fbpx
Wikipedia

Xocavənd rayonu

Avqust 12, 2021

Bu məqalə Xocavənd rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Xocavənd səhifəsinə baxın.

Xocavənd rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Xocavənd şəhəridir.

Xocavənd rayonu

40°01′51″ şm. e. 47°25′20″ ş. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz Xocavənd
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 26 noyabr 1991
Sahəsi
  • 1.458 km²
Hündürlük
 575 m
Əhalisi
Əhalisi
  • 43.871 nəf. (2019)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-XVD
Telefon kodu 994 26
Poçt indeksi AZ 2801
Avtomobil nömrəsi 28
Rəsmi sayt
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Şuşa qəzası 1 yanvar 1903-ci illər xəritəsi.
Xocavend 1823-cü il Qarabağ kameral dəftərlərində

Rayon mərkəzi 2 oktyabr 1992-ci il tarixində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinın tərəfindən işğal edilmişdir.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən 2020-ci ilin oktyabr ayının 9-da rayonun Hadrut qəsəbəsi, 15-də Edişə, Düdükçü, Çiraquz, 16-da Xırmancıq, Ağbulaq (Edilli), Axullu, 20-də Ağcakənd, Mülküdərə, Daşbaşı, Günəşli, Çinarlı, 23-də Dolanar, Bünyadlı, 9-da Susanlıq, Domi, Tuğ, Akaku, Azıx, Mets Tağlar, Salakətin, Zoğalbulaq, Arakül, Tağavard, Böyük Tağavard, Zərdanaşen, Şəhər kəndləri işğaldan azad edilmişdir.

Tarixi

Xocavənd adlı yaşayayış məntəqəsinin adı 1823-cü il Qarabağ Vilayətinin vergi dəftərlərində keçir. Əhalisi köçəri Azərbaycanlılardan təşkil olunduğu açıq-aşkar yazılıb. Xocavənd rayonunun 1923-cu ilədək adı Aşağı Qaranlıq olmuşdur. Oykonimin birinci komponenti yaşayış məntəqəsinin coğrafi movqeyi ilə bağlıdır. Məntəqə adını ərazidəki Qaranlıq dağından almışdır. Ərazidə eyniadlı çay da vardır. Ermənistan ərazisindəki Martuni rayonunun adı da 1946-cı ilədək Aşağı Qaranlıq olmuşdur.

26 noyabr 1991-ci ildə DQMV ləğv edilərək Martuni və Hadrut rayonlarının bazası əsasında Xocavənd rayonu yaradılmışdır. Rayonun ümumi sahəsi 1458 km­­², əhalisi 41.725 (o cümlədən azərbaycanlılar – 10.648) nəfərdir. Rayonda 1 şəhər (Xocavənd şəhəri-rayon məkəzi), 2 iri qəsəbə (Qırmızı Bazar və Hadrut), 81 kənd var. Olduqca əlverişli coğrafi mövqeyə və şəraitə malik Xocavənd rayonu Ağdam, Ağcabədi, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, Laçın, Şuşa, Xocalı rayonları ilə həmsərhəddir.

1988-ci ilin fevralından başlayan Qarabağ müharibəsində Xocavənd rayonu 145 şəhid (onların 13 nəfəri qadın, 13 nəfəri uşaqdır) vermişdir. 2 oktyabr 1992-ci il tarixdə Xocavənd şəhəri Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 10 noyabr 2020-ci ilə qədər Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbəsi və 34 kəndi işğal azad edilmişdir.

10 noyabr 2020-ci il tarixdə imzalanmış atəşkəsə əsasən Xocavənd rayonu müvəqqəti olaraq Rusiya Sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətinə verilmişdir.

Xocavənd rayonunun işğal olunmuş kəndləri
Kənd adı İşğal tarixi-İşğaldan azad olunma tarixi
Tuğ 30.10.1991- 9.11.2020
Salakətin 30.10.1991-9.11.2020
Xocavənd 19.11.1991 - 10.11.2020
Axullu 09.01.1992 - 20.10.2020
Qaradağlı 17.02.1992-10.11.2020
Muğanlı 02.10.1992-10.11.2020
Əmiralılar 02.10.1992-10.11.2020
Kuropatkino 02.10.1992-10.11.2020
Günəşli 23.07.1993-10.11.2020
Xətai 20.08.1993-10.11.2020

4 oktyabr 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Xocavənd Rayon Prokurorluğu yaradılmışdır.

Ermənistan tərəfindən işğalın nəticələri

Xocavənd rayonu 1992-ci il oktyabrın ayının 2-də Ermənistan silahlı birləşmələri və onların havadarları tərəfindən işğal edilib. İşğal nəticəsində rayonun azərbaycanlılar yaşayan 10 kəndində 1723 yaşayış evi ermənilər tərəfindən yandırılaraq əmlakları talan edilib, 47 sənaye, 144 kənd təsərrüfatı obyekti dağıdılaraq viran edilib. Erməni vandalları tərəfindən 17 təhsil müəssisəsi, 4 məktəbəqədər tərbiyə ocağı, 32 səhiyyə müəssisəsi, 59 mədəniyyət obyekti, 10 tarixi abidə dağıdılıb. Rayonun infrastrukturuna aid olan 12 rabitə qovşağı, 341 km avtomobil yolları, 32 körpü, 42 su anbarı və 316 km su kəməri xətti dağıdılıb, talan edilərək yararsız hala salınıb. İşğal nəticəsində vurulmuş maddi, mənəvi ziyanla barəbər, rayonun bitki və meşə örtüyünə də böyük miqdarda zərər dəyib. Belə ki, rayonun 1202 ha meşə sahəsindəki qiymətli ağac növləri qırılaraq məhv edilib.Bunu eliyən isə Erməni separatçılarıdır

Xocavəndlilər 13 nəfəri qadın, 13 nəfəri uşaq olmaqla 145 nəfər şəhid verib, rayon sakinlərindən 300 nəfərdən çox insan sağlamlığını itirib və ya əlil olub, 243 uşaq valideynlərindən birini, 68 qadın həyat yoldaşını itirib. Müxtəlif dövrlərdə girov götürülmüş 110 nəfər dinc sakinlərdən 49 nəfəri əsir və girovluqda olarkən erməni terroru və vəhşiliyinin qurbanı olub, bir ailədən olan 3 uşaq hər iki valideynini itirib.

Ermənistan silahlı qüvvələri 2017-ci il fevralın 24–25-nə keçən gecə böyük strateji əhəmiyyət daşıyan Nərgiztəpəni işğal etmək üçün hücuma keçiblər. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri qarşı keçirdiyi əməliyyat zamanı düşmənin atəş mövqelərinə və cəmləşmə nöqtələrinə qarşı müvafiq cavab tədbirləri həyata keçirib.

Coğrafi mövqeyi

Rayon ərazisi Qarabağ silsiləsində yerləşir. Şuşa rayonu ilə sərhəddə Böyük –Kirs (2725 m) zirvəsi yüksəlir, şərqdə maili düzənliklər üstünlük təşkil edir. Yura, tabaşir, Neogen çöküntüləri yayılır.

İqlimi

İnzibati rayonda qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim tipi yaranır və şərqdə yayı quraq keçən mülayim- isti iqlim tipi ilə əvəz olunur.Yanvarın orta temperaturu — 2 °C –dən — 5 °C–yə qədər, iyul da isə 20 °C –dən 24 °C –yə qədərdir. Yağıntıların orta illik miqdarı 400–800 mm-dir.

Daxili sular

Rayonun çaylarıdan Köndələn, İşğan, Qozlu, Quru çayları Araz hövzəsinə aiddir, Həkəri çayının bəzi qolları burdan başlayır.

Landşaft

Şabalıdı və qəhvəyi dağ-meşə torpaqları yayılmışdır.

Flora

Bitki örtüyündə kolluqlar və enliyarpaq meşələr üstünlük təşkil edir.

Faydalı qazıntıları

üzlük daşı, tikinti daşı.

Qəsəbələr / Kəndlər

Rayon 1 şəhər, 2 şəhər tipli qəsəbə və 81 kənddən ibarətdir: Qaradağlı, Xocavənd, Əmiranlar, Muğanlı, Kuropatkino, Haxulu, Salakətin, Günəşli, Xətai, məşhur Tuğ kəndi və s.

Əhalisi

  Əsas məqalələr: Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999) və Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)
İllər  Cəmi əhalinin sayi, min nəfər  o cümlədən: Bütün əhaliyə nisbətən, faizlə
 şəhər yerləri   kənd yerləri  şəhər yerləri kənd yerləri
 2000  8 032.8 4 116.4 3 916.4 51.2 48.8
2001 8 114.3 4 167.2 3 947.1 51.4 48.6
2002 8 191.3 4 219.7 3 971.6 51.5 48.5
2003 8 269.1 4 273.7 3 995.4 51.7 48.3
2004 8 349.0 4 403.6 3 945.4 52.7 47.3
2005 8 447.3 4 477.6 3 969.7 53.0 47.0
2006 8 553.0 4 565.7 3 987.3 53.4 46.6
2007 8 665.9 4 636.6 4 029.3 53.5 46.5
2008 8 779.8 4 733.6 4 046.2 53.9 46.1
2009 8 896.9 4 818.3 4 078.6 54.2 45.8
2010 8 997.4 4 866.6 4 130.8 54.1 45.9
2011 9 111.1 4 829.5 4 281.6 53.0 47.0

'Doğum, ölüm və təbii artım'

İllər Nəfər əhalinin hər 1000 nəfərinə
 Doğulanlar   Ölənlər   Təbii artım   Doğulanlar   Ölənlər   Təbii artım 
 2000  116 994 46 701 70293 14.8 5.9 8.9
2001 110 356 45 284 65072 13.8 5.7 8.1
2002 110 715 46 522 64193 13.8 5.8 8.0
2003 113 467 49 001 64466 14.0 6.0 8.0
2004 131 609 49 568 82041 16.1 6.1 10.0
2005 141 901 51 962 89939 17.2 6.3 10.9
2006 148 946 52 248 96698 17.8 6.2 11.6
2007 151 963 53 655 98308 18.0 6.3 11.7
2008 152 086 52 710 99376 17.8 6.2 11.6
2009 152 139 52 514 99625 17.2 5.9 11.3
2010 165 643 53 580 112 063 18.5 6.0 12.5
ərazi
cəmi kişi qadın
nəfər faiz nəfər faiz nəfər faiz
Xocavənd rayonu 41468 100,0 16904 100,0 24564 100,0
Şəhər əhalisi 15161 36,56 5778 34.18 9383 38.20
Kənd əhalisi 26307 63,44 11126 65.82 15181 61.80

Tarixi abidələr

Qədim yaşayış məskənlərindən sayılan Xocavəndin ərazisi təbii sərvətlərlə – tikinti materialları və faydalı qazıntılarla, meşə zolaqları və şirin su ehtiyatları ilə zəngindir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyindən verilən məlumata görə, Xocavənd rayonunun Qırmızıbazar qəsəbəsində diametri 600 sm, hündürlüyü 25 m olan 1 ədəd 1000 və 1 ədəd 2000 il yaşlı Şərq çinarları qədim təbiət abidəsi kimi qorunurdu. Rayonun Qarakənd kəndində "Qırmızı kitab"a düşən, üçüncü dövrün relikt növü olan, orta diametri 24 sm, hündürlüyü 12 metr, yaşı 100 illik azat ağacları da mühafizə edilirdi. Rayonun Tuğ kəndinin 5 km-də V əsrə aid "Alban" kilsəsi", Tuğ kəndi ərazisində XII–XVII əsrlərə aid "Alban" kilsələri, I–V əsrlərə aid "Alban" qəbiristanlıqları, Salaketin kəndi ərazisində yerləşən "Dəmrov" ocağı, "Dağdağan" ocağı, Xocavənd kəndi ərazisində yerləşən "Cicim" ocağı, Qaradağlı kəndi ərazisində qədim "Alban" qəbiristanlığı, Bəhrəmli kəndi ərazisində yerləşən "Bəhmənli" piri, Muğanlı kəndində yerləşən "Seyid Rza" kumbəzi, Qaradağlı kəndi ərazisində "Yel" piri erməni işğalcıları tərəfindən vəhşicəsinə dağıdılmışdır.

Azərbaycanı qədim yaşayış məskəni kimi dünyada tanıdan abidələrdən biri, dəniz səviyyəsindən 900 metr hündürlükdə yerləşən, uzunluğu 190 metr, əhəng daşları oksfordkimeric dövrünə aid olan Azıx mağarası Xocavəndin Füzuli rayonuna yaxın, Azıx kəndinin 1 kilometr cənubi-şərqində yerləşir. Həmin rayonun Mets-Tağlar kəndindən cənubda, dəniz səviyyəsindən 850 m hündürlükdə yerləşən, uzunluğu 22 metr, əhəng daşları oksfordkimeric dövrünə aid olan Tağlar mağarası da tarixi abidə kimi xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Xocavənd ərazisində istifadəyə yararlı yeraltı su ehtiyatlarını qiymətləndirmək məqsədilə bir vaxtlar kompleks hidrogeoloji tədqiqatlar aparılıb. Nəticədə 9 perspektiv sahə seçilib və həmin sahələr üzrə IV dövr, Təbaşir və Yura sulu komplekslərinin 83 min kubmetr/gün həcmində yeraltı su ehtiyatları aşkarlanıb. Bundan başqa bulaq axımı moduluna əsasən 7,34 min kubmetr/gün həcmdə yeraltı su ehtiyatları hesablanıb. Beləliklə, rayonun ərazisində istifadəyə yararlı yeraltı sular 90,34 min kubmetr/gün təşkil edir.

İşğal altında olan Xocavəndin ərazisi bütövlükdə ekoloji terrora məruz qalıb. Azıx mağarasını ermənilər silah anbarına çeviriblər. Rayonun ərazisində yerləşən və ümumi sahəsi 25,5 min hektar olan meşədəki palıd ağacları qırılaraq daşınıb, Xonaşen çayının kənarlarında bitən təbii meşə isə tamamilə məhv edilib. Xocavəndin Yelli Gədik sahəsində Füzuliyə gedən yolun sağ və sol tərəflərində avtomobil yollarının mühafizəsi məqsədilə əkilən ağaclar da kəsilib.

İqtisadi xarakteristikası

Xocavənd rayonu əsasən kənd təsərrüfatı rayonudur. Üzümü və yaşıl mərməri ilə məş­hur olan rayonda əsas təsərrüfat sahələri heyvandarlıq, üzümçülük, quşçuluq, taxılçılıq, bostançılıq və tərə­vəz­çi­lik­dir. Rayonda arpa, buğda, qarğıdalı, soğan, kartof, yem çuğunduru və bostan-tərəvəz bit­kiləri yetişdirilir. Ra­­yon ərazisində Bağırxan, Qırmızı Bazar, Mədə Bulağı, Baba Bulağı, Ballı Bulaq və s. onlarla istirahət zonaları var.

Görkəmli şəxslər

  • Əcəb Hacıyeva Məhərrəm qızı – Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Əmək veteranı.
  • Zülqədər Cahangirov Məhəmməd oğlu – iqtisad elmləri doktoru, professor.
  • Cahangirov Niyaz Məhəmməd oğlu — ictimai siyasi xadim .
  • Həsənov Əli Pənah oğlu – iqtisad elmləri doktoru, professor.
  • Cavad bəy Rza bəy oglu Məlikyeqanov – Lənkəran şəhərinin general-qubernatoru olmuşdur. Azərbaycan xalq Cümhuriyyətinin görkəmli dövlət xadimi, Cümhuriyyətin Həmkarlar İttifaqları Təşkilatının banilərindən biri, Parlamentin üzvü, müsəlman fəhlələrinin həmkarlar ittifaqının yaradıcısı. Azərbaycan Milli Şurasının üzvü kimi Azərbaycanın Müstəqilliyi haqqında İstiqlal Bəyannaməsinə imza atmışdı. Dizaq mahalı məlikləri Məlikyeqanovların nəslindəndir.
  • Xudadat bəy Aga bəy oglu Məlikaslanov – Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin Dəmir Yolları naziri, texnika elmləri doktoru, professor.
  • Mir Mehdi Xəzani – məşhur "Qarabağnamə"lərdən birinin müəllifi, tarixçi, şair.
  • Hüseynov İbad Mövsüm oğlu – Azərbaycan Milli Qəhrəmanı, müharibə veteranı.
  • Roza Kazımova Mənsur qızı – III dərəcəli Əmək Şöhrəti ordenli, əmək veteranı.
  • Fehruz Hüseynov Mahmud oğlu – Qırmızı Əmək Bayrağı ordenli.

İstinadlar

  1. https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/population_2019.zip
  2. Описание Карабагской провинции, составленное в 1823 году, Тифлис, 1866, p
  3. "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
  4. . 2012-03-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-02.
  5. Xocavənd Rayon Prokurorluğunun və Bakı şəhəri Pirallahı Rayon Prokurorluğunun yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 oktyabr 2013-cü il tarixli Sərəncamı
  6. . 2012-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-09-30.
  7. http://olke.az/news/detail/cebhedeki-gerginliyin-sebebi-aciqlandi-hedef-nergiz-tepedir-82688

Xarici keçidlər

  • Virtual Qarabağ İKTM-də Xocavənd rayonu
  • Embassy of the Republic of Azerbaijan to the Hellenic Republic 2015-02-20 at the Wayback Machine: Armenian aggression against Azerbaijan 2016-07-23 at the Wayback Machine


   Xocavənd rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 12, 2021
xocavənd, rayonu, məqalə, haqqındadır, şəhər, üçün, xocavənd, səhifəsinə, baxın, azərbaycan, respublikasında, inzibati, ərazi, vahidi, inzibati, mərkəzi, xocavənd, şəhəridir, ölkə, azərbaycaninzibati, mərkəz, xocavəndtarixi, coğrafiyasıyaradılıb, noyabr, 1991s. Bu meqale Xocavend rayonu haqqindadir Seher ucun Xocavend sehifesine baxin Xocavend rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Xocavend seheridir Xocavend rayonu40 01 51 sm e 47 25 20 s u Olke AzerbaycanInzibati merkez XocavendTarixi ve cografiyasiYaradilib 26 noyabr 1991Sahesi 1 458 km Hundurluk 575 mEhalisiEhalisi 43 871 nef 2019 1 Reqemsal identifikatorlarISO kodu AZ XVDTelefon kodu 994 26Poct indeksi AZ 2801Avtomobil nomresi 28Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarSusa qezasi 1 yanvar 1903 ci iller xeritesi Xocavend 1823 cu il Qarabag kameral defterlerinde Rayon merkezi 2 oktyabr 1992 ci il tarixinde Ermenistan Silahli Quvvelerinin terefinden isgal edilmisdir Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden 2020 ci ilin oktyabr ayinin 9 da rayonun Hadrut qesebesi 15 de Edise Dudukcu Ciraquz 16 da Xirmanciq Agbulaq Edilli Axullu 20 de Agcakend Mulkudere Dasbasi Gunesli Cinarli 23 de Dolanar Bunyadli 9 da Susanliq Domi Tug Akaku Azix Mets Taglar Salaketin Zogalbulaq Arakul Tagavard Boyuk Tagavard Zerdanasen Seher kendleri isgaldan azad edilmisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Ermenistan terefinden isgalin neticeleri 3 Cografi movqeyi 3 1 Iqlimi 3 2 Daxili sular 3 3 Landsaft 3 4 Flora 3 5 Faydali qazintilari 4 Qesebeler Kendler 5 Ehalisi 6 Tarixi abideler 7 Iqtisadi xarakteristikasi 8 Gorkemli sexsler 9 Istinadlar 10 Xarici kecidlerTarixi RedakteXocavend adli yasayayis menteqesinin adi 1823 cu il Qarabag Vilayetinin vergi defterlerinde kecir Ehalisi koceri Azerbaycanlilardan teskil olundugu aciq askar yazilib 2 Xocavend rayonunun 1923 cu iledek adi Asagi Qaranliq olmusdur Oykonimin birinci komponenti yasayis menteqesinin cografi movqeyi ile baglidir Menteqe adini erazideki Qaranliq dagindan almisdir Erazide eyniadli cay da vardir Ermenistan erazisindeki Martuni rayonunun adi da 1946 ci iledek Asagi Qaranliq olmusdur 3 26 noyabr 1991 ci ilde DQMV legv edilerek Martuni ve Hadrut rayonlarinin bazasi esasinda Xocavend rayonu yaradilmisdir 4 Rayonun umumi sahesi 1458 km ehalisi 41 725 o cumleden azerbaycanlilar 10 648 neferdir Rayonda 1 seher Xocavend seheri rayon mekezi 2 iri qesebe Qirmizi Bazar ve Hadrut 81 kend var Olduqca elverisli cografi movqeye ve seraite malik Xocavend rayonu Agdam Agcabedi Fuzuli Cebrayil Qubadli Lacin Susa Xocali rayonlari ile hemserheddir 1988 ci ilin fevralindan baslayan Qarabag muharibesinde Xocavend rayonu 145 sehid onlarin 13 neferi qadin 13 neferi usaqdir vermisdir 2 oktyabr 1992 ci il tarixde Xocavend seheri Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden isgal olunmusdur 10 noyabr 2020 ci ile qeder Xocavend rayonunun Hadrut qesebesi ve 34 kendi isgal azad edilmisdir 10 noyabr 2020 ci il tarixde imzalanmis ateskese esasen Xocavend rayonu muveqqeti olaraq Rusiya Sulhmeramli quvvelerinin nezaretine verilmisdir Xocavend rayonunun isgal olunmus kendleri Kend adi Isgal tarixi Isgaldan azad olunma tarixiTug 30 10 1991 9 11 2020Salaketin 30 10 1991 9 11 2020Xocavend 19 11 1991 10 11 2020Axullu 09 01 1992 20 10 2020Qaradagli 17 02 1992 10 11 2020Muganli 02 10 1992 10 11 2020Emiralilar 02 10 1992 10 11 2020Kuropatkino 02 10 1992 10 11 2020Gunesli 23 07 1993 10 11 2020Xetai 20 08 1993 10 11 2020 4 oktyabr 2013 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Xocavend Rayon Prokurorlugu yaradilmisdir 5 Ermenistan terefinden isgalin neticeleri RedakteXocavend rayonu 1992 ci il oktyabrin ayinin 2 de Ermenistan silahli birlesmeleri ve onlarin havadarlari terefinden isgal edilib Isgal neticesinde rayonun azerbaycanlilar yasayan 10 kendinde 1723 yasayis evi ermeniler terefinden yandirilaraq emlaklari talan edilib 47 senaye 144 kend teserrufati obyekti dagidilaraq viran edilib Ermeni vandallari terefinden 17 tehsil muessisesi 4 mektebeqeder terbiye ocagi 32 sehiyye muessisesi 59 medeniyyet obyekti 10 tarixi abide dagidilib Rayonun infrastrukturuna aid olan 12 rabite qovsagi 341 km avtomobil yollari 32 korpu 42 su anbari ve 316 km su kemeri xetti dagidilib talan edilerek yararsiz hala salinib Isgal neticesinde vurulmus maddi menevi ziyanla bareber rayonun bitki ve mese ortuyune de boyuk miqdarda zerer deyib Bele ki rayonun 1202 ha mese sahesindeki qiymetli agac novleri qirilaraq mehv edilib Bunu eliyen ise Ermeni separatcilaridirXocavendliler 13 neferi qadin 13 neferi usaq olmaqla 145 nefer sehid verib rayon sakinlerinden 300 neferden cox insan saglamligini itirib ve ya elil olub 243 usaq valideynlerinden birini 68 qadin heyat yoldasini itirib Muxtelif dovrlerde girov goturulmus 110 nefer dinc sakinlerden 49 neferi esir ve girovluqda olarken ermeni terroru ve vehsiliyinin qurbani olub bir aileden olan 3 usaq her iki valideynini itirib 6 Ermenistan silahli quvveleri 2017 ci il fevralin 24 25 ne kecen gece boyuk strateji ehemiyyet dasiyan Nergiztepeni isgal etmek ucun hucuma kecibler Azerbaycan Silahli Quvveleri qarsi kecirdiyi emeliyyat zamani dusmenin ates movqelerine ve cemlesme noqtelerine qarsi muvafiq cavab tedbirleri heyata kecirib 7 Cografi movqeyi RedakteRayon erazisi Qarabag silsilesinde yerlesir Susa rayonu ile serhedde Boyuk Kirs 2725 m zirvesi yukselir serqde maili duzenlikler ustunluk teskil edir Yura tabasir Neogen cokuntuleri yayilir Iqlimi Redakte Inzibati rayonda qisi quraq kecen mulayim isti iqlim tipi yaranir ve serqde yayi quraq kecen mulayim isti iqlim tipi ile evez olunur Yanvarin orta temperaturu 2 C den 5 C ye qeder iyul da ise 20 C den 24 C ye qederdir Yagintilarin orta illik miqdari 400 800 mm dir Daxili sular Redakte Rayonun caylaridan Kondelen Isgan Qozlu Quru caylari Araz hovzesine aiddir Hekeri cayinin bezi qollari burdan baslayir Landsaft Redakte Sabalidi ve qehveyi dag mese torpaqlari yayilmisdir Flora Redakte Bitki ortuyunde kolluqlar ve enliyarpaq meseler ustunluk teskil edir Faydali qazintilari Redakte uzluk dasi tikinti dasi Qesebeler Kendler RedakteRayon 1 seher 2 seher tipli qesebe ve 81 kendden ibaretdir Qaradagli Xocavend Emiranlar Muganli Kuropatkino Haxulu Salaketin Gunesli Xetai meshur Tug kendi ve s Ehalisi Redakte Esas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Iller Cemi ehalinin sayi min nefer o cumleden Butun ehaliye nisbeten faizle seher yerleri kend yerleri seher yerleri kend yerleri 2000 8 032 8 4 116 4 3 916 4 51 2 48 82001 8 114 3 4 167 2 3 947 1 51 4 48 62002 8 191 3 4 219 7 3 971 6 51 5 48 52003 8 269 1 4 273 7 3 995 4 51 7 48 32004 8 349 0 4 403 6 3 945 4 52 7 47 32005 8 447 3 4 477 6 3 969 7 53 0 47 02006 8 553 0 4 565 7 3 987 3 53 4 46 62007 8 665 9 4 636 6 4 029 3 53 5 46 52008 8 779 8 4 733 6 4 046 2 53 9 46 12009 8 896 9 4 818 3 4 078 6 54 2 45 82010 8 997 4 4 866 6 4 130 8 54 1 45 92011 9 111 1 4 829 5 4 281 6 53 0 47 0 Dogum olum ve tebii artim Iller Nefer ehalinin her 1000 neferine Dogulanlar Olenler Tebii artim Dogulanlar Olenler Tebii artim 2000 116 994 46 701 70293 14 8 5 9 8 92001 110 356 45 284 65072 13 8 5 7 8 12002 110 715 46 522 64193 13 8 5 8 8 02003 113 467 49 001 64466 14 0 6 0 8 02004 131 609 49 568 82041 16 1 6 1 10 02005 141 901 51 962 89939 17 2 6 3 10 92006 148 946 52 248 96698 17 8 6 2 11 62007 151 963 53 655 98308 18 0 6 3 11 72008 152 086 52 710 99376 17 8 6 2 11 62009 152 139 52 514 99625 17 2 5 9 11 32010 165 643 53 580 112 063 18 5 6 0 12 5erazicemi kisi qadinnefer faiz nefer faiz nefer faizXocavend rayonu 41468 100 0 16904 100 0 24564 100 0Seher ehalisi 15161 36 56 5778 34 18 9383 38 20Kend ehalisi 26307 63 44 11126 65 82 15181 61 80Tarixi abideler RedakteQedim yasayis meskenlerinden sayilan Xocavendin erazisi tebii servetlerle tikinti materiallari ve faydali qazintilarla mese zolaqlari ve sirin su ehtiyatlari ile zengindir Ekologiya ve Tebii Servetler Nazirliyinden verilen melumata gore Xocavend rayonunun Qirmizibazar qesebesinde diametri 600 sm hundurluyu 25 m olan 1 eded 1000 ve 1 eded 2000 il yasli Serq cinarlari qedim tebiet abidesi kimi qorunurdu Rayonun Qarakend kendinde Qirmizi kitab a dusen ucuncu dovrun relikt novu olan orta diametri 24 sm hundurluyu 12 metr yasi 100 illik azat agaclari da muhafize edilirdi Rayonun Tug kendinin 5 km de V esre aid Alban kilsesi Tug kendi erazisinde XII XVII esrlere aid Alban kilseleri I V esrlere aid Alban qebiristanliqlari Salaketin kendi erazisinde yerlesen Demrov ocagi Dagdagan ocagi Xocavend kendi erazisinde yerlesen Cicim ocagi Qaradagli kendi erazisinde qedim Alban qebiristanligi Behremli kendi erazisinde yerlesen Behmenli piri Muganli kendinde yerlesen Seyid Rza kumbezi Qaradagli kendi erazisinde Yel piri ermeni isgalcilari terefinden vehsicesine dagidilmisdir Azerbaycani qedim yasayis meskeni kimi dunyada tanidan abidelerden biri deniz seviyyesinden 900 metr hundurlukde yerlesen uzunlugu 190 metr eheng daslari oksfordkimeric dovrune aid olan Azix magarasi Xocavendin Fuzuli rayonuna yaxin Azix kendinin 1 kilometr cenubi serqinde yerlesir Hemin rayonun Mets Taglar kendinden cenubda deniz seviyyesinden 850 m hundurlukde yerlesen uzunlugu 22 metr eheng daslari oksfordkimeric dovrune aid olan Taglar magarasi da tarixi abide kimi xususi ehemiyyete malikdir Xocavend erazisinde istifadeye yararli yeralti su ehtiyatlarini qiymetlendirmek meqsedile bir vaxtlar kompleks hidrogeoloji tedqiqatlar aparilib Neticede 9 perspektiv sahe secilib ve hemin saheler uzre IV dovr Tebasir ve Yura sulu komplekslerinin 83 min kubmetr gun hecminde yeralti su ehtiyatlari askarlanib Bundan basqa bulaq aximi moduluna esasen 7 34 min kubmetr gun hecmde yeralti su ehtiyatlari hesablanib Belelikle rayonun erazisinde istifadeye yararli yeralti sular 90 34 min kubmetr gun teskil edir Isgal altinda olan Xocavendin erazisi butovlukde ekoloji terrora meruz qalib Azix magarasini ermeniler silah anbarina ceviribler Rayonun erazisinde yerlesen ve umumi sahesi 25 5 min hektar olan mesedeki palid agaclari qirilaraq dasinib Xonasen cayinin kenarlarinda biten tebii mese ise tamamile mehv edilib Xocavendin Yelli Gedik sahesinde Fuzuliye geden yolun sag ve sol tereflerinde avtomobil yollarinin muhafizesi meqsedile ekilen agaclar da kesilib Ktisveng monastiri Tug kendi Ktis qalasi Tug kendi Muqeddes Stefan kilsesi Tug kendi Muqeddes Meryem kilsesi Tug kendi Muqeddes Iohann kilsesi Tug kendi Dizaq meliklerinin sarayi Tug kendi Yeddi qapi monastiri Susanliq kendi Xutudere monastiri Bine kendi Qirmizi kilse Bine kendi Muqeddes Iohann monastiri Boyuk Taglar kendi Taglar magarasi Boyuk Taglar kendi Azix magarasi Azix kendi Muqeddes Meryem kilsesi Zogalbulaq kendi Kuratag qalasi Dudukcu kendi Muqeddes Tanri anasi kilsesi Zakirli kendi Kataroveng monastiri Ziyaret daginin zirvesi Caylaqqala kendi Muqeddes Meryem kilsesi Erekul kendi Ag xac kilsesi Veng kendi Muqeddes Tanri anasi kilsesi Tagaser kendi Muqeddes Meryem kilsesi Tagaser kendi Amaras monastiri Sos kendi Muqeddes Qriqoris kilsesi Zavadiq kendi Mavas monastiri Kavahin kendi Muqeddes Yelisey monastiri Cartar kendi Muqeddes tercumeciler kilsesi Qagartsi kendi Bri kilsesi Corekli kendi Muqeddes Tanri anasi kilsesi Corekli kendi Azix magarasi Yeddi qapi monastiri Amaras monastiri Ktisveng monastiri Muqeddes Iohann kilsesi Muqeddes Meryem kilsesiIqtisadi xarakteristikasi RedakteXocavend rayonu esasen kend teserrufati rayonudur Uzumu ve yasil mermeri ile mes hur olan rayonda esas teserrufat saheleri heyvandarliq uzumculuk qusculuq taxilciliq bostanciliq ve tere vez ci lik dir Rayonda arpa bugda qargidali sogan kartof yem cugunduru ve bostan terevez bit kileri yetisdirilir Ra yon erazisinde Bagirxan Qirmizi Bazar Mede Bulagi Baba Bulagi Balli Bulaq ve s onlarla istirahet zonalari var Gorkemli sexsler RedakteEceb Haciyeva Meherrem qizi Sosialist Emeyi Qehremani Emek veterani Zulqeder Cahangirov Mehemmed oglu iqtisad elmleri doktoru professor Cahangirov Niyaz Mehemmed oglu ictimai siyasi xadim Hesenov Eli Penah oglu iqtisad elmleri doktoru professor Cavad bey Rza bey oglu Melikyeqanov Lenkeran seherinin general qubernatoru olmusdur Azerbaycan xalq Cumhuriyyetinin gorkemli dovlet xadimi Cumhuriyyetin Hemkarlar Ittifaqlari Teskilatinin banilerinden biri Parlamentin uzvu muselman fehlelerinin hemkarlar ittifaqinin yaradicisi Azerbaycan Milli Surasinin uzvu kimi Azerbaycanin Musteqilliyi haqqinda Istiqlal Beyannamesine imza atmisdi Dizaq mahali melikleri Melikyeqanovlarin neslindendir Xudadat bey Aga bey oglu Melikaslanov Azerbaycan Demokratik Cumhuriyyetinin Demir Yollari naziri texnika elmleri doktoru professor Mir Mehdi Xezani meshur Qarabagname lerden birinin muellifi tarixci sair Huseynov Ibad Movsum oglu Azerbaycan Milli Qehremani muharibe veterani Roza Kazimova Mensur qizi III dereceli Emek Sohreti ordenli emek veterani Fehruz Huseynov Mahmud oglu Qirmizi Emek Bayragi ordenli Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir https www stat gov az source demoqraphy ap az population 2019 zip Opisanie Karabagskoj provincii sostavlennoe v 1823 godu Tiflis 1866 p Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ DAGLIQ QARABAG MUXTAR VILAYETINI LEGV ETMEK HAQQINDA Azerbaycan Respublikasinin Qanunu 2012 03 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 02 Xocavend Rayon Prokurorlugunun ve Baki seheri Pirallahi Rayon Prokurorlugunun yaradilmasi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 4 oktyabr 2013 cu il tarixli Serencami Arxivlenmis suret 2012 10 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 09 30 http olke az news detail cebhedeki gerginliyin sebebi aciqlandi hedef nergiz tepedir 82688Xarici kecidler RedakteVirtual Qarabag IKTM de Xocavend rayonu Embassy of the Republic of Azerbaijan to the Hellenic Republic Arxivlesdirilib 2015 02 20 at the Wayback Machine Armenian aggression against Azerbaijan Arxivlesdirilib 2016 07 23 at the Wayback Machine Xocavend rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Xocavend rayonu amp oldid 6044000, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.