fbpx
Wikipedia

Antimaddə

Avqust 12, 2021

Antimaddə - antizərrəciklərdən ibarət materiya. Antimaddə maddənin tərs qarşılığıdır. Antimaddə üçün aşağıdakı müddəalar doğrudur:

  • Antimaddə atomlarının nüvəsini antiproton və antineytronlar, örtüyünü isə pozitronlar təşkil edir.
  • Antizərrəciklər ilə zərrəciklər eyni fiziki qanunlara tabe olduğundan nüvə qüvvələri antinüvənin dayanıqlığını, elektromaqnit və mübadilə qüvvələri isə antimaddə atom və molekullarının pozitron örtüyünün dayanıqlığını təmin edir.
  • Nəzəriyyədə antimaddədən ibarət dünya antidünya adlanır.
  • Hesab edilir ki, antidünya mövcüd olarsa və yaşadığımız dünya ilə rastlaşarsa annihilyasiya edilər və külli miqdarda enerji ayrılar.

Tarixi

1928

Antimaddənin kəşfi gənc bir fizik olan Pol Dirakın adı ilə bağlıdır.

 
Elektron və pozitron arasında qamma şüalanması

20-ci əsrin əvvəllərində iki mühüm nəzəriyyə, kvant mexanikası və nisbilik nəzəriyyəsi fizikanın əsaslarını sarsıtdı. 1905-ci ildə Albert Eynşteynin xüsusi nisbi nəzəriyyəsi məkan - zaman və kütlə - enerji arasındakı əlaqəni izah etdi. Təcrübələr göstərdi ki, işıq bəzən dalğalar, bəzən isə kiçik hissəcik cərəyanları kimi davranır. Maks Plankın nəzəriyyəsinə görə işıq dalğaları " kuanta " adlanan kiçik paketlərdə yayılmışdır ki, bu da həm işıq, həm də hissəciklərin yayılması demək idi.

1920-ci illərdə fiziklər eyni konsepsiyanı atomlara və onların komponentlərinə tətbiq etməyə çalışdılar. 1920-ci illərin sonlarında Erwin Şredinger və Werner Heisenberg yeni kvant nəzəriyyəsini kəşf etdilər. Yeganə problem nəzəriyyənin nisbilik nəzəriyyəsinə tətbiq edilməməsi idi, yəni yalnız yavaş sürətdə olan hissəciklərə aiddir və işıq sürətinə yaxın hərəkət edənlər üçün işləmir.

1928-ci ildə Paul Dirac problemi həll etdi. Elektron davranışı təsvir etmək üçün xüsusi nisbi və kvant nəzəriyyəsini birləşdirən bir tənlik yazdı. Diracın tənliyi ona 1933-cü ildə fizika üzrə Nobel mükafatı gətirdi və bu da başqa bir problem yaratdı: x 2 = 4 (x = -2, x = 2) tənliyinin iki həlli ilə olduğu kimi, Dirac tənliklərindən biri müsbət enerji, digəri isə mənfi enerji idi.Elektronların iki həlli var idi. Lakin klassik fizikaya görə, bir hissəciyin enerjisi hər zaman müsbət say olmalıdır.

Dirac izah etdi ki, bu, hər bir hissəcikdə tam eyni, lakin şarjın əksinə olan bir əks hissə olacaqdır. Məsələn, hər cəhətdən eyni, lakin müsbət yükü olan elektron üçün əks elektron olmalıdır. Nobel konfransında tamamilə yeni bir antimateriya aləminin varlığını düşündü.

1930

1930-cu ildə əsrarəngiz anti-hissəciklərin ovu başladı. Həmin əsrin əvvəlində, 1936 Fizika Nobel Mükafatı Victor Hess, yüksək enerjili hissəciklərin bir qaynağını tapdı: kosmik şüalar . Kosmik şüalar kosmosdan gələn çox yüksək enerji hissəcikləridir. Yer atmosferinə vurduqları zaman, az enerjili hissəciklərdən ibarət böyük bir yağış meydana gətirirlər ki, bu da fiziklər üçün çox faydalı olduğunu sübut etdi.

1932-ci ildə Carl Anderson və CalTech'in bir gənc professoru, kosmik hissəciklərin göy gurultusu üzərində işləyərkən elektronla eyni kütlədə olan müsbət yüklü hissəciyin izini gördü. Bir illik iş və araşdırmalardan sonra izlərin həqiqətən elektronlara qarşı olduğunu və onların hər birinin kosmik şüaların təsiri altında bir elektron istehsal etdiyini qərara aldı. Qarşı elektronları müsbət yükləndiklərinə görə " pozitron " adlandırdı. Tezliklə 1936-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatını gətirən Occhialini və Blackett tərəfindən gəldi və Diracın proqnozu təsdiq edildi.

Uzun illər kosmik şüalar yüksək enerjili hissəciklərin yeganə mənbəyi olaraq qaldı. Kəşflərin axını dayanmadı, amma fiziklər gözlənilən antihissəciyin, əks protonun tapılması üçün 22 il gözləməli oldular .

1954

Əks proton tədqiqatı 1940-1950-ci illərdə, laboratoriya təcrübələri indiyə qədər ən yüksək səviyyəyə çatdıqda artdı.

 
Elektron və pozitron birləşərək iki foton yaradır

1930-cu ildə, 1939 Nobel Fizika Mükafatı sahibi Ernest Orlando Lourence " siklotron " deyilən proton kimi bir hissəciyi onlarla MeV enerjiyə çıxardan hissəcik sürətləndiricini icad etdi. Dərhal dərhal sonra, əks protonu tapmağa sərf olunan səy sayəsində sürətləndiricilərin dövrü başladı. Və nüvə fizikası yeni bir elm sahəsi olaraq doğuldu.

1954-cü ildə Berklidə Lourens Betatron maşınını kəşf etdi. Betatron, əks proton istehsal etmək üçün ən uyğun səth olan 6,2 GeV bir enerji ilə 2 elektronu toqquşdurmağı bacarırdı. Eyni zamanda, Emilio Segre başda olmaqla başqa bir fizik qrupu, əks protonları aşkar etmək üçün yeni bir maşın hazırladılar.

1955-ci ilin oktyabrında New York Times qəzetinin ön səhifəsində böyük bir xəbər gəldi: " Yeni Atom Hissəsi tapıldı, Mənfi Proton! " Qarşı çıxan protonun kəşfi ilə Segre və onun komandası (O. Chamberlain, C. Wiengand və T. Ypsilantis) təbiətin təməl simmetriyalarından birini: materiya və antimaterianı sübut etməkdə müvəffəq oldular.

Segre və Chamberlain, 1959-cu ildə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görüldülər . Yalnız bir il sonra Betatronda işləyən ikinci qrup (B. Cork, O. Piccione, W. Wenzel və G. Lambertson) əks neytron tapdıqlarını açıqladılar.

Bu vaxta qədər, atomu meydana gətirən hər üç hissəciyin bir-birinə qarşı olan hissəciklər olduğu bilinirdi. Yəni, hissəciklər atomda bir-birinə bağlı olduqda1 965-ci ildə maddənin ən kiçik tərkib hissəsi, əks deuteriumun (ağır hidrogen) bir əks proton və qarşı bir neytron meydana gətirdiyi (deuteriumun bir proton və bir neytrondan ibarət olduğu kimi) əmələ gəldi gəldi. Hədəf eyni vaxtda iki komanda tərəfindən vuruldu: biri Antonino Zichichi başçılıq etdiyi CERN- də Proton Synchrotron istifadə edərək, digəri isə Leon Max Lederman başçılıq etdiyi Nyu Yorkdakı Brookhaven Milli Laboratoriyasının Alternativ Gradient Synchrotron ( AGS ) sürətləndiricisini istifadə edərək.

1995

Qarşı nüvə yaratdıqdan sonra sual, əks elektronların əks materiya meydana gətirməsi üçün əks nüvə ilə bağlantı qura bilərmi?

Cavab olduqca gec , CERN-in bənzərsiz Aşağı Enerji Sayğacı Proton Dairəsi (LEAR) adlı çox xüsusi bir maşın sayəsində gəldi. Sürətləndiricilərdən fərqli olaraq, LEAR həqiqətən əks protonları yavaşlatdı. Bundan sonra fiziklər, əks elektron olan bir pozitronu əks protona qoşaraq əsl əks hidrogen, əsl antimaddə atomu meydana gətirməyə çalışdılar.

1995-ci ilin sonlarına yaxın bu cür ilk əks atomları CERN-də Alman və İtalyan fiziklərindən ibarət bir qrup əldə etdi. Yalnız 9 əks atomun istehsalına qarşı xəbər bütün dünyada qəzetlərin ön səhifəsində olmaq üçün kifayət qədər həyəcanlı idi.

Uğur, hidrogen atomlarına qarşı çıxmağın, hidrogenin əks tarixin araşdırmasında elm tarixində oynadığı rola bənzər bir rol oynaya biləcəyini söyləyirdi. Hidrogen kainatımızın dörddə birini təşkil edir və kainat haqqında bildiyimiz bir çox şey adi hidrogen üzərində aparılan tədqiqatlar nəticəsində əldə edilmişdir.

Ancaq bir sual qalırdı: əks hidrogen adi hidrogen kimi hərəkət edirmi? Bu suala cavab vermək üçün CERN yeni bir eksperimental qurma qərarı verdi: əks proton gecikdiricisi.

Sürətləndiricilərin dövrü

Aparıcı maşınlar

Ernest Lourensin siklotron icadından sonra məlum oldu ki, sürətləndiricilər fiziklərin maddə quruluşuna dərindən getməsinin ən yaxşı yolu idi.

Bundan dərhal sonra ABŞ yolu göstərdi. Bu cür maşınlar hər hansı bir Avropa ölkəsi üçün bunu tək etmək çox böyük və bahalı idi. Lakin 1954-cü ildə Avropa fizikləri Cenevrədə mərkəzi bir laboratoriya qurmaq qərarına gəldilər və beləliklə CERN təsis edildi. O vaxtdan bəri, CERN yüksək enerji fizikasında texniki və elmi inkişaflarda aparıcı rol oynamışdır.

Proton və elektronları onlarla MeV enerjisinə qədər sürətləndirən ilk tək maqnitli siklotronlar və betatronlardan sonra iki çevrə şəklində olan hissəcikləri GeV enerjiyə sürətləndirə bilən sinxrotronlar hazırlanmışdır. 1950-ci illərdən başlayaraq maşınlar yeni fokus üsulları ilə 30 GeV-lik istehsal edildi.

1970-ci illərin əvvəllərinə qədər maddənin quruluşunu araşdırmaqda bir neçə mühüm addım atıldı. Olan yeni hissəciklərin sayı uçqun kimi artdı.

Toqquşdurucular

Böyük sürətləndiricilər macərasının başlamasından dərhal sonra fiziklər başa düşdülər ki, sürətlənmiş hissəcik şüası sabit bir hədəfə dəyəndə enerjinin çox hissəsi hədəf hissəsinin geri qaytarılmasına sərf olunur və hissəciklərin araşdırılması və hissəciklərin qarşılıqlı araşdırması üçün orijinal məqsəd üçün cüzi bir faiz qalır. Bunun əvəzinə iki dəst hissəcik bir-biri ilə baş-başa vurulsaydı, geri çəkilmə üçün heç bir enerji boşa çıxmazdı və bütün enerji təcrübədə qalacaqdı.

Digər laboratoriyalar diqqəti elektronların toqquşmasına yönəldir, CERN isə protonlar üzərində işləyirdi. İdeya protonların PS-dən alınması, sürətlənərək yeni bir maşının iki bağlı dairəsində toqquşması idi. Yeni maşın The 31 + 31 GeV Intersecting Storage Rings adlanırdı və bir çox texnoloji çətinliklərdən sonra 1971-ci ildə ilk proton-proton toqquşması baş verdi.

Eyni zamanda, hissəciklər detektorları yeni inkişafları göstərirdilər və köhnə qabarcaq kamerası daha böyük və daha böyük qarşılıqlı təsir göstərən daha sürətli və daha texnoloji cihazlarla əvəz olundu. Ancaq əsas inkişaflardan biri yalnız 1980-ci illərdə baş verdi: effektiv soyutma üsulları, əks maddənin oyuna girməsinə imkan verdi və dərhal oyuna üstünlük verdi.

Antimaddə təbiətdə

Əlbəttə ki, sürətləndirmə və ya yavaşlama antimateriya üzərində işləməyin yeganə yolu deyil. Qarşı olan maddə xarici məkanın hər bir yerində tapıla bilər. Dirak özü əvvəlcə astronomik miqyasda antimaterin varlığı barədə düşünmüşdü. Lakin onun teoremi, pozitron, əks proton və əks neytronun kəşfindən dərhal sonra; orijinal fərziyyə, əks ulduzlara, əks qalaktikalara və hətta bir əleyhinə olan bir kainatın əleyhinə olan planetlərin mövcudluğu haqqında başladı.

1950-ci illərin sonlarına doğru, qalaktikamızdakı antimateriyanın miqdarı yüz milyondan az bir səhv ilə hesablandı. Qarşı olan maddənin kainatda, yəni adi maddə ilə əlaqəsi olmayan bir sistemdə təcrid olunmuş bir sistem olsaydı, yerdəki heç bir müşahidə onun düzgünlüyünü ayırd edə bilməzdi.

Beləliklə, gözlə görünən bir şey olmasa da, qalaktikadan kənarda qarşı çıxan maddələrin olma ehtimalı tamamilə aydın idi. Sonrakı illərdə, kainatda maddə kimi bir-birinə zidd olan maddənin olması fikri sadə simmetriya prinsipləri ilə idarə edilmişdir

Ancaq bu günlərin güclü inancına görə maddənin prioriteti olan vahid bir kainat var. Deyilə bilər, amma təbii bir antimateriya, məsələn, əks kainatdan olan bir nüvə bizə çatmağa çalışsa, Yer atmosferindəki bir nüvə ilə birlikdə məhv olar və bunu heç vaxt müşahidə edə bilmərik.

20 ildən çoxdur ki, alimlər bu tədqiqat üçün alətləri (əvvəlcə balonları indi peyklər) atmosferdən dağıtma problemini aradan qaldırmaq üçün mümkün qədər yüksək səviyyədə tutmağa çalışırlar, lakin belə bir səy bahalı və çətindir. İndi təcrübələrin peyklərdə aparılması planlaşdırılır. Məsələn, 1998-ci ildə Alpha Maqnetik Spektrometr ( AMS ), yüksək enerji hissəcikləri detektoru, Kəşf Kosmik Shuttle’də 10 günlük bir missiya üçün uçdu və yaxın illərdə Beynəlxalq Kosmik Stansiya qurmaq üçün yenidən dizayn edildi və modernləşdirildi. Yer atmosferinin üstündəki orbitdə məqsədlərindən biri hər hansı bir kosmik antimateriya yaratmaqdır.

Amerika Astronomiya Cəmiyyətinin son araşdırmasına görə, əks maddələr fırtınalarda meydana gəlir. Təsadüfən Fermi kosmik teleskopu ilə aparılan müşahidələr antimateriyanın ilk dəfə təbii olaraq yarana biləcəyini ortaya qoydu.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. 11 Jan 2011 - Antimatter caught streaming from thunderstorms on Earth


Avqust 12, 2021
antimaddə, antizərrəciklərdən, ibarət, materiya, maddənin, tərs, qarşılığıdır, üçün, aşağıdakı, müddəalar, doğrudur, atomlarının, nüvəsini, antiproton, antineytronlar, örtüyünü, isə, pozitronlar, təşkil, edir, antizərrəciklər, ilə, zərrəciklər, eyni, fiziki, q. Antimadde antizerreciklerden ibaret materiya Antimadde maddenin ters qarsiligidir Antimadde ucun asagidaki muddealar dogrudur Antimadde atomlarinin nuvesini antiproton ve antineytronlar ortuyunu ise pozitronlar teskil edir Antizerrecikler ile zerrecikler eyni fiziki qanunlara tabe oldugundan nuve quvveleri antinuvenin dayaniqligini elektromaqnit ve mubadile quvveleri ise antimadde atom ve molekullarinin pozitron ortuyunun dayaniqligini temin edir Nezeriyyede antimaddeden ibaret dunya antidunya adlanir Hesab edilir ki antidunya movcud olarsa ve yasadigimiz dunya ile rastlasarsa annihilyasiya ediler ve kulli miqdarda enerji ayrilar Mundericat 1 Tarixi 1 1 1928 1 2 1930 1 3 1954 1 4 1995 2 Suretlendiricilerin dovru 2 1 Aparici masinlar 2 2 Toqqusdurucular 3 Antimadde tebietde 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarTarixi Redakte1928 Redakte Antimaddenin kesfi genc bir fizik olan Pol Dirakin adi ile baglidir Elektron ve pozitron arasinda qamma sualanmasi 20 ci esrin evvellerinde iki muhum nezeriyye kvant mexanikasi ve nisbilik nezeriyyesi fizikanin esaslarini sarsitdi 1905 ci ilde Albert Eynsteynin xususi nisbi nezeriyyesi mekan zaman ve kutle enerji arasindaki elaqeni izah etdi Tecrubeler gosterdi ki isiq bezen dalgalar bezen ise kicik hissecik cereyanlari kimi davranir Maks Plankin nezeriyyesine gore isiq dalgalari kuanta adlanan kicik paketlerde yayilmisdir ki bu da hem isiq hem de hisseciklerin yayilmasi demek idi 1920 ci illerde fizikler eyni konsepsiyani atomlara ve onlarin komponentlerine tetbiq etmeye calisdilar 1920 ci illerin sonlarinda Erwin Sredinger ve Werner Heisenberg yeni kvant nezeriyyesini kesf etdiler Yegane problem nezeriyyenin nisbilik nezeriyyesine tetbiq edilmemesi idi yeni yalniz yavas suretde olan hisseciklere aiddir ve isiq suretine yaxin hereket edenler ucun islemir 1928 ci ilde Paul Dirac problemi hell etdi Elektron davranisi tesvir etmek ucun xususi nisbi ve kvant nezeriyyesini birlesdiren bir tenlik yazdi Diracin tenliyi ona 1933 cu ilde fizika uzre Nobel mukafati getirdi ve bu da basqa bir problem yaratdi x 2 4 x 2 x 2 tenliyinin iki helli ile oldugu kimi Dirac tenliklerinden biri musbet enerji digeri ise menfi enerji idi Elektronlarin iki helli var idi Lakin klassik fizikaya gore bir hisseciyin enerjisi her zaman musbet say olmalidir Dirac izah etdi ki bu her bir hissecikde tam eyni lakin sarjin eksine olan bir eks hisse olacaqdir Meselen her cehetden eyni lakin musbet yuku olan elektron ucun eks elektron olmalidir Nobel konfransinda tamamile yeni bir antimateriya aleminin varligini dusundu 1930 Redakte 1930 cu ilde esrarengiz anti hisseciklerin ovu basladi Hemin esrin evvelinde 1936 Fizika Nobel Mukafati Victor Hess yuksek enerjili hisseciklerin bir qaynagini tapdi kosmik sualar Kosmik sualar kosmosdan gelen cox yuksek enerji hissecikleridir Yer atmosferine vurduqlari zaman az enerjili hisseciklerden ibaret boyuk bir yagis meydana getirirler ki bu da fizikler ucun cox faydali oldugunu subut etdi 1932 ci ilde Carl Anderson ve CalTech in bir genc professoru kosmik hisseciklerin goy gurultusu uzerinde isleyerken elektronla eyni kutlede olan musbet yuklu hisseciyin izini gordu Bir illik is ve arasdirmalardan sonra izlerin heqiqeten elektronlara qarsi oldugunu ve onlarin her birinin kosmik sualarin tesiri altinda bir elektron istehsal etdiyini qerara aldi Qarsi elektronlari musbet yuklendiklerine gore pozitron adlandirdi Tezlikle 1936 ci ilde fizika uzre Nobel mukafatini getiren Occhialini ve Blackett terefinden geldi ve Diracin proqnozu tesdiq edildi Uzun iller kosmik sualar yuksek enerjili hisseciklerin yegane menbeyi olaraq qaldi Kesflerin axini dayanmadi amma fizikler gozlenilen antihisseciyin eks protonun tapilmasi ucun 22 il gozlemeli oldular 1954 Redakte Eks proton tedqiqati 1940 1950 ci illerde laboratoriya tecrubeleri indiye qeder en yuksek seviyyeye catdiqda artdi Elektron ve pozitron birleserek iki foton yaradir 1930 cu ilde 1939 Nobel Fizika Mukafati sahibi Ernest Orlando Lourence siklotron deyilen proton kimi bir hisseciyi onlarla MeV enerjiye cixardan hissecik suretlendiricini icad etdi Derhal derhal sonra eks protonu tapmaga serf olunan sey sayesinde suretlendiricilerin dovru basladi Ve nuve fizikasi yeni bir elm sahesi olaraq doguldu 1954 cu ilde Berklide Lourens Betatron masinini kesf etdi Betatron eks proton istehsal etmek ucun en uygun seth olan 6 2 GeV bir enerji ile 2 elektronu toqqusdurmagi bacarirdi Eyni zamanda Emilio Segre basda olmaqla basqa bir fizik qrupu eks protonlari askar etmek ucun yeni bir masin hazirladilar 1955 ci ilin oktyabrinda New York Times qezetinin on sehifesinde boyuk bir xeber geldi Yeni Atom Hissesi tapildi Menfi Proton Qarsi cixan protonun kesfi ile Segre ve onun komandasi O Chamberlain C Wiengand ve T Ypsilantis tebietin temel simmetriyalarindan birini materiya ve antimateriani subut etmekde muveffeq oldular Segre ve Chamberlain 1959 cu ilde fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulduler Yalniz bir il sonra Betatronda isleyen ikinci qrup B Cork O Piccione W Wenzel ve G Lambertson eks neytron tapdiqlarini aciqladilar Bu vaxta qeder atomu meydana getiren her uc hisseciyin bir birine qarsi olan hissecikler oldugu bilinirdi Yeni hissecikler atomda bir birine bagli olduqda1 965 ci ilde maddenin en kicik terkib hissesi eks deuteriumun agir hidrogen bir eks proton ve qarsi bir neytron meydana getirdiyi deuteriumun bir proton ve bir neytrondan ibaret oldugu kimi emele geldi geldi Hedef eyni vaxtda iki komanda terefinden vuruldu biri Antonino Zichichi basciliq etdiyi CERN de Proton Synchrotron istifade ederek digeri ise Leon Max Lederman basciliq etdiyi Nyu Yorkdaki Brookhaven Milli Laboratoriyasinin Alternativ Gradient Synchrotron AGS suretlendiricisini istifade ederek 1995 Redakte Qarsi nuve yaratdiqdan sonra sual eks elektronlarin eks materiya meydana getirmesi ucun eks nuve ile baglanti qura bilermi Cavab olduqca gec CERN in benzersiz Asagi Enerji Saygaci Proton Dairesi LEAR adli cox xususi bir masin sayesinde geldi Suretlendiricilerden ferqli olaraq LEAR heqiqeten eks protonlari yavaslatdi Bundan sonra fizikler eks elektron olan bir pozitronu eks protona qosaraq esl eks hidrogen esl antimadde atomu meydana getirmeye calisdilar 1995 ci ilin sonlarina yaxin bu cur ilk eks atomlari CERN de Alman ve Italyan fiziklerinden ibaret bir qrup elde etdi Yalniz 9 eks atomun istehsalina qarsi xeber butun dunyada qezetlerin on sehifesinde olmaq ucun kifayet qeder heyecanli idi Ugur hidrogen atomlarina qarsi cixmagin hidrogenin eks tarixin arasdirmasinda elm tarixinde oynadigi rola benzer bir rol oynaya bileceyini soyleyirdi Hidrogen kainatimizin dordde birini teskil edir ve kainat haqqinda bildiyimiz bir cox sey adi hidrogen uzerinde aparilan tedqiqatlar neticesinde elde edilmisdir Ancaq bir sual qalirdi eks hidrogen adi hidrogen kimi hereket edirmi Bu suala cavab vermek ucun CERN yeni bir eksperimental qurma qerari verdi eks proton gecikdiricisi Suretlendiricilerin dovru RedakteAparici masinlar Redakte Ernest Lourensin siklotron icadindan sonra melum oldu ki suretlendiriciler fiziklerin madde qurulusuna derinden getmesinin en yaxsi yolu idi Bundan derhal sonra ABS yolu gosterdi Bu cur masinlar her hansi bir Avropa olkesi ucun bunu tek etmek cox boyuk ve bahali idi Lakin 1954 cu ilde Avropa fizikleri Cenevrede merkezi bir laboratoriya qurmaq qerarina geldiler ve belelikle CERN tesis edildi O vaxtdan beri CERN yuksek enerji fizikasinda texniki ve elmi inkisaflarda aparici rol oynamisdir Proton ve elektronlari onlarla MeV enerjisine qeder suretlendiren ilk tek maqnitli siklotronlar ve betatronlardan sonra iki cevre seklinde olan hissecikleri GeV enerjiye suretlendire bilen sinxrotronlar hazirlanmisdir 1950 ci illerden baslayaraq masinlar yeni fokus usullari ile 30 GeV lik istehsal edildi 1970 ci illerin evvellerine qeder maddenin qurulusunu arasdirmaqda bir nece muhum addim atildi Olan yeni hisseciklerin sayi ucqun kimi artdi Toqqusdurucular Redakte Boyuk suretlendiriciler macerasinin baslamasindan derhal sonra fizikler basa dusduler ki suretlenmis hissecik suasi sabit bir hedefe deyende enerjinin cox hissesi hedef hissesinin geri qaytarilmasina serf olunur ve hisseciklerin arasdirilmasi ve hisseciklerin qarsiliqli arasdirmasi ucun orijinal meqsed ucun cuzi bir faiz qalir Bunun evezine iki dest hissecik bir biri ile bas basa vurulsaydi geri cekilme ucun hec bir enerji bosa cixmazdi ve butun enerji tecrubede qalacaqdi Diger laboratoriyalar diqqeti elektronlarin toqqusmasina yoneldir CERN ise protonlar uzerinde isleyirdi Ideya protonlarin PS den alinmasi suretlenerek yeni bir masinin iki bagli dairesinde toqqusmasi idi Yeni masin The 31 31 GeV Intersecting Storage Rings adlanirdi ve bir cox texnoloji cetinliklerden sonra 1971 ci ilde ilk proton proton toqqusmasi bas verdi Eyni zamanda hissecikler detektorlari yeni inkisaflari gosterirdiler ve kohne qabarcaq kamerasi daha boyuk ve daha boyuk qarsiliqli tesir gosteren daha suretli ve daha texnoloji cihazlarla evez olundu Ancaq esas inkisaflardan biri yalniz 1980 ci illerde bas verdi effektiv soyutma usullari eks maddenin oyuna girmesine imkan verdi ve derhal oyuna ustunluk verdi Antimadde tebietde RedakteElbette ki suretlendirme ve ya yavaslama antimateriya uzerinde islemeyin yegane yolu deyil Qarsi olan madde xarici mekanin her bir yerinde tapila biler Dirak ozu evvelce astronomik miqyasda antimaterin varligi barede dusunmusdu Lakin onun teoremi pozitron eks proton ve eks neytronun kesfinden derhal sonra orijinal ferziyye eks ulduzlara eks qalaktikalara ve hetta bir eleyhine olan bir kainatin eleyhine olan planetlerin movcudlugu haqqinda basladi 1950 ci illerin sonlarina dogru qalaktikamizdaki antimateriyanin miqdari yuz milyondan az bir sehv ile hesablandi Qarsi olan maddenin kainatda yeni adi madde ile elaqesi olmayan bir sistemde tecrid olunmus bir sistem olsaydi yerdeki hec bir musahide onun duzgunluyunu ayird ede bilmezdi Belelikle gozle gorunen bir sey olmasa da qalaktikadan kenarda qarsi cixan maddelerin olma ehtimali tamamile aydin idi Sonraki illerde kainatda madde kimi bir birine zidd olan maddenin olmasi fikri sade simmetriya prinsipleri ile idare edilmisdirAncaq bu gunlerin guclu inancina gore maddenin prioriteti olan vahid bir kainat var Deyile biler amma tebii bir antimateriya meselen eks kainatdan olan bir nuve bize catmaga calissa Yer atmosferindeki bir nuve ile birlikde mehv olar ve bunu hec vaxt musahide ede bilmerik 20 ilden coxdur ki alimler bu tedqiqat ucun aletleri evvelce balonlari indi peykler atmosferden dagitma problemini aradan qaldirmaq ucun mumkun qeder yuksek seviyyede tutmaga calisirlar lakin bele bir sey bahali ve cetindir Indi tecrubelerin peyklerde aparilmasi planlasdirilir Meselen 1998 ci ilde Alpha Maqnetik Spektrometr AMS yuksek enerji hissecikleri detektoru Kesf Kosmik Shuttle de 10 gunluk bir missiya ucun ucdu ve yaxin illerde Beynelxalq Kosmik Stansiya qurmaq ucun yeniden dizayn edildi ve modernlesdirildi Yer atmosferinin ustundeki orbitde meqsedlerinden biri her hansi bir kosmik antimateriya yaratmaqdir Amerika Astronomiya Cemiyyetinin son arasdirmasina gore eks maddeler firtinalarda meydana gelir Tesadufen Fermi kosmik teleskopu ile aparilan musahideler antimateriyanin ilk defe tebii olaraq yarana bileceyini ortaya qoydu 1 Hemcinin bax RedakteMateriya Pozitron CERN Pozitronun kesfiIstinadlar Redakte 11 Jan 2011 Antimatter caught streaming from thunderstorms on EarthMenbe https az wikipedia org w index php title Antimadde amp oldid 5367078, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.