fbpx
Wikipedia

Antarktika

Antarktika (Arktikaya əks, q.yun. ἀντί (anti) — əks, yun. (arktikos) — şimal, ἄρκτος (arctos) — ayı, Böyük Ayı bürcünə görə) — Yer kürəsinin AntarktidaAtlantik, HindSakit okeanlarının (bəzən ayrıca olaraq Cənub okeanı kimi də qeyd olunur) Antarktidaya yaxın olan hissələri (Subantarktika belə bura daxildir) nəzərdə tutulur

Cənub yarımkürəsi və Antarktika

Ərazisi

Antarktikanın sərhədi 48–60 °C.e başlayaraq cənuba doğru yerləşən əraziləri əhatə edir. Ümumi 52 km² təşkil edir. Bəzən 37 °C.e. yerləşən bəzi adalar bura daxil edilir (məsələn: Qof adasıAmsterdam adası). Digər variant isə Antarktida haqqında konvensiyaya görə müəyyənləşdirilmiş ərazidir (60 °C.e. cənubda yerləşən ərazilər). Antarktika konvergensiyasının şimal sərhədi ilə Antarktida divergensiyası arasında yerləşən sahə subantarktika qurşağı adlanır.

Antarktikada müstəqil dövlət olmasada belə asılı ərazilər mövcuddur:

İqlimi

Əsas məqalə: Antarktika iqlimi
Antarktika dünyanın ən sərt iqliminə malik bölgədir, burada ən aşağı temperatur, ən güçlü küləklər, qar fırtınaları müşahidə edilir. Materikdə və ona yaxın adalarda Antarktika buz şitlərinə sahibdir. Bölgədə müşahidə edilən ən isti temperatur 26,3 °C (Kinq Eduard Poynt, Cənubi Georgiya), ən aşağı temperatur isə −91,2 °C (Dome Fuci Kraliça Mod Torpağı, dekabr 2013 il). Yayda orta temperaturu −30 °C, qışda isə −60 °C.

Bitki örtüyü və heyvanlar aləmi

Unikal təbii şəraiti ilə əlaqədar olaraq bitki və heyvanlar aləmi özünə məxsusluğu ilə seçilir. Antarktida ərazisində mamır, şibyə, yasun, göbələkbakteriya növləri yayılmışdır. Antarktik yarımadasında hətta çiçəkləyən bitkilərə rast gəlinir.

Soyuq antarktida sularında xərçəngkimilərə daxil olan krillər və balıqlar yayılmışdır. Məməlilərdən burada Suitilər, dəniz pişikləriBalinalar yaşayır (dəniz bəbiri, Kergelen dəniz pişiyi, Yengəcyeyən, Ueddell suitisi, Ross suitisi. Dəniz quşlarından isə fırtınaquşular, albatroslarpinqvinlərə rast gəlinir.

Antarktikanın təbii ehtiyyatları

Antarktika sularında yayılmış balıqlar və kril zəngin bioloji dəniz məhsulu hesab edilir. Şərqi Antarktida dəmir filizidaş kömür, volfrom, marqans, polimetallar, nadir metallar, apatit, qızıl, gümüş və almaz platin kimi qiymətli qazıntılar aşkarlanmışdır. Antarktidada 70 mld ton yanacağın olması ehtimal edilir. Hazırda burada elmi araşdırmalar məqsədi istisna olaraq faydalı qazıntıların çıxarılması qadağandır

Həmcinin bax

Xəritə

    İstinadlar

    1. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / I CİLD // Antarktika. 528 səh
    2. "Alimlər Antarktidada ən aşağı temperaturu qeydə almışlar". İtar-Tass. 2013-12-08. 2013-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-12-09.
    3. Extreme temperatures around the world.
    4.  (rus.)
    5. Y. Saviçskaya. Biz Antarktidada nə yaddan çıxarmışıq

    Mənbə

    • Rus Antarktika ekspedisiyasl
    • Antarktikaya adların verilməsi üzrə Bolqar komisiyası
    • Antarktika araşdırmaları üzrə elmi komitə
    • Antarktikanın ətraf mühitin qorunması üzrə komitə 2007-04-09 at the Wayback Machine
    • Секретариат Антарктического договора (rus.)
    • Milli Antarktika proqramlarının menecerlər soveti (COMNAP)
    • Antarktika dəniz təbii ehtiyyatlarının qorunması komissiyası 2004-01-12 at the Wayback Machine
    • Antarktika dəniz təbii ehtiyyatlarının qorunması komissiyası
    • Трест антарктического наследства
    • Отделение географии полярных стран Московского центра Русского 2007-05-13 at the Wayback Machine

     (rus.)

    antarktika, arktikaya, əks, ἀντί, anti, əks, arktikos, şimal, ἄρκτος, arctos, ayı, böyük, ayı, bürcünə, görə, kürəsinin, antarktida, atlantik, hind, sakit, okeanlarının, bəzən, ayrıca, olaraq, cənub, okeanı, kimi, qeyd, olunur, antarktidaya, yaxın, olan, hissə. Antarktika 1 Arktikaya eks q yun ἀnti anti eks yun arktikos simal ἄrktos arctos ayi Boyuk Ayi burcune gore Yer kuresinin Antarktida ve Atlantik Hind ve Sakit okeanlarinin bezen ayrica olaraq Cenub okeani kimi de qeyd olunur Antarktidaya yaxin olan hisseleri Subantarktika bele bura daxildir nezerde tutulurCenub yarimkuresi ve Antarktika Mundericat 1 Erazisi 2 Iqlimi 3 Bitki ortuyu ve heyvanlar alemi 4 Antarktikanin tebii ehtiyyatlari 5 Hemcinin bax 6 Xerite 7 Istinadlar 8 MenbeErazisi Redakte Cenubi Georgiya 1777 Antarktikanin serhedi 48 60 C e baslayaraq cenuba dogru yerlesen erazileri ehate edir Umumi 52 km teskil edir Bezen 37 C e yerlesen bezi adalar bura daxil edilir meselen Qof adasi ve Amsterdam adasi Diger variant ise Antarktida haqqinda konvensiyaya gore mueyyenlesdirilmis erazidir 60 C e cenubda yerlesen eraziler Antarktika konvergensiyasinin simal serhedi ile Antarktida divergensiyasi arasinda yerlesen sahe subantarktika qursagi adlanir Antarktikada musteqil dovlet olmasada bele asili eraziler movcuddur Buve adasi Norvec Fransanin Cenub ve Antarktika erazileri Fransa Herd adasi ve Makdonald adalari Avstraliya Cenubi Georgiya ve Cenubi Sandvic adalari Boyuk Britaniya Iqlimi RedakteEsas meqale Antarktika iqlimiAntarktika dunyanin en sert iqlimine malik bolgedir burada en asagi temperatur en guclu kulekler qar firtinalari musahide edilir Materikde ve ona yaxin adalarda Antarktika buz sitlerine sahibdir Bolgede musahide edilen en isti temperatur 26 3 C Kinq Eduard Poynt Cenubi Georgiya en asagi temperatur ise 91 2 C Dome Fuci Kralica Mod Torpagi dekabr 2013 il 2 Yayda orta temperaturu 30 C qisda ise 60 C 3 Bitki ortuyu ve heyvanlar alemi RedakteUnikal tebii seraiti ile elaqedar olaraq bitki ve heyvanlar alemi ozune mexsuslugu ile secilir Antarktida erazisinde mamir sibye yasun gobelek ve bakteriya novleri yayilmisdir Antarktik yarimadasinda hetta cicekleyen bitkilere rast gelinir Soyuq antarktida sularinda xercengkimilere daxil olan kriller ve baliqlar yayilmisdir Memelilerden burada Suitiler deniz pisikleri ve Balinalar yasayir deniz bebiri Kergelen deniz pisiyi Yengecyeyen Ueddell suitisi Ross suitisi Deniz quslarindan ise firtinaqusular albatroslar ve pinqvinlere rast gelinir Antarktikanin tebii ehtiyyatlari RedakteAntarktika sularinda yayilmis baliqlar ve kril zengin bioloji deniz mehsulu hesab edilir Serqi Antarktida demir filizi ve das komur volfrom marqans polimetallar nadir metallar apatit qizil gumus ve almaz platin kimi qiymetli qazintilar askarlanmisdir Antarktidada 70 mld ton yanacagin olmasi ehtimal edilir Hazirda burada elmi arasdirmalar meqsedi istisna olaraq faydali qazintilarin cixarilmasi qadagandir 4 5 Hemcinin bax RedakteArktika Antarktika tarixi Cenub qutbu Cenub maqnit qutbu Antarktika iqlimiXerite RedakteKarta Antarkticheskoj konvergenciiIstinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi I CILD Antarktika 528 seh Alimler Antarktidada en asagi temperaturu qeyde almislar Itar Tass 2013 12 08 2013 12 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 12 09 Extreme temperatures around the world Strategiya razvitiya deyatelnosti Rossijskoj Federacii v Antarktike na period do 2020 goda i na bolee otdalennuyu perspektivu rus Y Savicskaya Biz Antarktidada ne yaddan cixarmisiqMenbe RedakteRus Antarktika ekspedisiyasl Antarktikaya adlarin verilmesi uzre Bolqar komisiyasi Antarktika arasdirmalari uzre elmi komite Antarktikanin etraf muhitin qorunmasi uzre komite Arxivlesdirilib 2007 04 09 at the Wayback Machine Sekretariat Antarkticheskogo dogovora rus Milli Antarktika proqramlarinin menecerler soveti COMNAP Antarktika deniz tebii ehtiyyatlarinin qorunmasi komissiyasi Arxivlesdirilib 2004 01 12 at the Wayback Machine Antarktika deniz tebii ehtiyyatlarinin qorunmasi komissiyasi Trest antarkticheskogo nasledstva Otdelenie geografii polyarnyh stran Moskovskogo centra Russkogo Arxivlesdirilib 2007 05 13 at the Wayback Machine rus Menbe https az wikipedia org w index php title Antarktika amp oldid 6070306, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

    ne axtarsan burda

    , en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.