Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gelato (it. gelato - dondurma, lat. gelātius - dondurulmuş) - müxtəlif çərəz, şokolad və təzə meyvə əlavə edilməklə təzə inək sudü və şəkərdən hazirlanmiş italyan dondurulmuş desert, dondurma. İngilis dilində bütun italyan mənşəli dondurulmuş desertlərə də aid edilir. Ümumiyyətlə İtaliyada peşəkar şəkildə əl ilə hazirlanan gelatonun tərkibindəki kərə yağı 6-9%-dir ki, bu da digər dondurulmuş desert növlərindən daha aşağıdır. Bu a görə də gelato südlü, və qaymaqlı ola bilər. Gelatonun tərkibində şəkər daha çox olur. Başqa dondurulmuş desertlərdən fərqli olaraq gelatonun tərkibində adətən 35% hava (amerikan stilində hazırlanan dondurmalardan əhəmiyyətli dərəcədə az) və daha çox dadlandırıcıların olması ona sıxlıq və zənginlik verir ki, bu da onu digər dondurma növlərindən fərqləndirir.
| Gelato | |
|---|---|
 | |
| Mənşəyi | |
| Tərkibi | |
| Əsas | |
| Təfərrüatları | |
| Tipi | Desert |
Əsl gelato sənaye şəklində buraxılmır. Gelato ustaları (gelatyere) onu xüsusi yerlərdə (gelatterriya) hazırlayır və hazır olan kimi süfrəyə təqdim edirlər. Hər ustanın hazırlsdığı gelatonun özünəməxsus dad və qoxusu olur.
Adı
İtalyanca gelato sadəcə "dondurulmuş" mənasını verir və bütün növ və ya tip dondurmalara verilmiş ümumi addır. Ancaq başqa dillərdə bu termin ancaq italyan sənətkar ənənəsindən yaranan bir növ dondurmaya aid edilir.
Tarixi
İstehsalı
Proses pasterizə üçün 85°C temperatura qədər qızdırılmasından ibarətdir. Bundan sonra temperaturu 5°C qədər salır və komponentləri lazım olan kimi qarışdırılır. Dondurulmanın gedişində tərkibi qarışdırılır və yenidən dondurucuya göndərilir.
"Sprint" prosesində tərkibə süd və su qatılır, qarışdırılir və yenidən buzxana kamerasina gondərilir.
Başqa növ dondurmalarda olduğu kimi gelatoda da şəkər su ilə əlaqəyə girərək normal buz parçalarının yaranmasına mane olaraq dondurmanın sərt formada donmasının qarşısını alır. Bu daha kiçik olçülü buz kristalları yaradır və gelatonun teksturasının hamar olmasına gətirib çixardır.
Növləri
Gelatonun ən populyar növləri:
• gelato alla crema di latte - süd qaymaqları ilə dondurma;
• gelato al latte - südlü dondurma;
• gelato de frutta - meyvəli dondurma.
Dad çeşidləri
Gelatonu nəinki giləmeyvə, çərəz və meyvələrdən, həmçinin reyhan, zeytun yağı, pendir və hətta qırmızı şərabdan da düzəldirlər. Yaxın gələcəkdə veqanlar üçün də satışa xüsusi gelato buraxılması nəzərdə tutulub.
Ən məşhur dadlar:
• qaymaqlı "Fiordilatte" dondurması;
• daha çox "Bacio" ("Öpüş") adlandırılan şokoladlı və çərəzli gelato;
• içində şokolad tikələri olan qaymaqlı dondurma;
• bal və ya şəkər içində qızardılmış badam olan "Torrone" gelatosu.
Gelateriya
Gelateriya - gelato düzəldən ustaların çalışdığı və təzəcə hazırlanmış gelatonu almaq və ya yemək üçün nəzərdə tutulan xüsusi yerlərdir. Bu gün dünyada ən yaxşı gelateriyalardan biri Romadakı Via della Panetteria, 42 ünvanında yerləşən San Crispinodur. Burada gelatonun böyük çeşidləri var. Xüsusilə püstə dadlı gelato məşhurdur.
Gelato Univercity
2003-cü ildə Bolonyada bütün dünyadan gələn tələbələrə əsl italyan dondurması düzəltməyin sirlərini öyrətmək məqsədilə Gelato Universiteti açilıb. Bu universitetin populyarlığı ilbəil artır. Bu gün universitetdə 12000 tələbə təhsil alır.
İstinadlar
- "Calorie e valori nutrizionali del gelato", Paginemediche
- M. T. Wroblewski. "Nutrition Facts on Gelato Compared to Ice Cream". . 6 December 2018. 12 June 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 August 2014.
- Poggioli, Sylvia. "Italian University Spreads the 'Gelato Gospel'". NPR. 17 June 2013. 28 June 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 July 2016.
- "Gelato in the English dictionary" (ingilis). Cambridge Dictionary. 2022-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-05-31.
- . doi:10.1002/aic.690200422.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gelato it gelato dondurma lat gelatius dondurulmus muxtelif cerez sokolad ve teze meyve elave edilmekle teze inek sudu ve sekerden hazirlanmis italyan dondurulmus desert dondurma Ingilis dilinde butun italyan menseli dondurulmus desertlere de aid edilir Umumiyyetle Italiyada pesekar sekilde el ile hazirlanan gelatonun terkibindeki kere yagi 6 9 dir ki bu da diger dondurulmus desert novlerinden daha asagidir 1 2 Bu a gore de gelato sudlu plombir ve qaymaqli ola biler Gelatonun terkibinde seker daha cox olur Basqa dondurulmus desertlerden ferqli olaraq gelatonun terkibinde adeten 35 hava amerikan stilinde hazirlanan dondurmalardan ehemiyyetli derecede az ve daha cox dadlandiricilarin olmasi ona sixliq ve zenginlik verir ki bu da onu diger dondurma novlerinden ferqlendirir 3 Gelato Menseyi nbsp Italiya Terkibi Esas sud qaymaq seker Teferruatlari Tipi Desert Esl gelato senaye seklinde buraxilmir Gelato ustalari gelatyere onu xususi yerlerde gelatterriya hazirlayir ve hazir olan kimi sufreye teqdim edirler Her ustanin hazirlsdigi gelatonun ozunemexsus dad ve qoxusu olur Mundericat 1 Adi 2 Tarixi 3 Istehsali 4 Novleri 5 Dad cesidleri 6 Gelateriya 7 Gelato Univercity 8 IstinadlarAdiredakteItalyanca gelato sadece dondurulmus menasini verir ve butun nov ve ya tip dondurmalara verilmis umumi addir 4 Ancaq basqa dillerde bu termin ancaq italyan senetkar enenesinden yaranan bir nov dondurmaya aid edilir TarixiredakteIstehsaliredakteProses pasterize ucun indeqriyentlerin 85 C temperatura qeder qizdirilmasindan ibaretdir Bundan sonra temperaturu 5 C qeder salir ve komponentleri lazim olan teksturaya kimi qarisdirilir Dondurulmanin gedisinde terkibi qarisdirilir ve yeniden dondurucuya gonderilir Sprint prosesinde terkibe sud ve su qatilir qarisdirilir ve yeniden buzxana kamerasina gonderilir Basqa nov dondurmalarda oldugu kimi gelatoda da seker su ile elaqeye girerek normal buz parcalarinin yaranmasina mane olaraq dondurmanin sert formada donmasinin qarsisini alir Bu daha kicik olculu buz kristallari yaradir ve gelatonun teksturasinin hamar olmasina getirib cixardir 5 NovleriredakteGelatonun en populyar novleri gelato alla crema di latte sud qaymaqlari ile dondurma gelato al latte sudlu dondurma gelato de frutta meyveli dondurma Dad cesidleriredakteGelatonu neinki gilemeyve cerez ve meyvelerden hemcinin reyhan zeytun yagi pendir ve hetta qirmizi serabdan da duzeldirler Yaxin gelecekde veqanlar ucun de satisa xususi gelato buraxilmasi nezerde tutulub En meshur dadlar qaymaqli Fiordilatte dondurmasi daha cox Bacio Opus adlandirilan sokoladli ve cerezli gelato icinde sokolad tikeleri olan qaymaqli dondurma bal ve ya seker icinde qizardilmis badam olan Torrone gelatosu GelateriyaredakteGelateriya gelato duzelden ustalarin calisdigi ve tezece hazirlanmis gelatonu almaq ve ya yemek ucun nezerde tutulan xususi yerlerdir Bu gun dunyada en yaxsi gelateriyalardan biri Romadaki Via della Panetteria 42 unvaninda yerlesen San Crispinodur Burada gelatonun boyuk cesidleri var Xususile puste dadli gelato meshurdur Gelato Univercityredakte2003 cu ilde Bolonyada butun dunyadan gelen telebelere esl italyan dondurmasi duzeltmeyin sirlerini oyretmek meqsedile Gelato Universiteti acilib Bu universitetin populyarligi ilbeil artir Bu gun universitetde 12000 telebe tehsil alir Istinadlarredakte Calorie e valori nutrizionali del gelato Paginemediche M T Wroblewski Nutrition Facts on Gelato Compared to Ice Cream San Francisco Gate 6 December 2018 12 June 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 August 2014 Poggioli Sylvia Italian University Spreads the Gelato Gospel NPR 17 June 2013 28 June 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 July 2016 Gelato in the English dictionary ingilis Cambridge Dictionary 2022 05 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 05 31 doi 10 1002 aic 690200422 Menbe https az wikipedia org w index php title Gelato amp oldid 8247069