1918-1920-ci illərdə baş verən gürcü-osetin qarşıdurması, indiki Cənubi Osetiya olan Gürcüstanın separatçı respublikası olan Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasına qarşı, sonra isə Menşevikin üstünlük təşkil etdiyi Demokratik Respublikada yaşayan Osetiyada yaşayan ərazilərdə baş verən bir sıra qiyamlardan ibarət idi. Bir neçə min insanın həyatına son qoyan və bölgədəki gürcü və osetin icmaları arasında acı xatirələr buraxan Gürcüstan Respublikası.
Qısa müddətdə Gürcüstanın Menşevik hökuməti bolşeviklərə və Sovet Rusiyasına rəğbət bəsləyən etnik osetinlərlə əlaqəli problemlərlə üzləşdi. Münaqişənin səbəbləri mürəkkəb idi. Osetiyada yaşayan yoxsul bölgələrdə gecikmiş torpaq islahatı və aqrar iğtişaşlar etnik ixtilaf və Qafqazda hakimiyyət uğrunda mübarizə ilə qarışdı.
1917–18
RusiyaÇarıII Nikolayın devrilməsi ilə nəticələnən 1917Fevral inqilabından sonra, Osetinlər 1917-ci ilin iyununda Cavada toplanan və Osetiyada yaşayan ərazilərdə özünüidarəetmə orqanlarının yaradılmasını müdafiə edən Milli Osetiya Şurasını yaratdılar. Qafqazın hər iki tərəfi, şura daxili olaraq ideoloji cərgələrə bölündü və tezliklə Şimali və Cənubi Osetiyanın birləşməsini və Cənubi Osetiyanın Sovet Rusiyasına birləşdirilməsini tələb edən bolşeviklər hakim oldu.
Onsuz da 1918-ci ilin fevral ayında Tiflis əsaslı Zaqafqaziya hökumətinə vergi verməkdən imtina edən Osetiya kəndliləri arasında çox sayda itaətsizlik baş verirdi. 15 mart 1918-ci ildə Osetiya kəndliləri üsyan qaldırdılar və bir etnik osetin zabiti Kosta Kazıyevin əmr etdiyi bir Gürcüstan Xalq Qvardiyasının cəza dəstəsi tərəfindən hücumu dayandırmağı bacardılar. Döyüş 1918-ci il 19 martda üsyançılar tərəfindən işğal edilmiş Tsxinvali şəhərində sona çatdı. Gürcüstan Xalq Qvardiyası martın 22-də Tsxinvalinin nəzarətini bərpa etdi. Üsyan, nəhayət, bölgədə qurulan və sərt repressiya tədbirləri görüldü, menşeviklərə qarşı gərginlik yarandı, indi osetinlərin gözü ilə gürcülərlə bərabərləşdi. Bu da osetinlilər arasında güclü bolşevik düşüncələrinə yol açdı.
Valiko Jugeli, osetinlilərə "Ən pis və amansız düşmənlərimiz" və "Bu xainlər amansızlıqla cəzalandırılmalıdır. Başqa yol yoxdur. ” dedi.
1919-cu il
1919-cu ilin oktyabrında Menşeviklərə qarşı bir neçə sahədə yenidən üsyanlar başladı. Oktyabrın 23-də Roki bölgəsindəki üsyançılar Sovet hakimiyyətinin qurulduğunu elan etdilər və Tsxinvaliyə doğru irəliləməyə başladılar, ancaq məğlubiyyətə uğradılar və Sovet nəzarətində olan Terek bölgəsində geri çəkildilər.
1919-cu ildə də bölgənin vəziyyəti və idarəolunması ilə bağlı bir sıra nəticəsiz müzakirələr oldu. Osetiyalılar Acariyadakıabxazlar və müsəlman gürcülərə verilən nisbətlə müqayisə oluna biləcək bir muxtariyyət tələb etdilər. Ancaq son qərar qəbul edilmədi və Gürcüstan hökuməti bolşeviklərin hakim olduğu Cənubi Osetiya Milli Şurasını qanunsuz etdi və muxtariyyət verməkdən imtina etdi. Bolşeviklər osetinlər arasında nüfuzlarını daha da gücləndirmək üçün gərginliklərdən və menşevik səhvlərindən tam istifadə etdilər.
1920
1920-ci ildə Rusiyanın müasir Şimali Osetiya-Alaniyanın paytaxtı Vladiqafqazda hərbi qüvvə toplamış Bolşevik Rus Kommunist Partiyasının regional komitəsi tərəfindən dəstəklənən daha böyük bir Osetiya qiyamı baş verdi.7 may 1920-ci il tarixli Moskva müqaviləsində Gürcüstanın ərazi bütövlüyünə hörmət etdiyinə baxmayaraq, Sovet RusiyasıGürcüstandan qoşunlarını Osetiyadan geri çağırmağı tələb etdi. Mayın 8-də osetinlər Rusiya-Gürcüstan sərhədindəki Roki bölgəsində Sovet respublikası elan etdilər. Vladiqafqazdan olan bir bolşevik qüvvəsi Gürcüstana keçdi və yerli üsyançılara Cava bölgəsində bir gürcü qüvvəsini məğlub etməyə kömək etdi. Üsyançı bölgələr Sovet Rusiyasına təsirli şəkildə daxil edildi. Lakin Vladimir Leninin o dövrdə Gürcüstanla barışmaq istəyi və üsyançıların son hərbi uğursuzluqları bolşevikləri Osetiya mübarizəsindən uzaqlaşdırmağa məcbur etdi. Valiko Jugheli'nin nəzdindəki Gürcüstan Xalq Qvardiyası, üsyançıları böyük bir zorakılıqla darmadağın etdi, bir sıra ağır döyüşlərdə döyüşçüləri məğlub etdi. Düşmən əməliyyatları zamanı bir neçə kənd yandırıldı və 3000 ilə 7000 nəfər öldürüldü, bunların arasında 4,812 ilə 5,279 osetin, təxminən 4,143 nəfər aclıq və xəstəlik nəticəsində öldü 20,000-ə yaxın osetin Sovet Rusiyasına sığınmaq məcburiyyətində qaldı.
Nəticə
1921-ci ilin fevralında bir çox osetin Gürcüstanın müstəqilliyini sona çatdıran irəliləyən Qırmızı Orduya qoşuldu. 1922-ci ilin aprelində yeni qurulmuş Sovet Gürcüstan hökuməti Osetiya xidmətini yalnız Osetiya və qarışıq gürcü-osetinləri deyil, həm də sırf gürcü kəndlərini əhatə edən və osetinlərin azlıqda olduğu Tsxinvalini Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətinin paytaxtı olaraq yaradılması ilə mükafatlandırdı. Ancaq Osetinlərin yaşadığı bir bölgə, Osetiya Muxtar Vilayətinə çevrilən bölgə Gürcüstanın içərisində qaldı. Bunlara Qorinin cənubundakı və Cənubi Osetiyanın şərqindən Azərbaycan sərhədlərinə qədər olan Qafqaz dağının onurğası boyunca böyük osetin etnik əraziləri daxil idi.
Qiymətləndirilməsi
Qanlı qarşıdurma və qoyduğu ağrılı xatirələrə baxmayaraq, Sovetlər dönəmində gürcülər və osetinlər arasındakı münasibətlər, etnik ixtilafın daha dərin və potensial olaraq alovlandığı Gürcüstanın digər etnik bəlası olan Abxaziyadan fərqli olaraq, sülh yolu ilə qaldı.
1980-ci illərin sonlarında Cənubi Osetiyada etnik gərginliyin artması ilə 1918-1920-ci illər tematik yenidən ziddiyyətli povestlər və münaqişələrin şərhləri ilə üzə çıxdı. Cənubi Osetiya sakinləri bu hadisələri öz müqəddəratını təyinetmə uğrunda apardıqları mübarizənin bir hissəsi hesab edir və üsyanlara Gürcüstanın reaksiyasının soyqırım olduğunu iddia edirlər. Onların versiyasına görə 387 kişi, 172 qadın və 110 uşaq hərəkətdə və ya qətliam nəticəsində öldürüldü; Uçuş zamanı 1206 kişi, 1203 qadın və 1732 uşaq öldü. Ümumi ölüm hadisələri başqa bir mənbə tərəfindən 4812 və ya 5279 təşkil etdi, yəni bölgənin ümumi Osetiya əhalisinin 6-8%. Götürülmüş Osetiya kəndlərinin Duşeti və K'azbegi rayonlarından olan gürcü qonşuları tərəfindən işğal edildiyi iddia edildi. 20 sentyabr 1990-cı ildə Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətinin Xalq Deputatları Şurası Gürcüstan Demokratik Respublikası tərəfindən Osetiya Soyqırımı kimi xarakterizə etdi. Oxşar qətnamələr Şimali Osetiya və Rusiyanın Şimali Qafqazının bəzi digər respublikaları tərəfindən qəbul edilmişdir. 2 Noyabr 2006-cı ildə Abxaziya Xalq Məclisi 1948-ci il konvensiyasına əsasən 1918-1920 və 1989-1992-ci illərdə Gürcüstanın hərəkətlərini soyqırım kimi tanıyan qətnamə qəbul etdi.
Gürcülər ittihamları rədd edir və rəqəmləri şişirdilmiş hesab edirlər. Döyüşlərin vəhşiliyini inkar etməyərək, münaqişəni Rusiyanın Cənubi Osetiyanı ayrılmağa təşviq edərək Gürcüstanın sabitliyini pozmaq üçün ilk cəhdi kimi qiymətləndirirlər və Sxinvalinin osetin girovluğu və hadisələrdə bolşeviklərin rolu ilə Gürcüstan reaksiyasının şiddətini izah edirlər.
Hadisələr bir sıra müəlliflər, şahidlər və münaqişə iştirakçıları tərəfindən təsvir edilmişdir. Bunların arasında osetin yazıçıları Arsen Kotsoyev və Tsomak Gadiev, gürcü bolşevik Filipp Maxaradze, menşevik Valiko Jugheli və bir neçə gürcü siyasi mühaciri də var.
Gürcüstanın sovetləşməsindən sonra bir çox osetin qaçqınları öz evlərinə qayıtdılar. Qalan qaçqınlar Şimali Osetiya əhalisi ilə qarışdılar. Sovet hakimiyyəti, həmçinin Tsxinvalinin böyük bir Osetiya şəhərinə çevrilməsinə kömək edən fəal urbanizasiya siyasəti yürütdü. Cornell, səh. 145.
"Abxaziya osetinlərə qarşı "gürcü soyqırımı" nı tanıdı".
Gürcüstan: Akademiklər, siyasətçilər Putinin Osetiya iddialarına qarşı, Azad Avropa / Azadlıq Radiosu, 30 oktyabr 2006. 17 Noyabr 2006 tarixində tapıldı.
David Marşal Lenq (1962). Müasir Gürcüstanın tarixi, s. 234–236. London : Weidenfeld və Nicolson.
(rus.) Avtandil Menteshashvili (1990), Советская Россия и Осетинский сепаратизм в Грузии в 1918-1919 годах ( Sovet Rusiyası və Gürcüstanda Osetiya separatizmi 1918-1920 ): Исторические предпосылки сепаратизм в Грузии ( Gürcüstanda müasir separatizmin tarixi yerləri ).
Avtandil Menteshashvili (1992), Cənubi Osetiyada 1920-ci il qiyamının qiymətləndirilməsi : Gürcüstandakı bəzi milli və etnik problemlər (1918-1922) . Tbilisi : Samşoblo .
Saparov, Arsène (2015), Qafqazdakı Münaqişədən Muxtariyyətə: Sovet İttifaqı və Abxaziya, Cənubi Osetiya və Dağlıq Qarabağ, New York City: Routledge, ISBN Saparov, Arsène (2015),
Avqust 11, 2021
gürcüstan, osetiya, münaqişəsi, 1918, 1918, 1920, illərdə, baş, verən, gürcü, osetin, qarşıdurması, indiki, cənubi, osetiya, olan, gürcüstanın, separatçı, respublikası, olan, zaqafqaziya, demokratik, federativ, respublikasına, qarşı, sonra, isə, menşevikin, üs. 1918 1920 ci illerde bas veren gurcu osetin qarsidurmasi indiki Cenubi Osetiya olan Gurcustanin separatci respublikasi olan Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasina qarsi sonra ise Mensevikin ustunluk teskil etdiyi Demokratik Respublikada yasayan Osetiyada yasayan erazilerde bas veren bir sira qiyamlardan ibaret idi Bir nece min insanin heyatina son qoyan ve bolgedeki gurcu ve osetin icmalari arasinda aci xatireler buraxan Gurcustan Respublikasi Gurcustan Osetiya munaqisesi 1918 20 Esas munaqise Rusiya vetendas muharibesiTarix 1918 1920Yeri Cenubi Osetiyasimal serq GurcustanNeticesi Gurcustanin herbi qelebesiErazi deyisikliyi Munaqise neticesinde erazi deyisiklikleriMunaqise terefleriBolsevik Osetiya Gurcustan Demokratik RespublikasiMunaqise terefi 3 Munaqise terefi 4Komandan lar Kosta Kaziev Valiko JugheliTereflerin quvvesi4812 5279 Qisa muddetde Gurcustanin Mensevik hokumeti bolseviklere ve Sovet Rusiyasina regbet besleyen etnik osetinlerle elaqeli problemlerle uzlesdi Munaqisenin sebebleri murekkeb idi Osetiyada yasayan yoxsul bolgelerde gecikmis torpaq islahati ve aqrar igtisaslar etnik ixtilaf ve Qafqazda hakimiyyet ugrunda mubarize ile qarisdi Mundericat 1 1917 18 2 1919 cu il 3 1920 4 Netice 5 Qiymetlendirilmesi 6 Istinadlar 7 Xarici kecidler1917 18 RedakteRusiya Cari II Nikolayin devrilmesi ile neticelenen 1917 Fevral inqilabindan sonra Osetinler 1917 ci ilin iyununda Cavada toplanan ve Osetiyada yasayan erazilerde ozunuidareetme orqanlarinin yaradilmasini mudafie eden Milli Osetiya Surasini yaratdilar Qafqazin her iki terefi sura daxili olaraq ideoloji cergelere bolundu ve tezlikle Simali ve Cenubi Osetiyanin birlesmesini ve Cenubi Osetiyanin Sovet Rusiyasina birlesdirilmesini teleb eden bolsevikler hakim oldu Onsuz da 1918 ci ilin fevral ayinda Tiflis esasli Zaqafqaziya hokumetine vergi vermekden imtina eden Osetiya kendlileri arasinda cox sayda itaetsizlik bas verirdi 15 mart 1918 ci ilde Osetiya kendlileri usyan qaldirdilar ve bir etnik osetin zabiti Kosta Kaziyevin emr etdiyi bir Gurcustan Xalq Qvardiyasinin ceza destesi terefinden hucumu dayandirmagi bacardilar Doyus 1918 ci il 19 martda usyancilar terefinden isgal edilmis Tsxinvali seherinde sona catdi 1 Gurcustan Xalq Qvardiyasi martin 22 de Tsxinvalinin nezaretini berpa etdi Usyan nehayet bolgede qurulan ve sert repressiya tedbirleri goruldu menseviklere qarsi gerginlik yarandi indi osetinlerin gozu ile gurculerle beraberlesdi 2 Bu da osetinliler arasinda guclu bolsevik dusuncelerine yol acdi Valiko Jugeli osetinlilere En pis ve amansiz dusmenlerimiz ve Bu xainler amansizliqla cezalandirilmalidir Basqa yol yoxdur dedi 3 1919 cu il Redakte1919 cu ilin oktyabrinda Menseviklere qarsi bir nece sahede yeniden usyanlar basladi Oktyabrin 23 de Roki bolgesindeki usyancilar Sovet hakimiyyetinin quruldugunu elan etdiler ve Tsxinvaliye dogru irelilemeye basladilar ancaq meglubiyyete ugradilar ve Sovet nezaretinde olan Terek bolgesinde geri cekildiler 1919 cu ilde de bolgenin veziyyeti ve idareolunmasi ile bagli bir sira neticesiz muzakireler oldu Osetiyalilar Acariyadaki abxazlar ve muselman gurculere verilen nisbetle muqayise oluna bilecek bir muxtariyyet teleb etdiler Ancaq son qerar qebul edilmedi ve Gurcustan hokumeti bolseviklerin hakim oldugu Cenubi Osetiya Milli Surasini qanunsuz etdi ve muxtariyyet vermekden imtina etdi Bolsevikler osetinler arasinda nufuzlarini daha da guclendirmek ucun gerginliklerden ve mensevik sehvlerinden tam istifade etdiler 4 1920 Redakte1920 ci ilde Rusiyanin muasir Simali Osetiya Alaniyanin paytaxti Vladiqafqazda herbi quvve toplamis Bolsevik Rus Kommunist Partiyasinin regional komitesi terefinden desteklenen daha boyuk bir Osetiya qiyami bas verdi 7 may 1920 ci il tarixli Moskva muqavilesinde Gurcustanin erazi butovluyune hormet etdiyine baxmayaraq Sovet Rusiyasi Gurcustandan qosunlarini Osetiyadan geri cagirmagi teleb etdi 5 Mayin 8 de osetinler Rusiya Gurcustan serhedindeki Roki bolgesinde Sovet respublikasi elan etdiler Vladiqafqazdan olan bir bolsevik quvvesi Gurcustana kecdi ve yerli usyancilara Cava bolgesinde bir gurcu quvvesini meglub etmeye komek etdi Usyanci bolgeler Sovet Rusiyasina tesirli sekilde daxil edildi Lakin Vladimir Leninin o dovrde Gurcustanla barismaq isteyi ve usyancilarin son herbi ugursuzluqlari bolsevikleri Osetiya mubarizesinden uzaqlasdirmaga mecbur etdi Valiko Jugheli nin nezdindeki Gurcustan Xalq Qvardiyasi usyancilari boyuk bir zorakiliqla darmadagin etdi bir sira agir doyuslerde doyusculeri meglub etdi Dusmen emeliyyatlari zamani bir nece kend yandirildi ve 3000 ile 7000 nefer olduruldu bunlarin arasinda 4 812 ile 5 279 osetin texminen 4 143 nefer acliq ve xestelik neticesinde oldu 6 4 20 000 e yaxin osetin Sovet Rusiyasina siginmaq mecburiyyetinde qaldi Netice Redakte1921 ci ilin fevralinda bir cox osetin Gurcustanin musteqilliyini sona catdiran irelileyen Qirmizi Orduya qosuldu 1922 ci ilin aprelinde yeni qurulmus Sovet Gurcustan hokumeti Osetiya xidmetini yalniz Osetiya ve qarisiq gurcu osetinleri deyil hem de sirf gurcu kendlerini ehate eden ve osetinlerin azliqda oldugu Tsxinvalini Cenubi Osetiya Muxtar Vilayetinin paytaxti olaraq yaradilmasi ile mukafatlandirdi 7 Ancaq Osetinlerin yasadigi bir bolge Osetiya Muxtar Vilayetine cevrilen bolge Gurcustanin icerisinde qaldi Bunlara Qorinin cenubundaki ve Cenubi Osetiyanin serqinden Azerbaycan serhedlerine qeder olan Qafqaz daginin onurgasi boyunca boyuk osetin etnik erazileri daxil idi Qiymetlendirilmesi RedakteQanli qarsidurma ve qoydugu agrili xatirelere baxmayaraq Sovetler doneminde gurculer ve osetinler arasindaki munasibetler etnik ixtilafin daha derin ve potensial olaraq alovlandigi Gurcustanin diger etnik belasi olan Abxaziyadan ferqli olaraq sulh yolu ile qaldi 8 1980 ci illerin sonlarinda Cenubi Osetiyada etnik gerginliyin artmasi ile 1918 1920 ci iller tematik yeniden ziddiyyetli povestler ve munaqiselerin serhleri ile uze cixdi Cenubi Osetiya sakinleri bu hadiseleri oz muqedderatini teyinetme ugrunda apardiqlari mubarizenin bir hissesi hesab edir ve usyanlara Gurcustanin reaksiyasinin soyqirim oldugunu iddia edirler Onlarin versiyasina gore 387 kisi 172 qadin ve 110 usaq hereketde ve ya qetliam neticesinde olduruldu Ucus zamani 1206 kisi 1203 qadin ve 1732 usaq oldu Umumi olum hadiseleri basqa bir menbe terefinden 4812 ve ya 5279 teskil etdi yeni bolgenin umumi Osetiya ehalisinin 6 8 Goturulmus Osetiya kendlerinin Duseti ve K azbegi rayonlarindan olan gurcu qonsulari terefinden isgal edildiyi iddia edildi 9 20 sentyabr 1990 ci ilde Cenubi Osetiya Muxtar Vilayetinin Xalq Deputatlari Surasi Gurcustan Demokratik Respublikasi terefinden Osetiya Soyqirimi kimi xarakterize etdi Oxsar qetnameler Simali Osetiya ve Rusiyanin Simali Qafqazinin bezi diger respublikalari terefinden qebul edilmisdir 2 Noyabr 2006 ci ilde Abxaziya Xalq Meclisi 1948 ci il konvensiyasina esasen 1918 1920 ve 1989 1992 ci illerde Gurcustanin hereketlerini soyqirim kimi taniyan qetname qebul etdi 10 Gurculer ittihamlari redd edir ve reqemleri sisirdilmis hesab edirler 11 Doyuslerin vehsiliyini inkar etmeyerek munaqiseni Rusiyanin Cenubi Osetiyani ayrilmaga tesviq ederek Gurcustanin sabitliyini pozmaq ucun ilk cehdi kimi qiymetlendirirler ve Sxinvalinin osetin girovlugu ve hadiselerde bolseviklerin rolu ile Gurcustan reaksiyasinin siddetini izah edirler Istinadlar Redakte http geo 1september ru view article php id 200402803 Cenubi Osetiya Respublikasi D V HARE Cografiya jurnali Cornell p 141 Waal Thomas De Qafqaz Giris 1 2 Lang p 228 Cornell p 188 http iratta com 2007 04 27 1920 html Cornell p 144 Hadiseler bir sira muellifler sahidler ve munaqise istirakcilari terefinden tesvir edilmisdir Bunlarin arasinda osetin yazicilari Arsen Kotsoyev ve Tsomak Gadiev gurcu bolsevik Filipp Maxaradze mensevik Valiko Jugheli ve bir nece gurcu siyasi muhaciri de var Gurcustanin sovetlesmesinden sonra bir cox osetin qacqinlari oz evlerine qayitdilar Qalan qacqinlar Simali Osetiya ehalisi ile qarisdilar Sovet hakimiyyeti hemcinin Tsxinvalinin boyuk bir Osetiya seherine cevrilmesine komek eden feal urbanizasiya siyaseti yurutdu Cornell seh 145 Abxaziya osetinlere qarsi gurcu soyqirimi ni tanidi Gurcustan Akademikler siyasetciler Putinin Osetiya iddialarina qarsi Azad Avropa Azadliq Radiosu 30 oktyabr 2006 17 Noyabr 2006 tarixinde tapildi Xarici kecidler RedakteKornell Svante E Muxtariyyet ve Munaqise Cenubi Qafqazdaki etnoterritalliq ve separatizm Gurcustanda dava Sulh ve Munaqiselerin Tedqiqati Bolmesi 61 sayli hesabat 258 seh Uppsala ISBN 91 506 1600 5 ISBN 91 506 1600 5 David Marsal Lenq 1962 Muasir Gurcustanin tarixi s 234 236 London Weidenfeld ve Nicolson rus Avtandil Menteshashvili 1990 Sovetskaya Rossiya i Osetinskij separatizm v Gruzii v 1918 1919 godah Sovet Rusiyasi ve Gurcustanda Osetiya separatizmi 1918 1920 Istoricheskie predposylki separatizm v Gruzii Gurcustanda muasir separatizmin tarixi yerleri Avtandil Menteshashvili 1992 Cenubi Osetiyada 1920 ci il qiyaminin qiymetlendirilmesi Gurcustandaki bezi milli ve etnik problemler 1918 1922 Tbilisi Samsoblo Saparov Arsene 2015 Qafqazdaki Munaqiseden Muxtariyyete Sovet Ittifaqi ve Abxaziya Cenubi Osetiya ve Dagliq Qarabag New York City Routledge ISBN Saparov Arsene 2015 Menbe https az wikipedia org w index php title Gurcustan Osetiya munaqisesi 1918 20 amp oldid 5547109, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
