Antarktika iqlimi — Cənub qütbünün Antarktida və ətraf okean sahələri üçün səciyəvi olan iqlimtipi. Bu yer kürəsinin ən sərt, soyuq və quru iqlimidir.
Antarktika iqlimini formalaşdıran əsas amillər günəş radiasiyasının azlığı, materikin qar örtüyü, dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi (orta yüksəkliyi 2350 m) və Antarktika antiklonunun hakim olmasıdır. Qar örtüyü hətta yay ayları belə günəş enerjisini effektivsizləşdirir. Günəş radiasiyasının 90% qar örtüyü tərəfindən əks olunur. Cəmi 10% bölgənin qızdırılmasına sərf olunur. Vostok stansiyasında orta illik radiasiyanın miqdarı 120 kkal, yayda isə 30 kkal olur. Orta illik temperatur Cənub Qütb dairəsində -10 °C, daxili hissələrdə isə -50 °C təşkil edir. Antarktika iqlimi öz növbəsində Daxili plato iqlimi, buzlaq yamacı iqlimi, dəniz antarktika iqlimi və sahil iqlimi.
Daxili plato iqlimi
Daxili rayonlarda yerləşən «Amundsen-Skott» və Vostok stansiyalarınada daim meteoloji müşahidələr aparılır. Dome Fuci stansiyasında yer səhtində ən soyuq temperatur qeydə alınmışdır (−91,2 °C). Burada qış ayları orta temperatur −60 ; −70 °C, yayda isə −25° ; −45 °C olur. Bu hissədə ən isti temperatur Vostok standiyasında 16 dekabr1957-ci ildə -13,6 °C olaraq qeydə alınmışdır. Vostok stansiyasında apreldən sentyabra qədər temperatur temperatur -80 °C-dən aşağı düşmmür. İllik temperatur isə -70 °C-dən aşağı olur. Burada daim qüçü 3–4 m/san ilan küləklər əsir. Orta illik yağıntının miqdarı isə 30–50 mm arasənda dəyişir. Qərbi Antarktida hava şərqə nisbətən mülayimdir. Yayda temperatur -28 °C, qışda isə 60 °C olur. Yağıntının miqdarı 55 mm olur.
Buzlaq yаmacı iqlimi
Buzlaq yamacı iqlimi əsasən Antarktik yarımadası rayonunda geniş sahəni tutur. Burada yay ayları temperatur +10 °C qədər yüksəlir. Ən isti ayı yanvardır. Yayda orta temperatur 1-2 °C arası, qışda isə -8 °C təşkil edir. Antarktik yarımadasının daxili hissələrində orta temperatur isə -35 °C-dir. Küləyin orta sürəti 12 m/san olur. Bəzi bölgələrdə küləyin güçü 50-60, bəzən isə 90 m/san qədər yüksələ bilir. Sahilə yaxın hissələrdə rütubət 60-80%, vahələrdə isə 20 hətta 5 % təşkil edir. Burada yağıntı əsasən qar halında düşür. Daxili hissələrdə 30–50 mm, materikin aşağı ətəklərində 400–500 mm, şimal-qərbdə isə hətta 700-800, bəzən isə 1000 mm yağıntı düşür.
Sahil iqlimi
Sahilində iqlim soyuqdur. Burada bir qayda olaraq −40, −45 °C-dən aşağı olmur. Burada orta temperatur -10, -12 °C-dir. Atarktik yarımadası zonasında orta temperatur -5 °C qədər artır. Yay ayı olan yanvar ayında temperatur -4 °C olur. Yarımadanın şimal-qərb hissəsində temperatur +2 °C qədər yüksələ bilir. Mirnı stansiyasında 1956-cı ildə +8 °C qeydə alınmışdır. Bölgənin ən yüksək temperaturu 1958-ci ildə Triniti yarımadasının sahilində +14 °C olaraq qeydə alınmışdır.
Dəniz antarktika iqlimi
Antarktikanın ən sərt küləkləri burada müşahidə edilir. Burada küləyin güçü 30-40 kkal təşkil edir. Bölgə üzərində Antarktika antisiklonu hakimdir. Yayın ən isti ayları belə temperatur 10 °C keçmir. Qışda isə 0 °C-dən aşağı olur. Cənub hissələrdə bəzən -10 °C olur. Qərb küləklərinin təsiri burada 75 m/san çatır. Burada illik yağıtın miqdarı 300–500 mm, sahil hissələrində isə yağıtı bəzən 1000 mm qədər qalxır.
"Alimlər Yer səthinin ən soyuq temperaturunu qeydə alınmışdır". İTAR-TASS. 2013-12-08. 2013-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-12-09.
Noyabr 15, 2021
antarktika, iqlimi, cənub, qütbünün, antarktida, ətraf, okean, sahələri, üçün, səciyəvi, olan, iqlimtipi, kürəsinin, sərt, soyuq, quru, iqlimidir, formalaşdıran, əsas, amillər, günəş, radiasiyasının, azlığı, materikin, örtüyü, dəniz, səviyyəsindən, yüksəkliyi,. Antarktika iqlimi 1 Cenub qutbunun Antarktida ve etraf okean saheleri ucun seciyevi olan iqlimtipi Bu yer kuresinin en sert soyuq ve quru iqlimidir Antarktika iqlimini formalasdiran esas amiller gunes radiasiyasinin azligi materikin qar ortuyu deniz seviyyesinden yuksekliyi orta yuksekliyi 2350 m ve Antarktika antiklonunun hakim olmasidir Qar ortuyu hetta yay aylari bele gunes enerjisini effektivsizlesdirir Gunes radiasiyasinin 90 qar ortuyu terefinden eks olunur Cemi 10 bolgenin qizdirilmasina serf olunur Vostok stansiyasinda orta illik radiasiyanin miqdari 120 kkal yayda ise 30 kkal olur Orta illik temperatur Cenub Qutb dairesinde 10 C daxili hisselerde ise 50 C teskil edir Antarktika iqlimi oz novbesinde Daxili plato iqlimi buzlaq yamaci iqlimi deniz antarktika iqlimi ve sahil iqlimi Mundericat 1 Daxili plato iqlimi 2 Buzlaq yamaci iqlimi 3 Sahil iqlimi 4 Deniz antarktika iqlimi 5 IstinadlarDaxili plato iqlimi RedakteDaxili rayonlarda yerlesen Amundsen Skott ve Vostok stansiyalarinada daim meteoloji musahideler aparilir Dome Fuci stansiyasinda yer sehtinde en soyuq temperatur qeyde alinmisdir 91 2 C 2 Burada qis aylari orta temperatur 60 70 C yayda ise 25 45 C olur Bu hissede en isti temperatur Vostok standiyasinda 16 dekabr 1957 ci ilde 13 6 C olaraq qeyde alinmisdir Vostok stansiyasinda aprelden sentyabra qeder temperatur temperatur 80 C den asagi dusmmur Illik temperatur ise 70 C den asagi olur Burada daim qucu 3 4 m san ilan kulekler esir Orta illik yagintinin miqdari ise 30 50 mm arasenda deyisir Qerbi Antarktida hava serqe nisbeten mulayimdir Yayda temperatur 28 C qisda ise 60 C olur Yagintinin miqdari 55 mm olur Buzlaq yamaci iqlimi RedakteBuzlaq yamaci iqlimi esasen Antarktik yarimadasi rayonunda genis saheni tutur Burada yay aylari temperatur 10 C qeder yukselir En isti ayi yanvardir Yayda orta temperatur 1 2 C arasi qisda ise 8 C teskil edir Antarktik yarimadasinin daxili hisselerinde orta temperatur ise 35 C dir Kuleyin orta sureti 12 m san olur Bezi bolgelerde kuleyin gucu 50 60 bezen ise 90 m san qeder yuksele bilir Sahile yaxin hisselerde rutubet 60 80 vahelerde ise 20 hetta 5 teskil edir Burada yaginti esasen qar halinda dusur Daxili hisselerde 30 50 mm materikin asagi eteklerinde 400 500 mm simal qerbde ise hetta 700 800 bezen ise 1000 mm yaginti dusur Sahil iqlimi RedakteSahilinde iqlim soyuqdur Burada bir qayda olaraq 40 45 C den asagi olmur Burada orta temperatur 10 12 C dir Atarktik yarimadasi zonasinda orta temperatur 5 C qeder artir Yay ayi olan yanvar ayinda temperatur 4 C olur Yarimadanin simal qerb hissesinde temperatur 2 C qeder yuksele bilir Mirni stansiyasinda 1956 ci ilde 8 C qeyde alinmisdir Bolgenin en yuksek temperaturu 1958 ci ilde Triniti yarimadasinin sahilinde 14 C olaraq qeyde alinmisdir Deniz antarktika iqlimi RedakteAntarktikanin en sert kulekleri burada musahide edilir Burada kuleyin gucu 30 40 kkal teskil edir Bolge uzerinde Antarktika antisiklonu hakimdir Yayin en isti aylari bele temperatur 10 C kecmir Qisda ise 0 C den asagi olur Cenub hisselerde bezen 10 C olur Qerb kuleklerinin tesiri burada 75 m san catir Burada illik yagitin miqdari 300 500 mm sahil hisselerinde ise yagiti bezen 1000 mm qeder qalxir Istinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi I CILD Antarktika iqlimi 529 seh Alimler Yer sethinin en soyuq temperaturunu qeyde alinmisdir ITAR TASS 2013 12 08 2013 12 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 12 09 Menbe https az wikipedia org w index php title Antarktika iqlimi amp oldid 3826779, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
