fbpx
Wikipedia

Bizans ədəbiyyatı

September 12, 2021

Şərqi Roma İmperiyası (Yunanca: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων, Basileía tôn Rhōmaíōn "Roma İmperatorluğu"; Latinca: Imperium Romanum)və yaxud Bizans imperiyasının ədəbiyyatı. Buraya hər mənada, Bizans imperiyasının mövcudluğu dövründə yazılmış mətnlərin hamısı daxil edilir.

XI əsr Bizans ədəbi nümunəsi; onun bəzəkli təqdimatı, o dövrün alimlərinin istifadə etdiyi dekorativ üslubu əks etdirir.
Konstantinopolda Gündüz həyatı səhnəsi

Tarixi

Bizans ədəbiyyatı, o cümlədən mədəniyyəti öz tarixi boyu antik ənənələrə əsaslanıb. Yunan dilində yazılan Bizans ədəbiyyatı həm imperiyanın ərazisində, həm də onun hüdudlarından kənarda, itirilmiş torpaqlarda yaradılırdı. Bizans müəllifləri Ksenofont və Platonun dilində yazırdılar ki, bu da artıq danışıq dilindən uzaq idi. Antik dövrdən əsas ədəbi janrların miras olaraq qalması ənənə şəklini alsa da Bizans ədəbiyyatı antik ədəbiyyatdan fərqli olaraq xristian yönümlü idi. Bu, köhnə janrların bir daha nəzərdən keçirilməsinə və yenilərinin yaranmasına səbəb oldu. Antik ənənələrin mənimsənilməsi orta əsr Qərbi Avropası üçün də xas idi. Lakin bunların arasında böyük fərq var idi: Qərbdə bədii əsərlər həm latın, həm də ayrı-ayrı xalqların dilində, Bizansda isə ancaq yunan dilində yazılırdı. Müasir və orta əsr yunan ədəbiyyatı da bu dildən bəhrələnmişdir.

Bizans ədəbiyyatının tərifi

Bizans ədəbiyyatı əsasən dini və tarixi əsərlərdən ibarət idi. Dini ədəbiyyatda Bibliyanın (incilin) izahı, nəsihətamiz kəlamlar, dini traktatlar və s. geniş yer tuturdu. Bizans tarixçilçri öz sələflərinin işini davam etdirərək onların əsərlərindən böyük parçaları köçürür, imperatorların həyatını müəyyən sxem üzrə danışır, tarixi personajları ritorik qanunlara uyğun danışdırırdılar. Erkən Bizans tarixçilərindən Prokopi Kesariyskinin (V əsrin sonu - 562-ci illər), Feofilakt Simokatı (VII əsrin I yarısı), Anna Komninanı (X əsr), Ntkofor Qriqorini (XIV əsr) və b. göstərmək olar. Folklor nümunələri saxlanmadığı üçün xalq yaradıcılığı və onun xüsusiyyətləri kilsə ədəbiyyatı əsasında öyrənilir. Büipərəstlik üzərində qələbəni möhkəmlətmək istəyən kilsə xalq danışıq dilindən, inamlarından və mahnılarından istifadə edirdi. Xalq dilində olan kilsə poeziyasının ən görkəmli nümayəndəsi Roman Sladkopevesidi. Onun himnləri pravoslav kilsəsində populyar idi.

Şifahi xalq yaradıcılığında xalq kütlələrinin feodal zülmünə qarşı mübarizəsi əks edilib. Xarici düşmənlərə qarşı mübarizəni, doğma torpaqların müdafiəsi uğrunda qəhrəmanlığı tərənnüm edən epik mahnılar, o cumlədən Digenis Akrit haqqında feodal poeması bunların əsasında yaranıb. VII-IX əsrlərə aid qopunub saxlanmış ədəbi abidələrin sayı kəskin surətdə azalır. Antik təsir də bu dövrdə zəifləyir, əvəzində slavyan müstəmləkəçiliyinin təsiri artır. Bir çox atalar sözü, zərb-məsəllər bizanslıların məişətinə məhz slavyan folklorundan daxil olmuşdur.

X-XII əsrlərin xalq yaradıcılığı nümunələri əsasən şer formasında yazılmış epik, lirik və satirik əsərlərdir.

Dövrləşmə

Bizans ədəbiyyatı tarixi inkişaf zəmnində bir neçə dövrə bölünür.

  • Onlardan birincisi antik dövrdən VII əsrin ortalarına qədər Qədim Afinanın ədəbi ənənəsinə və Roma İmperiyasının attisizminə söykənir. Daha sonra üslub standartları olaraq qəbul edilən postklassik müəlliflər, məsələn, dördüncü əsr natiqi Libani, klassik dövrün yazıçılarına məlum olmayan konstruksiyaların istifadəsinə icazə verdilər. Antik dövrdə istifadə olunmayan bəzi ədəbi üslublar erkən Bizans müəllifləri tərəfindən "klassiklər" təəssüratı yaratmaq niyyəti ilə oxucunu heyrətləndirmək üçün istifadə edilmişdir. Dövrün vacib bir yeniliyi, əvvəlcə təhsilli müşriklər arasında xristianlığın təbliğinin effektivliyini artırmaq məqsədi ilə kilsə müəllifləri tərəfindən bu üsullardan istifadə edilməsinin başlanğıcı oldu.
  • Son dərəcə az ədəbi əsərin yarandığı Qaranlıq əsrlər dövrü;
  • IX - X əsrlərdə çiçəklənmə;
  • XI əsrdən XIII əsrin ortalarına qədər;
  • XIII-XV əsrlər.

Ədəbi formalar və janrlar

 
Bizans ədəbi nümunəsindən bir parçanın qravürası.

Bizans imperiyasının ilk dövrlərində bədii ədəbiyyatda əsasən 2 janr daha çox inkişaf etmişdi: patristik ədəbiyyat və liturgik poeziya. Orta əsr xristian ilahiyyatının bünövrəsi patristik ədəbiyyatla qoyulmuşdu. Onun nümayəndələri Vasili Kesariyski, İohann Zlatous və b. idi. Roman Sladkopevesin liturgik xristian poeziyasının inkişafında daha çox xidmətldəri olmuşdur. O, ibadət mahnılarının xüsusi formalarını yaratmışdı. Müqəddəs Kitabdan hər hansı əhvalatı söyləyən, kodak adlanan himn-poema, hər hansı müqəddəsin şərəfinə olan ikos və s. bu qəbildəndir. Dramatik hadisələr, dialoqlar onun üslubunun əsas xüsusiyyətləri idi. Xristian poeziyasının ən yaxşı cizgiləri Roman Sladkopevesin poeziyasında əks olunub: monolit əhval ruhiyyə, mənəviyyat, yüksək əxlaqi dəyərlər. VII əsrdən başlayaraq liturgik mahnıların ən populyar janrı kanon olub. Səhər himni olan bu kanonlar 9 mahnıdan ibarət idi. Bunların hər biri Əhdi-Ətiqin bir mahnısının poetik nümunəsidir. Onlar adətən bir neçə – çox vaxt 4 beytdən və özünəməxsus melodiyadan ibarət olurdu. XI əsrdə liturgiyaya daxil olan kanonlar ciddi müəyyənləşdi və yenilərinin əlavə edilməsi qadağan edildi. Liturgik poeziyanın heç də az populyar olmayan bir janrı da tropar idi. O, zəbur surəsindən sonra oxunan qısa duadan iri musiqi əsərinin yekun hissəsinə çevrilib.

 
Ədəbi nümunədən ilüstrasiya

Bizans poeziyası antik ənənələri davam etdirir, o dövrün şairləri antik əsatirləri nağıl edir, bununla yanaşı yeni şer formalarını da mənimsəyirdilər. Erkən Bizans müəlliflərinin əsərlərində xristian motivlərindən, incil süjetlərindən geniş istifadə edilirdi. Kilsə mühitində himnoqrafiya inkişaf edirdi ki, bunlardan da ibadət zamanı istifadə edilirdi. Onlar adətən İsa peyğəmbərə, Məryəm anaya, müqəddəslərə və ya Bibliya süjetlərinə həsr olunurdu. Bizansın kübar (dini olmayan) poeziyasında antik janr olan epiqramma qalmaqda idi. Epiqramma müəlliflərindən Pavel Silentiarini (VI əsr), Xristofor Mitilenskini (XI əsr) göstərmək olar. Keçmiş nümunələrdən bir qədər uzaqlaşan Xristofor əsasən kilsə bayramlarının təsvirinə geniş yer verərək bunlara satira elementləri daxil edir.

Kübar poeziyasının ən görkəmli əsəri XI əsrdə patriarx (pravoslav kilsəsinin başçısı) Fotiyə məxsus «Miriobiblon»dur. Adı yunanca «çoxlu kitab» mənasını verən bu əsər şərhlərlə birlikdə 280 antik və erkən Bizans əsərlərinə aid annotasiyalardan ibarətdir. Foti kilsəyə xidmət etməklə yanaşı elm və incəsənətin himayədarı, antik mədəniyyətin pərəstişkarı və bilicisi idi. «Miriobiblona» fəlsəfə, ilahiyyat, təbabət, tarixə, natiqliyə aid əsərlər, səyahətlərin təsviri və məhəbbət romanları daxil idi. Fotinin əsərinin əhəmiyyəti bu gün bir də ondadır ki, orijinalı itirilmiş bir çox antik dövr müəlliflərinin əsərləri bizə məhz bu əsərin içində çatıb. Fotinin tənqidi mülahizələri orta əsr ədəbi tənqidinin ilk nümunələridir. Bizans ədəbiyyatının bu kübar cərəyanı onu Qərbin dini ədəbiyyatından kökündən fərqləndirir.

Mistik poeziyanın nümayəndəsi Simeon Novıy Boqoslovun «İlahi himnlər»ində dünyanın yaranması ilə əlaqədar düşüncələr, fəlsəfi mülahizələr mövcuddur.

XI əsrdə saray ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, məhsuldar yazıçı, ensiklopedik alim olan Mixail Pselli göstərmək olar. Psell insan şəxsiyyətinin ziddiyyətlərini dünya ədəbiyyatında ilk dəfə təsvir edənlərdən biri idi. Onun eyni zamanda riyaziyyat, aqronomluq, təbabət, hüquq, fizika, hərb, tarix və fəlsəfəyə aid əsərləri də var. Onun şerləri, oda və epiqrammaları var. «Xronoqrafiya»da parlaq xarakteristikalar verərək özünü gözəl müşahidəçilik qabiliyyətinə malik realist-tarixçi kimi göstərir. XII əsrdə Feodor Prodrom bəzi əsərlərində o dövrün danışıq dilindən istifadə edir. Ona şerlə yazılmış «Rodanfa və Dosikl» adlı məhəbbət romanı, parodiyalı yunan poeması olan «Siçan və qurbağaların müharibəsi» əsərinin dramatik şerlə tədqiqi aiddir.

Son Bizans dövründə məhəbbət-macəra romanları geniş vüsət alır. Bunlar müəyyən mənada Qərbi Avropadakı cəngavər romanlarını xatırladırdı.

Bir çox xalqların ədəbiyyatı, o cümlədən rus ədəbiyyatı da Bizans ədəbi ənənələrinin davamçısı oldu.

İstinadlar

  1. Encyclopædia Britannica - "Greek literature: Byzantine literature"
  2. "The Modern Greek language in its relation to Ancient Greek", E. M. Geldart
  3. Каждан А. П. История византийской литературы (650—850 гг.). — Спб. : Алетейя, 2002. — с.20 — ISBN 5-89329-494-7.
  4. Agapitos P. A. Karl Krumbacher and the history of Byzantine literature // Byzantinische Zeitschrift. — 2015. — P. 9. — doi:10.1515/bz-2015-0002.
  5. Cf. Henry Fanshawe Tozer in The Journal of Hellenic Studies (1881), II.233-270; Krumbacher, op. cit., 198-211.
  6. Wahlgren S. Byzantine Literature and the Classical Past // A Companion to the Ancient Greek Language / Ed. by E. J. Bakker Nagy. — Wiley-Blackwell, 2010. — P. 527—538. — (Blackwell Companions to the Ancient World). — ISBN 978-1-4051-5326-3.
  7. Kazhdan, 1991. səh. 1688

Ədəbiyyat

ingilis dilində
  • Agapitos P. A. (2015). Karl Krumbacher and the history of Byzantine literature. Byzantinische Zeitschrift. 1–52.
  • Hinterberger M. (2019). The Language of Byzantine Poetry: New Words, Alternative Forms, and «Mixed Language» // A Companion to Byzantine Poetry. BRILL. Ed. by W. Brandes. 38–65. ISBN 9789004392885.
  • Ševčenko I. (1981). Levels of Style in Byzantine Prose (Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik). 289–312.
  • Wahlgren S. (2010). Byzantine Literature and the Classical Past // A Companion to the Ancient Greek Language. Blackwell Companions to the Ancient World. Wiley-Blackwell. Ed. by E. J. Bakker Nagy. 527–538. ISBN 978-1-4051-5326-3.
alman dilində
  • Hunger H. (1978). Die Hochsprachliche profane literatur der Byzantiner. München. ISBN 3 406 01427 5.
rus dilində
  • Каждан А. П. (2002). История византийской литературы (650—850 гг.). Спб.: Алетейя. səh. 529. ISBN 5-89329-494-7.
  • Каждан А. П. (2012). История византийской литературы (850—1000 гг.). Алетейя. səh. 376. ISBN 978-5-91419-483-0.
  • Лосев А. Ф.; və b. (1986). Античная литература. М.: Наука. (#explicit_et_al)
  • Фрейберг Л. А. (1974). Византийская поэзия IV—X вв. и античные традиции // Византийская литература. М.: Наука. səh. 262.

September 12, 2021
bizans, ədəbiyyatı, şərqi, roma, imperiyası, yunanca, Βασιλεία, τῶν, Ῥωμαίων, basileía, tôn, rhōmaíōn, roma, imperatorluğu, latinca, imperium, romanum, yaxud, bizans, imperiyasının, ədəbiyyatı, buraya, hər, mənada, bizans, imperiyasının, mövcudluğu, dövründə, . Serqi Roma Imperiyasi Yunanca Basileia tῶn Ῥwmaiwn Basileia ton Rhōmaiōn Roma Imperatorlugu Latinca Imperium Romanum ve yaxud Bizans imperiyasinin edebiyyati Buraya her menada Bizans imperiyasinin movcudlugu dovrunde yazilmis metnlerin hamisi daxil edilir XI esr Bizans edebi numunesi onun bezekli teqdimati o dovrun alimlerinin istifade etdiyi dekorativ uslubu eks etdirir Konstantinopolda Gunduz heyati sehnesi Mundericat 1 Tarixi 2 Bizans edebiyyatinin terifi 3 Dovrlesme 4 Edebi formalar ve janrlar 5 Istinadlar 6 EdebiyyatTarixi RedakteBizans edebiyyati o cumleden medeniyyeti oz tarixi boyu antik enenelere esaslanib Yunan dilinde yazilan Bizans edebiyyati hem imperiyanin erazisinde hem de onun hududlarindan kenarda itirilmis torpaqlarda yaradilirdi 1 Bizans muellifleri Ksenofont ve Platonun dilinde yazirdilar ki bu da artiq danisiq dilinden uzaq idi Antik dovrden esas edebi janrlarin miras olaraq qalmasi enene seklini alsa da Bizans edebiyyati antik edebiyyatdan ferqli olaraq xristian yonumlu idi Bu kohne janrlarin bir daha nezerden kecirilmesine ve yenilerinin yaranmasina sebeb oldu Antik enenelerin menimsenilmesi orta esr Qerbi Avropasi ucun de xas idi Lakin bunlarin arasinda boyuk ferq var idi Qerbde bedii eserler hem latin hem de ayri ayri xalqlarin dilinde Bizansda ise ancaq yunan dilinde yazilirdi Muasir ve orta esr yunan edebiyyati da bu dilden behrelenmisdir 2 Bizans edebiyyatinin terifi RedakteBizans edebiyyati esasen dini ve tarixi eserlerden ibaret idi Dini edebiyyatda Bibliyanin incilin izahi nesihetamiz kelamlar dini traktatlar ve s genis yer tuturdu Bizans tarixcilcri oz seleflerinin isini davam etdirerek onlarin eserlerinden boyuk parcalari kocurur imperatorlarin heyatini mueyyen sxem uzre danisir tarixi personajlari ritorik qanunlara uygun danisdirirdilar 3 Erken Bizans tarixcilerinden Prokopi Kesariyskinin V esrin sonu 562 ci iller Feofilakt Simokati VII esrin I yarisi Anna Komninani X esr Ntkofor Qriqorini XIV esr ve b gostermek olar 4 Folklor numuneleri saxlanmadigi ucun xalq yaradiciligi ve onun xususiyyetleri kilse edebiyyati esasinda oyrenilir Buiperestlik uzerinde qelebeni mohkemletmek isteyen kilse xalq danisiq dilinden inamlarindan ve mahnilarindan istifade edirdi Xalq dilinde olan kilse poeziyasinin en gorkemli numayendesi Roman Sladkopevesidi Onun himnleri pravoslav kilsesinde populyar idi Sifahi xalq yaradiciliginda xalq kutlelerinin feodal zulmune qarsi mubarizesi eks edilib Xarici dusmenlere qarsi mubarizeni dogma torpaqlarin mudafiesi ugrunda qehremanligi terennum eden epik mahnilar o cumleden Digenis Akrit haqqinda feodal poemasi bunlarin esasinda yaranib VII IX esrlere aid qopunub saxlanmis edebi abidelerin sayi keskin suretde azalir Antik tesir de bu dovrde zeifleyir evezinde slavyan mustemlekeciliyinin tesiri artir Bir cox atalar sozu zerb meseller bizanslilarin meisetine mehz slavyan folklorundan daxil olmusdur X XII esrlerin xalq yaradiciligi numuneleri esasen ser formasinda yazilmis epik lirik ve satirik eserlerdir 5 Dovrlesme RedakteBizans edebiyyati tarixi inkisaf zemninde bir nece dovre bolunur Onlardan birincisi antik dovrden VII esrin ortalarina qeder Qedim Afinanin edebi enenesine ve Roma Imperiyasinin attisizmine soykenir Daha sonra uslub standartlari olaraq qebul edilen postklassik muellifler meselen dorduncu esr natiqi Libani klassik dovrun yazicilarina melum olmayan konstruksiyalarin istifadesine icaze verdiler Antik dovrde istifade olunmayan bezi edebi uslublar erken Bizans muellifleri terefinden klassikler teessurati yaratmaq niyyeti ile oxucunu heyretlendirmek ucun istifade edilmisdir Dovrun vacib bir yeniliyi evvelce tehsilli musrikler arasinda xristianligin tebliginin effektivliyini artirmaq meqsedi ile kilse muellifleri terefinden bu usullardan istifade edilmesinin baslangici oldu 6 Son derece az edebi eserin yarandigi Qaranliq esrler dovru IX X esrlerde ciceklenme XI esrden XIII esrin ortalarina qeder XIII XV esrler Edebi formalar ve janrlar Redakte Bizans edebi numunesinden bir parcanin qravurasi Bizans imperiyasinin ilk dovrlerinde bedii edebiyyatda esasen 2 janr daha cox inkisaf etmisdi patristik edebiyyat ve liturgik poeziya 7 Orta esr xristian ilahiyyatinin bunovresi patristik edebiyyatla qoyulmusdu Onun numayendeleri Vasili Kesariyski Iohann Zlatous ve b idi Roman Sladkopevesin liturgik xristian poeziyasinin inkisafinda daha cox xidmetlderi olmusdur O ibadet mahnilarinin xususi formalarini yaratmisdi Muqeddes Kitabdan her hansi ehvalati soyleyen kodak adlanan himn poema her hansi muqeddesin serefine olan ikos ve s bu qebildendir Dramatik hadiseler dialoqlar onun uslubunun esas xususiyyetleri idi Xristian poeziyasinin en yaxsi cizgileri Roman Sladkopevesin poeziyasinda eks olunub monolit ehval ruhiyye meneviyyat yuksek exlaqi deyerler VII esrden baslayaraq liturgik mahnilarin en populyar janri kanon olub Seher himni olan bu kanonlar 9 mahnidan ibaret idi Bunlarin her biri Ehdi Etiqin bir mahnisinin poetik numunesidir Onlar adeten bir nece cox vaxt 4 beytden ve ozunemexsus melodiyadan ibaret olurdu XI esrde liturgiyaya daxil olan kanonlar ciddi mueyyenlesdi ve yenilerinin elave edilmesi qadagan edildi Liturgik poeziyanin hec de az populyar olmayan bir janri da tropar idi O zebur suresinden sonra oxunan qisa duadan iri musiqi eserinin yekun hissesine cevrilib Edebi numuneden ilustrasiya Bizans poeziyasi antik eneneleri davam etdirir o dovrun sairleri antik esatirleri nagil edir bununla yanasi yeni ser formalarini da menimseyirdiler Erken Bizans muelliflerinin eserlerinde xristian motivlerinden incil sujetlerinden genis istifade edilirdi Kilse muhitinde himnoqrafiya inkisaf edirdi ki bunlardan da ibadet zamani istifade edilirdi Onlar adeten Isa peygembere Meryem anaya muqeddeslere ve ya Bibliya sujetlerine hesr olunurdu Bizansin kubar dini olmayan poeziyasinda antik janr olan epiqramma qalmaqda idi Epiqramma muelliflerinden Pavel Silentiarini VI esr Xristofor Mitilenskini XI esr gostermek olar Kecmis numunelerden bir qeder uzaqlasan Xristofor esasen kilse bayramlarinin tesvirine genis yer vererek bunlara satira elementleri daxil edir Kubar poeziyasinin en gorkemli eseri XI esrde patriarx pravoslav kilsesinin bascisi Fotiye mexsus Miriobiblon dur Adi yunanca coxlu kitab menasini veren bu eser serhlerle birlikde 280 antik ve erken Bizans eserlerine aid annotasiyalardan ibaretdir Foti kilseye xidmet etmekle yanasi elm ve incesenetin himayedari antik medeniyyetin perestiskari ve bilicisi idi Miriobiblona felsefe ilahiyyat tebabet tarixe natiqliye aid eserler seyahetlerin tesviri ve mehebbet romanlari daxil idi Fotinin eserinin ehemiyyeti bu gun bir de ondadir ki orijinali itirilmis bir cox antik dovr muelliflerinin eserleri bize mehz bu eserin icinde catib Fotinin tenqidi mulahizeleri orta esr edebi tenqidinin ilk numuneleridir Bizans edebiyyatinin bu kubar cereyani onu Qerbin dini edebiyyatindan kokunden ferqlendirir Mistik poeziyanin numayendesi Simeon Noviy Boqoslovun Ilahi himnler inde dunyanin yaranmasi ile elaqedar dusunceler felsefi mulahizeler movcuddur XI esrde saray edebiyyatinin gorkemli numayendesi mehsuldar yazici ensiklopedik alim olan Mixail Pselli gostermek olar Psell insan sexsiyyetinin ziddiyyetlerini dunya edebiyyatinda ilk defe tesvir edenlerden biri idi Onun eyni zamanda riyaziyyat aqronomluq tebabet huquq fizika herb tarix ve felsefeye aid eserleri de var Onun serleri oda ve epiqrammalari var Xronoqrafiya da parlaq xarakteristikalar vererek ozunu gozel musahidecilik qabiliyyetine malik realist tarixci kimi gosterir XII esrde Feodor Prodrom bezi eserlerinde o dovrun danisiq dilinden istifade edir Ona serle yazilmis Rodanfa ve Dosikl adli mehebbet romani parodiyali yunan poemasi olan Sican ve qurbagalarin muharibesi eserinin dramatik serle tedqiqi aiddir Son Bizans dovrunde mehebbet macera romanlari genis vuset alir Bunlar mueyyen menada Qerbi Avropadaki cengaver romanlarini xatirladirdi Bir cox xalqlarin edebiyyati o cumleden rus edebiyyati da Bizans edebi enenelerinin davamcisi oldu Istinadlar Redakte Encyclopaedia Britannica Greek literature Byzantine literature The Modern Greek language in its relation to Ancient Greek E M Geldart Kazhdan A P Istoriya vizantijskoj literatury 650 850 gg Spb Aletejya 2002 s 20 ISBN 5 89329 494 7 Agapitos P A Karl Krumbacher and the history of Byzantine literature Byzantinische Zeitschrift 2015 P 9 doi 10 1515 bz 2015 0002 Cf Henry Fanshawe Tozer in The Journal of Hellenic Studies 1881 II 233 270 Krumbacher op cit 198 211 Wahlgren S Byzantine Literature and the Classical Past A Companion to the Ancient Greek Language Ed by E J Bakker Nagy Wiley Blackwell 2010 P 527 538 Blackwell Companions to the Ancient World ISBN 978 1 4051 5326 3 Kazhdan 1991 seh 1688Edebiyyat Redakteingilis dilindeAgapitos P A 2015 Karl Krumbacher and the history of Byzantine literature Byzantinische Zeitschrift 1 52 Hinterberger M 2019 The Language of Byzantine Poetry New Words Alternative Forms and Mixed Language A Companion to Byzantine Poetry BRILL Ed by W Brandes 38 65 ISBN 9789004392885 Sevcenko I 1981 Levels of Style in Byzantine Prose Jahrbuch der Osterreichischen Byzantinistik 289 312 Wahlgren S 2010 Byzantine Literature and the Classical Past A Companion to the Ancient Greek Language Blackwell Companions to the Ancient World Wiley Blackwell Ed by E J Bakker Nagy 527 538 ISBN 978 1 4051 5326 3 alman dilindeHunger H 1978 Die Hochsprachliche profane literatur der Byzantiner Munchen ISBN 3 406 01427 5 rus dilindeKazhdan A P 2002 Istoriya vizantijskoj literatury 650 850 gg Spb Aletejya seh 529 ISBN 5 89329 494 7 Kazhdan A P 2012 Istoriya vizantijskoj literatury 850 1000 gg Aletejya seh 376 ISBN 978 5 91419 483 0 Losev A F ve b 1986 Antichnaya literatura M Nauka explicit et al Frejberg L A 1974 Vizantijskaya poeziya IV X vv i antichnye tradicii Vizantijskaya literatura M Nauka seh 262 Menbe https az wikipedia org w index php title Bizans edebiyyati amp oldid 5851470, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.