Həyatı haqqında çox az məlumat var. Doğum tarixi təxminən 1807-ci il olaraq qəbul edilir. Əslən gürcü olub, kiçik yaşlarında saraya alındığı və Sultan Mahmudun bacısı Əsma Sultanın himayəsində təlim-tərbiyə edildiyi məlumdur. Təlimini tamamladıqdan sonra adı “Dünya məclisi” mənasını verən Bəzmialəm olaraq dəyişdirildi və Sultan Mahmuda təqdim edildi. Ardından yeganə övladı olan Şahzadə Əbdülməcidi 25 aprel1823-cü ildə dünyaya gətirməklə Sultan Mahmudun ikinci qadınəfəndiliyinə yüksəldi. Səhhəti ağırlaşdığı üçün təmiz hava alması məqsədilə Çamlıcadakı köşkə daşınan Sultan Mahmud26 iyun1839-cu ildə yanında olan oğlu Şahzadə Əbdülməcid, xanımı Bəzmialəm Sultan, kürəkəni Xəlil Paşa və məclis üzvü Hüsrəv Paşa ilə vədalaşdıqdan və oğluna reformasiyalarla bağlı məsləhətlər verdikdən sonra komaya girdi. 2 gün sonra – 28 iyun1839-cu ildə burada vəfat etdi. Şəhərdə baş verə biləcək hər hansı bir ayaqlanmaya qarşı padşahın ölümü 2 gün boyunca gizli tutuldu. 1 iyulda cənazəsi Topqapı sarayına gətirildi və günorta saatlarında cənazə mərasimi keçirildi. Hələ 16 yaşında olan oğlu Sultan Əbdülməcid taxta çıxmış, beləcə Bəzmialəm Sultan “Məhdi Ülya” ünvanıyla validə sultan oldu.
Validə sultan illəri
Taxta çıxdığı əsnada Sultan Əbdülməcidin yaşının az olması və dövlət təcrübəsinin olmaması, ilk illərdə Bəzmialəm Sultanın dövlət məsələlərinə qarışmasına və dövləti şəxsən idarə etməsinə səbəb oldu. Belə ki, oğlunun ölkə daxilindəki səyahətləri əsnasında saray və dövlət işləriylə məşğul olmuşdur. Sultan Əbdülməcid1842-ci ildə anası Bəzmialəm Sultan üçün Dilquşə qəsri adlı yeni bir qəsr inşa etdirmişdir. Hal-hazırda bu qəsr Validə sultan köşkü olaraq tanınır. 1838-ci ildə qurulan Maliyyə nazirliyi dövlətin bütün gəlir və xərclərini nizamlamaq məqsədilə validə sultanların da gəlirlərini sabitlədi. Belə ki, Sultan Əbdülməcidin anası Bəzmialəm Sultanın maaşı 1839-cu ildə 2500, 1840-cı ildə 3500 lirəyə yüksəldildi. Validə Bəzmialəm Sultan vərəm xəstəliyinə tutuldu və 3 may1853-cü ildə Çırağan sarayında vəfat etdi və həmin gün Sultan Mahmud türbəsinə dəfn edildi.
Xeyriyyə işləri
Bəzmialəm Sultan ağıllı, tədbirli, şəfqətli və alicənab bir qadın olmuş, oğlunu və digər saray əhlini göstərişdən uzaq tutmağa çalışmışdır. Dövlət idarəsində qazandığı nüfuza baxmayaraq rüşvət və iltimasdan uzaq durmuşdur. Ancaq vəfatından sonra da oğlu üzərindəki nüfuzu azalmadı. Belə ki, ölümündən illər sonra sədrəzəmMehmed Əmin Paşa davam edən maliyyə böhranının səbəbi olaraq mərhum validə sultanın israf və rüşvətə meyilliliyini göstərmiş, bu səbəblə sədrəzəm dərhal vəzifədən alınmışdır.
Oğlunun səltənəti əsnasında dövlətin ona təyin etdiyi maaşı və digər gəlirlərini yoxsulları doyurmağa və ölkəni abadlaşdırmağa sərf etmişdir. Üstəlik borc səbəbilə həbsə düşənlərin borcunu ödəyərək onları azadlığa buraxmış, kimsəsiz və yetim qızları evləndirmişdir. Himayəsində olan Navəkmisal xanımı və Nükət-səza xanımı oğlu Sultan Əbdülməcidlə evləndirmişdir.
Validə Bəzmialəm Sultan ölkənin müxtəlif yerlərində bir çox əsər və vəqflər qurmuş, bunların davamlılığı üçün gəlir gətirən bir çox mülk və əmlaklarını dab u vəqflərə təsis etmişdir. Gördüyü xeyriyyə işlərindən önəmli olanları aşağıdakılardır:
Mehmed Emin el-Mekkî, Hulefâ-i İzâm-ı Osmâniyye, İstanbul 1318, s. 17, 52-53.
Mehmed Râif – A. Bahri, Mir’ât-ı İstanbul, İstanbul 1316, I, 321, 468-471, 576.
Yağlıkçızâde Ahmed Rifat, Lugat-ı Târihiyye ve Coğrafiyye, İstanbul 1299-1300, s. 109.
Mehmed Zihni, Meşâhîrü’n-nisâ, İstanbul 1294, I, 122-123.
Mehmed Ziyâ, İstanbul ve Boğaziçi, İstanbul 1336, I, 130-132.
S. Celâl Antel, “Tanzimat Maarifi”, Tanzimat I, İstanbul 1940, s. 446-448.
Konyalı, İstanbul Âbideleri, s. 20-21.
Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, I, 258, 260, 264, 338; II, 77 vd., 189 vd., 193-195, 229.
Naci Yüngül, Taksim Suyu Tesisleri, İstanbul 1957, s. 42, 44 vd.
a.mlf., Haremden Mektuplar, İstanbul 1956, s. 147-164.
a.mlf., Harem II, Ankara 1971, s. 62, 65-66, 154.
Vasıf Gündoğdu Artun, İstanbul’da XIX. Yüzyıl Çeşmeleri (mezuniyet tezi, 1968), İÜ Ed.Fak., İÜ Ktp., nr. 6072, s. 42-43, 45, 51-52, 88.
Celâl Esad Arseven, Türk Sanatı, İstanbul 1973, s. 177-178.
Türkiye Maarif Tarihi, I-II, 449-453.
İSKİ Sular Defteri (Vakıf Arıtma Sular Müdürlüğü), s. 39.
Kâzım Çeçen, İstanbul’da Osmanlı Devrindeki Su Tesisleri, İstanbul 1984, s. 113, 145, 260 vd., 262.
Halûk Y. Şehsuvaroğlu, “Bezmiâlem Vâlide Sultan”, a.e., IV/39 (1953), s. 2098 vd.
Fazıl I. Ayanoğlu, “Vakıf Yapan Türk Kadınları”, İÜ Hukuk Fakültesi Mecmuası, XXIX/1-2, İstanbul 1963, s. 7-9.
Ertan Ünal, “İstanbul Çeşmeleri”, Hayat Tarih Mecmuası, V/7, İstanbul 1969, s. 38.
Erdem Yücel, “Vakıf Yapan Kadınlar”, a.e., VII/2 (1971), s. 45-49.
İ. Hakkı Konyalı, “Bezmiâlem Vâlide Sultan Vakfiyeleri”, Yeni Asya, İstanbul 8-11 Kasım 1973.
J. Deny, “Vâlide Sultan”, İA, XIII, 185.
İstinadlar
M. Çağatay Uluçay, Osmanlı Saraylarında Harem Hayatının İç Yüzü, İstanbul 1959, s. 55-56, 112-113.
a.mlf., Padişahların Kadınları ve Kızları, s. 120 vd.
Z. Melek, “Son Devirde Kadınlar Saltanatı”, Resimli Tarih Mecmuası, II/15, İstanbul 1951, s. 633.
A. Refik, “Sultan Abdülmecid Han’ın Sarayında (Doktor Spitzer’in Hatıratı)”, TOEM, VI (1333), s. 599-622.
Tahsin Öz, İstanbul Camileri, İstanbul 1962-65, I, 36; II, 20.
Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, II, 12, 21.
K. İsmail Gürkan, Bezmiâlem Vâlide Sultan Vakıf Gureba Hastahanesi Tarihçesi, İstanbul 1967.
S. Nâzım Nirven, İstanbul’da Fâtih II. Sultan Mehmed Devri Türk Su Medeniyeti, İstanbul 1953, s. 75-76.
Bereket-zâde Çeşmesi (La Fontaine de Bereketzâde) (haz. İstanbul Şehri Muhibleri Cemiyeti), İstanbul, ts.
Mir’âtü’l-Haremeyn: Mir’ât-ı Mekke, I, 726-728.
September 29, 2021
bəzmialəm, sultan, 1807, 1853, osmanlı, sultanı, mahmudun, xanımı, sultan, əbdülməcidin, anası, validə, sultan, türk, devletlu, ismetlu, bezmiâlem, valide, sultan, aliyyetü, şân, hazretleriın, istifadə, etdiyi, möhürvalidə, sultan1, iyul, 1839, 1853sələfi, nəq. Bezmialem Sultan d 1807 o 3 may 1853 30 cu Osmanli sultani II Mahmudun xanimi ve Sultan Ebdulmecidin anasi Valide sultan Bezmialem Sultanturk Devletlu Ismetlu Bezmialem Valide Sultan Aliyyetu s San HazretleriBezmialem Sultanin istifade etdiyi mohurValide sultan1 iyul 1839 3 may 1853Selefi Neqsidil SultanXelefi Pertevniyal SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1807Dogum yeri QafqazVefat tarixi 3 may 1853 46 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Sultan Mahmud turbesi IstanbulHeyat yoldasi II MahmudUsagi Sultan Ebdulmecid Vikianbarda elaqeli mediafayllarMundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri 1 2 Valide sultan illeri 1 3 Xeyriyye isleri 2 Menbe 3 IstinadlarHeyati RedakteIlk illeri Redakte Heyati haqqinda cox az melumat var Dogum tarixi texminen 1807 ci il olaraq qebul edilir Eslen gurcu olub kicik yaslarinda saraya alindigi ve Sultan Mahmudun bacisi Esma Sultanin himayesinde telim terbiye edildiyi melumdur 1 Telimini tamamladiqdan sonra adi Dunya meclisi menasini veren Bezmialem olaraq deyisdirildi ve Sultan Mahmuda teqdim edildi 2 Ardindan yegane ovladi olan Sahzade Ebdulmecidi 25 aprel 1823 cu ilde dunyaya getirmekle Sultan Mahmudun ikinci qadinefendiliyine yukseldi Sehheti agirlasdigi ucun temiz hava almasi meqsedile Camlicadaki koske dasinan Sultan Mahmud 26 iyun 1839 cu ilde yaninda olan oglu Sahzade Ebdulmecid xanimi Bezmialem Sultan kurekeni Xelil Pasa ve meclis uzvu Husrev Pasa ile vedalasdiqdan ve ogluna reformasiyalarla bagli meslehetler verdikden sonra komaya girdi 2 gun sonra 28 iyun 1839 cu ilde burada vefat etdi Seherde bas vere bilecek her hansi bir ayaqlanmaya qarsi padsahin olumu 2 gun boyunca gizli tutuldu 1 iyulda cenazesi Topqapi sarayina getirildi ve gunorta saatlarinda cenaze merasimi kecirildi Hele 16 yasinda olan oglu Sultan Ebdulmecid taxta cixmis belece Bezmialem Sultan Mehdi Ulya unvaniyla valide sultan oldu Valide sultan illeri Redakte Taxta cixdigi esnada Sultan Ebdulmecidin yasinin az olmasi ve dovlet tecrubesinin olmamasi ilk illerde Bezmialem Sultanin dovlet meselelerine qarismasina ve dovleti sexsen idare etmesine sebeb oldu 3 Bele ki oglunun olke daxilindeki seyahetleri esnasinda saray ve dovlet isleriyle mesgul olmusdur Sultan Ebdulmecid 1842 ci ilde anasi Bezmialem Sultan ucun Dilquse qesri adli yeni bir qesr insa etdirmisdir Hal hazirda bu qesr Valide sultan kosku olaraq taninir 1838 ci ilde qurulan Maliyye nazirliyi dovletin butun gelir ve xerclerini nizamlamaq meqsedile valide sultanlarin da gelirlerini sabitledi Bele ki Sultan Ebdulmecidin anasi Bezmialem Sultanin maasi 1839 cu ilde 2500 1840 ci ilde 3500 lireye yukseldildi Valide Bezmialem Sultan verem xesteliyine tutuldu 4 ve 3 may 1853 cu ilde Ciragan sarayinda vefat etdi ve hemin gun Sultan Mahmud turbesine defn edildi 5 Xeyriyye isleri Redakte Bezmialem Sultan agilli tedbirli sefqetli ve alicenab bir qadin olmus oglunu ve diger saray ehlini gosterisden uzaq tutmaga calismisdir Dovlet idaresinde qazandigi nufuza baxmayaraq rusvet ve iltimasdan uzaq durmusdur Ancaq vefatindan sonra da oglu uzerindeki nufuzu azalmadi Bele ki olumunden iller sonra sedrezem Mehmed Emin Pasa davam eden maliyye bohraninin sebebi olaraq merhum valide sultanin israf ve rusvete meyilliliyini gostermis bu sebeble sedrezem derhal vezifeden alinmisdir 6 Oglunun selteneti esnasinda dovletin ona teyin etdiyi maasi ve diger gelirlerini yoxsullari doyurmaga ve olkeni abadlasdirmaga serf etmisdir Ustelik borc sebebile hebse dusenlerin borcunu odeyerek onlari azadliga buraxmis kimsesiz ve yetim qizlari evlendirmisdir Himayesinde olan Navekmisal xanimi ve Nuket seza xanimi oglu Sultan Ebdulmecidle evlendirmisdir Valide Bezmialem Sultan olkenin muxtelif yerlerinde bir cox eser ve veqfler qurmus bunlarin davamliligi ucun gelir getiren bir cox mulk ve emlaklarini dab u veqflere tesis etmisdir Gorduyu xeyriyye islerinden onemli olanlari asagidakilardir Istanbulda Qureba xestexanasi mescidi ve cesmesi 4 aprel 1845 7 Mekkede Qureba xestexanasi Valide sultanin vefatiyla insasi yarim qalsa da Sultan Ebdulhemid terefinden tamamlanmisdir Istanbul Divanyolunda Darul maarif Valide mektebi ve Bezmialem Subyan Mektebi 20 aprel 1850 Istanbul Beykozda Bezmialem Valide Mektebi Istanbul Edirneqapida Bezmialem Subyan Mektebi 1844 Istanbulda Dolmabagca mescidi 1853 Istanbulda Qalata korpusu 1844 Istanbul Besiktasda Valide sultan cesmesi 1839 ve Bezmialem cesmesi 1846 Istanbul Silivriqapida Bezmialem cesmesi 1841 ve Abdullah aga cesmesi 1841 Istanbul Fatehde Ucler cesmesi 1843 Bezmialem cesmesi 1843 Cuxur cesme 1851 8 Istanbul Sariyerde Bezmialem cesmesi 1852 Istanbul Eyyubsultanda Bezmialem cesmesi Istanbul Beyoglunda Bezmialem cesmesi 1841 Istanbul Qalatada Bereketzade cesmesi 1844 9 Medinede Valide sultan sebili Medinede Bezmialem sebili 1851 10 Kerbelada Bezmialem sebili 1847 Menbe RedakteBA Irade Dahiliye nr 9035 Irade Meclis i Vala nr 23 131 Bezmialem Valide Sultan Vakfiyeleri VGMA Kasa nr 11 s 12 13 20 21 205 357 392 Bezmialem Valide Sultan Vakiflari Fodla Defteri VGMA Kasa nr 44 Evkaf i Humayun Nezareti Butce Defteri sene 1326 s 95 Ziver Pasa Asar i Ziver Pasa Bursa 1313 s 117 121 128 vd 147 vd 203 206 305 Lutfi Tarih VI 3 VIII 10 71 72 74 vd IX 18 26 32 Mehmed Emin el Mekki Hulefa i Izam i Osmaniyye Istanbul 1318 s 17 52 53 Mehmed Raif A Bahri Mir at i Istanbul Istanbul 1316 I 321 468 471 576 Yaglikcizade Ahmed Rifat Lugat i Tarihiyye ve Cografiyye Istanbul 1299 1300 s 109 Mehmed Zihni Mesahiru n nisa Istanbul 1294 I 122 123 Mehmed Ziya Istanbul ve Bogazici Istanbul 1336 I 130 132 S Celal Antel Tanzimat Maarifi Tanzimat I Istanbul 1940 s 446 448 Konyali Istanbul Abideleri s 20 21 Tanisik Istanbul Cesmeleri I 258 260 264 338 II 77 vd 189 vd 193 195 229 Naci Yungul Taksim Suyu Tesisleri Istanbul 1957 s 42 44 vd a mlf Haremden Mektuplar Istanbul 1956 s 147 164 a mlf Harem II Ankara 1971 s 62 65 66 154 Vasif Gundogdu Artun Istanbul da XIX Yuzyil Cesmeleri mezuniyet tezi 1968 IU Ed Fak IU Ktp nr 6072 s 42 43 45 51 52 88 Celal Esad Arseven Turk Sanati Istanbul 1973 s 177 178 Turkiye Maarif Tarihi I II 449 453 ISKI Sular Defteri Vakif Aritma Sular Mudurlugu s 39 Kazim Cecen Istanbul da Osmanli Devrindeki Su Tesisleri Istanbul 1984 s 113 145 260 vd 262 Haluk Y Sehsuvaroglu Bezmialem Valide Sultan a e IV 39 1953 s 2098 vd Fazil I Ayanoglu Vakif Yapan Turk Kadinlari IU Hukuk Fakultesi Mecmuasi XXIX 1 2 Istanbul 1963 s 7 9 Ertan Unal Istanbul Cesmeleri Hayat Tarih Mecmuasi V 7 Istanbul 1969 s 38 Erdem Yucel Vakif Yapan Kadinlar a e VII 2 1971 s 45 49 I Hakki Konyali Bezmialem Valide Sultan Vakfiyeleri Yeni Asya Istanbul 8 11 Kasim 1973 J Deny Valide Sultan IA XIII 185 Istinadlar Redakte M Cagatay Ulucay Osmanli Saraylarinda Harem Hayatinin Ic Yuzu Istanbul 1959 s 55 56 112 113 a mlf Padisahlarin Kadinlari ve Kizlari s 120 vd Z Melek Son Devirde Kadinlar Saltanati Resimli Tarih Mecmuasi II 15 Istanbul 1951 s 633 A Refik Sultan Abdulmecid Han in Sarayinda Doktor Spitzer in Hatirati TOEM VI 1333 s 599 622 Tahsin Oz Istanbul Camileri Istanbul 1962 65 I 36 II 20 Ayvansarayi Hadikatu l cevami II 12 21 K Ismail Gurkan Bezmialem Valide Sultan Vakif Gureba Hastahanesi Tarihcesi Istanbul 1967 S Nazim Nirven Istanbul da Fatih II Sultan Mehmed Devri Turk Su Medeniyeti Istanbul 1953 s 75 76 Bereket zade Cesmesi La Fontaine de Bereketzade haz Istanbul Sehri Muhibleri Cemiyeti Istanbul ts Mir atu l Haremeyn Mir at i Mekke I 726 728 Menbe https az wikipedia org w index php title Bezmialem Sultan amp oldid 5857652, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
