vefat yeri Betesda Merilend Defn yeri Povonzki herbi qebiristanligi d Vetendasligi Polsa Belcika ABSElm sahesi meteorologiya okeanologiya geologiya geofizikaIs yeri Smitsonian InstitutuIvan Franko adina Lvov milli universitetiAlma mater Lyej UniversitetiSarbonnaTaninir Belcika Antarktika ekspedisiyasinin uzvu kimiMukafatlari fexri doktor Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati Redakte15 iyul 1871 ci ilde Varsavada Vurttemberq kokleri olan bir ailede anadan olmusdur 1888 ci ilde tehsilini Lyej Universitetinde basladi burada riyaziyyat fizika ve astronomiya uzre tehsil alirdi daha sonra ise Sarbonnada kimya ve geologiya saheleri uzre oxumusdur 1893 cu ilde tehsilini basa vurduqdan sonra Lyeje qayidir ve burada professor Sprinqe mexsus kimyevi laboratoriyada islemeye baslayir 4 1893 cu ilde Belcika hokumetinden soyadinin Artstovski olaraq deyisdirilmesini istedi 1895 ci ilde Belcika Antarktika ekspedisiyasina qatildi hansi ki mecburen olsa da ilk defe Cenub Qutb dairesinden kenarda qislamali olur Sonradan meshurlasan Roald Amundsen Frederik Kuk ve Emil Rakovitsa kimi tedqiqatcilar onun ekspedisiya yoldaslari olmusdular Artzovski elmi islerin koordinasiyasinda istirak edirdi ve bezi fiziki musahidelerini ozu aparirdi komekcisi basqa bir polyak Anthoni Dobrovolski idi Antarktikadan qayitdiqdan sonra Henrik Brusselde yasayir ve ekspedisiyanin neticelerini Belcika Kral Resedxanasinda o vaxti orada ekspedisiya komandirinin komekcisi Jorj Lekont rehberlik edirdi tehlil edir Hem Belcikada hem de xaricde onun isleri nesr olunur ve o muhazireler kecirdi cox kecmeden Belcika vetendasi da olur Londonda amerikali aktrisa ve opera mugennisi Arian Ceyn Eddi ile tanis olur ve 1909 cu ilde onunla evlenir Heyat yoldasi ile Nyu Yorka kocur burada 1911 1919 cu illerde Nyu York Ictimai Kitabxanasinin elmi sobesine rehberlik edir 4 1915 ci ilde Amerika vetendasligini alir 5 Ekspedisiya dostu Frederik Kuk terefinden tesis edilen Tedqiqatcilar Klubuna uzv olur 1920 ci ilde Artstovski artiq musteqil Polsaya qayitdi Iqnatsi Yan Paderevski ona tehsil naziri vezifesini teklif etse de alim imtina etdi ve Yan Kazimir adina Universitetde geofizika ve meteorologiya professoru vezifesini tutdu Bu dovr feal elmi fealiyyeti ile secilir o ve komekcileri 140 dan cox eser nesr etdirmisdir O hemcinin Beynelxalq Geodeziya ve Geofizika Birliyinin fealiyyetlerinde istirak edirdi 1939 cu ilde alim heyat yoldasi ile IUGG konfransinda istirak etmek ucun ABS a yollandilar hemin il Ikinci Dunya Muharibesi baslayir ve onlar hec vaxt vetenlerine qayida bilmediler 4 5 6 Amerikada Artstovski Smitsonian Institutunda tedqiqatci olur ve 1950 ci ilde xestelik sebebinden isden cixmaga mecbur olsa bele omrunun son iline qeder elmi fealiyyetini dayandirmir 21 fevral 1958 ci ilde Merilend statinin Betesda seherinde vefat edir Irsi RedakteIsigin atmosferdeki buz kristallari vasitesi ile sinaraq iki elave simmetrik isiq qovs ile gunes ertafinda qalo yaradan effekt Artstovskinin serefine adlandirilib 7 Spitsbergende dag ve buzlaq onun adini dasiyir Antarktida ise qubbe buxta yarimada nunatak ve pike Artstovskinin adi verilib Bundan elave Kinq Corc adasinda yerlesen Polsa tedqiqat stansiyasi ve ORP Arctowski Polsa Herbi Deniz Quvvelerinin tedqiqat gemisi onun serefine adlandirilib Hemcinin alimin dul qalmis heyat yoldasi terefinden Artstovski medali tesis olunub ve o her iki ilden bir gunes ve gunes yer munasibetleri fizikasina dair arasdirmalara gore teqdim olunur Istinadlar Redakte 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 Henryk Arctowski Internetowy Polski Slownik Biograficzny polsk Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi Avstriya Milli Kitabxanasi Record 12279804X Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 1 2 3 Verlinden Jozef 2009 Naar Antarctica Belgen en Nederlanders op Expeditie naar de Zuidpool Tielt ISBN 978 90 209 8613 6 1 2 Pinkowski Edward 2009 Arctowski Henryk The Pinkowski Files Poles in America Foundation inc Istifade tarixi 2016 03 28 Henryk Arctowski expert on weather New York Times AP 1958 02 23 Istifade tarixi 2013 04 19 Jacek Machowski Contribution of H Arctowski and A B Dobrowolski to the Antarctic Expedition of Belgica 1897 1899 Arxivlesdirilib 2014 08 15 at the Wayback Machine Polish polar research 1998 T 19 1 2 Menbe https az wikipedia org w index php title Henrik Artstovski amp oldid 5729858, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
