Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arami dilləri, həmçinin aram dili və ya aramey dili (Arāmāyā; : 𐤀𐤓𐤌𐤉𐤀; imperiya aramicəsi: 𐡀𐡓𐡌𐡉𐡀; iudeoaramey אַרָמָיָא, : ܐܪܡܝܐ) —— sami dilləri tərkibində qrup (mərkəzi qol). Qədim dövrlərdə imperator aramicəsi Yaxın Şərqin böyük bir hissəsində "lingua franca" kimi xidmət edirdi. Eramızın VII əsrində arami dilinin yerini ərəb dili aldı.
| Arami dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | ארמית (Arāmît) ܐܪܡܝܐ (Ārāmāyâ) |
| Ölkələr | Türkiyə, Suriya, İraq, İran, Livan, İsrail |
| Region | Yaxın Şərq |
| Danışanların ümumi sayı | 2,2 milyon |
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
|
| |
| Yazı | latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | аре 052 |
| Linguasphere | 12-AAA |
| Glottolog | aram1259 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Arami dilinin tarixi qədim, orta və yeni arami dövrlərinə ayrılır (alman alimi K. Bayerin təsnifatı).Qədim arami dövrü e.ə. II minilliyin sonu – I minilliyin əvvəlindən başlayır. Dövrümüzə qədər gəlib çatan ən qədim nümunələri e.ə. IX–VII əsrlərə aid epiqrafik abidələrdir. Müxtəlif mərhələlərdə Aşşur (e.ə VII əsr) və Babilistan (e.ə. VII–VI əsrlər), Əhəməni (e.ə. VI–IV əsrlər) dövlətlərinin rəsmi dili olmuşdur. Ellin və Roma mərhələlərinin (e.ə. III əsr–eramızın I əsri) yazılı arami dili də qədim arami dövrünə aid edilir. Bu dövrün ən mühüm abidələri Əhdi-ətiqin arami mətnləri və Kumran arami yazılarıdır. Orta arami dövrü eramızın II əsrindən I minilliyin sonlarına qədər davam etmişdir. Bu mərhələdə ədəbi arami dili formalaşmışdır. İslam dininin yayılması ilə ərəb dili tədricən arami dilini sıxışdırıb aradan çıxarmışdır. Yazılı orta arami dilində 22 işarədən istifadə edilsə də, kursivlər müxtəlif olmuşdur. Yeni arami dövrü eramızın 2-ci minilliyindən başlayır. Müasir arami dilində Suriyada (Dəməşqdən şm.-ş.-də yerləşən üç kənddə), Kiçik Asiyanın cənub-şərqində, İraqın şimalında, İranın şimal-qərbində, Ermənistanın şərqində və Azərbaycanda kiçik etnik qruplar danışırlar. Dilçilik baxımından qərb (Suriyada 3 dil) və şərq (dillərin sayı məlum deyil) qollarına ayrılır. Tipoloji baxımdan arami dili qədim mərkəzi sami dillərinə yaxındır. Qədim Arami dilində 27-yə qədər samit fonem olmuşdur və onların sayı tədricən 22-yə enmişdir. Arami dili nominativ quruluşa malikdir (sözlərin ardıcıllığı qədim arami dilində: "predikat + subyekt +obyekt"; sonrakı mərhələlərdə: "subyekt + predikat + obyekt"). Əhdi-cədidə görə arami dili İsa Məsihin ana dili olmuşdur.
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 589. ISBN .
- Mustafa ağa Şuxi. Divan. genderi.org (az.). Bakı: Nurlan. 2011. səh. 3. 2020-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-10.
- Иврит дили // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 369.
- "Azər Allahı, Onun müqəddəs Dili, Dini və Eli". Teref.az (az.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arami dilleri hemcinin aram dili ve ya aramey dili Aramaya 𐤀𐤓𐤌𐤉𐤀 imperiya aramicesi 𐡀𐡓𐡌𐡉𐡀 iudeoaramey א ר מ י א ܐܪܡܝܐ sami dilleri terkibinde qrup merkezi qol Qedim dovrlerde imperator aramicesi Yaxin Serqin boyuk bir hissesinde lingua franca kimi xidmet edirdi Eramizin VII esrinde arami dilinin yerini ereb dili aldi Arami diliOrijinal adi ארמית Aramit ܐܪܡܝܐ Aramaya Olkeler Turkiye Suriya Iraq Iran Livan IsrailRegion Yaxin SerqDanisanlarin umumi sayi 2 2 milyonTesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriSami dilleri dd Yazi latin elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 are 052Linguasphere 12 AAAGlottolog aram1259 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiArami dilinin tarixi qedim orta ve yeni arami dovrlerine ayrilir alman alimi K Bayerin tesnifati Qedim arami dovru e e II minilliyin sonu I minilliyin evvelinden baslayir Dovrumuze qeder gelib catan en qedim numuneleri e e IX VII esrlere aid epiqrafik abidelerdir Muxtelif merhelelerde Assur e e VII esr ve Babilistan e e VII VI esrler Ehemeni e e VI IV esrler dovletlerinin resmi dili olmusdur Ellin ve Roma merhelelerinin e e III esr eramizin I esri yazili arami dili de qedim arami dovrune aid edilir Bu dovrun en muhum abideleri Ehdi etiqin arami metnleri ve Kumran arami yazilaridir Orta arami dovru eramizin II esrinden I minilliyin sonlarina qeder davam etmisdir Bu merhelede edebi arami dili formalasmisdir Islam dininin yayilmasi ile ereb dili tedricen arami dilini sixisdirib aradan cixarmisdir Yazili orta arami dilinde 22 isareden istifade edilse de kursivler muxtelif olmusdur Yeni arami dovru eramizin 2 ci minilliyinden baslayir Muasir arami dilinde Suriyada Demesqden sm s de yerlesen uc kendde Kicik Asiyanin cenub serqinde Iraqin simalinda Iranin simal qerbinde Ermenistanin serqinde ve Azerbaycanda kicik etnik qruplar danisirlar Dilcilik baximindan qerb Suriyada 3 dil ve serq dillerin sayi melum deyil qollarina ayrilir Tipoloji baximdan arami dili qedim merkezi sami dillerine yaxindir Qedim Arami dilinde 27 ye qeder samit fonem olmusdur ve onlarin sayi tedricen 22 ye enmisdir Arami dili nominativ qurulusa malikdir sozlerin ardicilligi qedim arami dilinde predikat subyekt obyekt sonraki merhelelerde subyekt predikat obyekt Ehdi cedide gore arami dili Isa Mesihin ana dili olmusdur IstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 589 ISBN 978 9952 441 02 4 Mustafa aga Suxi Divan genderi org az Baki Nurlan 2011 seh 3 2020 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 10 Ivrit dili Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә IV ҹild Eldәҝәz Itabira Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1980 S 369 Azer Allahi Onun muqeddes Dili Dini ve Eli Teref az az