fbpx
Wikipedia

Aslan bəy Qardaşov

Avqust 12, 2021

Aslan bəy Əli ağa oğlu Qardaşov (1866, Çökəkoba, Zaqatala dairəsi – 21 iyul 1920(1920-07-21), Bakı) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin əkinçilik və dövlət əmlakı naziri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Əhrar fraksiyasının sədri, Əhrar Partiyasının sədri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü, Zaqafqaziya Seyminin və Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası üzvü, Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvü.. Sovet hökumətinə qarşı qaldırılmış Zaqatala üsyanının liderlərindən biri.

Aslan bəy Qardaşov
Aslan bəy Əli ağa oğlu Qardaşov

Aslan bəy 1907-ci ildə
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin əkinçilik və dövlət əmlakı naziri
14 mart 1919 — 22 dekabr 1919
Sələfi Xosrov bəy Sultanov
Xələfi Vəzifə ləğv olundu.
I Yusifbəyli hökumətinin üzvü
Əhrar fraksiyasının üzvü
Əhrar fraksiyasının sədri
1 noyabr 1919 — 27 aprel 1920
Sələfi Vəzifə təsis olundu.
Xələfi Vəzifə ləğv olundu.
Əhrar Partiyasının sədri
Payız 1918 — 27 aprel 1920
Sələfi Vəzifə təsis olundu.
Xələfi Vəzifə ləğv olundu.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü
27 may 1918 — 7 dekabr 1918
Müsavat və demokratik bitərəflər fraksiyasının üzvü
Zaqafqaziya Seyminin və Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası üzvü
23 fevral 1918 — 26 may 1918
Müsəlman və demokratik bitərəflər qrupunun üzvü
Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvü
20 fevral 1907 — 3 iyun 1907
Sələfi Yoxdur.
Xələfi İbrahim bəy Heydərov
Bitərəf olaraq Dağıstan oblastı və Zaqatala dairəsindən
Şəxsi məlumatlar
Partiya
Təhsili
Doğum tarixi 1866
Doğum yeri
Vəfat tarixi 21 iyul 1920(1920-07-21)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası
AXC
Atası Əli ağa Qardaşov
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aslan bəy Qardaşov Zaqataladan nümayəndə olaraq Zaqatalanı müxtəlif qanunverici orqanlarda təmsil etmişdir. O, əvvəlcə Zaqatalanın Dağlılar Respublikasına, sonra Osmanlı İmperiyasına, daha sonra isə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşdirilməsini dəstəkləmişdir. Lakin aprel işğalından sonra Gürcüstan Demokratik Respublikası ilə anlaşaraq Zaqatalanın Gürcüstana birləşdirilməsini dəstəkləmişdir.

Həyatı

Aslan bəy Əli ağa oğlu 1866-cı ildə Zaqatala dairəsinin Çökəkoba kəndində anadan olmuşdur. Əvvəlcə Zaqatala qəza məktəbində, daha sonra Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasında təhsil almışdır.İstanbul Universitetində təhsilini davam etdirmişdir. Daha sonra Zaqatalaya qayıdan Aslan bəy 1895-ci ildə Zaqatala dairəsinin Caromuxax bölgəsində katib işləmişdir. 1900-cu ildən isə Zaqatala Dairə Həbsxana Mütəxəssisləri Şurasının direktoru olmuşdur.

Aslan bəyin 21 iyul 1920-ci ildə güllələndiyi deyilsə də, dəqiq məlumat yoxdur.

Zaqatalada yaşayan qohumlarının məlumatına görə, üsyan yatırıldıqdan sonra o, əvvəl Gürcüstana, oradan da Türkiyəyə mühacirətə gedib. O, 1934-cü ildə Zaqataladakı ailəsinə Türkiyədən məktub və şəkil göndərə bilib. Orada Aslan bəyin yeni ailə qurduğu məlum olub. Şəkildə yeni ailə qurduğu ikinci həyat yoldaşı ilə bərabər azyaşlı oğlunun da görüntüsü vardı.

Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 1933-cü ilin martın 21-də Varşavada Azərbaycan Milli Mərkəzi ilə bağlı hazırladığı anketdə təşkilatın fəaliyyəti haqqında məlumatlar yazılmışdır. Eyni zamanda, anketdə Azərbaycan Milli Mərkəzinin Əlimərdan bəy Topçubaşova və hazırda Türkiyədə yaşayan yaşlı və əlil vəziyyətdə olan Aslan bəy Qardaşova kömək etdiyi qeyd edilmişdir.

Bundan başqa Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 1937-ci ilin iyulun 22-də Varşavada Polşa Məxfi İdarəsi üçün hazırladığı Azərbaycanın mühacirətdəki tanınmış xadimləri siyahısında Aslan bəy Qardaşovun da 14-cü sırada adı yazılmışdır.

Siyasi fəaliyyəti

 
Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvləri: oturanlardan soldan 1-ci Aslan bəy Qardaşov

Rusiya imperiyası və keçid dövrü

Aslan bəy Qardaşov Dağıstan oblastı və Zaqatala dairəsindən bitərəf namizəd olaraq Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvü seçilmişdir. Rusiya imperiyası II Dövlət Duması üzvlərinə həsr olunmuş məlumat kitabçasında haqqında belə yazılmışdır:

  Qardaşov, Aslan bəy Əliağa oğlu.

Solçu

Tatar. Kəndli təbəqəsindən seçilib. Orta təhsillidir. Müəllimdir.

 

Aslan bəy Qardaşov əvvəlcə Zaqatala dairəsinin Dağıstana birləşdirilməsi tərəfdarı olmuşdur.

Aslan bəy Qardaşov 23 fevral tarixində təşkil olunan Zaqafqaziya Seyminin tərkibinə daxil edilmişdir. O burada Müsavat və demokratik bitərəflər qrupunun və Müsəlman fraksiyasının üzvü olmuşdur.

27 may 1918-ci ildə isə Müsavat üzvü olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü seçilmişdir. O, Azərbaycan İstiqlal Bəyannaməsinin lehinə səs vermişdir.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü

1918-ci ilin iyununda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının iclaslarında iştirak edən Aslan bəy Qardaşov Zaqatala dairəsinin Azərbaycanın bir parçası olmayacağını vurğulamışdır.

17 iyun 1918 tarixli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının iclasında Aslan bəy Qardaşov belə demişdir:

  Zaqatala dairəsi Türkiyəyə qatılmaq istəyir və buna görə mənim burda olmağımı Azərbaycanın ərazisinə qoşulma istəyi olaraq qiymətləndirməməyinizi xahiş edirəm.  

Lakin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyinin oradakı əsas idarəetməni Zaqatala İcraiyyə Komitəsinə verməsi və iqtisadi vədlər Aslan bəy Qardaşovun fikrini dəyişdirir. 28 iyun 1918-ci ildə Zaqatala Milli Şurası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökümətinə muxtar ərazi olaraq onun subyekti olmaq istədikləri barədə teleqraf göndərir. 2 gün sonra, 30 iyun 1918-ci il tarixində II Xoyski hökuməti Zaqatala dairəsinin özünün ərazi subyekti olduğunu elan edir. Zaqatala dairəsinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşməsini Aslan bəy Qardaşov və Bayram Niyazı Kiçikxanov belə izah edirdi:

  Bölgənin müsəlman əhalisinin 95% olması Zaqatala okruqunun Gürcüstana birləşməsinn qarşısındakı əsas maneədir. Dağıstana gəldikdə bura ilə aramızda keçilməyən dağlar var. Zaqatala okruqu, mədəniyyət, iqtisadiyyat, həyat tərzi, din, sənaye və dil baxımından eyni mənşəli Azərbaycanla daha yaxındır. Bizim üçün sənaye malları və materialları yalnız Azərbaycandan əldə edilə bilər. Buna görə də, Azərbaycanla birləşmə Zaqatala okruqu əhalisinin məqsədləri və üstünlüklərinə cavab verirdi. Bütün bunlar da Okruq Milli Şurası tərəfindən nəzərə alındı. Bölgəmizlə mərkəz arasındakı əlaqəni möhkəmləndirmək üçün Zaqatala rayon mərkəzini Yelizavetpol şəhərinə bir avtomobil yolu və ya dəmir yolu ilə birləşdirmək istəyirik.
Zaqatala Milli Şurasının sədri Nurula Qazızadə və katibi Bayram Niyazi Kiçikxanov
  

Aslan bəy həmçinin Əhrar fraksiyasının fəal təmsilçisi kimi parlament iclaslarında fəal iştirak etmiş, əsasən hökumətin iqtisadi sahədəki fəaliyyətinə qarşı tənqidi mövqe tutmuşdur.

Hökumətdə

Aslan bəy Qardaşov I Yusifbəyli hökumətində 14 mart 1919-cu tarixində Əhrar Partiyası adından əkinçilik və dövlət əmlakı naziri təyin olundu.

Parlamentin 17 aprel 1919 tarixli sayca 30-cu iclasında Əhrar fraksiyası sədri Abdulla bəy Əfəndizadə tərəfindən göndərilən fraksiyanın bəyannaməsində hökumətin işinin axsamaması üçün Aslan bəy Qardaşovun iştirakına etiraz olmadığı elan olunmuşdur.

II Yusifbəyli hökumətində Aslan bəy Qardaşov özü iştirak etməsə də, Əhrar Partiyasının üzvü Rəşid xan Qaplanov maliyyə naziri təyin edilmişdir. Lakin 1920-ci il aprelin 15-də Aslan bəy Qardaşov Əhrar fraksiyası adından fraksiyanın koalisiyadan çıxdığını və öz nümayəndələrini hökumətdən geri çağırdığını bəyan etmişdir.

 
Nazir Aslan bəy Qardaşov

Parlamentdə

Aslan bəy Qardaşov Milli Şura üzvlüyündən birbaşa Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü seçilmişdir. Lakin o, burada yeni yaranmış Əhrar Partiyası üzvü olaraq fəaliyyət göstərmişdir. O, Nuxa dairəsinin vəkili idi.

Aslan bəy Qardaşov 1918-ci il dekabrın 25-də parlamentin açılışı ilə bağlı qəbul ediləcək əfv qərarı üçün yaradılmış "Əfvi-ümumi" müvəqqəti komissiyasının üzvü olmuşdur. O həmçinin müdafiə, məmləkətin məhsulatını hüsn istifadə, maliyyə və büdcə, qanun layihəsi komissiyalarının üzvü olmuşdur. Daha sonra qanun layihəsi komissiyasından ayrılmış, onun yerinə bu komissiyaya Abdulla bəy Əfəndizadə seçilmişdir. Parlamentin 16 fevral 1920 tarixli sayca yüz iyirmi beçinci iclasında nizamnamə, Parlamentin 19 fevral 1920 tarixli sayca yüz iyirmi altıncı iclasında isə mərkəzi seçki komissiyasının üzvü seçilmişdir. Aslan bəy Qardaşov Əli Bayramov qətlinin araşdırılması üçün yaradılan Əli Bayramovun qətli istintaqı üzərində nəzarət üçün xüsusi komissiyanın da üzvü olmuşdur.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Parlamenti üçün məhkəmə işlərinə dair qanun layihələri hazırlayan komissiya 1919-cu ilin fevral ayının 11-də Ədliyyə Nazirliyi nəzdində yaradılmışdı. Komissiyaya ədliyyə naziri (sədr), əkinçilik nazirinin müavini, hüquq məsləhətçisi, ədliyyə nazirliyi dəftərxanasının sədri, Azərbaycan Məhkəmə Palatasının böyük sədri və prokroru, palatanın 2 üzvü, palata prokurorunun müavini, Dairə Məhkəməsinin prokuroru, 3 vəkil və komissya sədrinin dəvət etdiyi digər şəxslər daxil idi. Zaqatala mahalı sakinlərinin quraltayı Zaqatala barışıq şöbəsini ləğv etmiş, keçmiş Qafqaz canişini dəftərxanasının hərbi idarəsinə tabe olan xalq məhkəmələri deyilən məhkəmələr də fəaliyyətlərini dayandırmışdı. Qurultayın qərarına əsasən şəriət məhkəmə sistemi tətbiq olunmuşdu. Mahalda ədalət məhkəməsi ilə bağlı yaranmış vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün Parlamentin Zaqatala olan deputatları — Aslan bəy Qardaşov, Bayram Niyazi Kiçikxanlı və Abdulla bəy Əfəndiyev komissiyasya dəvət edilmişdilər. Ətraflı müzakirədən sonra komissiya bütün məsələləri yerində aydmlaşdırmaqdan ötrü nümayəndələr göndərmək barədə qərar qəbul etmişdi. Daha sonra isə komissiya qəzada məhkəmə fəaliyyətini bərpa etdi.

Aslan bəy Əhrar fraksiyasının rəhbərlərindən biri sayılırdı. Parlamentin 1 noyabr 1919 tarixli sayca doxsan birinci iclasında fraksiya sədri Abdulla bəy Əfəndizadə Əhrardan istefa verərək özünü sol bitərəf elan etdi. Beləliklə fraksiyanın tək sədri rəsmi olaraq Aslan bəy oldu.

1920-ci ilin mart ayının 30-da Nəsib bəy Yusifbəylinin istefasından sonra, yeni hökumətin təşkil olunması tapşırılmış Məmmədhəsən Hacınskinin başçılığı ilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qara bəy Qarabəyov, Aslan bəy Səfikürdski, Aslan bəy Qardaşov, Səməd ağa Ağamalıoğludan ibarət xüsusi komissiya yaradıldı. Məmmədhəsən Hacınski kommunistlərlə danışıqlar apardı.

Aslan bəy 1920-ci il aprelin 27-də hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında ultimatumu müzakirə etmək üçün palamentdə yaradılmış komissiyaya daxil olmuş və müzakirə zamanı hakimiyyətin bolşeviklərə təhvil vermək təklifini müdafiə etmişdir.

Sovet dövrü

Həmçinin bax: Zaqatala üsyanı (1920)

7 may 1920-ci ildə Gürcüstan Müəssislər Məclisinin üzvü Uratadze və RSFSR xarici işlər komissar müavini Lev Karahan arasında dostluq haqqında anlaşma imzalandı. Bu razılaşmaya əsasən RSFSR Gürcüstan dövlətinin müstəqilliyini şərtsiz tanıdığını bildirirdi. Bu razılaşmanın dördüncü maddəsinə görə, Sovet Rusiyası Zaqatala dairəsini Gürcüstanın bir hissəsi olaraq tanıdığını bildirir. Orconikidze və digər bolşeviklər Zaqatala dairəsini idarəsini Azərbaycana təhvil vermək üçün müqavilə imzaladıqdan dərhal sonra ərazi məsələsində Azərbaycana dəstək verir. Nəticə olaraq, kommunistlərin təzyiqi altında RSFSR və Gürcüstan, 7 maydakı sülh müqaviləsinə əlavə bir razılaşmanı 12 may 1920-ci ildə imzalayırlar:

  Zaqatala bölgəsində Gürcüstan ilə Azərbaycan arasındakı sərhəddəki ixtilaflı bölgələr haqqında yekun qərar RSFSR nümayəndəsi tərəfindən başçılıq edilən, Azərbaycan və Gürcüstan hökumətinin bərabər sayda nümayəndəsinin formalaşdırılan qarışıq bir komissiya tərəfindən veriləcəkdir  

1920-ci ilin iyununda Gürcüstan Müəssislər Məclisinin üzvləri Zaqatala dairəsində sovet hakimiyyətinə qarşı təşviqatı gücləndirmişdilər. Onlar əhali arasında Zaqatala dairəsininin Gürcüstana verilmədiyi halda Gürcüstanın zor gücü tətbiq edəcəyi şaiyəsini yaymışdırlar. Həmin dövrdə Aslan bəy Tiflisdəki "Azərbaycanın Qurtuluşu" Cəmiyyəti ilə sıx əlaqələr saxlayaraq üsyanın təşkilinə rəhbərlik etmişdir. Zaqatalada üsyan 1920-ci il iyunun 6-da Gürcüstanın Azərbaycana müharibə elan etməsi bəhanəsi ilə başlamışdır. Könüllü partizan dəstələri yaradılmışdı. Sovet qoşunları bəzi ərazilərdə geri çəkilməyə başlayır. Molla Hafiz Əfəndinin başçılıq etdiyi üsyançılar və onlara qoşulmuş Azərbaycan qoşunlarının qarovul batalyonunun bütün zabitləri iyunun 9-da Zaqatala qalasını, teleqrafı tutdular və inqilab komitəsinin üzvlərini, sovet işçiləri həbs etməyə başladılar. Zaqatala dairəsini faktiki idarə edən Əhrar Partiyası lideri Aslan bəy Qardaşov Sovet hökümətini tanımadığını elan edərək Gürcüstanla danışıqlar aparmağa başlayır. Beləcə, Zaqatala Milli Şurası Gürcüstana birləşmək haqqında saziş imzalayır. Müqaviləni imzalayan şəxslər Molla Məhəmməd Dibirov, Müslüm Rəcəbov və Hafiz Əfəndiyev olmuşdu. Bu razılaşma, müəyyən şərtlər altında və geniş muxtariyyət verilməsi ilə birlikdə Zaqatala dairəsinin Gürcüstan Demokratik Respublikasına daxil edilməsi ilə nəticələnmişdir.

Sovet hökuməti Zaqataladakı üsyanı da digər üsyanlarda olduğu kimi amansızlıqla yatırıldı. Sovet qüvvələri əhalinin tərk-silah edilməsinə başladı. Üsyançılardan 6 mindən çox xarici və rus tüfəngi, karabini, berdankası, 8 pulemyot və böyük miqdarda tapança, müxtəlif pistolet və digər döyüş sursatı alındı.

Partiya fəaliyyəti

Aslan bəy Qardaşov uzun müddət bitərəf siyasətçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. 1917-ci ildə o, Müsavat Partiyasına üzv olmuşdur. 1918-ci ilin payızında isə yeni yaradılan Əhrar Partiyasının sədri seçilmişdir.

Aslan bəy Əhrar Partiyasını həm hökumətdə, həm parlamentdə təmsil etmişdir. 1919-cu ilin yarısından eyni adlı fraksiyanın sədri olmuşdur.

Əhrar Partiyası platforması baxımından liberal partiya idi və kəndli hüquqlarını dəstəkləyirdi. Bu baxımdan sədr Aslan bəyin əkinçilik naziri təyin olunması təsadüfi deyildi.

Aprel işğalından sonra Əhrar Partiyası fəaliyyətini dayandırmışdır.

Mənbə

İstinadlar

  1. Vekilov, R.A. (1998). [History of establishment of Azerbaijan Republic] (PDF). Baku: Elm. səh. 25. 2012-04-25 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-12.
  2. ↑ "Члены Государственной думы: портреты и биографии. Второй созыв, 1907—1912 г. / сост. М. М. Боиович. — М.: Тип. Т-ва И. Д. Сытина, 1907, с. 454". 2021-06-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-03.
  3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-05.
  4. ↑ Хапизов, Шахбан, С. М. Галбацев, (2016) Аварский Цор (Закатальский округ) в XVIII – первой половине XX в səh 150
  5. ↑ "Cümhuriyyət Qurucuları. Nəsiman Yaqublu" (PDF). 2021-04-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  6. "Кавказский календарь на 1895 год", Tiflis, 1894-cu il. səh. 166.
  7. "Кавказский календарь на 1910 год", Tiflis, 1909-cu il. səh. 420.
  8. "Кавказский календарь на 1900 год", Tiflis, 1899-cu il, səh. 224.
  9. "Кавказский календарь на 1905 год", Tiflis, 1904-cu il, səhifə 254.
  10. "Aslan bəy Qardaşov". 2018-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-03.
  11. 7 Из истории Азербайджанской эмиграции. Сборник документов, произведений. М., 2011, с. 61.
  12. 7 Из истории Азербайджанской эмиграции. Сборник документов, произведений. М., 2011, с. 254
  13. ↑ . 2012-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-12.
  14. "AZƏRBAYCAN XALQ CÜMHURİYYƏTİ - ŞƏRQDƏ İLK PARLAMENTLİ RESPUBLİKA" [Azerbaijan Democratic Republic - First Republic in the East]. 2012-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-12.
  15. "Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II. Bakı: "Lider". 2005. səh. 456. ISBN 9952-417-44-4.
  16. "Arxivlənmiş surət". 2021-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  17. [The factions in the Azerbaijani Parliament]. 2011-08-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-12.
  18. . jurnal.meclis.gov.az. meclis.gov.az. 1 October 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 January 2016.
  19. . 2019-01-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-15.
  20. "II Yusifbəyli hökuməti". 2017-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-03.
  21. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab. səh 201
  22. ↑ "Aslan bəy Qardaşov". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I. Bakı: "Lider". 2004. səh. 137. ISBN 9952-417-14-2.
  23. "Arxivlənmiş surət". 2021-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  24. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 277" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  25. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 21" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  26. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 78" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  27. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 132" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  28. ↑ "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 160" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  29. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab səhifə 210" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  30. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). II kitab səh 559" (PDF). 2018-02-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  31. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). II kitab səh 560" (PDF). 2018-02-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  32. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). II kitab səh 712" (PDF). 2018-02-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  33. "Məhkəmə işlərinə dair qanun layihələri hazırlayan komissiya". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II. Bakı: "Lider". 2005. səh. 184. ISBN 9952-417-44-4.
  34. "VI hökumət". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I. Bakı: "Lider". 2004. səh. 41. ISBN 9952-417-14-2.
  35. Nigar Afandiyeva Maxwell (Autumn 1999). "Last Parliament Session. Before the Bolsheviks Came-1920". 7 (3). Azerbaijan International. 20–21. 2011-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-12.
  36. Gachechiladze, Revaz (2014), The New Georgia: Space, Society, Politics, Rotledge, Londra p32
  37. Rusiya Dövlət Hərbi Arxivi (bundan sonra — RDHA), f. 4, s. 2, i. 5/s., v. 31–32.
  38. "Arxivlənmiş surət". 2013-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-04.
  39. Rusiya Dövlət Hərbi Arxivi, f. 4, s. 2, i. 5/s., v. 6.
  40. "Əhrar Partiyası". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I. Bakı: "Lider". 2004. 440. ISBN 9952-417-14-2.

Ədəbiyyat

  • Aslan bəy Qardaşov
  • Azloqos
  • Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il
  • Azərbaycan Respublikasının Parlamenti
  • Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cilddə. I cild
  • Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab
  • Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). II kitab

Həmçinin bax

Avqust 12, 2021
aslan, bəy, qardaşov, aslan, bəy, əli, ağa, oğlu, qardaşov, 1866, çökəkoba, zaqatala, dairəsi, iyul, 1920, 1920, bakı, azərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, əkinçilik, dövlət, əmlakı, naziri, azərbaycan, xalq, cümhuriyyəti, parlamentinin, üzvü, əhrar, fraksiyasın. Aslan bey Eli aga oglu Qardasov 1866 Cokekoba Zaqatala dairesi 21 iyul 1920 1920 07 21 Baki Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin ekincilik ve dovlet emlaki naziri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Ehrar fraksiyasinin sedri Ehrar Partiyasinin sedri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu Zaqafqaziya Seyminin ve Zaqafqaziya Seyminin Muselman fraksiyasi uzvu Rusiya imperiyasi II Dovlet Dumasinin uzvu 2 Sovet hokumetine qarsi qaldirilmis Zaqatala usyaninin liderlerinden biri Aslan bey QardasovAslan bey Eli aga oglu QardasovAslan bey 1907 ci ildeAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin ekincilik ve dovlet emlaki naziri14 mart 1919 22 dekabr 1919Selefi Xosrov bey Sultanov 1 Xelefi Vezife legv olundu I Yusifbeyli hokumetinin uzvuAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu7 dekabr 1918 27 aprel 1920Ehrar fraksiyasinin uzvuEhrar fraksiyasinin sedri1 noyabr 1919 27 aprel 1920Selefi Vezife tesis olundu Xelefi Vezife legv olundu Ehrar Partiyasinin sedriPayiz 1918 27 aprel 1920Selefi Vezife tesis olundu Xelefi Vezife legv olundu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu27 may 1918 7 dekabr 1918Musavat ve demokratik biterefler fraksiyasinin uzvuZaqafqaziya Seyminin ve Zaqafqaziya Seyminin Muselman fraksiyasi uzvu23 fevral 1918 26 may 1918Muselman ve demokratik biterefler qrupunun uzvuRusiya imperiyasi II Dovlet Dumasinin uzvu20 fevral 1907 3 iyun 1907Selefi Yoxdur Xelefi Ibrahim bey HeyderovBiteref olaraq Dagistan oblasti ve Zaqatala dairesindenSexsi melumatlarPartiya Ehrar Partiyasi Musavat Partiyasi partiyasizTehsili Istanbul Universiteti Huquq Fakultesi Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiDogum tarixi 1866Dogum yeri Cokekoba Zaqatala dairesi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 21 iyul 1920 1920 07 21 Vefat yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSRVetendasligi Rusiya Imperiyasi AXCAtasi Eli aga Qardasov Vikianbarda elaqeli mediafayllarAslan bey Qardasov Zaqataladan numayende olaraq Zaqatalani muxtelif qanunverici orqanlarda temsil etmisdir O evvelce Zaqatalanin Daglilar Respublikasina 3 sonra Osmanli Imperiyasina 4 daha sonra ise Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine 5 birlesdirilmesini desteklemisdir Lakin aprel isgalindan sonra Gurcustan Demokratik Respublikasi ile anlasaraq Zaqatalanin Gurcustana 3 birlesdirilmesini desteklemisdir Mundericat 1 Heyati 2 Siyasi fealiyyeti 2 1 Rusiya imperiyasi ve kecid dovru 2 2 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru 2 2 1 Hokumetde 2 2 2 Parlamentde 2 3 Sovet dovru 2 4 Partiya fealiyyeti 3 Menbe 3 1 Istinadlar 3 2 Edebiyyat 4 Hemcinin baxHeyati RedakteAslan bey Eli aga oglu 1866 ci ilde Zaqatala dairesinin Cokekoba kendinde anadan olmusdur Evvelce Zaqatala qeza mektebinde daha sonra Zaqafqaziya Muellimler Seminariyasinda tehsil almisdir Istanbul Universitetinde tehsilini davam etdirmisdir Daha sonra Zaqatalaya qayidan Aslan bey 1895 ci ilde Zaqatala dairesinin Caromuxax bolgesinde katib islemisdir 6 1900 cu ilden ise Zaqatala Daire Hebsxana Mutexessisleri Surasinin direktoru olmusdur 7 8 9 Aslan beyin 21 iyul 1920 ci ilde gullelendiyi 10 deyilse de deqiq melumat yoxdur Zaqatalada yasayan qohumlarinin melumatina gore usyan yatirildiqdan sonra o evvel Gurcustana oradan da Turkiyeye muhacirete gedib O 1934 cu ilde Zaqataladaki ailesine Turkiyeden mektub ve sekil gondere bilib Orada Aslan beyin yeni aile qurdugu melum olub Sekilde yeni aile qurdugu ikinci heyat yoldasi ile beraber azyasli oglunun da goruntusu vardi 5 Mehemmed Emin Resulzadenin 1933 cu ilin martin 21 de Varsavada Azerbaycan Milli Merkezi ile bagli hazirladigi anketde teskilatin fealiyyeti haqqinda melumatlar yazilmisdir Eyni zamanda anketde Azerbaycan Milli Merkezinin Elimerdan bey Topcubasova ve hazirda Turkiyede yasayan yasli ve elil veziyyetde olan Aslan bey Qardasova komek etdiyi qeyd edilmisdir 11 Bundan basqa Mehemmed Emin Resulzadenin 1937 ci ilin iyulun 22 de Varsavada Polsa Mexfi Idaresi ucun hazirladigi Azerbaycanin muhaciretdeki taninmis xadimleri siyahisinda Aslan bey Qardasovun da 14 cu sirada adi yazilmisdir 12 Siyasi fealiyyeti Redakte Rusiya imperiyasi II Dovlet Dumasinin uzvleri oturanlardan soldan 1 ci Aslan bey Qardasov Rusiya imperiyasi ve kecid dovru Redakte Aslan bey Qardasov Dagistan oblasti ve Zaqatala dairesinden biteref namized olaraq Rusiya imperiyasi II Dovlet Dumasinin uzvu secilmisdir 2 Rusiya imperiyasi II Dovlet Dumasi uzvlerine hesr olunmus melumat kitabcasinda haqqinda bele yazilmisdir 2 Qardasov Aslan bey Eliaga oglu SolcuTatar Kendli tebeqesinden secilib Orta tehsillidir Muellimdir Aslan bey Qardasov evvelce Zaqatala dairesinin Dagistana birlesdirilmesi terefdari olmusdur 3 Aslan bey Qardasov 23 fevral tarixinde teskil olunan Zaqafqaziya Seyminin terkibine daxil edilmisdir 13 14 O burada Musavat ve demokratik biterefler qrupunun ve Muselman fraksiyasinin uzvu olmusdur 15 16 27 may 1918 ci ilde ise Musavat uzvu olaraq Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu secilmisdir O Azerbaycan Istiqlal Beyannamesinin lehine ses vermisdir 17 18 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru Redakte 1918 ci ilin iyununda Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin iclaslarinda istirak eden Aslan bey Qardasov Zaqatala dairesinin Azerbaycanin bir parcasi olmayacagini vurgulamisdir 17 iyun 1918 tarixli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin iclasinda Aslan bey Qardasov bele demisdir 4 Zaqatala dairesi Turkiyeye qatilmaq isteyir ve buna gore menim burda olmagimi Azerbaycanin erazisine qosulma isteyi olaraq qiymetlendirmemeyinizi xahis edirem Lakin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti rehberliyinin oradaki esas idareetmeni Zaqatala Icraiyye Komitesine vermesi ve iqtisadi vedler Aslan bey Qardasovun fikrini deyisdirir 28 iyun 1918 ci ilde Zaqatala Milli Surasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumetine muxtar erazi olaraq onun subyekti olmaq istedikleri barede teleqraf gonderir 2 gun sonra 30 iyun 1918 ci il tarixinde II Xoyski hokumeti Zaqatala dairesinin ozunun erazi subyekti oldugunu elan edir Zaqatala dairesinin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine birlesmesini Aslan bey Qardasov ve Bayram Niyazi Kicikxanov bele izah edirdi Bolgenin muselman ehalisinin 95 olmasi Zaqatala okruqunun Gurcustana birlesmesinn qarsisindaki esas maneedir Dagistana geldikde bura ile aramizda kecilmeyen daglar var Zaqatala okruqu medeniyyet iqtisadiyyat heyat terzi din senaye ve dil baximindan eyni menseli Azerbaycanla daha yaxindir Bizim ucun senaye mallari ve materiallari yalniz Azerbaycandan elde edile biler Buna gore de Azerbaycanla birlesme Zaqatala okruqu ehalisinin meqsedleri ve ustunluklerine cavab verirdi Butun bunlar da Okruq Milli Surasi terefinden nezere alindi Bolgemizle merkez arasindaki elaqeni mohkemlendirmek ucun Zaqatala rayon merkezini Yelizavetpol seherine bir avtomobil yolu ve ya demir yolu ile birlesdirmek isteyirik Zaqatala Milli Surasinin sedri Nurula Qazizade ve katibi Bayram Niyazi Kicikxanov Aslan bey hemcinin Ehrar fraksiyasinin feal temsilcisi kimi parlament iclaslarinda feal istirak etmis esasen hokumetin iqtisadi sahedeki fealiyyetine qarsi tenqidi movqe tutmusdur 19 Hokumetde Redakte Aslan bey Qardasov I Yusifbeyli hokumetinde 14 mart 1919 cu tarixinde Ehrar Partiyasi adindan ekincilik ve dovlet emlaki naziri teyin olundu 20 13 Parlamentin 17 aprel 1919 tarixli sayca 30 cu iclasinda Ehrar fraksiyasi sedri Abdulla bey Efendizade terefinden gonderilen fraksiyanin beyannamesinde hokumetin isinin axsamamasi ucun Aslan bey Qardasovun istirakina etiraz olmadigi elan olunmusdur 21 II Yusifbeyli hokumetinde Aslan bey Qardasov ozu istirak etmese de Ehrar Partiyasinin uzvu Resid xan Qaplanov maliyye naziri teyin edilmisdir Lakin 1920 ci il aprelin 15 de Aslan bey Qardasov Ehrar fraksiyasi adindan fraksiyanin koalisiyadan cixdigini ve oz numayendelerini hokumetden geri cagirdigini beyan etmisdir 22 Nazir Aslan bey Qardasov Parlamentde Redakte Aslan bey Qardasov Milli Sura uzvluyunden birbasa Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu secilmisdir Lakin o burada yeni yaranmis Ehrar Partiyasi uzvu olaraq fealiyyet gostermisdir 5 23 O Nuxa dairesinin vekili idi 24 Aslan bey Qardasov 1918 ci il dekabrin 25 de parlamentin acilisi ile bagli qebul edilecek efv qerari ucun yaradilmis Efvi umumi muveqqeti komissiyasinin uzvu olmusdur 25 O hemcinin mudafie 26 memleketin mehsulatini husn istifade 27 maliyye ve budce 28 qanun layihesi komissiyalarinin 28 uzvu olmusdur Daha sonra qanun layihesi komissiyasindan ayrilmis onun yerine bu komissiyaya Abdulla bey Efendizade secilmisdir 29 Parlamentin 16 fevral 1920 tarixli sayca yuz iyirmi becinci iclasinda nizamname 30 Parlamentin 19 fevral 1920 tarixli sayca yuz iyirmi altinci iclasinda ise merkezi secki komissiyasinin uzvu secilmisdir 31 Aslan bey Qardasov Eli Bayramov qetlinin arasdirilmasi ucun yaradilan Eli Bayramovun qetli istintaqi uzerinde nezaret ucun xususi komissiyanin da uzvu olmusdur 32 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Parlamenti ucun mehkeme islerine dair qanun layiheleri hazirlayan komissiya 1919 cu ilin fevral ayinin 11 de Edliyye Nazirliyi nezdinde yaradilmisdi Komissiyaya edliyye naziri sedr ekincilik nazirinin muavini huquq meslehetcisi edliyye nazirliyi defterxanasinin sedri Azerbaycan Mehkeme Palatasinin boyuk sedri ve prokroru palatanin 2 uzvu palata prokurorunun muavini Daire Mehkemesinin prokuroru 3 vekil ve komissya sedrinin devet etdiyi diger sexsler daxil idi Zaqatala mahali sakinlerinin quraltayi Zaqatala barisiq sobesini legv etmis kecmis Qafqaz canisini defterxanasinin herbi idaresine tabe olan xalq mehkemeleri deyilen mehkemeler de fealiyyetlerini dayandirmisdi Qurultayin qerarina esasen seriet mehkeme sistemi tetbiq olunmusdu Mahalda edalet mehkemesi ile bagli yaranmis veziyyeti aydinlasdirmaq ucun Parlamentin Zaqatala olan deputatlari Aslan bey Qardasov Bayram Niyazi Kicikxanli ve Abdulla bey Efendiyev komissiyasya devet edilmisdiler Etrafli muzakireden sonra komissiya butun meseleleri yerinde aydmlasdirmaqdan otru numayendeler gondermek barede qerar qebul etmisdi Daha sonra ise komissiya qezada mehkeme fealiyyetini berpa etdi 33 Aslan bey Ehrar fraksiyasinin rehberlerinden biri sayilirdi Parlamentin 1 noyabr 1919 tarixli sayca doxsan birinci iclasinda fraksiya sedri Abdulla bey Efendizade Ehrardan istefa vererek ozunu sol biteref elan etdi Belelikle fraksiyanin tek sedri resmi olaraq Aslan bey oldu 1920 ci ilin mart ayinin 30 da Nesib bey Yusifbeylinin istefasindan sonra yeni hokumetin teskil olunmasi tapsirilmis Memmedhesen Hacinskinin basciligi ile Mehemmed Emin Resulzade Qara bey Qarabeyov Aslan bey Sefikurdski Aslan bey Qardasov Semed aga Agamaliogludan ibaret xususi komissiya yaradildi Memmedhesen Hacinski kommunistlerle danisiqlar apardi 34 Aslan bey 1920 ci il aprelin 27 de hakimiyyetin kommunistlere tehvil verilmesi haqqinda ultimatumu muzakire etmek ucun palamentde yaradilmis komissiyaya daxil olmus ve muzakire zamani hakimiyyetin bolseviklere tehvil vermek teklifini mudafie etmisdir 35 22 Sovet dovru Redakte Hemcinin bax Zaqatala usyani 1920 7 may 1920 ci ilde Gurcustan Muessisler Meclisinin uzvu Uratadze ve RSFSR xarici isler komissar muavini Lev Karahan arasinda dostluq haqqinda anlasma imzalandi Bu razilasmaya esasen RSFSR Gurcustan dovletinin musteqilliyini sertsiz tanidigini bildirirdi Bu razilasmanin dorduncu maddesine gore Sovet Rusiyasi Zaqatala dairesini Gurcustanin bir hissesi olaraq tanidigini bildirir 36 Orconikidze ve diger bolsevikler Zaqatala dairesini idaresini Azerbaycana tehvil vermek ucun muqavile imzaladiqdan derhal sonra erazi meselesinde Azerbaycana destek verir Netice olaraq kommunistlerin tezyiqi altinda RSFSR ve Gurcustan 7 maydaki sulh muqavilesine elave bir razilasmani 12 may 1920 ci ilde imzalayirlar Zaqatala bolgesinde Gurcustan ile Azerbaycan arasindaki serheddeki ixtilafli bolgeler haqqinda yekun qerar RSFSR numayendesi terefinden basciliq edilen Azerbaycan ve Gurcustan hokumetinin beraber sayda numayendesinin formalasdirilan qarisiq bir komissiya terefinden verilecekdir 1920 ci ilin iyununda Gurcustan Muessisler Meclisinin uzvleri Zaqatala dairesinde sovet hakimiyyetine qarsi tesviqati guclendirmisdiler Onlar ehali arasinda Zaqatala dairesininin Gurcustana verilmediyi halda Gurcustanin zor gucu tetbiq edeceyi saiyesini yaymisdirlar 37 Hemin dovrde Aslan bey Tiflisdeki Azerbaycanin Qurtulusu Cemiyyeti ile six elaqeler saxlayaraq usyanin teskiline rehberlik etmisdir 38 Zaqatalada usyan 1920 ci il iyunun 6 da Gurcustanin Azerbaycana muharibe elan etmesi behanesi ile baslamisdir Konullu partizan desteleri yaradilmisdi Sovet qosunlari bezi erazilerde geri cekilmeye baslayir Molla Hafiz Efendinin basciliq etdiyi usyancilar ve onlara qosulmus Azerbaycan qosunlarinin qarovul batalyonunun butun zabitleri iyunun 9 da Zaqatala qalasini teleqrafi tutdular ve inqilab komitesinin uzvlerini sovet iscileri hebs etmeye basladilar 5 Zaqatala dairesini faktiki idare eden Ehrar Partiyasi lideri Aslan bey Qardasov Sovet hokumetini tanimadigini elan ederek Gurcustanla danisiqlar aparmaga baslayir Belece Zaqatala Milli Surasi Gurcustana birlesmek haqqinda sazis imzalayir Muqavileni imzalayan sexsler Molla Mehemmed Dibirov Muslum Recebov ve Hafiz Efendiyev olmusdu Bu razilasma mueyyen sertler altinda ve genis muxtariyyet verilmesi ile birlikde Zaqatala dairesinin Gurcustan Demokratik Respublikasina daxil edilmesi ile neticelenmisdir 3 Sovet hokumeti Zaqataladaki usyani da diger usyanlarda oldugu kimi amansizliqla yatirildi Sovet quvveleri ehalinin terk silah edilmesine basladi Usyancilardan 6 minden cox xarici ve rus tufengi karabini berdankasi 8 pulemyot ve boyuk miqdarda tapanca muxtelif pistolet ve diger doyus sursati alindi 39 Partiya fealiyyeti Redakte Aslan bey Qardasov uzun muddet biteref siyasetci olaraq fealiyyet gostermisdir 1917 ci ilde o Musavat Partiyasina uzv olmusdur 5 1918 ci ilin payizinda ise yeni yaradilan Ehrar Partiyasinin sedri secilmisdir 5 Aslan bey Ehrar Partiyasini hem hokumetde hem parlamentde temsil etmisdir 1919 cu ilin yarisindan eyni adli fraksiyanin sedri olmusdur Ehrar Partiyasi platformasi baximindan liberal partiya idi ve kendli huquqlarini destekleyirdi Bu baximdan sedr Aslan beyin ekincilik naziri teyin olunmasi tesadufi deyildi Aprel isgalindan sonra Ehrar Partiyasi fealiyyetini dayandirmisdir 40 Menbe RedakteIstinadlar Redakte Vekilov R A 1998 ISTORIYa VOZNIKNOVENIYa AZERBAJDZhANSKOJ RESPUBLIKI History of establishment of Azerbaijan Republic PDF Baku Elm seh 25 2012 04 25 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 12 1 2 3 Chleny Gosudarstvennoj dumy portrety i biografii Vtoroj sozyv 1907 1912 g sost M M Boiovich M Tip T va I D Sytina 1907 s 454 2021 06 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 03 1 2 3 4 Arxivlenmis suret 2021 07 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 05 1 2 Hapizov Shahban S M Galbacev 2016 Avarskij Cor Zakatalskij okrug v XVIII pervoj polovine XX v seh 150 1 2 3 4 5 6 Cumhuriyyet Quruculari Nesiman Yaqublu PDF 2021 04 11 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 01 Kavkazskij kalendar na 1895 god Tiflis 1894 cu il seh 166 Kavkazskij kalendar na 1910 god Tiflis 1909 cu il seh 420 Kavkazskij kalendar na 1900 god Tiflis 1899 cu il seh 224 Kavkazskij kalendar na 1905 god Tiflis 1904 cu il sehife 254 Aslan bey Qardasov 2018 05 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 03 7 Iz istorii Azerbajdzhanskoj emigracii Sbornik dokumentov proizvedenij M 2011 s 61 7 Iz istorii Azerbajdzhanskoj emigracii Sbornik dokumentov proizvedenij M 2011 s 254 1 2 Biographies Bank Aslan bey Qardasov 2012 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 12 AZERBAYCAN XALQ CUMHURIYYETI SERQDE ILK PARLAMENTLI RESPUBLIKA Azerbaijan Democratic Republic First Republic in the East 2012 10 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 12 Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 456 ISBN 9952 417 44 4 Arxivlenmis suret 2021 06 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Parlamentinin Terkibi The factions in the Azerbaijani Parliament 2011 08 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 12 Qrandukun sarayi jurnal meclis gov az meclis gov az 1 October 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 January 2016 Azerbaycan Parlamentinin terkibi 1919 1920 2019 01 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 01 15 II Yusifbeyli hokumeti 2017 11 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 03 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab seh 201 1 2 Aslan bey Qardasov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I Baki Lider 2004 seh 137 ISBN 9952 417 14 2 Arxivlenmis suret 2021 01 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 277 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 21 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 78 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 132 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 1 2 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 160 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab sehife 210 PDF 2018 02 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar II kitab seh 559 PDF 2018 02 20 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar II kitab seh 560 PDF 2018 02 20 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar II kitab seh 712 PDF 2018 02 20 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 08 04 Mehkeme islerine dair qanun layiheleri hazirlayan komissiya Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 184 ISBN 9952 417 44 4 VI hokumet Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I Baki Lider 2004 seh 41 ISBN 9952 417 14 2 Nigar Afandiyeva Maxwell Autumn 1999 Last Parliament Session Before the Bolsheviks Came 1920 7 3 Azerbaijan International 20 21 2011 12 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 12 Gachechiladze Revaz 2014 The New Georgia Space Society Politics Rotledge Londra p32 Rusiya Dovlet Herbi Arxivi bundan sonra RDHA f 4 s 2 i 5 s v 31 32 Arxivlenmis suret 2013 04 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 04 Rusiya Dovlet Herbi Arxivi f 4 s 2 i 5 s v 6 Ehrar Partiyasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I Baki Lider 2004 440 ISBN 9952 417 14 2 Edebiyyat Redakte Aslan bey Qardasov Azloqos Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasi ve Azerbaycan Milli Surasi iclaslarinin protokollari 1918 ci il Azerbaycan Respublikasinin Parlamenti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Iki cildde I cild Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar II kitabHemcinin bax RedakteEhrar PartiyasiMenbe https az wikipedia org w index php title Aslan bey Qardasov amp oldid 6090589, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.