fbpx
Wikipedia

Füzuli rayonu

Bu məqalə Füzuli rayonu haqqındadır. Füzuli şəhəri üçün Füzuli səhifəsinə baxın.

Füzuli rayonuAzərbaycan Respublikasında inzibati ərazi vahidi. 1993-cü ildə Füzuli rayonu Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilir. 1994-cü il Horadiz əməliyyatı zamanı rayonun bir hissəsi işğaldan azad edilir. 2020-ci il 17 oktyabr tarixində Füzuli rayonu işğaldan tam azad olunmuşdur.

Füzuli rayonu

39°36′01″ şm. e. 47°08′35″ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəz Füzuli
İcra başçısı Alı Alıyev
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 8 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.386 km²
Hündürlük
264 m
Əhalisi
Əhalisi
  • 125.400 nəf.
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-FUZ
Telefon kodu 994 26
Poçt indeksi 1900
Avtomobil nömrəsi 19
Rəsmi sayt​ (azərb.)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Füzuli Qarabağ dağ silsiləsinin cənub şərq ətəklərindən Araz çayına qədər maili düzənlik və alçaq sahələri əhatə edir. O, Cəbrayıl, Xocavənd, Ağcabədi, Beyləqan rayonları və Araz çayı boyunca İranla həmsərhəddir.

Füzuli rayonunun ərazisi 1386 km², əhalisi isə təxminən 144 min nəfərdir. Rayonda 2 şəhər, 16 qəsəbə, 82 kənd və başqa yaşayış məntəqələri vardır. Rayon ərazisindən axan Quruçay, Köndələnçay, Qozluçay, Çərəkən çayları Araz hövzəsinin çaylarıdır.

Rayonun işğaldan azad olunmuş ərazisində 13 qəsəbə və 24 kənd vardır. Qəsəbələrdən 12-si ərazidə yeni salınmış və məcburi köçkün ailələri müvəqqəti olaraq burada yerləşdirilmişlər. Hazırda ərazidə 51 min nəfər məcburi köçkün məskunlaşmışdır. 27 sentyabr 2020-ci il tarixdə Azərbaycan Ordusu tərəfindən keçirilmiş əks-hücum əməliyyatı nəticəsində rayonun kəndlərindən Qaraxanbəyli, Qərvənd, kənd Horadiz, Aşağı Əbdürrəhmanlı, 9 oktyabr-da Yuxarı Güzlək, Gorazıllı, 14 oktyabr-da Qaradağlı, Xatunbulaq, Qarakollu, 15 oktyabr-da da Arış kəndi işğaldan azad edilib.

17 oktyabr 2020-ci ildə isə Qoçəhmədli, Çimən, Musabəyli, Pirəhmədli, Dədəli, İşıqlı, Cuvarlı kəndləri və Füzuli şəhəri işğaldan tam azad olunmuşdur. Davam edən əməliyyatlar nəticəsində 20 oktyabr-da Dördçinar, Kürdlər, Yuxarı Əbdürrəhmanlı, Qarğabazar, Aşağı Veysəlli, Yuxarı Aybasanlı,Saracıq, 21 oktyabr-da Gecəgözlü, Aşağı Seyidəhmədli, Zərgər kəndləri, 28 oktyabr-da Mandılı, 07 noyabr-da Yuxarı Veysəlli, Yuxarı Seyidəhmədli, Qorqan, Üçüncü Mahmudlu, QacarDivanalılar, 09 noyabr-da Qobu Dilağarda, Yal Pirəhmədli, Yağlıvənd, Dilağarda, Seyid MahmudluƏləsgərli kəndləri Azərbaycan Silahlı qüvvələri tərəfindən Ermənistanın işğalından azad olunmuşdur.

İnzibati quruluşu

Füzuli rayonunun xəritəsi.
  — şəhərlər,   — kəndlər
  — arxeoloji obyektlər,   — türbələr,   — məscidlər,
  — körpülər,   — qalalar,   — Su anbarı,  Qarğabazar karvansarayı

Tarixi

 
Füzuli rayonunun xəritəsi

Bölgə inzibati ərazi vahidi kimi 1827-ci il sentyabrın 10 yaradılmış və ilkin adı Qarabulaq olmuşdur. Rayon kimi 8 avqust 1930-cu ildə təşkil olunmuş və Qaryagin adlandırılmışdır.

1959-cu ilin aprelində böyük Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 400 illiyi şərəfinə Karyagin rayonunun adı dəyişərək Füzuli rayonu adlandırılmışdır.

Füzuli rayonu ərazisində müxtəlif dövrlərdə Qaraköpəktəpədə, Qarabulaq kurqanlarında, Günəştəpədə, Quruçay sahillərində və digər yerlərdə tədqiqatlar aparılmış, Azərbaycanın qədim kökə sahib olduğu sübut edilmişdir. 1968-ci ilin yayında mərhum arxeoloq-alim Məmmədəli Hüseynov tərəfindən aşkar olunmuş preneandertal — Azıxantrop adamının alt çənəsinin sümükləri rayon mərkəzindən 15 km. aralı məsafədə yerləşən Azıx mağarasında tapılmışdır. Azərbaycan arxeologiya elminin böyük nailiyyətləri olan bu abidə Qarabağın Füzuli ərazisində vaxtilə qədim paleolit dövrünün mövcudluğunu aşkarladı.

Füzuli rayonunda Əcəmi memarlıq məktəbinin təsiri ilə inşa olunan bir sıra memarlıq abidələri var idi. Çox təəssüf ki, Əhmədalılar və ya Arğalı türbəsi (XIII əsrin sonu), Babı türbəsi (1273-cü il), Aşağı Veysəlli kəndində hamar daşdan tikilən qülləvari Mirəli türbəsi (XV əsr), Qarğabazar kəndində Hacıqiyasəddin məscidi (1682-ci il), Karvansara (1684-cü il), Qoçəhmədli kəndində məscid (XVIII əsr), Füzuli şəhərində Hacı Ələkbər məscidi (XIX əsr), "Məşədi Həbib" hamamı (XIX əsr), Merdinli kəndi yaxınlığında daşdan yonulan at, qoç fiquru qədim abidələri (XVIII–XIX əsrlər) və s. bu kimi tarixi əhəmiyyət daşıyan abidələr ermənilərin vəhşi vandalizminə məruz qalmış, məhv edilmiş, yandırılmışdır.

1988-ci ildən başlayan Ermənistan təcavüzünə qarşı mübarizədə minlərlə füzulili döyüşmüş, yüzlərlə füzulili şəhid olmuş, yaralanmış, itkin düşmüşdür. Füzulinin 1.100-dən çox şəhid və itkini, 113 girovu, 1450 nəfər müxtəlif dərəcəli əlili var. Füzuliyə erməni təcavüzü nəticəsində 36.361 nəfər uşaq zərər çəkmiş, onlardan 155 nəfəri yetim qalmışdır. Müharibənin əsas ağırlığını Füzuli səhəri Yağlıvənd,Dövlətyarlı, Qacar, Divanalılar, Yuxarı Veysəlli, Aşağı Veysəlli, Qaradağlı, Üçbulaq, Arış, Qoçəhmədli, Cuvarlı, Güzdək, Gorazıllı, Cəmilli, Dilağarda, Govşad, Xələfşə, Mollavəli, Xatunbulaq kəndlərinin əhalisi çəkmişlər. 23 Avqust 1993-cü ildə Füzuli Ermənistan ordusu tərəfindən işğal olunmuşdur.17 oktyabr 2020-ci ildə isə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunmuşdur.

51 kənd və rayon mərkəzi ermənilər tərəfindən işğal olunub, 55 min nəfərə yaxın füzulili öz doğma torpaqlarından qovulub. Lakin Azərbaycan ordusunun 1994-cü ilin dekabr ayında başlatdığı Horadiz əməliyyatı nəticəsində işğal olunmuş 21 kənd və strateji cəhətdən əhəmiyyətli Horadiz qəsəbəsi işğaldan azad edildi. Azərbaycan ordusu daha sonra Füzuli şəhərinin işğaldan azad olunması üçün hücuma keçsə də, bu əməliyyat uğursuzluqla nəticələndi. Hal-hazırda işğaldan azad olunmuş torpaqlarda əhali öz doğma torpaqlarına qayıtmışdır. 1995–1997-ci illərdə Füzuli rayonunun işğaldan azad olunmuş ərazilərinə 40.000 dinc sakin qayıdaraq öz normal həyatlarını bərpa ediblər. Atəşkəs müqaviləsi imzalanmasına baxmayaraq, cəbhənin bütün istiqamətlərində olduğu kimi Füzuli rayonu ərazisində də tez-tez atəşkəs pozulur. Rayon üçün digər bir problem işğaldan azad olunmuş ərazilərin minalardan təmizlənməsidir. Atəşkəs razılaşması imzalandıqdan sonra Füzuli rayonu ərazisinin minalardan təmizlənməsi işlərinə başlanılıb.

Ehtimal olunur ki, hazırda 2011-ci ilin ortalarına olan məlumata görə Füzuli rayonunun işğaldan azad olunmuş hissəsində — 9 milyon metr² ərazidə partlamamış hərbi sursat var.

Füzuli rayon mədəniyyət və turizm şöbəsi rayon ərazisinin erməni işğalından sonra fəaliyyətlərini Bakı şəhərində və rayonun işğaldan azad edilmiş ərazilərində bərpa etmişdir. Rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyi, Bünyad Sərdərovun ev muzeyi, iki uşaq incəsənət və 5 uşaq musiqi məktəblərinin Bakı şəhərində, 1 muzey filialı, mərkəzləşdirilmiş kitabxana sisteminin və onun 33 filialinin, 14 kənd mədəniyyət evinin, 7 klub müəssisəsinin, 5 uşaq musiqi məktəblərinin fəaliyyətləri rayon ərazisində bərpa edilmişdir.

Rayon mərkəzi kitabxanasında və onun filiallarında tədbirlər planına uyğun olaraq əlamətdar günlərlə bağlı yüksək səviyyədə tədbirlər-sərgilər, güşələr, stendlər, görüşlər təşkil edilmişdir. Xüsusilə ziyalılarla görüşlər, kitab müzakirələri, vətənpərvərlik mövzusunda diskusiyalar, sual-cavab gecələri böyük maraq doğurmuşdur.

Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısının sərəncamı ilə 2012-ci il Füzuli rayonunda "kitabxana ili" elan olunmuşdur. Mərkəzi kitabxana sisteminə lazım olan qədər kompüter dəstləri alınmış, səyyar telefonlar vasitəsi ilə internetə qoşulmuş, internet saytı açılmış, elektron katoloq yaradılmış və xeyli sayda elektron ədəbiyyatlar alınmışdır.

Rayon MKS-nin kitab fondu bu ilin əvvəlinə: 33430 nüsxə, o cümlədən latın qrafikalı: 32237 nüsxədir, oxucuların sayı 6683 nəfər, kitab dövriyyəsi isə 40303 nüsxə olmuşdur.

Rayon Tarix-diyarşünaslıq muzeyinin Bala Bəhmənli kənd filialı rayon ərazisində fəaliyyət göstərən orta məktəblərdə bir sıra mədəni-kütləvi tədbirlər həyata keçirmişdir. Bundan başqa məktəblilərin muzeyə cəlb olunması sahəsində fəal iş aparılır.

Rayon İcra Hakimiyyəti tərəfindən Horadiz şəhər Mədəniyyət evinin binası yenidən qurulmuşdur. Heydər Əliyev Mərkəzi tikilmiş və mərkəzdəki kitabxanada elektron kataloq yaradılmış, elektron ədəbiyyatlar alınmış, mərkəzdə kompüter kurslarının keçirilməsi üçün bütün işlər görülmüşdür. Mərkəzdə internet şəbəkəsi yaradılmışdır. Mərkəz yeni salınmış Heydər Əliyev Parkında yerləşir. Parkda min ədəddən artıq bəzək və gül ağacları əkilmiş, insanların rahat dincəlmələri üçün bütün şərait yaradılmışdır.

Rayonun işğaldan azad olunmuş ərazilərində 2 tarix və 1 mədəniyyət abidəsi rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsi tərəfindən mühafizə olunur. Bu abidələrin hər 3-ü erməni işğalı zamanı dağıdılaraq baxımsız hala salınmışdır. Həmin abidələrdən Babı kəndindəki XIII əsrə aid Şeyx Babı Yaqub türbəsində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən qazıntı işləri aparılmış və yaxın günlərdə bərpa işlərinə başlanılacaqdır. Əhmədalılar kəndindəki XIII əsrə aid Əhmədalılar türbəsinin və XIX əsrə aid Böyük Bəhmənli kəndindəki məscid binasının bərpası üçün müvafiq təşkilatlara müraciətlər olunmuşdur.

Mədəniyyət

Füzuli bölgəsində teatr 1913–1914-cü illərdə yaranmışdır. 1989-cu il avqust ayının 04-dən Füzuli Dövlət Dram Teatrı kimi fəaliyyət göstərir. M.F.Axundzadənin "Hacı Qara", İ.Əfəndiyev "Unuda bilmirəm", C. Məmmədquluzadənin " Danabaş kəndinin əhvalatı", S.S.Axundovun "Eşq və İntiqam", C.Cabbarlının "Aydın", "Almaz" teatrın uğurlu tamaşalarındandır. Rayon ərazisində hərbi əməliyatlar getdiyi vaxt teatr dəfələrlə cəbhə bölgələrində çıxışlar etmişdir. Rayon ərazisi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunandan 2003-ci ilə qədər Füzuli teatrı Sumqayıt şəhərində fəaliyyət göstərmişdir. 2003-cü ilin noyabr ayından teatr yenidən Füzuli rayonu ərazisində fəaliyyət göstərir. Hazırda Füzuli teatrı Horadiz şəhər mədəniyyət evində fəaliyyət göstərir. Füzuli rayonunda 12 musiqi məktəbi fəaliyyət göstərir.

İqtisadiyyat

Füzuli rayonunun ümumi sahəsi 1390 kadrat kilometrdir. Füzuli Qarabağ dağ silsiləsinin cənub-şərq ətəklərindən Araz çayına qədər maili düzənlik və alçaq sahələri əhatə edir. Füzuli rayonu Cəbrayıl, Xocavənd, Ağcəbədi, Beyləqan rayonları və Araz çayı boyunca İranla həmsərhəddir.

Rayon əhalisinin hər kvadrat kilometrinə 86 nəfər düşür. 2011-ci ildə əhalinin sayı 1.5 min nəfər, yaxud 1,3 % artaraq 115.6 min nəfər olmuşdur.

2011-ci ildə Füzuli rayonunda istehsal edilmiş 88.1 milyon manatlıq məhsulun və xidmətlərin 50 faizini kənd təsərrüfatı sahələri, 25 faizini sənaye sahələri 25 faizi xidmət sahəsinin payına düşür.

Kənd təsərrüfatı

Füzuli rayonunun iqtisadiyyatında taxılçılıq, heyvandarlıq, bostan — tərəvəz aparıcı rol oynayır. Bununla yanaşı, rayonun təsərrüfatlarında pambıqçılıq, şəkər çuğunduru, üzüm və meyvə istehsal edilir.

Rayonun istifadəsində olan kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsi onun ümumi ərazisinin 70% — ni təşkil edir. 16 təsərrüfatda islahatı aparılmışdır, 5437 ailəyə 8804 ha torpaq sahəsi paylanmışdır. Orta hesabla bir ailəyə 0.40 ha torpaq sahəsi düşür.

Füzuli rayonu 2011-ci ildə bütün növ kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalında əvvəlki illə müqayisədə dinamik artıma nail olmuşdur.

2011-ci il yanvar-dekabr ayları ərzində taxıl istehsalı 65730 ton, arpa istehsalı 1221 ton, pambıq istehsalı 638 ton, şəkər çuğunduru istehsalı 30516 ton, kartof istehsalı 1608 ton, üzüm istehsalı 175 ton, meyvə istehsalı 1010 ton, tərəvəz istehsalı 5750 ton, bostan məhsulları istehsalı 4652 ton təşkil etmişdir.

2011-ci ildə diri çəkidə 2027 ton ət, 9611 ton süd, 5911 min ədəd yumurta və 151 ton yun istehsal olunmuşdur. 2010-cu illə müqayisədə ət istehsalı 114 faiz, süd istehsalı 124.8 faiz, yumurta istehsalı 129 faiz, yun istehsalı 102.7 faiz artmışdır.

Füzuli rayon təsərrüfatlarında 2012-ci il yanvar ayının 1-i vəziyyətinə 30831 baş iri buynuzlu mal-qara, o cümlədən 14823 baş inək camış, 109189 baş qoyun və keçi mövcud olmuşdur. Ötən illə müqayisədə iri buynuzlu mal-qara sayı 1.8 — faiz, onlardan inək və camışların sayı 0.1 faiz, qoyun və keçilərin sayı 0.7 faiz artmışdır.

Sənaye

Füzuli rayonunun sənayesi əsasən tikiş, qida məhsullarının istehsalı, elektrik enerjisi, qaz və suyun bölüşdürülməsi ilə xarakterizə olunur.

2012-ci ilin əvvəlinə rayonda 7 sənaye müəssisəsi fəaliyyət göstərmişdir. 2011-ci ildə sənaye müəssisələri tərəfindən faktiki qiymətlərlə 2.4 milyon manatlıq məhsul istehsal edilmiş və xidmətlər göstərilmişdir.

2011-ci ildə rayon sənayesinin ümumi məhsulunda qeyri dövlət müəssisələrinin xüsusi çəkisi 0.3 faiz təşkil etmişdir. 2011-ci il ərzində sənaye müəssisələri istehlakçılarına 2.4 milyon manatlıq xidmət göstərmişdir. 2012-ci il yanvar ayının 1-i vəziyyətinə sənaye müəssisələrində çalışan muzdlu işçilərin sayı 339 nəfər təşkil edir, işləyənlərin orta aylıq nominal əmək haqqı 142 manat olmuş və əvvəlki illə müqayisədə 13.2 faiz artmışdır.

İstehlak bazarı. 2011-ci ildə Füzuli rayonunda 35 kiçik ticarət müəssisəsi, hüquqi şəxs yaratmadan fərdi sahibkarlıqla məşğul olan 160 fiziki şəxs ticarət fəaliyyəti göstərmişdir.

2011-ci ildə Füzuli rayon üzrə pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin (iaşənin dövriyyəsi daxil edilməklə) həcmi 12596.9 min manat olmuş və 2010-cu illə müqayisədə 12 faiz artmışdır.

Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin 35 faizi hüquqi şəxslərin, 65 faizi isə bazarlarda və çadırlarda fəaliyyət göstərən fiziki şəxslərin payına düşür.

2011-ci ildə əhaliyə 5714.4 min manatlıq və ya 2010-cu illə müqayisədə 14 faiz çox müxtəlif növ pullu xidmətlər göstərilmişdir.

Hüquqi şəxslər üzrə əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin həcmi 1.9 mln manat olmuşdur. Orta hesabla rayonun hər bir sakini tərəfindən ticarət şəbəkəsindən 220 manatlıq və ya 2010-cu illə müqayisədə 30 faiz çox istehlak malları alınmışdır.

Füzuli rayon statistika idarəsi işçiləri tərəfindən aparılan müşahidələr nəticəsində məlum olmuşdur ki, 2011-ci il ərzində əhaliyə 45 adda yeni istehlak mallarının satışı və 3 yeni xidmət növü fəaliyyət göstərmişdir. Təhlil zamanı məlum olmuşdur ki, göstərilmiş yeni fəaliyyət növləri yeni ticarət və xidmət obyektlərinin istifadəyə verilməsi nəticəsində olmuşdur.

Əmək bazarı

Füzuli rayonunun iqtisadiyyatında məşğul olanların sayı 2010-cu ildə 73254 nəfər, 2011-ci ilin yanvar-dekabr aylarında isə 73610 nəfər təşkil etmişdir.

Rayonun müəssisə, idarə və təşkilatlarında çalışan muzdlu işçilərin siyahı sayı 2010-cu ildə 15287 nəfər və 2011-ci ilin yanvar-dekabr aylarında 15378 nəfər olmuşdur.

Məşğulluq xidməti orqanları tərəfindən rayon üzrə rəsmi işsiz statusu verilmiş şəxslərin sayı 2012-ci il yanvar ayının 1-i vəziyyətinə 766 nəfər təşkil etmişdir. İşsizlik müavinəti alanların sayı 2012-ci ilin yanvar ayının 1-i vəziyyətinə 26 nəfər olmuşdur.

Əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsini səciyyələndirən orta aylıq nominal əmək haqqı 2010-cu ildə 196,9 manat və 2011-ci ilin yanvar-dekabr aylarında 210,4 manat təşkil etmişdir. Son illər ərzində rayon üzrə yüksək orta aylıq nominal əmək haqqı iqtisadiyyatın təhsil, elektrik enerjisi, qaz və ya suyun istehsalı və bölüşdürülməsi, maliyyə fəaliyyəti, tikinti, dövlət idarəeetməsi və müdafiə sahələrində müşahidə olunmuşdur.

Yeni iş yerlərinin açılması. Füzuli rayonunda 2011-ci ildə 1575 yeni iş yeri açılmış, onların 490 daimi iş yeri olmuşdur. İl ərzində rayonda açılmış daimi iş yerlərinin 32,3 faizi yeni yaradılmış müəssisə və təşkilatlarda, 67,7 faizi isə fərdi sahibkarlar tərəfindən yaradılmışdır.

2011-ci ildə rayon üzrə açılmış 1575 yeni iş yerinin 490 daimi iş yerləri, 75 digər tədbirlərin keçirilməsi məqsədilə idarə və müəssisələrdə, 1010 isə mövsümü iş yerləri olmuşdur.

Pensiya təminatı

2012-ci ilin əvvəlinə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Füzuli rayon şöbəsində 10516 nəfər pensiyaçı qeydiyyatda olmuş və ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə təyin olunmuş aylıq pensiyaların orta mbləği 30 faiz artaraq 130.8 manat təşkil etmişdir.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin məlumatlarına əsasən 2011-ci il ərzində rayonda 4088 nəfər sosial müavinət, Azərbaycan Respublikası qarşısında xüsusi xidmətlər göstərmiş 243 nəfər isə təqaüd almışdır. 1059 az təminatlı ailənin 4766 üzvü ünvanlı dövlət sosial yardımı almış, bu yardımın bir nəfərə düşən orta aylıq məbləği 100 manat olmuşdur.

Təhsil

Füzuli rayonunda 1-i ibtidai, 5-i ümumi orta, 74-ü tam orta, 1- gimnaziya olmaqla fəaliyyət göstərən ümumtəhsil məktəblərinin sayı 81-dir. 2002–2008 ci illər ərzində 18 yeni məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir. Bunlardan 8 məktəb binası Qayıdış qəsəbələrində; 2 saylı Qayidış qəsəbəsində 120 şagird yerlik ,1,3,4,5 saylı Qayıdış qəsəbələrində 135 şagird yerlik 6,7,8 saylı Qayıdış qəsəbələrində 198 şagird yerlik, Aşağı Alxanlı kəndində 132 şagird yerlik, Araz Dilağarda kəndində 120 şagird yerlik,Qarabulaq kəndində 180 şagird yerlik, Aşağı Alxanlı kəndində (Kolluda) 80 şagird yerlik,Sumqayıt şəhərində 90 şagird yerlik və Zobucuq qəsəbələrinin hər birində 288 şagird yerlik 5 məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir.

Əhalisi

  • 1999-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatları əsasında
ərazi cəmi kişi qadın
nəfər faiz nəfər faiz nəfər faiz
Füzuli rayonu 111905 100,0 50687 100,0 61218 100,0
Şəhər əhalisi 41674 37,24 18507 36,51 23167 37,84
Kənd əhalisi 70231 62,76 32180 63,49 38051 62,16

Etnik tərkibi

Füzuli rayonu : 1939-cu il siyahıya alması
Etnik quplar əhalinin Sayı (Nəfər)
Azərbaycanlılar 40.368 (92,8%)
Talışlar 19 (0,1%)
Ruslar 1.271 (2,9%)
Ermənilər 1.692 (3,9%)
Ləzgilər 35 (0,1%)
Gürcülər 2 (0,1%)
Bütün rayon üzrə 43.487 (100%)
Füzuli rayonu : 1959-cu il siyahıya alması
Etnik quplar əhalinin Sayı (Nəfər)
Azərbaycanlılar 45.908 (95,0%)
Talışlar - (-)
Ruslar 773 (1,6%)
Ermənilər 1.461 (3,0%)
Ləzgilər 13 (0,1%)
Gürcülər 68 (0,1%)
Bütün rayon üzrə 48.330 (100%)

Füzuli rayonu : 1970-ci il siyahıya alması
Etnik quplar əhalinin Sayı (Nəfər)
Azərbaycanlılar 64.697 (96,0%)
Talışlar - (-)
Ruslar 1.368 (2,0%)
Ermənilər 1.123 (1,7%)
Ləzgilər 9 (0,1%)
Gürcülər 12 (0,1%)
Bütün rayon üzrə 67.397 (100%)


Füzuli rayonu : 1979-cu il siyahıya alması
Etnik quplar əhalinin Sayı(Nəfər)
Azərbaycanlılar 73.464 (96,6%)
Talışlar - (-)
Ruslar 1.544 (2,0%)
Ermənilər 833 (1,1%)
Ləzgilər 39 (0,1%)
Gürcülər 10 (0,1%)
Bütün rayon üzrə 76.013 (100%)

Görkəmli şəxsləri

Füzulidən olan milli qəhrəmanlar

İstinadlar

  1. İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı — Mütərcim — 2013
  2. Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi demoqrafik və miqrasiya aspektləri
  3. . 2011-10-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-04.
  4. Azərbaycanın Əhalisi

Mənbə

  • Füzuli

Xarici keçidlər

  • "Azərbaycana qarşı müharibə:Mədəni irsin hədəfə alınması" 2011-08-23 at the Wayback Machine
  • BMT-nin İnsan Hüquqları Şurası Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindəki mədəni mülkiyyətinin dağıdılmasına dair qətnamə[ölü keçid]

Həmçinin bax


füzuli, rayonu, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, füzuli, dəqiqləşdirmə, məqalə, haqqındadır, füzuli, şəhəri, üçün, füzuli, səhifəsinə, baxın, azərbaycan, respublikasında, inzibati, ərazi, vahidi, 1993, ildə, ermənistan, silahlı, qüvvələri, tərəfindən, i. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Fuzuli deqiqlesdirme Bu meqale Fuzuli rayonu haqqindadir Fuzuli seheri ucun Fuzuli sehifesine baxin Fuzuli rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi 1993 cu ilde Fuzuli rayonu Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden isgal edilir 1994 cu il Horadiz emeliyyati zamani rayonun bir hissesi isgaldan azad edilir 2020 ci il 17 oktyabr tarixinde Fuzuli rayonu isgaldan tam azad olunmusdur Fuzuli rayonu39 36 01 sm e 47 08 35 s u Olke AzerbaycanInzibati merkez FuzuliIcra bascisi Ali AliyevTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 1 386 km Hundurluk 264 mEhalisiEhalisi 125 400 nef Reqemsal identifikatorlarISO kodu AZ FUZTelefon kodu 994 26Poct indeksi 1900Avtomobil nomresi 19Resmi sayt azerb Vikianbarda elaqeli mediafayllarFuzuli Qarabag dag silsilesinin cenub serq eteklerinden Araz cayina qeder maili duzenlik ve alcaq saheleri ehate edir O Cebrayil Xocavend Agcabedi Beyleqan rayonlari ve Araz cayi boyunca Iranla hemserheddir Fuzuli rayonunun erazisi 1386 km ehalisi ise texminen 144 min neferdir Rayonda 2 seher 16 qesebe 82 kend ve basqa yasayis menteqeleri vardir Rayon erazisinden axan Qurucay Kondelencay Qozlucay Cereken caylari Araz hovzesinin caylaridir Rayonun isgaldan azad olunmus erazisinde 13 qesebe ve 24 kend vardir Qesebelerden 12 si erazide yeni salinmis ve mecburi kockun aileleri muveqqeti olaraq burada yerlesdirilmisler Hazirda erazide 51 min nefer mecburi kockun meskunlasmisdir 27 sentyabr 2020 ci il tarixde Azerbaycan Ordusu terefinden kecirilmis eks hucum emeliyyati neticesinde rayonun kendlerinden Qaraxanbeyli Qervend kend Horadiz Asagi Ebdurrehmanli 9 oktyabr da Yuxari Guzlek Gorazilli 14 oktyabr da Qaradagli Xatunbulaq Qarakollu 15 oktyabr da da Aris kendi isgaldan azad edilib 17 oktyabr 2020 ci ilde ise Qocehmedli Cimen Musabeyli Pirehmedli Dedeli Isiqli Cuvarli kendleri ve Fuzuli seheri isgaldan tam azad olunmusdur Davam eden emeliyyatlar neticesinde 20 oktyabr da Dordcinar Kurdler Yuxari Ebdurrehmanli Qargabazar Asagi Veyselli Yuxari Aybasanli Saraciq 21 oktyabr da Gecegozlu Asagi Seyidehmedli Zerger kendleri 28 oktyabr da Mandili 07 noyabr da Yuxari Veyselli Yuxari Seyidehmedli Qorqan Ucuncu Mahmudlu Qacar ve Divanalilar 09 noyabr da Qobu Dilagarda Yal Pirehmedli Yaglivend Dilagarda Seyid Mahmudlu ve Elesgerli kendleri Azerbaycan Silahli quvveleri terefinden Ermenistanin isgalindan azad olunmusdur Mundericat 1 Inzibati qurulusu 2 Tarixi 3 Medeniyyet 4 Iqtisadiyyat 4 1 Kend teserrufati 4 2 Senaye 4 3 Emek bazari 4 4 Pensiya teminati 5 Tehsil 6 Ehalisi 6 1 Etnik terkibi 6 2 Gorkemli sexsleri 6 3 Fuzuliden olan milli qehremanlar 7 Istinadlar 8 Menbe 9 Xarici kecidler 10 Hemcinin baxInzibati qurulusu Redakte Horadiz Fuzuli Horadiz Qarakopektepe Uzuntepe Seyx Babi turbesi Argali turbesi Mireli turbesi Qargabazar mescidi Boyuk Behmenli Qacar Kocehmedli mescidi Qaradagli mescidi Yuxari Ebdurrehmanli Qaraxanbeyli Alxanli Yuxari Kurdmahmudlu Kerimbeyli Qarakollu Yaglivend Asagi Seyidehmedli Asagi Ebdurrehmanli Fuzuli rayonunun xeritesi seherler kendler arxeoloji obyektler turbeler mescidler korpuler qalalar Su anbari Qargabazar karvansarayiTarixi Redakte Fuzuli rayonunun xeritesi Bolge inzibati erazi vahidi kimi 1827 ci il sentyabrin 10 yaradilmis 1 ve ilkin adi Qarabulaq olmusdur Rayon kimi 8 avqust 1930 cu ilde teskil olunmus ve Qaryagin adlandirilmisdir 1959 cu ilin aprelinde boyuk Azerbaycan sairi Mehemmed Fuzulinin anadan olmasinin 400 illiyi serefine Karyagin rayonunun adi deyiserek Fuzuli rayonu adlandirilmisdir Fuzuli rayonu erazisinde muxtelif dovrlerde Qarakopektepede Qarabulaq kurqanlarinda Gunestepede Qurucay sahillerinde ve diger yerlerde tedqiqatlar aparilmis Azerbaycanin qedim koke sahib oldugu subut edilmisdir 1968 ci ilin yayinda merhum arxeoloq alim Memmedeli Huseynov terefinden askar olunmus preneandertal Azixantrop adaminin alt cenesinin sumukleri rayon merkezinden 15 km arali mesafede yerlesen Azix magarasinda tapilmisdir Azerbaycan arxeologiya elminin boyuk nailiyyetleri olan bu abide Qarabagin Fuzuli erazisinde vaxtile qedim paleolit dovrunun movcudlugunu askarladi Fuzuli rayonunda Ecemi memarliq mektebinin tesiri ile insa olunan bir sira memarliq abideleri var idi Cox teessuf ki Ehmedalilar ve ya Argali turbesi XIII esrin sonu Babi turbesi 1273 cu il Asagi Veyselli kendinde hamar dasdan tikilen qullevari Mireli turbesi XV esr Qargabazar kendinde Haciqiyaseddin mescidi 1682 ci il Karvansara 1684 cu il Qocehmedli kendinde mescid XVIII esr Fuzuli seherinde Haci Elekber mescidi XIX esr Mesedi Hebib hamami XIX esr Merdinli kendi yaxinliginda dasdan yonulan at qoc fiquru qedim abideleri XVIII XIX esrler ve s bu kimi tarixi ehemiyyet dasiyan abideler ermenilerin vehsi vandalizmine meruz qalmis mehv edilmis yandirilmisdir 1988 ci ilden baslayan Ermenistan tecavuzune qarsi mubarizede minlerle fuzulili doyusmus yuzlerle fuzulili sehid olmus yaralanmis itkin dusmusdur Fuzulinin 1 100 den cox sehid ve itkini 113 girovu 1450 nefer muxtelif dereceli elili var Fuzuliye ermeni tecavuzu neticesinde 36 361 nefer usaq zerer cekmis onlardan 155 neferi yetim qalmisdir Muharibenin esas agirligini Fuzuli seheri Yaglivend Dovletyarli Qacar Divanalilar Yuxari Veyselli Asagi Veyselli Qaradagli Ucbulaq Aris Qocehmedli Cuvarli Guzdek Gorazilli Cemilli Dilagarda Govsad Xelefse Mollaveli Xatunbulaq kendlerinin ehalisi cekmisler 23 Avqust 1993 cu ilde Fuzuli Ermenistan ordusu terefinden isgal olunmusdur 17 oktyabr 2020 ci ilde ise Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad olunmusdur 51 kend ve rayon merkezi ermeniler terefinden isgal olunub 55 min nefere yaxin fuzulili oz dogma torpaqlarindan qovulub Lakin Azerbaycan ordusunun 1994 cu ilin dekabr ayinda baslatdigi Horadiz emeliyyati neticesinde isgal olunmus 21 kend ve strateji cehetden ehemiyyetli Horadiz qesebesi isgaldan azad edildi Azerbaycan ordusu daha sonra Fuzuli seherinin isgaldan azad olunmasi ucun hucuma kecse de bu emeliyyat ugursuzluqla neticelendi Hal hazirda isgaldan azad olunmus torpaqlarda ehali oz dogma torpaqlarina qayitmisdir 1995 1997 ci illerde Fuzuli rayonunun isgaldan azad olunmus erazilerine 40 000 dinc sakin qayidaraq oz normal heyatlarini berpa edibler 2 Ateskes muqavilesi imzalanmasina baxmayaraq cebhenin butun istiqametlerinde oldugu kimi Fuzuli rayonu erazisinde de tez tez ateskes pozulur Rayon ucun diger bir problem isgaldan azad olunmus erazilerin minalardan temizlenmesidir Ateskes razilasmasi imzalandiqdan sonra Fuzuli rayonu erazisinin minalardan temizlenmesi islerine baslanilib Ehtimal olunur ki hazirda 2011 ci ilin ortalarina olan melumata gore Fuzuli rayonunun isgaldan azad olunmus hissesinde 9 milyon metr erazide partlamamis herbi sursat var 3 Fuzuli rayon medeniyyet ve turizm sobesi rayon erazisinin ermeni isgalindan sonra fealiyyetlerini Baki seherinde ve rayonun isgaldan azad edilmis erazilerinde berpa etmisdir Rayon tarix diyarsunasliq muzeyi Bunyad Serderovun ev muzeyi iki usaq incesenet ve 5 usaq musiqi mekteblerinin Baki seherinde 1 muzey filiali merkezlesdirilmis kitabxana sisteminin ve onun 33 filialinin 14 kend medeniyyet evinin 7 klub muessisesinin 5 usaq musiqi mekteblerinin fealiyyetleri rayon erazisinde berpa edilmisdir Rayon merkezi kitabxanasinda ve onun filiallarinda tedbirler planina uygun olaraq elametdar gunlerle bagli yuksek seviyyede tedbirler sergiler guseler stendler gorusler teskil edilmisdir Xususile ziyalilarla gorusler kitab muzakireleri vetenperverlik movzusunda diskusiyalar sual cavab geceleri boyuk maraq dogurmusdur Fuzuli Rayon Icra Hakimiyyeti Bascisinin serencami ile 2012 ci il Fuzuli rayonunda kitabxana ili elan olunmusdur Merkezi kitabxana sistemine lazim olan qeder komputer destleri alinmis seyyar telefonlar vasitesi ile internete qosulmus internet sayti acilmis elektron katoloq yaradilmis ve xeyli sayda elektron edebiyyatlar alinmisdir Rayon MKS nin kitab fondu bu ilin evveline 33430 nusxe o cumleden latin qrafikali 32237 nusxedir oxucularin sayi 6683 nefer kitab dovriyyesi ise 40303 nusxe olmusdur Rayon Tarix diyarsunasliq muzeyinin Bala Behmenli kend filiali rayon erazisinde fealiyyet gosteren orta mekteblerde bir sira medeni kutlevi tedbirler heyata kecirmisdir Bundan basqa mekteblilerin muzeye celb olunmasi sahesinde feal is aparilir Rayon Icra Hakimiyyeti terefinden Horadiz seher Medeniyyet evinin binasi yeniden qurulmusdur Heyder Eliyev Merkezi tikilmis ve merkezdeki kitabxanada elektron kataloq yaradilmis elektron edebiyyatlar alinmis merkezde komputer kurslarinin kecirilmesi ucun butun isler gorulmusdur Merkezde internet sebekesi yaradilmisdir Merkez yeni salinmis Heyder Eliyev Parkinda yerlesir Parkda min ededden artiq bezek ve gul agaclari ekilmis insanlarin rahat dincelmeleri ucun butun serait yaradilmisdir Rayonun isgaldan azad olunmus erazilerinde 2 tarix ve 1 medeniyyet abidesi rayon Medeniyyet ve Turizm Sobesi terefinden muhafize olunur Bu abidelerin her 3 u ermeni isgali zamani dagidilaraq baximsiz hala salinmisdir Hemin abidelerden Babi kendindeki XIII esre aid Seyx Babi Yaqub turbesinde Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi terefinden qazinti isleri aparilmis ve yaxin gunlerde berpa islerine baslanilacaqdir Ehmedalilar kendindeki XIII esre aid Ehmedalilar turbesinin ve XIX esre aid Boyuk Behmenli kendindeki mescid binasinin berpasi ucun muvafiq teskilatlara muracietler olunmusdur Medeniyyet RedakteFuzuli bolgesinde teatr 1913 1914 cu illerde yaranmisdir 1989 cu il avqust ayinin 04 den Fuzuli Dovlet Dram Teatri kimi fealiyyet gosterir M F Axundzadenin Haci Qara I Efendiyev Unuda bilmirem C Memmedquluzadenin Danabas kendinin ehvalati S S Axundovun Esq ve Intiqam C Cabbarlinin Aydin Almaz teatrin ugurlu tamasalarindandir Rayon erazisinde herbi emeliyatlar getdiyi vaxt teatr defelerle cebhe bolgelerinde cixislar etmisdir Rayon erazisi Ermenistan silahli quvveleri terefinden isgal olunandan 2003 ci ile qeder Fuzuli teatri Sumqayit seherinde fealiyyet gostermisdir 2003 cu ilin noyabr ayindan teatr yeniden Fuzuli rayonu erazisinde fealiyyet gosterir Hazirda Fuzuli teatri Horadiz seher medeniyyet evinde fealiyyet gosterir Fuzuli rayonunda 12 musiqi mektebi fealiyyet gosterir Iqtisadiyyat RedakteFuzuli rayonunun umumi sahesi 1390 kadrat kilometrdir Fuzuli Qarabag dag silsilesinin cenub serq eteklerinden Araz cayina qeder maili duzenlik ve alcaq saheleri ehate edir Fuzuli rayonu Cebrayil Xocavend Agcebedi Beyleqan rayonlari ve Araz cayi boyunca Iranla hemserheddir Rayon ehalisinin her kvadrat kilometrine 86 nefer dusur 2011 ci ilde ehalinin sayi 1 5 min nefer yaxud 1 3 artaraq 115 6 min nefer olmusdur 2011 ci ilde Fuzuli rayonunda istehsal edilmis 88 1 milyon manatliq mehsulun ve xidmetlerin 50 faizini kend teserrufati saheleri 25 faizini senaye saheleri 25 faizi xidmet sahesinin payina dusur Kend teserrufati Redakte Fuzuli rayonunun iqtisadiyyatinda taxilciliq heyvandarliq bostan terevez aparici rol oynayir Bununla yanasi rayonun teserrufatlarinda pambiqciliq seker cugunduru uzum ve meyve istehsal edilir Rayonun istifadesinde olan kend teserrufatina yararli torpaq sahesi onun umumi erazisinin 70 ni teskil edir 16 teserrufatda islahati aparilmisdir 5437 aileye 8804 ha torpaq sahesi paylanmisdir Orta hesabla bir aileye 0 40 ha torpaq sahesi dusur Fuzuli rayonu 2011 ci ilde butun nov kend teserrufati mehsullari istehsalinda evvelki ille muqayisede dinamik artima nail olmusdur 2011 ci il yanvar dekabr aylari erzinde taxil istehsali 65730 ton arpa istehsali 1221 ton pambiq istehsali 638 ton seker cugunduru istehsali 30516 ton kartof istehsali 1608 ton uzum istehsali 175 ton meyve istehsali 1010 ton terevez istehsali 5750 ton bostan mehsullari istehsali 4652 ton teskil etmisdir 2011 ci ilde diri cekide 2027 ton et 9611 ton sud 5911 min eded yumurta ve 151 ton yun istehsal olunmusdur 2010 cu ille muqayisede et istehsali 114 faiz sud istehsali 124 8 faiz yumurta istehsali 129 faiz yun istehsali 102 7 faiz artmisdir Fuzuli rayon teserrufatlarinda 2012 ci il yanvar ayinin 1 i veziyyetine 30831 bas iri buynuzlu mal qara o cumleden 14823 bas inek camis 109189 bas qoyun ve keci movcud olmusdur Oten ille muqayisede iri buynuzlu mal qara sayi 1 8 faiz onlardan inek ve camislarin sayi 0 1 faiz qoyun ve kecilerin sayi 0 7 faiz artmisdir Senaye Redakte Fuzuli rayonunun senayesi esasen tikis qida mehsullarinin istehsali elektrik enerjisi qaz ve suyun bolusdurulmesi ile xarakterize olunur 2012 ci ilin evveline rayonda 7 senaye muessisesi fealiyyet gostermisdir 2011 ci ilde senaye muessiseleri terefinden faktiki qiymetlerle 2 4 milyon manatliq mehsul istehsal edilmis ve xidmetler gosterilmisdir 2011 ci ilde rayon senayesinin umumi mehsulunda qeyri dovlet muessiselerinin xususi cekisi 0 3 faiz teskil etmisdir 2011 ci il erzinde senaye muessiseleri istehlakcilarina 2 4 milyon manatliq xidmet gostermisdir 2012 ci il yanvar ayinin 1 i veziyyetine senaye muessiselerinde calisan muzdlu iscilerin sayi 339 nefer teskil edir isleyenlerin orta ayliq nominal emek haqqi 142 manat olmus ve evvelki ille muqayisede 13 2 faiz artmisdir Istehlak bazari 2011 ci ilde Fuzuli rayonunda 35 kicik ticaret muessisesi huquqi sexs yaratmadan ferdi sahibkarliqla mesgul olan 160 fiziki sexs ticaret fealiyyeti gostermisdir 2011 ci ilde Fuzuli rayon uzre perakende emtee dovriyyesinin iasenin dovriyyesi daxil edilmekle hecmi 12596 9 min manat olmus ve 2010 cu ille muqayisede 12 faiz artmisdir Perakende emtee dovriyyesinin 35 faizi huquqi sexslerin 65 faizi ise bazarlarda ve cadirlarda fealiyyet gosteren fiziki sexslerin payina dusur 2011 ci ilde ehaliye 5714 4 min manatliq ve ya 2010 cu ille muqayisede 14 faiz cox muxtelif nov pullu xidmetler gosterilmisdir Huquqi sexsler uzre ehaliye gosterilen pullu xidmetlerin hecmi 1 9 mln manat olmusdur Orta hesabla rayonun her bir sakini terefinden ticaret sebekesinden 220 manatliq ve ya 2010 cu ille muqayisede 30 faiz cox istehlak mallari alinmisdir Fuzuli rayon statistika idaresi iscileri terefinden aparilan musahideler neticesinde melum olmusdur ki 2011 ci il erzinde ehaliye 45 adda yeni istehlak mallarinin satisi ve 3 yeni xidmet novu fealiyyet gostermisdir Tehlil zamani melum olmusdur ki gosterilmis yeni fealiyyet novleri yeni ticaret ve xidmet obyektlerinin istifadeye verilmesi neticesinde olmusdur Emek bazari Redakte Fuzuli rayonunun iqtisadiyyatinda mesgul olanlarin sayi 2010 cu ilde 73254 nefer 2011 ci ilin yanvar dekabr aylarinda ise 73610 nefer teskil etmisdir Rayonun muessise idare ve teskilatlarinda calisan muzdlu iscilerin siyahi sayi 2010 cu ilde 15287 nefer ve 2011 ci ilin yanvar dekabr aylarinda 15378 nefer olmusdur Mesgulluq xidmeti orqanlari terefinden rayon uzre resmi issiz statusu verilmis sexslerin sayi 2012 ci il yanvar ayinin 1 i veziyyetine 766 nefer teskil etmisdir Issizlik muavineti alanlarin sayi 2012 ci ilin yanvar ayinin 1 i veziyyetine 26 nefer olmusdur Ehalinin heyat seviyyesinin yukselmesini seciyyelendiren orta ayliq nominal emek haqqi 2010 cu ilde 196 9 manat ve 2011 ci ilin yanvar dekabr aylarinda 210 4 manat teskil etmisdir Son iller erzinde rayon uzre yuksek orta ayliq nominal emek haqqi iqtisadiyyatin tehsil elektrik enerjisi qaz ve ya suyun istehsali ve bolusdurulmesi maliyye fealiyyeti tikinti dovlet idareeetmesi ve mudafie sahelerinde musahide olunmusdur Yeni is yerlerinin acilmasi Fuzuli rayonunda 2011 ci ilde 1575 yeni is yeri acilmis onlarin 490 daimi is yeri olmusdur Il erzinde rayonda acilmis daimi is yerlerinin 32 3 faizi yeni yaradilmis muessise ve teskilatlarda 67 7 faizi ise ferdi sahibkarlar terefinden yaradilmisdir 2011 ci ilde rayon uzre acilmis 1575 yeni is yerinin 490 daimi is yerleri 75 diger tedbirlerin kecirilmesi meqsedile idare ve muessiselerde 1010 ise movsumu is yerleri olmusdur Pensiya teminati Redakte 2012 ci ilin evveline Dovlet Sosial Mudafie Fondunun Fuzuli rayon sobesinde 10516 nefer pensiyaci qeydiyyatda olmus ve oten ilin muvafiq dovru ile muqayisede teyin olunmus ayliq pensiyalarin orta mblegi 30 faiz artaraq 130 8 manat teskil etmisdir Emek ve Ehalinin Sosial Mudafiesi Nazirliyinin melumatlarina esasen 2011 ci il erzinde rayonda 4088 nefer sosial muavinet Azerbaycan Respublikasi qarsisinda xususi xidmetler gostermis 243 nefer ise teqaud almisdir 1059 az teminatli ailenin 4766 uzvu unvanli dovlet sosial yardimi almis bu yardimin bir nefere dusen orta ayliq meblegi 100 manat olmusdur Tehsil RedakteFuzuli rayonunda 1 i ibtidai 5 i umumi orta 74 u tam orta 1 gimnaziya olmaqla fealiyyet gosteren umumtehsil mekteblerinin sayi 81 dir 2002 2008 ci iller erzinde 18 yeni mekteb binasi tikilib istifadeye verilmisdir Bunlardan 8 mekteb binasi Qayidis qesebelerinde 2 sayli Qayidis qesebesinde 120 sagird yerlik 1 3 4 5 sayli Qayidis qesebelerinde 135 sagird yerlik 6 7 8 sayli Qayidis qesebelerinde 198 sagird yerlik Asagi Alxanli kendinde 132 sagird yerlik Araz Dilagarda kendinde 120 sagird yerlik Qarabulaq kendinde 180 sagird yerlik Asagi Alxanli kendinde Kolluda 80 sagird yerlik Sumqayit seherinde 90 sagird yerlik ve Zobucuq qesebelerinin her birinde 288 sagird yerlik 5 mekteb binasi tikilib istifadeye verilmisdir Ehalisi RedakteEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 1999 cu il ehalinin siyahiyaalinmasi melumatlari esasindaerazi cemi kisi qadinnefer faiz nefer faiz nefer faizFuzuli rayonu 111905 100 0 50687 100 0 61218 100 0Seher ehalisi 41674 37 24 18507 36 51 23167 37 84Kend ehalisi 70231 62 76 32180 63 49 38051 62 16Etnik terkibi Redakte Fuzuli rayonu 1939 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 40 368 92 8 Talislar 19 0 1 Ruslar 1 271 2 9 Ermeniler 1 692 3 9 Lezgiler 35 0 1 Gurculer 2 0 1 Butun rayon uzre 43 487 100 Fuzuli rayonu 1959 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 45 908 95 0 Talislar Ruslar 773 1 6 Ermeniler 1 461 3 0 Lezgiler 13 0 1 Gurculer 68 0 1 Butun rayon uzre 48 330 100 Fuzuli rayonu 1970 ci il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 64 697 96 0 Talislar Ruslar 1 368 2 0 Ermeniler 1 123 1 7 Lezgiler 9 0 1 Gurculer 12 0 1 Butun rayon uzre 67 397 100 Fuzuli rayonu 1979 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi 4 Nefer Azerbaycanlilar 73 464 96 6 Talislar Ruslar 1 544 2 0 Ermeniler 833 1 1 Lezgiler 39 0 1 Gurculer 10 0 1 Butun rayon uzre 76 013 100 Gorkemli sexsleri Redakte Agabala Abdullayev klassik Azerbaycan xanendesi Islam Rzayev xanende Xalq artisti Suleyman Abdullayev emekdar artist Qendab Quliyeva xalq artisti Vuqar Bayramov Iqtisadci VI Cagiris Milli Meclisinin Deputati Besir Imanov azerbaycanli milis general polkovniki Cemil Elibeyov yazici Esref Veyselli sair emekdar medeniyyet iscisi Prezidentin ferdi teqaudcusu Seyran Sexavet sair dramaturq tercumeci Hetem Quliyev Akademik Hikmet Hesenov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin general mayoru 1 ci Ordu Korpusunun komandiri Vaqif Behmenli sair publisist tercumeci emekdar medeniyyet iscisi Azad Elekberov Azerbaycan generali Umud Rehimoglu Mirzeyev Jurnalist emekdar medeniyyet iscisi Arif Quliyev texnika elmleri doktoru professor Ilyas Efendiyev nasir dramaturq Azerbaycanin xalq yazicisi Akif Musayev iqtisad elmleri doktoru professor Qabil Eliyev tarix elmleri doktoru professor Behram Memmedli tarixci tarix uzre felsefe doktoru Emekdar muellim Bahar Muradova Azerbaycan Respublikasinin Aile Qadin ve Usaq Problemleri uzre Dovlet Komitesinin sedri Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinin sabiq sedr muavini sabiq deputat Iqbal Agazade siyasetci Qubad Bayramov iqtisadci Iqtisadi Tedqiqatlar Merkezi Idare Heyetinin sedri Efser Cavansirov bestekar Benovse usaq xorunun ve reqs ansamblinin bedii rehberi Behram Nesibov bestekar sair Rafiq Atakisiyev rejissor Samama Hesenova iki defe Sosialist Emeyi Qehremani Ildirim Cabbarov Teatr Rejissoru Faiq Qismetoglu emekdar jurnalist Sukur Senol sair Semed Semedov muellim Azerbaycan SSR emekdar muellimi Azerbaycan SSR qabaqcil maarif xadimi Boyuk Veten muharibesi veterani Elcin Hesimov Azerbaycan Respublikasinin xalq artisti Fuzuliden olan milli qehremanlar Redakte Ferzeliyev Pehlivan Ehliman oglu 1958 1992 Ibrahimov Rasim Sexavet oglu 1962 1992 Memmedov Seymur Qehreman oglu 1971 1992 Zulfuqarov Elxan Qacay oglu 1954 1994 Refiyev Faiq Qezenfer oglu 1955 1992 Kerimov Besir Beyler oglu 1976 1995 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Iltifat Sahseven Eliyarli Iltifat Musa oglu Istiqlal fedaileri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Daxili Isler Nazirleri ve silahdaslari 1918 1920 Baki Mutercim 2013 Azerbaycan Ermenistan munaqisesi demoqrafik ve miqrasiya aspektleri Fuzulide 200 den artiq partlamamis doyus sursati zerersizlesdirilib gun az 2011 10 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 10 04 Azerbaycanin EhalisiMenbe RedakteFuzuliXarici kecidler Redakte Azerbaycana qarsi muharibe Medeni irsin hedefe alinmasi Arxivlesdirilib 2011 08 23 at the Wayback Machine BMT nin Insan Huquqlari Surasi Azerbaycanin isgal olunmus erazilerindeki medeni mulkiyyetinin dagidilmasina dair qetname olu kecid Hemcinin bax RedakteHoradiz emeliyyati Fuzuli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Fuzuli rayonu amp oldid 6043974, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.