Verner Karl Heyzenberq (alm.Werner Heisenberg, 5 dekabr1901, Vürzburq – 1 fevral1976, Münhen) – görkəmli alman fiziki, matrikskvant mexanikasının yaradıcısı, 1932-ci il fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı. 1976-cı ildə xərçəng xəstəliyindən vəfat etmişdir.
Verner Heyzenberq 1901-ci ildə Vürzburqda, Bizans tarixi professoru Avqust Heyzenberqin ailəsində anadan olmuşdur. Fizikanı Münhendə Zommerfildin rəhbərliyi altında öyrənmişdir. Universiteti cəmi üç ilə bitirmişdir. "Maye axınlarının stabilliyi və turbulentliyi" mövzüsunda dissertasiya müdafiə edir. 1924-cü ildə Göttingendə Maks Bornun assistenti işləyir. Bir müddət isə, Kopenhagendə Nils Borun yanında çalışır. Növbəti illərdə Maks Born və Paskual Yordanla birlikdə kvant mexanikasının ilk variantı olan matriks mexanikasının əsasını qoyur. 1927-ci ildə, cəmi 26 yaşında Leypsiq universitetinin professoru təyin olunur. 1932-ci ildə isə, fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. 1942-45-ci illərdə Kayzer Vilhelm adına fizika institutuna rəhbərlik edir və Berlin universitetində dərs deyir. Məhz Berlində olarkən 3-cü Reyxin Silahlı Qüvvələr İdarəsinin uran layihəsində iştirak edir. 1945-46-ci illərdə İngiltərədə saxlanıldıqdan sonra Almaniyaya qayıdır və Münhendə Maks Plank adına fizika institutunun direktoru təyin edilir.
Dahi fizik 1936-cı ildə Elizabet Şumaxerlə evlənir və yeddi övlad atası olur. Oğullarından biri- Martin Heyzenberq genetika üzrə professor vəzifəsində çalışır.
Elmi nailiyyətləri
Heyzenberq (1926)
Heyzenberq fizika elminin XX əsr inkişaf istiqamətini müəyyənləşdirmiş alimlər sırasında durur. Heyzenberq kvant mexanikasının müəlliflərindən biridir. Bundan əlavə, o, nüvə fizikası (elmə izospin anlayışını daxil etmişdir) və elementar hissəciklər fizikasına da əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Nüvədə nuklonların qarşılıqlı əlaqəsinin mübadilə xarakterini müəyyən etməklə atomun quruluşu nəzəriyyəsini daha da təkmilləşdirmişdir. Heyzenberq həmçinin relyavistik kvant mexanikası və sahənin vahid, qeyri-xətti nəzəriyyəsini də işləmişdir.
1925-ci ildə Nils Borla birgə kvant mexanikasının ilk variantı olan matriks mexanikasını işləmişdir. Bu mexanika sadə kvant sistemləri – xətti ossilyatorlar tərəfindən buraxılan spektral xəttlərin intensivliyini hesablamaq imkanı verir. Helium atomunun kvantomexanik hesabını verməklə bu atomun iki müxtətlif halda mövcud ola bilməsini sübut edir.
1927-ci ildə Heyzenberq qeyri-korpuskulyar və dalğavari təbiətli mikrohissəciklərin impuls və koordinatları arasındakı əlaqəni əks etdirən qeyri-müəyyənlik prinsipini irəli sürür. Kvant mexanikasında əldə etdiyi nailiyyətləri , daha dəqiqi hidrogen atomunun spektrinin kəmiyyətcə izah etməsinə görə Heyzenberq 1932-ci il fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. Bir il sonra isə, fizik Maks Plank medalı ilə təltif olunur.
İkini dünya müharibəsinin başlamasından sonra, digər alman fizikləri (məsələn: Otto Han və Karl Vayszekker) kimi Heyzenberq də, 3-cü Reyxin Silahlı Qüvvələri idarəsinə dəvət olunur. Nüvə layihəsi çərçivəsində Heyzenberq və digər alman alimləri qarşısında nüvənin bölünməsinin hərbi tətbiqiliyinin öyrənilməsi məsələri dururdu. Lakin, Heyzenreq anlayır ki, müharibə müddətində atom bombasını yaratmaq almanlara müyəssər olmayacaq. Ən azı ona görə ki, bu nəhəng maliyyə xərcləri tələb edirdi və Almaniya praktiki olaraq bu maliyyə ehtiyatlarına malik deyildi. Nüvə reaktorlarının hazırlanması isə, bir qədər ucuz başa gəldiyindən və kütləvi qırğın silahı ilə əlaqədar olmadığından Heyzenberq və həmkarları bu problem üzərində çalışmağa başlayır. Belə bir səhv fikir mövcuddur ki, Heyzenberq atom bombasını əldə etmiş və məhz buna görə müharəbə illərində Almaniyanı tərk etməmişdir.
Nasizm vaxtında Heyzenberq Ştark başda olmaqla "ari fiziklərlə" konfliktə girir. Onlar Heyzenberqin nəzəriyyələrinə sadəcə nəzəri formallıq damğası vurmağa çalışır və bu nəzəriyyələrin Eynşteyn ruhunda hazırlandığını iddia edirdilər. Ştark 1937-ci ildə „Elmdə ağ yəhudilər" adlı məqalə ilə çıxış edir və burada açıq-aşkar Heyzenberqə hücum çəkirdi.
Heyzenberq və həmkarları İkini Dünya Müharbəsindən sonra həbs olunur və bir müddət İngiltərədə əsirlikdə qalırlar.
Bir qədər sonra, o, Maks Plank adına fizika cəmiyyətinın direktoru seçilir və AFR hakimiyətinin elm siyasəti üzrə məsləhətçisi kimi çalışır.
Heyzenberq Leypsiqdə Saksoniya Elmlər Akademiyasına da üzv seçilir.
1957-ci ildə Heyzenberq və digər 17 nüvə fizikləri Almaniyada ordunun nüvə silahları ilə silahlanmasına qarşı çıxışlar edir.
Dahi fizikin tanınmış tələbələri sırasında fizik və filosof K.Vayszekker, „hidrogen bombasının atası" E.Teller, gələcək Nobel mükafatı laureatı F.Blox və kimyaçı F.Hundu göstərmək olar.
Alim ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
verner, heyzenberq, verner, karl, heyzenberq, werner, heisenberg, dekabr, 1901, vürzburq, fevral, 1976, münhen, görkəmli, alman, fiziki, matriks, kvant, mexanikasının, yaradıcısı, 1932, fizika, üzrə, nobel, mükafatı, laureatı, 1976, ildə, xərçəng, xəstəliyində. Verner Karl Heyzenberq alm Werner Heisenberg 5 dekabr 1901 Vurzburq 1 fevral 1976 Munhen gorkemli alman fiziki matriks kvant mexanikasinin yaradicisi 1932 ci il fizika uzre Nobel mukafati laureati 1976 ci ilde xerceng xesteliyinden vefat etmisdir Verner Heyzenberqalm Werner Heisenberg Dogum tarixi 5 dekabr 1901Dogum yeri VurzburqVefat tarixi 1 fevral 1976 74 yasinda Vefat yeri MunhenDefn yeri Munich Waldfriedhof d 1 Vetendasligi AlmaniyaElm sahesi Nezeri fizikaIs yeri Gottingen UniversitetiKopenhagen UniversitetiLeypsiq UniversitetiHumboldt adina Berlin UniversitetiSent Andryus UniversitetiMunhen Ludviq Maksimilian UniversitetiTehsili Munhen Ludviq Maksimilian Universiteti 1923 2 Uzvluyu London Kral Cemiyyeti Prussiya Elmler Akademiyasi d Dei Lincei Akademiyasi Papa Elmler Akademiyasi 3 Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Bavariya Incesenet Akademiyasi d ABS Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari Fizika uzre Nobel mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteVerner Heyzenberq 1901 ci ilde Vurzburqda Bizans tarixi professoru Avqust Heyzenberqin ailesinde anadan olmusdur Fizikani Munhende Zommerfildin rehberliyi altinda oyrenmisdir Universiteti cemi uc ile bitirmisdir Maye axinlarinin stabilliyi ve turbulentliyi movzusunda dissertasiya mudafie edir 1924 cu ilde Gottingende Maks Bornun assistenti isleyir Bir muddet ise Kopenhagende Nils Borun yaninda calisir Novbeti illerde Maks Born ve Paskual Yordanla birlikde kvant mexanikasinin ilk varianti olan matriks mexanikasinin esasini qoyur 1927 ci ilde cemi 26 yasinda Leypsiq universitetinin professoru teyin olunur 1932 ci ilde ise fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulur 1942 45 ci illerde Kayzer Vilhelm adina fizika institutuna rehberlik edir ve Berlin universitetinde ders deyir Mehz Berlinde olarken 3 cu Reyxin Silahli Quvveler Idaresinin uran layihesinde istirak edir 1945 46 ci illerde Ingilterede saxlanildiqdan sonra Almaniyaya qayidir ve Munhende Maks Plank adina fizika institutunun direktoru teyin edilir Dahi fizik 1936 ci ilde Elizabet Sumaxerle evlenir ve yeddi ovlad atasi olur Ogullarindan biri Martin Heyzenberq genetika uzre professor vezifesinde calisir Elmi nailiyyetleri Redakte Heyzenberq 1926 Heyzenberq fizika elminin XX esr inkisaf istiqametini mueyyenlesdirmis alimler sirasinda durur Heyzenberq kvant mexanikasinin muelliflerinden biridir Bundan elave o nuve fizikasi elme izospin anlayisini daxil etmisdir ve elementar hissecikler fizikasina da ehemiyyetli tohfeler vermisdir Nuvede nuklonlarin qarsiliqli elaqesinin mubadile xarakterini mueyyen etmekle atomun qurulusu nezeriyyesini daha da tekmillesdirmisdir Heyzenberq hemcinin relyavistik kvant mexanikasi ve sahenin vahid qeyri xetti nezeriyyesini de islemisdir 1925 ci ilde Nils Borla birge kvant mexanikasinin ilk varianti olan matriks mexanikasini islemisdir Bu mexanika sade kvant sistemleri xetti ossilyatorlar terefinden buraxilan spektral xettlerin intensivliyini hesablamaq imkani verir Helium atomunun kvantomexanik hesabini vermekle bu atomun iki muxtetlif halda movcud ola bilmesini subut edir 1927 ci ilde Heyzenberq qeyri korpuskulyar ve dalgavari tebietli mikrohisseciklerin impuls ve koordinatlari arasindaki elaqeni eks etdiren qeyri mueyyenlik prinsipini ireli surur Kvant mexanikasinda elde etdiyi nailiyyetleri daha deqiqi hidrogen atomunun spektrinin kemiyyetce izah etmesine gore Heyzenberq 1932 ci il fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulur Bir il sonra ise fizik Maks Plank medali ile teltif olunur Ikini dunya muharibesinin baslamasindan sonra diger alman fizikleri meselen Otto Han ve Karl Vayszekker kimi Heyzenberq de 3 cu Reyxin Silahli Quvveleri idaresine devet olunur Nuve layihesi cercivesinde Heyzenberq ve diger alman alimleri qarsisinda nuvenin bolunmesinin herbi tetbiqiliyinin oyrenilmesi meseleri dururdu Lakin Heyzenreq anlayir ki muharibe muddetinde atom bombasini yaratmaq almanlara muyesser olmayacaq En azi ona gore ki bu neheng maliyye xercleri teleb edirdi ve Almaniya praktiki olaraq bu maliyye ehtiyatlarina malik deyildi Nuve reaktorlarinin hazirlanmasi ise bir qeder ucuz basa geldiyinden ve kutlevi qirgin silahi ile elaqedar olmadigindan Heyzenberq ve hemkarlari bu problem uzerinde calismaga baslayir Bele bir sehv fikir movcuddur ki Heyzenberq atom bombasini elde etmis ve mehz buna gore muharebe illerinde Almaniyani terk etmemisdir Nasizm vaxtinda Heyzenberq Stark basda olmaqla ari fiziklerle konflikte girir Onlar Heyzenberqin nezeriyyelerine sadece nezeri formalliq damgasi vurmaga calisir ve bu nezeriyyelerin Eynsteyn ruhunda hazirlandigini iddia edirdiler Stark 1937 ci ilde Elmde ag yehudiler adli meqale ile cixis edir ve burada aciq askar Heyzenberqe hucum cekirdi Heyzenberq ve hemkarlari Ikini Dunya Muharbesinden sonra hebs olunur ve bir muddet Ingilterede esirlikde qalirlar Bir qeder sonra o Maks Plank adina fizika cemiyyetinin direktoru secilir ve AFR hakimiyetinin elm siyaseti uzre meslehetcisi kimi calisir Heyzenberq Leypsiqde Saksoniya Elmler Akademiyasina da uzv secilir 1957 ci ilde Heyzenberq ve diger 17 nuve fizikleri Almaniyada ordunun nuve silahlari ile silahlanmasina qarsi cixislar edir Dahi fizikin taninmis telebeleri sirasinda fizik ve filosof K Vayszekker hidrogen bombasinin atasi E Teller gelecek Nobel mukafati laureati F Blox ve kimyaci F Hundu gostermek olar Alim ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Find a Grave 1995 lt a href https wikidata org wiki Track Q63056 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P535 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2025 gt lt a gt MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt http www pas va content accademia en academicians deceased heisenberg htmlMenbe https az wikipedia org w index php title Verner Heyzenberq amp oldid 6078217, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
