fbpx
Wikipedia

Zeytun yağı

Zeytun yağızeytundan əldə edilən ən önəmli məhsul. Zeytun yağı dünyada ildə 1,6–2,6 milyon ton həcmində istehsal edilir və bunun 75–80% qədəri istehsalçı ölkələr tərəfindən istehlak edilir. Geri qalan 20–25%-lik qismi isə, dünya bazarlarına ixrac edilir.

Zeytun yağı

Zeytun yağı, zeytunun əzilib sıxılması və qara su adlanan hissəsinin ayrılması ilə əldə edilir. Zeytun yağı tamamilə fiziki üsullarla əldə edilir və burada heç bir kimyəvi metoddan istifadə edilmir.

Növləri

Zeytun yağının üç əsas növü var: Təbii zeytun yağı, çiy yeyilə bilən ən keyfiyyətli zeytun yağıdır. Daha çox salat və souslarda istifadə olunur. 2. Rafinə zeytun yağı; fiziki üsullarla rafinə edilərək, ləzzəti artırılan və turşuluq nisbəti aşağı salınan yağ növüdür. Rafinə zeytun yağı daha çox, bişirilən yeməklərdə istifadə olunur. Bundan başqa Rusiya və Amerika kimi zeytun yağı dadına alışmamış ölkələrdə istifadə edilir. Rafinə yağa 10–20% nisbətində təbii yağ əlavə edilməsi ilə əldə edilən Riviera tipi zeytun yağı isə; daha çox qızartmalarda və bişirilən yeməklərdə istifadə olunur.

Zeytun yağının 99,8%-i triqliserid adlanan yağlardan ibarətdir. Bunların 14%-i doymuş yağ turşularıdır, 72%-i tək doymamış yağ turşularıdır, 12%-i çoxlu doymamış yağ turşularından ibarətdir. Bir kiloqram zeytun yağında bundan başqa 300 milliqram fenoller və 150 milliqram tokoferoller mövcuddur. Digər yemək yağları ilə müqayisədə, zeytun yağında, təkli doymamış yağ turşularından oleik turşusunun çox yüksək nisbətlərdə olduğu görülmüşdür.

Əhəmiyyəti

Zeytun yağının yüksək miqdarda istehlak edildiyi Aralıq Dənizi ölkələrində, ürək-damar xəstəlikləri və xərçəngin daha az olması diqqətə layiqdir. Ürək və damar xəstəliklarinin meydana gəlməsində xolesterolun rolunu yaxşı bilirik. Xolesterol, qanda LDL və HDL adlı iki qrup lipoprotein tərəfindən daşınır. HDL ilə daşınan xolesterol qara ciyərdə daha çox məhv olaraq ürək və damar xəstəliyi yaranma təhlükəsini azaldır. LDL ilə daşınan xolesterol isə ürək və damar xəstəliklərinin bir nömrəli səbəbidir. Buna görə insanlarda LDL-nin aşağı, HDL-nin yüksək olması, ürək və damar xəstəliklərina qarşı qoruyucu təsir göstərir. Zeytun yağına əsaslanan bəslənmədə LDL-nin aşağı olması və HDL səviyyələrinin yüksək qalması, ürək və damar xəstəliklarinin inkişafını azaldan ən önəmli səbəbdir.

Zeytun yağının xərçəng təhlükəsini azaltması isə tərkibinə qoyulan fenolların güclü antioksidan təsirinə bağlıdır. Bu maddələrin antioksidan təsirləri səbəbi ilə DNT-yə xəsər verə biləcək maddələri təsirsiz hala gətirdikləri və DNT üzərindəki xəsərin aradan qalxmasına kömək etikləri hesab olunur. Alman Xərçəng Araşdırma Mərkəzindən Ouen və yoldaşları zeytun yağının insan sağlamlığı üzərində təsirlərini analiz etdikləri bir çalışmalarında; bu yağın tərkibində olan fenolların antioksidan xüsusiyyətləri səbəbi ilə bəzi xərçənglərin (qalın bağırsaq, döş və dəri) və koroner ürək xəstəliklərinin inkişafına mane olduğunu bildirmişlər.

İspaniyanın Sevilya Universitetindən Alarkon de la Lastra və yoldaşları, zeytun yağının faydaları haqqında bir məqalə dərc ediblər. Bu məqalədə zeytun yağının; qandakı LDL xolesterolu azaldaraq HDL xolesterolu artırdığını və ürək xəstəliyi təhlükəsini azaltdığını; xüsusilə triqliserid metabolizmasına olan təsiri ilə qalın bağırsaq və döş xərçəngi təhlükəsini azaltdığını; iltihab verici sitokinler üzərindəki tənzimləyici təsiri ilə romatoid artrit kimi avtoimmun xəstəlik yaranmasını azaltdığını; safra kisəsinin müntəzəm sürətdə boşalmasını təmini səbəbi ilə kisədə daş əmələ gəlmə təhlükəsini azaltdığını və bundan başqa mədə üzərinə olan təsirləri səbəbi ilə burada mədə yarası əmələ gəlmə təhlükəsini azaldarkən, mövcud mədə yarasının da yaxşılaşmasını asanlaşdırdığını bildirmişlər.

Yaponiyanın Kanazava Universitetindən Budiyanto və yoldaşları, xərçəng əmələ gətirici ultra bənövşəyi şüalara məruz qoyulan siçovullarda dəriyə tətbiq olunan zeytun yağının təsirlərini incələmişlər. Siçovulları üç qrupa ayıraraq, birinci qrupdakılara zeytun yağı sürtməmişlər, ikinci qrupdakılara şüalanmadan əvvəl, üçüncü qrupa isə şüalanmadan sonra zeytun yağı sürtmüşlər. Xərçəng əmələ gətirici şüalara məruz qoyulduqdan sonra zeytun yağı sürtülən qrupda xərçəngin daha az nisbətdə inkişaf etdiyini müşahidə etmişlər.

zeytun, yağı, zeytundan, əldə, edilən, önəmli, məhsul, dünyada, ildə, milyon, həcmində, istehsal, edilir, bunun, qədəri, istehsalçı, ölkələr, tərəfindən, istehlak, edilir, geri, qalan, qismi, isə, dünya, bazarlarına, ixrac, edilir, zeytunun, əzilib, sıxılması,. Zeytun yagi zeytundan elde edilen en onemli mehsul Zeytun yagi dunyada ilde 1 6 2 6 milyon ton hecminde istehsal edilir ve bunun 75 80 qederi istehsalci olkeler terefinden istehlak edilir Geri qalan 20 25 lik qismi ise dunya bazarlarina ixrac edilir Zeytun yagi Zeytun yagi zeytunun ezilib sixilmasi ve qara su adlanan hissesinin ayrilmasi ile elde edilir Zeytun yagi tamamile fiziki usullarla elde edilir ve burada hec bir kimyevi metoddan istifade edilmir Novleri RedakteZeytun yaginin uc esas novu var Tebii zeytun yagi ciy yeyile bilen en keyfiyyetli zeytun yagidir Daha cox salat ve souslarda istifade olunur 2 Rafine zeytun yagi fiziki usullarla rafine edilerek lezzeti artirilan ve tursuluq nisbeti asagi salinan yag novudur Rafine zeytun yagi daha cox bisirilen yemeklerde istifade olunur Bundan basqa Rusiya ve Amerika kimi zeytun yagi dadina alismamis olkelerde istifade edilir Rafine yaga 10 20 nisbetinde tebii yag elave edilmesi ile elde edilen Riviera tipi zeytun yagi ise daha cox qizartmalarda ve bisirilen yemeklerde istifade olunur Zeytun yaginin 99 8 i triqliserid adlanan yaglardan ibaretdir Bunlarin 14 i doymus yag tursularidir 72 i tek doymamis yag tursularidir 12 i coxlu doymamis yag tursularindan ibaretdir Bir kiloqram zeytun yaginda bundan basqa 300 milliqram fenoller ve 150 milliqram tokoferoller movcuddur Diger yemek yaglari ile muqayisede zeytun yaginda tekli doymamis yag tursularindan oleik tursusunun cox yuksek nisbetlerde oldugu gorulmusdur Ehemiyyeti RedakteZeytun yaginin yuksek miqdarda istehlak edildiyi Araliq Denizi olkelerinde urek damar xestelikleri ve xercengin daha az olmasi diqqete layiqdir Urek ve damar xesteliklarinin meydana gelmesinde xolesterolun rolunu yaxsi bilirik Xolesterol qanda LDL ve HDL adli iki qrup lipoprotein terefinden dasinir HDL ile dasinan xolesterol qara ciyerde daha cox mehv olaraq urek ve damar xesteliyi yaranma tehlukesini azaldir LDL ile dasinan xolesterol ise urek ve damar xesteliklerinin bir nomreli sebebidir Buna gore insanlarda LDL nin asagi HDL nin yuksek olmasi urek ve damar xesteliklerina qarsi qoruyucu tesir gosterir Zeytun yagina esaslanan beslenmede LDL nin asagi olmasi ve HDL seviyyelerinin yuksek qalmasi urek ve damar xesteliklarinin inkisafini azaldan en onemli sebebdir Zeytun yaginin xerceng tehlukesini azaltmasi ise terkibine qoyulan fenollarin guclu antioksidan tesirine baglidir Bu maddelerin antioksidan tesirleri sebebi ile DNT ye xeser vere bilecek maddeleri tesirsiz hala getirdikleri ve DNT uzerindeki xeserin aradan qalxmasina komek etikleri hesab olunur Alman Xerceng Arasdirma Merkezinden Ouen ve yoldaslari zeytun yaginin insan saglamligi uzerinde tesirlerini analiz etdikleri bir calismalarinda bu yagin terkibinde olan fenollarin antioksidan xususiyyetleri sebebi ile bezi xercenglerin qalin bagirsaq dos ve deri ve koroner urek xesteliklerinin inkisafina mane oldugunu bildirmisler Ispaniyanin Sevilya Universitetinden Alarkon de la Lastra ve yoldaslari zeytun yaginin faydalari haqqinda bir meqale derc edibler Bu meqalede zeytun yaginin qandaki LDL xolesterolu azaldaraq HDL xolesterolu artirdigini ve urek xesteliyi tehlukesini azaltdigini xususile triqliserid metabolizmasina olan tesiri ile qalin bagirsaq ve dos xercengi tehlukesini azaltdigini iltihab verici sitokinler uzerindeki tenzimleyici tesiri ile romatoid artrit kimi avtoimmun xestelik yaranmasini azaltdigini safra kisesinin muntezem suretde bosalmasini temini sebebi ile kisede das emele gelme tehlukesini azaltdigini ve bundan basqa mede uzerine olan tesirleri sebebi ile burada mede yarasi emele gelme tehlukesini azaldarken movcud mede yarasinin da yaxsilasmasini asanlasdirdigini bildirmisler Yaponiyanin Kanazava Universitetinden Budiyanto ve yoldaslari xerceng emele getirici ultra benovseyi sualara meruz qoyulan sicovullarda deriye tetbiq olunan zeytun yaginin tesirlerini incelemisler Sicovullari uc qrupa ayiraraq birinci qrupdakilara zeytun yagi surtmemisler ikinci qrupdakilara sualanmadan evvel ucuncu qrupa ise sualanmadan sonra zeytun yagi surtmusler Xerceng emele getirici sualara meruz qoyulduqdan sonra zeytun yagi surtulen qrupda xercengin daha az nisbetde inkisaf etdiyini musahide etmisler Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Zeytun yagi amp oldid 5832155, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.