Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Səməd ağa Ağamalıoğlu (27 dekabr 1867, Qıraq Kəsəmən, Qazax qəzası – 6 oktyabr 1930, Moskva) — inqilabçı, publisist, SSRİ dövlət xadimi, Azərbaycan SSR MİK sədri, ZSFSR MİK sədri, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK Siyasi Bürosunun üzvü, ilk xalq torpaq komissarı, "Şərqdə Mədəni İnqilab"ın banisi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü.
| Səməd ağa Ağamalıoğlu | |
|---|---|
 | |
| 6 may 1922 – 18 sentyabr 1929 | |
| Əvvəlki | Muxtar Hacıyev |
| Sonrakı | Qəzənfər Musabəyov |
  | |
| 15 yanvar 1923 – 26 yanvar 1930 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Qəzənfər Musabəyov |
| 1 may 1920 – 21 may 1921 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Sultanməcid Əfəndiyev |
| 7 dekabr 1918 – 27 aprel 1920 | |
| Fraksiya | Sosialistlər fraksiyası |
| Əvvəlki | Vəzifə təsis edildi. |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edildi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 27 dekabr 1867 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 6 oktyabr 1930 (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Səmədağa Həsən oğlu 1867-ci ildə Qazax qəzasının Qıraq Kəsəmən kəndində, ağa ailəsində anadan olmuşdur. Qori Seminariyasında təhsil almışdır.1887-ci ildə Vladiqafqaz hərbi progimnaziyasını bitirmişdir.1905-ci ildə bütün varidatını xidmətçilərinə verərək 1905–1907 illər inqilabında əhalinin sosial — iqtisadi vəziyyətini yaxşılaşdırmaq, insan hüquqlarını müdafiə etmək, daha dinc və ədalətli cəmiyyət qurmaq uğrunda fəal iştirak etmişdir. 1917-ci ilin aprelindən RSDFP-inin birləşmiş Komitəsi İcraiyyə komitəsinin və Yelizavetpol Sovetinin üzvü olmuşdur. 1918-ci ilin fevralında Tiflisə köçmüş, yerli bolşevik "Hümmət" təşkilatının görkəmli xadimlərindən, həmin təşkilatın orqanı "Gələcək" və "Pobujdeniye" Qəzetlərin redakotoru olmuşdur. 1918-ci ilin sonunda Bakıya gəlmişdir.
1920-ci ildən Sovet İKP üzvü olmuşdur. Müsavat parlamentində sosialist fraksiyasının üzvü olan Bolşeviklərin xəttinə tərəfdar çıxmış Müsavatçıların milli siyasətini qətiyyətlə pisləmiş, İngilis silahlı müdaxiləçilərinin Bakıdan çıxarılmasını Azərbaycan ilə sovet Rusiyası arasında ittifaq tələb etmişdir. 1930-cu ildə Moskvada vəfat edən Səməd ağa Ağamalıoğlu orada da dəfn olunmuş, sonradan cənazəsinin qalıqları Bakıya Fəxri Xiyabana köçürülmüşdür.
Azərbaycan SSR-də Ağamalıoğlunun adına kənd, ali məktəb, küçələr və s. vardı.
Fəaliyyəti
Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsindən sonra respublikanın ilk xalq torpaq komisarı, 1921-ci ildə Azərbaycan SSR MİK sədrinin müavini, SSRİ-nin 1-ci Sovetlər qurultayında (1922) SSRİ MİK üzvü, sonra SSRİ MİK Rəyasət heyətinin üzvü, 1922–1929-cu illərdə Azərbaycan SSR MİK sədri, habelə ZSFSR(Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası) MİK sədrlərindən biri olmuşdur. Dəfələrlə AK(b)P MK, ÜİK(b)P Zaqafqaziya Ölkə Komitəsi tərkibinə seçilmişdir. 1922 il avqustun 11-də V. İ. Leninlə görüşmüş, respublikanın ictimai, siyasi və iqtisadi vəziyyəti haqqında məlumatlar vermiş, Azərbaycan SSRİ-sində istifadə olunan ərəb-fars əlifbasının latın əlifbası ilə əvəz olunması və qadınlara çadranı çıxarma hüququnun verilməsi təkliflərini irəli sürmüşdür. V. İ. Lenin bu təklifləri çox bəyənmiş və bunu Şərqdə Mədəni İnqilab adlandırmışdır. Səməd ağa Ağamalıoğlu 1921-ci ildə yaradılmış Ümumittifaq Yeni Türk Əlifbası Komitəsinin sədri olmuşdur. Azərbaycanda və Sovet Şərqinin digər respublikalarında yeni latın əlifbasına keçilməsinə rəhbərlik etmişdir. Ağamalıoğlu geniş publisist fəaliyyət göstərmişdir.
Əsərləri
- "Azərbaycanın siyasi vəziyyəti" (1919)
- "Bizim yolumuz hayanadır?" (1924)
- "Türk aləmində mədəni məsələlər" (1924)
- "Türk-tatar xalqlarının təxirəsalınmaz mədəni ehtiyacları" (1925)
- "Elmdən və tarixdən"; "Yeni türk əlifbasının müdafiəsində" (1927)
- "Oktyabr inqilabı və yeni əlifba", (1927)
- "İki mədəniyyət"(1929)
- "Namus" (1929)
Mənbə
- Brian C. Collins, Historical dictionary of Azerbaijan, USA, Scarecrow Press, 1999
- Краткая биография Агамали Оглы Самед-Аги
- biografija.ru
- Azərbaycan Respublikasının yaranma tarixi 2010-04-06 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Semed aga Agamalioglu 27 dekabr 1867 Qiraq Kesemen Qazax qezasi 6 oktyabr 1930 Moskva inqilabci publisist SSRI dovlet xadimi Azerbaycan SSR MIK sedri ZSFSR MIK sedri Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi MK Siyasi Burosunun uzvu ilk xalq torpaq komissari Serqde Medeni Inqilab in banisi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Semed aga AgamaliogluAzerbaycan SSR Merkezi Icraiyye Komitesinin sedri6 may 1922 18 sentyabr 1929EvvelkiMuxtar HaciyevSonrakiQezenfer MusabeyovZaqafqaziya SSR MIK uzvu15 yanvar 1923 26 yanvar 1930Evvelkivezife tesis edilibSonrakiQezenfer MusabeyovAzerbaycan SSR xalq torpaq komissari1 may 1920 21 may 1921Evvelkivezife tesis edilibSonrakiSultanmecid EfendiyevAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu7 dekabr 1918 27 aprel 1920FraksiyaSosialistler fraksiyasiEvvelkiVezife tesis edildi Sonrakivezife legv edildiSexsi melumatlarDogum tarixi 27 dekabr 1867 1867 12 27 Dogum yeri Qiraq Kesemen Qazax qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 6 oktyabr 1930 1930 10 06 62 yasinda Vefat yeri Moskva Moskva vilayeti RSFSR SSRIDefn yeri Fexri XiyabanPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Hummet Partiyasi Rusiya Sosial Demokrat Fehle PartiyasiFealiyyeti siyasetci yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSemedaga Hesen oglu 1867 ci ilde Qazax qezasinin Qiraq Kesemen kendinde aga ailesinde anadan olmusdur Qori Seminariyasinda tehsil almisdir 1887 ci ilde Vladiqafqaz herbi progimnaziyasini bitirmisdir 1905 ci ilde butun varidatini xidmetcilerine vererek 1905 1907 iller inqilabinda ehalinin sosial iqtisadi veziyyetini yaxsilasdirmaq insan huquqlarini mudafie etmek daha dinc ve edaletli cemiyyet qurmaq ugrunda feal istirak etmisdir 1917 ci ilin aprelinden RSDFP inin birlesmis Komitesi Icraiyye komitesinin ve Yelizavetpol Sovetinin uzvu olmusdur 1918 ci ilin fevralinda Tiflise kocmus yerli bolsevik Hummet teskilatinin gorkemli xadimlerinden hemin teskilatin orqani Gelecek ve Pobujdeniye Qezetlerin redakotoru olmusdur 1918 ci ilin sonunda Bakiya gelmisdir 1920 ci ilden Sovet IKP uzvu olmusdur Musavat parlamentinde sosialist fraksiyasinin uzvu olan Bolseviklerin xettine terefdar cixmis Musavatcilarin milli siyasetini qetiyyetle pislemis Ingilis silahli mudaxilecilerinin Bakidan cixarilmasini Azerbaycan ile sovet Rusiyasi arasinda ittifaq teleb etmisdir 1930 cu ilde Moskvada vefat eden Semed aga Agamalioglu orada da defn olunmus sonradan cenazesinin qaliqlari Bakiya Fexri Xiyabana kocurulmusdur Azerbaycan SSR de Agamalioglunun adina kend ali mekteb kuceler ve s vardi FealiyyetiSSRI Poct Markasi Azerbaycanda Sovet hakimiyyetinin qelebesinden sonra respublikanin ilk xalq torpaq komisari 1921 ci ilde Azerbaycan SSR MIK sedrinin muavini SSRI nin 1 ci Sovetler qurultayinda 1922 SSRI MIK uzvu sonra SSRI MIK Reyaset heyetinin uzvu 1922 1929 cu illerde Azerbaycan SSR MIK sedri habele ZSFSR Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi MIK sedrlerinden biri olmusdur Defelerle AK b P MK UIK b P Zaqafqaziya Olke Komitesi terkibine secilmisdir 1922 il avqustun 11 de V I Leninle gorusmus respublikanin ictimai siyasi ve iqtisadi veziyyeti haqqinda melumatlar vermis Azerbaycan SSRI sinde istifade olunan ereb fars elifbasinin latin elifbasi ile evez olunmasi ve qadinlara cadrani cixarma huququnun verilmesi tekliflerini ireli surmusdur V I Lenin bu teklifleri cox beyenmis ve bunu Serqde Medeni Inqilab adlandirmisdir Semed aga Agamalioglu 1921 ci ilde yaradilmis Umumittifaq Yeni Turk Elifbasi Komitesinin sedri olmusdur Azerbaycanda ve Sovet Serqinin diger respublikalarinda yeni latin elifbasina kecilmesine rehberlik etmisdir Agamalioglu genis publisist fealiyyet gostermisdir Eserleri Azerbaycanin siyasi veziyyeti 1919 Bizim yolumuz hayanadir 1924 Turk aleminde medeni meseleler 1924 Turk tatar xalqlarinin texiresalinmaz medeni ehtiyaclari 1925 Elmden ve tarixden Yeni turk elifbasinin mudafiesinde 1927 Oktyabr inqilabi ve yeni elifba 1927 Iki medeniyyet 1929 Namus 1929 MenbeBrian C Collins Historical dictionary of Azerbaijan USA Scarecrow Press 1999 Kratkaya biografiya Agamali Ogly Samed Agi biografija ru Azerbaycan Respublikasinin yaranma tarixi 2010 04 06 at the Wayback Machine