fbpx
Wikipedia

Adolf Eyxman

Avqust 21, 2021

Otto Adolf Eyxman (alm. Otto Adolf Eichmann‎; 19 mart 1906(1906-03-19)[…], Zolinqen[d], Prussiya, Almaniya İmperiyası – 1 iyun 1962(1962-06-01), Ramla[d], İsrail) — alman zabiti, Gestapo məmuru, yəhudlərin kütləvi şəkildə məhv edilməsinə birbaşa cavabdeh şəxs.

Adolf Eyxman
alm. Otto Adolf Eichmann‎

Adolf Eyxmanın 1942-ci ildəki şəkili
Reyx Təhlükəsizliyinin Baş İdarəsinin Amt IV-ün alt bölməsi olan Referat IV B4-ün rəhbəri
Gestaponun IV B4 bölməsinin müdiri
1941-ci il — 1945-ci ilin mayına qədər
Şəxsi məlumatlar
Partiya
Doğum tarixi
Doğum yeri Zolinqen, Reyn vilayəti, Prussiya krallığı, Almaniya İmperiyası
Vəfat tarixi (56 yaşında)
Vəfat yeri Ramla, İsrail
Vəfat səbəbi asılma[d]
Dəfn yeri
Atası AdolfKarl Eyxman
Anası Mariya Şefferlinq
Həyat yoldaşı Veronika "Vera" Libel (1909-1997)
Uşaqları


  • Klaus (Nikolas) Eyxman (1936-cı il təvəllüdlü)
  • Horst Adolf "Adolfo" Eyxman (1940-cu il təvəllüdlü)
  • Diter Helmut Eyxman (1942-ci ildə anadan olub)
  • Rikardo Fransisko Libl (Eyxman) (1955-ci ildə anadan olub)
Hərbi xidmət
Xidmət illəri 1932-1945
Mənsubiyyəti Üçüncü Reyx
Qoşun növü SS
Rütbəsi SS Oberşturmbannführeri
Rəhbərlik edib SS birləşmələri
Döyüşlər İkinci Dünya Müharibəsi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ona SS-Oberqrupanfüreri Reynhard Heydrix tərəfindən II Dünya müharibəsi zamanı Nasistlərin işğalı altında olan Şərqi Avropadakı yəhudilərin getto və ölüm düşərgələrinə kütləvi surətdə köçürülməsində istifadə edilən maddi-texniki bazanı asanlaşdırmaq və idarə etmək vəzifəsi tapşırılmışdı. O, "Yəhudi məsələsinin son həllinə" cavabdeh olan Gestaponun IV B 4 şöbəsinin rəhbəri, SS Oberşturmbannfureri olmuşdur. Müharibədən sonra məhkəmədən qaçaraq Cənubi Amerikada gizlənmişdir. Burada İsrail kəşfiyyatı "Mosad"ın agentləri onu izləmiş, qaçıraraq İsrailə aparmış, orada məhkum olunaraq ölüm cəzası almış və edam edilmişdir.

Məktəbi bitirdikdən qısa müddət sonra Eyxman 1914-cü ildə ailənin köçdüyü Avstriyada atasının mədən şirkətində çalışmışdı. 1927-ci ildən başlayaraq səyar kerosin ticarəti ilə məşğul olmuş, 1932-ci ildə həm Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasına, həm də SS-yə qoşulmuşdur. 1933-cü ildə Almaniyaya qayıtmış, burada Təhlükəsizlik xidmətinə SD daxil olmuşdur. Orada o, yəhudi işlərinə, xüsusən nasistlərə zorakılıq və iqtisadi təzyiq ilə təşviq etdiyi mühacirətə cavabdeh olan şöbə müdiri təyin edilmişdi. 1939-cu ilin sentyabrında İkinci Dünya müharibəsi başlayandan sonra Eyxman və heyəti yəhudilərin şərqə ya da uzaq şərqə və ya xaricə mühacirət ediləcəyi ümidi ilə gettolarda cəmləşməsini təşkil etmişdilər. O, əvvəlcə Polşanın cənub-şərqindəki Nisko, daha sonra Madaqaskara yəhudi mühacirəti layihələrini hazırlamışdır. Lakin bu planların heç biri reallaşmamışdır.

Nasistlərin 1941-ci ilin iyununda SSRİ-yə hücumu ilə yəhudi siyasəti mühacirətdən məhv edilmə istiqamətinə dəyişdi. 1941-ci ildə Eyxman Auşvitzə baş çəkmiş, bundan sonra yəhudilərin ölüm düşərgələrinə göndərilməsinə icazə vermişdi. Reynhard Heydrixin əmri ilə 1942-ci il yanvarın 20-də "yəhudi məsələsinin son həlli" — bir neçə milyon yəhudinin məhv edilməsi ilə bağlı tədbirlərin müzakirə edildiyi Vanze konfransında iştirak etmişdi. O, katib olaraq iclasın protokollarını hazırlayırdı. Eyxman yəhudilərin Şərqi Avropaya sürgün edilməsi məsələsini dərhal həll etmək təklifini irəli sürmüşdü. Bu əməliyyatın birbaşa icra edilməsi Eyxmana tapşırılmışdı.

O, Gestapoda imtiyazlı hüquqa malik idi. Buna görə Eyxman tez-tez rəhbərləri H.Müller və E.Kaltenbrunnerin üzərindən birbaşa Himmlerdən əmrlər alırdı. 1944-cü ilin mart ayında Budapeştdən Auşvitzə aparılan macar yəhudilərinin nəqliyyatını təşkil edən dəstəyə rəhbərliyi həyata keçirən şəxs olmuşdur. 1944-cü ilin iyulunda nəqliyyatın çatmaması səbəbilə Macarıstanda yaşayan 725.000 yəhudinin 437.000-i öldürülmüşdü. 1944-cü ilin avqustunda Himmlerə təqdim etdiyi hesabatda 4 milyon yəhudinin məhv edilməsi əksini tapmışdı..

1945-ci ildə Almaniyanın məğlubiyyətindən sonra Eyxman ABŞ qüvvələri tərəfindən tutuldu, ancaq sonradan həbs düşərgəsindən qaçdı və yenidən tutulmamaq üçün Almaniya ərazisində tez-tez yer dəyişdirərək hərəkət edirdi. Katolik yepiskopu Alois Hudalın rəhbərlik etdiyi Fransiskan rahibləri təşkilatın köməyi ilə əldə etdiyi saxta sənədlərdən istifadə edərək Argentinaya köçdü. Buna qədər isə o, 1950-ci ilə qədər Aşağı Saksoniyanın kiçik bir kəndində gizlənirdi. İsrailin kəşfiyyat xidməti "Mossad" tərəfindən toplanan məlumatlar əsasında 1960-cı ildə onun Cənubi Amerikada yerləşdiyi təsdiqləndi. Eyxman "Mossad" və "Şabak" agentlərindən ibarət qrup tərəfindən tutularaq İsrailə gətirildi. Burada o, 15 cinayət ittihamı, o cümlədən müharibə cinayətləri, insanlığa qarşı cinayətlər və yəhudi xalqına qarşı cinayətlər üzrə mühakimə olunmaq üçün məhkəmə qarşısına çıxarıldı. Məhkəmə prosesində Holokostu və ya bunun təşkilindəki rolunu inkar etmədi, sadəcə totalitar sistemindəki əmrlərə tabe olduğunu iddia etmişdi. Lakin bu ona kömək olmadı bütün ittihamlarla günahkar bilindi və 1962-ci il iyunun 1-də asılaraq edam edildi. Məhkəmə mediada geniş izlənildi və sonradan bir neçə kitabın, o cümlədən Xanna Arendtin "Eyxman Qüdsdə" kitabında əksini tapdı. Arendt Eyxmanı təsvir etmək üçün "Şərin adiliyi" ifadəsini işlətmişdi.

Həyatı

1906-cı il martın 19-da Zolinqen şəhərində anadan olmuşdur.

Ailə, qohumlar

Atası — Adolf Karl Eyxman "Elektrik Tramvay Şirkətində" (Zolinqen) mühasib idi, 1913-cü ildə o iş yerini Dunay çayı üzərində yerləşən Linz şəhərindəki (Avstriya) "Elektrik Tramvay Şirkəti"nə dəyişmişdi. Bura da Adolf Karl 1924-cü ilə qədər kommersiya direktoru olaraq çalışmışdı. Ailə şəhərin mərkəzində Bisşofstrasse 3-də çox mənzilli yaşayış binasında yerləşmişdi. Bir neçə onillik ərzində Eyxmanın atası Linzdəki evangelist kilsə icmasının ictimai rəhbəri idi. O, iki dəfə evli olmuşdur (ikinci dəfə 1916-cı ildə).

Anası — Mariya Eyxman, qız soyadı Şhefferling (1916-cı ildə vəfat etmişdir).

Qardaşları — Emil (1908-ci il doğumlu); Helmut (1909-cu il doğumlu, Stalinqradda ölmüşdür); bacısı — İrmqard, (1910 və ya 1911-ci il doğumlu), kiçik qardaşı — Otto.

1935-ci ildə Adolf Eyxman katolik adət ənənlərinə sadiq kəndli ailəsindən olan Veronika Libl (1909–93) ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu nigahdan onun dörd oğlu var idi:

Kiçik oğulu atasını qınayaraq ondan imtina etmiş, üç böyük oğulu isə nasistlərə rəğbət bəslədiyindən atalarının günahsız olduğuna əmin idilər. "Daily Mail"in yazdığına görə, Horst və Klaus atalarının edamından sonra yəhudi müəssisələrinə və sinaqoqlara hücum etmək üçün terror hücrəsi yaratmışdılar. 1962-ci ildə Horst nasistlərin təbliğat əşyaları və odlu silah saxladığına görə 2 il həbs cəzasına məhkum edilmişdi.

İlk illər

Uşaqlıqdan Adolf Xristian Gənclər Cəmiyyətinin üzvü idi, sonradan rəhbərlikdən narazı qaldığına görə Gənclər Birliyinə daxil olan "Gənc Turistlər Cəmiyyətinin" "Qrif" qrupuna keçdi. Adolf artıq 18 yaşında olanda da bu qrupda idi. Qısa boy, tünd saçlar və "xarakterik" bir burunu olduğu üçün dostlar onu "kiçik yəhudi" adlandırırdılar. 4-cü sinfə qədər Linzdə ibtidai məktəbdə oxumuşdur (1913–1917). Adolf Hitler də eyni məktəbə getmişdi. Sonra Eyxman real peşə məktəbinə daxil oldu (Kayzer Frans-İosif adına real peşə məktəbi, inqilabdan sonra — Federal real peşə məktəbi) və burada da 4-cü sinifə qədər (1917–1921) təhsil aldı. Məzun olduqdan sonra 15 yaşında Dövlət Mühəndisliyi, Maşınqayırma və İnşaat Dövlət Federal Federal Məktəbinə (Linz) daxil oldu. O burada dörd semestr oxumuşdu.

Bu müddətdə Adolfun atası öz işini açdığı üçün erkən təqaüdə çıxmışdı. Əvvəlcə o, Zalzburqda səhmlərinin 51 faizinə sahib olduğu bir mədən şirkəti qurdu (istehsal Zalzburg ilə sərhəd arasında idi, bu səbəbdən istehsal elə əvvəldən dayandı). Həmçinin o, Zalzburgda lokomobillər istehsal edən mühəndis şirkətinin ortaq sahibi idi. Üstəlik o, Yuxarı Avstriyada İnn çayı üzərində dəyirman tikmək üçün yaradılan müəssisənin səhmlərini də almışdı. Avstriyadakı iqtisadi böhran səbəbindən yatırdığı pulu batırmış və mədən şirkəti bağlanmışdı. Lakin o, uzun illər xəzinəyə dağ mədən kirayəsi pul ödənişi etməkdə davam etmişdi.

Adolf çalışqan tələbə deyildi, bu səbəbdən atası onu məktəbdən götürərək tibbi məqsədlər üçün istifadə edilən yağ şistindən, şist yağından qətran çıxartmaq üçün öz mədənlərinə işə göndərdi. İstehsalda on nəfərə yaxın insan çalışırdı. Adolf mədəndə üç aya yaxın işləmişdi. Sonra onu "Yuxarı Avstriya Elektrik Şirkəti"ndə təcrübəçi kimi işə götürdülər, burada iki il yarım elektrik mühəndisliyi təhsili almışdı.

1928-ci ildə valideynləri 22 yaşlı Adolfa səyahət nümayəndəsi olaraq "Vacuum Oil"da işə düzəlməyə kömək etdilər. Onun vəzifələri sırasında Yuxarı Avstriyada böyük bir əraziyə xidmət etmək idi. Əsasən ərazidə qaz nasoslarının quraşdırılması ilə məşğul idi. Bu yerlər zəif elektrikləşdirildiyindən Eyxman kerosin tədarükünü təmin edirdi.

Hərbi əlaqələri olan Eyxmanın dostu Fridrix fon Şmidt onu "Cəbhəçi Gənclər Birliyi" sıralarına (Alman-Avstriya Cəbhə iştirakçıları Birliyinin gənclər şöbəsi) daxil etdi. Birliyin üzvlərinin əksəriyyəti monarxiya tərəfdarları idilər.

SS. 1930-cu illər

 
1937-ci ildə SS-Haupştandartfürerdən SS-Unterşturmfürerə yüksəldilməsi üçün etdiyi müraciətə Adolf Eyxmanının yazdığı rezumenin şəkli.

1931-ci ildə artıq Avstriyada millətçi əhval-ruhiyyə artırdı, Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası iclasları keçirilirdi. SS isə Linzdəki keçmiş cəbhə iştirakçıları birliyindən üzvlər cəlb edirdi. Birlik üzvlərinə tüfəng təlimi ilə məşğul olmağa icazə verildiyi üçün SS bu işə xüsusi maraq göstərirdi.

1932-ci il aprelin 1-də Eyxman Ernst Kaltenbrunnerin tövsiyəsi ilə SS-yə qoşuldu. O, partiyada 889895 nömrəli üzvlük bileti, SS-də isə — 45326 nömrəli bileti aldı.

1933-cü ildə "Vacuum Oil" şirkəti Adolfu Zalzburqa köçürdü. Hər cümə o, Linzə qayıdır və orada SS-də xidmət edirdi. 1933-cü il iyunun 19-da Avstriya kansleri Enqelbert Dolfus Avstriyada Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının fəaliyyətini qadağan etdi. Bundan qısa müddət sonra Eyxman SS-yə üzv olduğu üçün "Vacuum Oil" şirkətindən qovuldu və o, Almaniyaya köçdü.

Almaniyaya gəldikdən sonra Adolf Eyxman Yuxarı Avstriyanın qovulmuş qaulyayteri Andreas Bollekin yanına Kaltenbrunnerdən aldığı tövsiyə məktubu ilə gəldi. Bollek Kloster-Leçfelddə yerləşən "Avstriya Legionu"na daxil olmağı təklif etdi. Eyxman əsasən küçə döyüşləri təlimi keçdiyi "hücum dəstəsi"nin tərkibə daxil idi.

Sonra onu Passauya SS Reyxfürerinin rabitə qərargahının rəisi şturmbannfürer (mayor) Karl von Pixlin köməkçisi təyin etdilər. Burada Eyxman Himmlerin Münhendəki idarəsinə məktub və hesabatlar hazırlayırdı. Bu vaxta qədər o, unterşarfürer (unter zabit) rütbəsi aldı. 1934-cü ildə bu qərargah ləğv edildi, Eyxman 1934-cü ilin sentyabrına qədər qaldığı Daxaudakı "Almaniya" alayının batalyonuna təhvil verildi. Eyni zxamanda o, SS Reyxfüreri Himmlerin təhlükəsizlik xidmətində əvvəllər xidmət etmiş insanların işə götürülməsi haqqında məlumat əldə etdi. O, qəbu üçün ərizə təqdim etdi və onu SS Reyxfürerinin Təhlükəsizlik xidmətinə (SD) qəbul etdilər. Ancaq düşündüyü kimi Himmlerin qorunması işinə cəlb edilmədi. O, ancaq masonların sənədlərini sistemləşdirmək üçün adi kargüzarlıq işləri ilə məşğul oldu.

1935-ci ilin ikinci yarısında SS unterşturmfureri Baron Leopold İtz Edler fon Mildenşteyn Eyxmana SD-nin Baş İdarəsində təşkil etdiyi "Yəhudilər" şöbəsinə keçməsini təklif etdi. Mildenşteyn Adolfa sonradan SS-də daxili xidmət zamanı istifadə edilən Teodor Hertslin "Yəhudi Dövləti" kitabına dair bir şərh tərtib etməyi tapşırdı.

1936-cı ilin əvvəlində şöbə müdiri Eyxmandan əlavə başqa bir işçi Teodor Danneker — Diet Visliseni oldu. Reyx hökuməti yəhudi məsələsini həll etmək istəyirdi və bu dövrdə şöbə yəhudilərin Almaniyadan sürətlə məcburi köç etmələrini asanlaşdırmaq vəzifəsi ilə üz-üzə qaldı.

1936-cı ildə Eyxman SS oberşarfüreri (vermaxtın unter zabitlərinin — feldfebel yüksək kateqoriyasına uyğun), 1937-ci ildə — SS hauptşarfürer (oberfeldfebel) rütbələrini aldı.

Sonradan şöbə müdiri SS oberşarfüreri Herbert Haqen oldu. 26 sentyabr — 2 oktyabr 1937-ci il tarixlərində Eyxman yəhudi hərbi təşkilatı "Xaqana"nın nümayəndəsinin dəvətiylə müdiri ilə birlikdə ölkə ilə tanış olmaq üçün Fələstinə səfərə getdi. Lakin ingilislərin Qahirədəki Baş Konsulluğunun onların Fələstinə girməsinə icazə verməkdən imtina etməsi səbəbindən səyahət uğursuzluqla başa çatdı. Bunun nəticəsi olaraq Qahirədə "Xaqana"nın nümayəndəsi Feyfel Polkes ilə Haqen və Eyxman arasında görüş baş tutdu. Haqen bu görüş haqqında 4–7 noyabr 1937-ci il tarixlərində tərtib etdiyi CDLXXX-8 hesabatında ətraflı məlumat verdi..

1938-ci il yanvarın 30-da Eyxman SS unterşturmfüreri (leytenant) rütbəsinə yüksəldi. 1938-ci ildə Avstriyanın Anşlussundan sonra Eyxman yəhudi işləri ilə məşğul olmaq üçün Vyanadakı SD şöbəsinə təyin edildi. Eyxmanın əmri ilə Vyana yəhudi icmasının nümayəndəsi doktor Rixard Levenqers yəhudilərin sürətlə mühacirət prosesini təşkil etmək üçün bir plan hazırladı. Sonra Eyxman Vyanada mərkəzi yəhudi mühacirət təşkilatının yaradılmasını təmin etdi. Bundan sonra ölkəni tərk etmək üçün təqdim edilən sənədlərin verilməsi sanki konveyerə çevrildi.

1939-cu ilin aprelində Bohemiya və Moraviya protektoratlığı yarandıqdan sonra Eyxman Praqaya göndərildi və burada yəhudilərin deportasiyası işini davam etdirməklə məşğul oldu.

1939-cu il oktyabrın əvvəlində Eyxman 1939-cu il sentyabrın 27-də yaradılan İmperiya Təhlükəsizliyinin Baş İdarəsi (RTBİ) daxil edildi. Həmin ilin dekabr ayında Eyxman IV B 4 sektorunun müdiri təyin edildi.

İkinci Dünya Müharibəsi zamanı fəaliyyəti

Mühacirətdən deportasiyaya keçid

 
Ümimi Hökümətin tabeliyində olan ərazilərin xəritəsi (1941–1945-ci illər)

1939-cu il sentyabrın 1-də Polşaya hücumdan sonra nasistlərin yəhudilərə qarşı siyasəti könüllü mühacirətdən məcburi deportasiyaya dəyişdi. Sontrakı həftələrdə Hitlerlə aparılan məsləhətləşmələrdən sonra, sentyabrın 21-də SS-Oberşturmanfüreri Reynhard Heydrixin tabeliyində olanlara Reyxə daxil olan ərazilərdən başlayaraq Almaniyadan qovulmalarını asanlaşdırmaq üçün yəhudilərin Polşadakı yaxşı dəmir yolu ilə təhciz edilmiş şəhərlərə yığılmalarını tövsiyə etdi. Ümumi Hökumət (Polşanın Reyxə daxil olmayan hissəsi) yəhudilərin və arzuolunmaz hesab edilən digərlərinin deportasiyası şərtləndirən planlarını açıqladı. 1939-cu il sentyabrın 27-də SD və Sicherheitspolizei (SiPo, "Təhlükəsizlik Polisi") — Gestapo və Kriminalpolizei (Kripo) polis orqanlarını özündə birləşdirən sonuncular hamısı birlikdə Heydrixin nəzarətinə olan Reichssicherheitshauptamtanın (RSHA, "Reich Security Main Office") sərəncamına verildi.

Praqada mühacirət idarəsinin qurulmasına kömək etmək oraya göndərildikdən sonra, Eyxman 1939-cu ilin oktyabrında Berlinə döndü. Qısa müddət sonra o və Yəhudi şöbəsi Henrix Müllerin rəhbəri olduğu Gestaponun tabeliyinə verildi. Dərhal ona Polşanın bu yaxınlarda istila edilmiş ərazilərinə Çexiyanın Moraviya, Katovise, Ostrava şəhərlərindən 70.000 ilə 80.000 arası yəhudinin deportasiyasını təşkil etmək tapşırıldı. Öz təşəbbüsü ilə Eyxman yəhudiləri Vyanadan deportasiya etmək planlarını da təklif etdi. Nisko Planına əsasən Eyxman Nisko şəhərini yəhudilərin başqa bir yerə deportasiya edilməzdən əvvəl müvəqqəti yerləşəcəyi yeni bir tranzit düşərgə üçün seçdi. 1939-cu ilin oktyabr ayının son həftəsində bölgəyə qatarla 4,700 yəhudi gətirildi. Onlar mahiyyət etibarilə su və qida olmadan açıq şəkildə ölümə buraxıldılar. Barakların tikilməsi planlaşdırılsa da, lakin bu iş heç vaxt tamamlanmadı. Deportasiya olunanların çoxu SS tərəfindən sovet ərazilərinə göndərildi, digərləri isə sonradan yaxınlıqdakı əmək düşərgəsinə yerləşdirildi. Hitler bu işə tələb olunan qatarların indiki vaxtda hərbi məqsədlər üçün daha səmərəli istifadə edilməsinə qərar verdiyinə görə əməliyyat qısa müddətə dayandırıldı. Bu müddətdə Hitlerin uzaq məskunlaşma planlarının bir hissəsi olaraq, yüz minlərlə etnik alman ilhaq edilmiş ərazilərə daşınırdı, etnik polyaklar və yəhudilər isə şərqdə, xüsusən Ümumi Hökumətin nəzarətində olan yerlərə köçürüldü.

 
A.Eyxmanın rəhbərlik etdiyi "Yəhudi şöbəsi"nin yerləşdiyi binanın (Kurfürstenstrasse 115) yaxınlığında avtobus dayanacağında xatirə posteri (bina hazırda otel kimi fəaliyyət göstərir).

1939-cu il dekabrın 19-da Eyxman yəhudi işlərinə və evakuasiyasına nəzarət etmək vəzifəsi verilən RSHA Referat IV B4 (RSHA alt şöbəsi IV-B4) şöbəsinə rəis təyin edildi. Heydrix Eyxmanı işğal edilmiş Polşanın bütün deportasiyalarını tənzimləyən xüsusi mütəxəssis olduğunu elan etdi. O, yəhudilərin fiziki qovulması, müsadirə edilmiş əmlakları ilə məşğul olma, maliyyələşdirmə, və nəqliyyat işlərinin təşkili üçün polis orqanları ilə əlaqələndirmə aparmağa başladı. Vəzifəyə təyin edildiyi gündən sonra qısa müddət ərzində Eyxman Ümumi Hökumətə 600.000 yəhudinin sürgün edilməsi planını təqdim etdi. Polşanın işğal edilmiş ərazilərinin general-qubernatoru Hans Frank bu planı qəbul etməsi bölgənin Almaniyalaşdırmasına yönəlmiş son məqsədi idi. Dörd illik Plana cavabdehlik daşıyan vəzifə sahibi olaraq 1940-cı il martın 24-də Herman Görinq Ümumi Hökümətə əvvəlcə özü və ya Frank tərəfindən təsdiqlənməsə nəqliyyat vasitələrini istifadə etməti qadağan etdi. Bu iş üçün nəqliyyat ayrılsa da, amma əvvəlcədən nəzərdə tutulduğundan xeyli az oldu. Müharibənin başlanmasından 1941-ci ilin aprelinə qədər Ümumi Hökumət təxminən 63.000 yəhudini köçürdü. Köçürülmə zamanı yəhudilərin üçdə biri yoldaca həlak oldu. Məhkəmə iclasında Eyxman qatarlarda və tranzit düşərgələrdə yaşanan dəhşətli vəziyyətdən narahat olduğunu iddia edərkən, yazışmalar və dövr sənədləri göstərir ki, onun əsas diqqəti deportasiyalara iqtisadi cəhətdən və Almaniyanın davam edən hərbi əməliyyatlara minimal maneə törətməklə nail olmaq idi.

Yəhudilər böyük şəhərlərdə gettolara yığılmışdılar və hər an daha şərqə və ya xaricə göndəriləcəklərini gözləyirdilər. Gettolardakı dəhşətli şərait — həddindən artıq adamın olması, pis sanitariya və yemək çatışmazlığı — ölüm hallarının yüksək olması ilə nəticələnirdi. 1940-cı il avqustun 15-də Eyxman "Reichssicherheitshauptamt" adlı bir layihə: "Madagaskar Projekt" (Reyx Əsas Təhlükəsizlik İdarəsi: Madaqaskar planı) buraxdı. Bu plana əsasən dörd il ərzində hər il bir milyon yəhudinin Madaqaskara köçürülməsi nəzərdə tutulurdu. Lakin Almaniya Britaniya uğrunda döyüşdə Kral Hərbi Hava Qüvvələrini məğlub edə bilmədikdə, İngiltərənin işğalı qeyri-müəyyən müddətə təxirə salındı. Britaniyanın hələ də Atlantikaya nəzarət etməsi və ticarət donanmasının öz tabeliyində qalması, Madaqaskar planını arxa cərgəyə atdı. Çünki, bu iki faktorsuz Almaniya bu layihəni həyata keçirə bilməzdi. Hitler 1942-ci ilin fevralına qədər bu planın üstündə durmağı davam etdi.

Vanze konfransı

  Əsas məqalə: Vanze konfransı
 
Auşvits ölüm düşərgəsinin giriş qapıları

Üçüncü Reyxin SSRİ-nin işğal etdiyi ərazilərində 1941-ci ilin ikinci yarısında RTBİ-yə tabe olan aynzasqrupları tərəfindən 1 milyona yaxın yəhudi və Komunist Partiyası üzvü öldürülmüşdü. Belə ki, 1941-ci ilin avqustunda Kamenets-Podolskidə Avropadan deportasiya edilmiş yəhudilərin kütləvi şəkildə məhv edilməsi həyata keçirildi. Eyxman bu qrupların fəaliyyətləri haqqında müntəzəm olaraq ətraflı məlumat alan məmurlardan biri idi. 1941-ci il iyulun 31-də Herman Görinq "Yəhudi məsələsinin son həllinə" cavabdeh kimi Reyx Təhlükəsizliyinin Baş İdarəsi (RTBİ) rəhbəri Reynhard Heydrixi təyin etmişdi. "Böyük Ost" planına görə (Şərq üçün Baş Plan), işğal altındakı Şərqi Avropa və Sovet İttifaqının əhalisi Sibirə sürgün edilməli, kölə olaraq istifadə olunmalı və ya məhv eilməli idilər.

Eyxman məhkəməsindəki ifadələrində Heyndrixin sentyabrın ortalarında Hitlerin Reyxə tabe olan Avropa ərazilərində bütün yəhudilərin öldürülməsini əmr etdiyini söyləmişdi. İlkin planda Sovet İttifaqının fəthindən sonra "Böyük Ost"u həyata keçirmək idi. Bununla belə ABŞ-ın dekabr ayında müharibəyə girməsi və Almaniyanın Moskva döyüşündə uğursuzluğu ilə Hitler qərara gəldi ki, Avropa yəhudiləri müharibədən sonra yox, dərhal məhv edilsin. Elə bu ərəfədə Eyxman nail olduğu ən yüksək rütbə olan SS-Oberşturmbanfürer (polkovnik-leytenant) rütbəsini aldı.

Heydrix Vanze konfransın keçiriləcəyi vaxtı 1942-ci il yanvarın 20-ni, məkan kimi isə Berlindəki rahat və mənzərəli "Marlir" malikanəsini seçdi. Konfransa hazırlaşarkən Eyxman Heydrix üçün müxtəlif Avropa ölkələrində yaşayan yəhudilərin sayının siyahısını hazırladı və mühacirət statistikasını tərtib etdi. Eyxman konfransın təşkilində aktiv rol oynanırdı. O, protokolların stenoqrafına nəzarət edir və iclasın rəsmi paylanmış qeydini hazırlamışdı. Heydrix, öz məktubunda Eyxmanın bu işə cəlb edilən şöbələrlə əlaqəsi olacağını bildirirdi. Eyxmanın nəzarəti altında olan Beljets, Sobibor, Treblinka və başqa yerlərdəki düşərgələr yəhudiləri məhv etmək üçün demək olar ki, dərhal işə başladılar.

Eyxman bu məsələnin nəzəriyyəçisi deyildi, o, ancaq icraedici funksiyanı yerinə yetirirdi. Onun üçün əmrlər birbaşa SS Reyxsfüreri Henrix Himmlerdən gəlirdi. Eyxmanın rəhbəri olduğu şöbə hər bölgədəki yəhudilər haqqında məlumat toplamaq, əmlaklarını ələ keçirmək, deportasiya üçün qatarların təşkili və bu kimi planlaşdırma üçün məsuliyyət daşıyırdı. Onun şöbəsi Xarici İşlər Nazirliyi ilə daim təmasda idi. Belə ki, Fransa kimi işğal olunan ölkələrin yəhudilərinin mallarını və əmlakını əllərindən asanlıqla alaraq öldürülürdülər. Eyxman Berlindəki idarəsində bu iqtiqamət üzrə çalışan şöbə üzvləri ilə mütəmadi görüşlər keçirir və konslager düşərgələrini və gettolara baş çəkmək üçün daim səfərdə olurdu. Berlini sevməyən həyat yoldaşı uşaqları ilə birlikdə Praqada yaşayırdı. Əvvəlllər Eyxman hər həftə onlara baş çəkirdi, ancaq vaxt keçdikcə bu ziyarətlər ayda bir dəfəyə qədər yendi.

Macarıstanda fəaliyyəti

 
Macar yəhudisi qadın və uşaqlar 1944-cü ilin may və ya iyun aylarında Auşvitz II-Birkenauya gəlirlər (Auschwitz Albomundan foto)

Almaniya 1944-cü il martın 19-da Macarıstana hücum etdi. Eyxman elə həmin gün Macarıstana gəldi. Tezliklə oraya SD, SS və Sicherheitspolizei (SiPo, "Təhlükəsizlik Polisi") əməkdaşlarından ibarət beş və ya altı yüz adam gəldi. Hitlerin nasistlər üçün daha sərfəli bir Macarıstan hökumətini təyin etməsi, bu vaxta qədər təhlükəsiz qalan macar yəhudilərinin Auşvitz həbs düşərgəsinə məcburi əməyə ya da qaz kameralarına göndərilməsi demək idi. Eyxman aprelin son həftəsində Macarıstanın şimal-şərqini gəzdi və hazırlıqlara nəzarət etmək üçün may ayında Auşvitzə gəldi. Nürnberq prosesi zamanı Auşvitz konsentrasiya düşərgəsinin rəhbəri Rudolf Höss Himmlerin ona Eyxmandan son həllin icrası üçün bütün əməliyyat təlimatlarını almağı söylədiyini bildirmişdir. Yəhudilərin deportasiyası aprelin 16-da başladı və mayın 14-dən etibarən gündə 3000 yəhudinin olduğu dörd qatar Macarıstandan yola çıxır və Auşvits II-Birkenaudakı düşərgəyə gedirdi. Qatar burada yeni çəkilmiş qaz xətti boyunca bir neçə yüz metr aralıda dayanırdı. Hər qatarda olan insanların 10–25 faizi məcburi əmək üçün seçilirdi, qalanları isə gəldikdən sonra bir neçə saat ərzində məhv edilirdi. Macarıstan hökuməti beynəlxalq təzyiq altında 1944-cü il iyulun 6-da deportasiyaları dayandırdı və bu vaxta qədər artıq 725–000 macar yəhudisinin 437.000-dən çoxu öldürülmüşdü. Dayandırma əmrlərinə baxmayaraq, Eyxman şəxsən qurbanlarla dolu əlavə qatarlarının 17 və 19 iyul tarixlərində Auşvitsə göndərilməsi üçün tədbirlər görmüşdür.

Aprelin 15-də Eyxman, Macar Yəhudilərinə Kömək və Xilasetmə Komitəsinin (RRC) üzvü Yoel Brand ilə görüşdü. Eyxman Branda Berlinin Şərq Cəbhəsinin təchizatı üçün 10.000 yük maşını azuqə müqabilində bir milyon yəhudinin mühacirət etməsinə icazə verdiyini söylədi. Bunu üçün onun vasitəçilik etməsini xaiş etdi. Lakin Qərb müttəfiqləri təklifi nəzərdən keçirməkdən imtina etdikləri üçün təklif nəticəsiz qaldı. 1944-cü ilin iyununda Eyxman Rudolf Kastner ilə danışıqlarda iştirak etdi, nəticədə brilyant, qızıl, pul və qiymətli kağızlarla dolu üç çamadan müqabilində qatarla İsveçrəyə təhlükəsizliyə göndərilən 1684 nəfərin xilas edilməsi ilə nəticələndi.

Kurt Bexerin və başqalarının yəhudilərin mühacirət məsələlərinə qarışdıqlarına qəzəblənən Eyxman Himmlerin ölüm düşərgələrinə deportasiyasını təxirə salmasından narazı qalaraq iyul ayında onun yenidən bərpa edilməsini istədi. Avqust ayının sonunda irəliləyən Qırmızı Ordudan qaçan və Macarıstanla Rumıniya sərhəddində məskunlaşan 10.000 etnik almanın evakuasiya edilməsinə kömək etmək üçün xilasedici dəstəyə rəhbərlik etdi. Burdakılar xilasetmə üçün göndərilənlərin köməyindən imtina etdilər, bunun əvəzində əsgərlər cəbhəyə yaxın olan alman sahə xəstəxanasının üzvlərini təxliyə etməyə yardım göstərdilər. Bunun müqabilində Eyxman İkinci dərəcəli Dəmir xaç ordeni mükafatına layiq görüldü. Oktyabr və noyabr ayları boyunca Eyxmanın on minlərlə yəhudi qurbanı Budapeştdən Vyanaya 210 kilometr məsafəni piyada getmək məcburiyyətində qaldı.

1944-cü il dekabrın 24-də Sovet qoşunu Budapeşti mühasirəyə aldıqdan dərhal əvvəl Eyxman şəhərdən qaçdı. Berlinə döndü, burada IV-B4 şöbəsinin ifşa edici bütün sənədlərinin yandırılmasını təmin etdi. Müharibənin son aylarında qaçan bir çox SS zabitləri ilə birlikdə Eyxman və ailəsi Avropada müharibə 1945-ci il mayın 9-da başa çatanda Avstriyada nisbətən təhlükəsizlik şəraitində yaşayırdılar.

Müharibədən sonra

 
Eyxmanın Argentinaya qaçmasına imkan verən Beynəlxalq Qırmızı Xaçın Rikardo Klement adına verilən fotoşəkilli pasport

1945-ci ildə Almaniyanın məğlubiyyətindən sonra Eyxman onu axtaran müttəfiqlərdən qaçmağı bacardı. Amerikalılar tərəfindən tutulan zaman SS üzvlüyünü gizlədə bilmədi. Ancaq özünü 22-ci SS Könüllü Süvari Diviziyasında bir əsgər kimi təqdim etdi. O, amerikalılara "Otto Ekman" adlı birinin saxta sənədlərdən istifadə edərək təqdim etmiş və bir müddət həbs düşərgəsində keçirmişdir. Lakin aşkara çıxarıla biləcəyini anlayaraq həbsxanadan qaçmağa müvvəffəq oldu. Bir neçə ay Lünberq düzənliyində gizləndi. Sonra isə əvvəlcə meşə sənayesində işlədi, daha sonra 1950-ci ilə qədər yaşadığı Altensalzkohda kiçik bir torpaq icarəyə götürdü. Bu vaxtda Auşvitz həbs düşərgəsinin keçmiş komendantı Rudolf Höss və başqaları 1946-cı ildə başlayan müharibə cinayətkarları üzərində keçirilən Nürnberq prosesində Eyxmanın haqqında ifadələr vermişdilər.

1948-ci ildə Eyxman nasistlərə rəğbəti ilə tanınan İtaliyada yaşayan avstriyalı din xadimi, yepiskop Alois Hudalın rəhbərlik etdiyi Fransiskan rahiblərinin vasitəsi ilə Argentinaya getmək icazəsi olan "Rikardo Klement" adı ilə saxta şəxsiyyət vəsiqəsi əldə etdi. Bunun ardınca Eyxman "siçovul çığırı" kimi adlandırılan yoldan istifadə edərək 1950-ci ildə Argentinaya qaçdı. Eyxman ilkin olaraq hökumət podratçısı işlədiyi Tukuman əyalətində məskunlaşdı. 1952-ci ildə o, Avropaya geri döndü, yeni adı ilə öz həyat yoldaşı ilə təzədən evlənərək ailəsini Argentinaya apardı. Bu dəfə o,ailəsi ilə birgə Buenos Ayresdə məskunlaşdı. Ailə Qaribaldi küçəsi 14-də (indiki Qaribaldi küçəsi 6061) ev tikdi və 1960-cı ildə ora köçdü. Onun ailəsi 1960-cı ilin mayına qədər Buenos Ayresdə yaşadı. Orada, o, "Mercedes-Benz"in yerli bölməsinə ofis işçisi kimi daxil oldu. 1956-cı ilin sonlarında o mütəmadi olaraq dörd ay ərzində onun tərcümeyi-halını hazırlamaq niyyətində olan mühacirətdə yaşayan keçmiş nasist jurnalist Villem Sassenə geniş müsahibə verdi. O, Eyxmanın həyatından fraqmentlər, qeydlər və əlyazma nümunələri hazırladı. Xatirələr sonradan 1960-cı illərin sonlarında "Life" və "Ştern" jurnallarında çıxan bir sıra məqalələrin əsası olaraq istifadə edildi.

1958-ci il martın 19-da Birləşmiş Ştatların Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Qərbi Alman kəşfiyyat xidmətindən Eyxmanın olduğu yer və gizləndiyi ad haqqında məlumat aldı. Lakin MKİ və Qərbi Alman kəşfiyyatı Eyxmanın Federal Kansler Konrad Adenauer katibliyinin rəhbəri vəzifəsini icra edən Hans Qlobkenın nasist keçmişi haqqında məlumat verə biləcəyindən qorxaraq bu məlumatları gizlətməyə qərar verdi.

Eyxmanın qaçırılması

  Əsas məqalə: Eyxmanın qaçırılması

Axtarışlar

 
Adolf Eyxmanı ifşa etmiş keçmiş konslaqer məhbusu Lotar Herman

İsrail kəşfiyyatının Eyxmanın izinə necə düşdüyünə gəldikdə bu haqda ya "Mossad"ın təqdimatına, ya da nasist ovçusu Tuvye Fridmanın hekayələrinə əsaslanan bir neçə versiya mövcuddur. Eyxmanın tapılmasının müxtəlif versiyaları arasındakı ziddiyyətlərə baxmayaraq, şübhəsiz ki, Lotar Qerman onun tutulmasında əsas rol oynamışdır. Lotar alman yəhudisi idi. Miliyyətcə alman qadın ilə evllilik də onun nasist repressiyalarından qaçmasına kömək etməmişdi. Kor olmasına baxmayaraq, Argentinada yaşayan Lotar keçmiş nasistlərin axtarışı ilə əlaqəli hadisələrlə maraqlanırdı və Eyxmanın yoxa çıxdığını və axtarıldığını bilirdi. Buna görə qızının Üçüncü Reyxə xidmət edən atasının keçmişi ilə öyünən Nikolas Eyxman adlı bir gənclə tanış olduğunu eşitdikdə Qerman bu məlumatı bildikləri ilə müqayisə etdi və söhbətin Adolf Eyxmanın oğlu haqqında getdiyini başa düşdü. O, şübhələri haqqında müvafiq yerlərə məlumat verdi. Qerman əldə etdiyi məlumat haqda Hessen torpağının (AFR) baş prokuroru Fritz Bauerə məktub ünvanladı. Fritz Bauer bu məlumatı israillilərə ötürdü.

Lotar Qerman vəd edilmiş mükafatı ölümündən bir il əvvəl yalnız 1972-ci ildə aldı. Adı açıqlandıqda yerli nasistlər tərəfindən təhdidlərlə üzləşdi və bu səbəbdən qızı Argentinadan ABŞ-a mühacirət etmək məcburiyyətində qaldı.

İsrail kəşfiyyatı "Mossad"ın rəhbəri İsser Harelin "Cəladın qaçırılması" adlı kitabında, 19 sentyabr 1957-ci il tarixində baş prokuror Bauer Almaniya Federativ Respublikası ilə İsrail arasında təzminatın ödənilməsi ilə əlaqədar danışıqlarda İsrail nümayəndə heyətinin başçısı doktor Şnerə Eyxmanın Argentinada olduğu mümkün yer haqqında məlumat verdi. İsrail Xarici İşlər Nazirliyi vasitəsilə məlumat "Mossad"ın rəhbəri İsser Harelə çatdı.

Digər mənbələrə görə, Bauer Frankfurtdakı İsrail təhlükəsizlik xidmətinin nümayəndəsi Şaul Daroma, daha sonra hökumətin hüquq məsləhətçisi Haim Koenə müraciət etdi.

Başqa bir fərziyəyə görə nasistlərin konsentrasiya düşərgəsinin keçmiş məhbusu, "Yad Va Şem" İnstitutunun əməkdaşı (1957-ci ilin iyul ayına qədər) Tuvia Fridman Eyxmanın izinə düşmüşdü. 1957-ci ildə Fridman Hayfa şəhərində müstəqil bir "Nasistlərin cinayətlərinin sənədləşdirilməsi və araşdırılması İnstitutu" yaratdı və Eyxmanın yerini məlumat verən şəxsə Dünya Yəhudi Konqresinin prezidenti Nahum Qoldmandan 10.000 dollar mükafat təyin etməsi vədini aldı.

Fridman Eyxmanı tapmaq üçün ilk cəhdini 1945-ci ilin sonlarında Avstriyada gizli yəhudi təşkilatı "Mossad le Alia Bet" təmsil edən Aşer Ben-Nathan ilə birlikdə etdi. Həbs olunan Eyxmanın dostu və köməkçisi SS şturmbannfüreri Diter Vislicenidən ifadə alındıqdan sonra Eyxmanın sürücüsü və məşuqəsini tapmağa müvəffəq oldular. Məşuqəsinin mənzilindəki pusqu nəticə vermədi. Ancaq Eyxmanın ilk fotoşəkli məhz məşuqəsinin evindən əldə edildi.

1959-cu ilin avqust ayının sonunda Fridman Lüdviqsburqdakı (Almaniya) Nasist Cinayətlərinin Təhqiqatı Federal Mərkəzinin direktoru Ervin Şuledən Eyxmanın Küveytdə gizləndiyinə dair bir məktub aldı.

Fridman "Maariv" qəzetində işləyən tanış bir jurnalistə Moşe Meiselsə bu məlumatı yayımlamaq təklifi ilə müraciət etdi. Fridmanın sözlərinə görə, bunu Yom-Küpür günü ərəfəsində, yəni 11 oktyabr 1959-cu il tarixində "hökumət üzvlərinin vicdanını oyatmaq və həlak olanlar qarşısında borcumuzu xatırlatmağı" qərara aldı.

Mövzu gözlənildiyindən aktual oldu və böyük əks səda yaratdı. Dünyanın bir çox dərgisində təkrar nəşrlər oldu və ya ona istinad edildi. 1959-cu il oktyabrın 12-də bir İsrail nəşrinin məlumatları Buenos Ayresdə nəşr edilən alman dilli "Argentines Tageblatt" qəzetində yayımlandı. 1959-cu il oktyabrın 18-də Lotar Qerman Tuvia Fridmana Eyxmanın Küveytdə deyil, Argentinada olduğu haqqında məlumat göndərdi.

Lotar Qerman məktubunda yazırdı:

  Almandilli qəzetin 12.10.1959-cu il tarixində nasist cinayətkarı Adolf Eyxman haqqında verdiyi xəbər tamamilə yanlışdır. Bu adam Küveytdə deyil, Buenos Ayresdə həyat yoldaşı və dörd uşağı ilə birlikdə başqa bir ad altında yaşayır. İnstituta kömək etməyə və Eyxman haqqında bütün məlumatları verməyə hazıram.  

İsrail tarixçisi və jurnalisti Şimon Briman yazır ki, Fridman Qermanla daha üç məktub mübadiləsi apardı, sonra isə 1959-cu ilin dekabrında Tuvia onun "Mossad" əməkdaşları ilə əlaqə yaratmasına kömək etdi.

Əksər mənbələrdə Tuvia Fridmanın bu işdə adı qeyd edilməməsinə baxmayaraq, onun adı İsraildə yayımlanan Eyxmanın tutulmasında iştirak edənlərin rəsmi siyahısındadır. Bununla yanaşı, qeyd etmək lazımdır ki, Simon Viesentalın adı eyni siyahıdadır, baxmayaraq ki, onun Eyxmanın ələ keçirilməsindəki rolu tam aydın deyil və həm Harel, həm də Fridman tərəfindən onun iştirakı rədd edilir.

Ünvan

"Mossad" Eyxmanın həyat yoldaşının Argentinadan gələn bir almana ərə getdiyini və bir müddət sonra onunla birlikdə Cənubi Amerikaya yola düşdüyünü öyrəndi. Beləliklə, adını və pasportunu dəyişdirən Eyxmanın özü ilə evləndiyinə dair bir ehtimal yarandı. "Mossad" bunu dəqiqləşdirmək üçün Argentinaya agentlərini göndərdi. Onlar Eyxmanı izləyərək onun Rikardo Klement adı altında gizləndiyinə və başqa bir qaçaq nasist olmadığına tam əmin oldular.

Lotar Qermanın köməyi ilə Eyxmanın ailəsinin yaşadığı ünvan dəqiqləşdirildi: Buenos Ayres, Olivos rayonu, 4261 Çakabuko küçəsi. Ev fasiləsiz nəzarət altına alındı. Bununla birlikdə, agentlər buranın çox kasıb bir rayon olduğunu, evin də Avropadan xeyli məbləğdə pulla gələn yüksək rütbəli bir nasist üçün uyğun olmadığı söyləyirdilər.

1958-ci ilin əvvəlində Eyxman Çakabuko rayonundakı evdən köçdü və yenidən israillilərin nəzarəti aqltından yoxa çıxdı. 1959-cu ilin dekabrında Argentinadakı "Mossad" agentləri yenidən Eyxmanın izinə düşdülər. Onun yeni ünvanı müəyyənləşdirildi: Buenos Ayres, San Fernando məhəlləsi (ing. San Fernando de la Buena Vista), Qaribaldi küçəsi. Ev Veronika Katarina Libl de Fixman adına alınmışdı. Bu ad, soyaddakı bir hərf istisna olmaqla (Fixman yerinə Eyxman) Eyxmannın həyat yoldaşının adı ilə üst-üstə düşürdü.

Şəxsiyyəti müəyyənləşdirmə

 
Adolf Eyxmanın şəxsiyyətini təsdiq edən "Şabak"ın təhlükəsizlik təhqiqatçısı Zivi Aaroni.

Harel "Şabak"ın təcrübəli təhlükəsizlik təhqiqatçısı Zivi Aaroni Argentinaya göndərməyə qərar verdi. O, 1960-cı il fevralın 29-da Buenos Ayresə gəldi. Onun 4 köməkçisi var idi. Onların arasına İsrailin Argentinadakı səfirliyinin hərbi attaşesi İsak Elron və onun həyat yoldaşı Sara da daxil idi.

Eyxmanın şəxsiyyətinin əlavə təsdiqlənməsi 1960-cı il martın 21-də Klementin evində bayram keçirildiyi zaman alındı. Eyxmanın sənədlərini araşdırdıqdan sonra agentlər bu gün Veronika və Adolf Eyxman cütlüyünün toylarının iyirmi beşinci ildönümünü qeyd etməli olduqlarını müəyyən etdilər.. 1960-cı il aprelin 3-də müşahidəçilər gizlincə Eyxmanın yeni evinin yaxınlığında onun fotoşəkilini çəkməyə müvəffəq oldular. Zivi Aaroninin topladığı fotoşəkillər və məlumatlara əsasən Eyxmanın şəxsiyyətinin müəyyənləşdirilməsinin kifayət qədər etibarlı əsaslara malik olduğu qərara alındı. Harel onu qaçırmağı planlaşdırmağa başladı; lakin tələ keçirilmə əməliyyatı zamanı şəxsiyyətin son təsdiqlənməsi baş verməli idi.. 1958-ci ildə İsrail kəşfiyyatı "Mossad" Argentinada Eyxmannın izinə düşdü. Müharibə zamanı nasistlərdən əziyyət çəkən Almaniya yəhudisi Lotar Qerman onun aşkara çıxarılmasında kömək etdi. Kor olmasına baxmayaraq, Argentinada yaşayan Lotar keçmiş nasistlərin axtarışı ilə əlaqəli hadisələrlə maraqlanırdı və Eyxmanın yoxa çıxdığını və axtarıldığını bilirdi. Buna görə qızının Üçüncü Reyxə xidmət edən atasının keçmişi ilə öyünən Nikolas Eyxman adlı bir gənclə tanış olduğunu eşitdikdə Qerman bu məlumatı bildikləri ilə müqayisə etdi və söhbətin Adolf Eyxmanın oğlu haqqında getdiyini başa düşdü. O, şübhələri haqqında müvafiq yerlərə məlumat verdi.

Qaçırma qərarı

Eyxmanın yerini müəyyənləşdirən İsrail höküməti onu gizli şəkildə Argentinadan İsrailə aparmaq qərarına gəldi. Eyxmanın ekstradisiya etmək cəhdinin onun növbəti dəfə yoxa çıxmasına səbəb olacağı təhlükəsi var idi.

1945-ci ildən sonra Argentina nasistlər üçün əsl sığınacaq yeri kimi ad çıxarmışdı. Hitlerə rəğbət bəsləyən Argentina Prezidenti Xuan Peron saxta sənədlər ilə çox sayda almanın ölkəsinə girişinə nəinki göz yumur, həm də onların Avropadan qaçmasına kömək edirdi. Bir çox keçmiş nasist hətta Argentina silahlı qüvvələrində işə düzəlirdi.

Hərbi xunta tərəfindən Peronun 1955-ci ildə devrildiyi vaxt, Argentina elitasında və xüsusən güc strukturlarında nasist əhval-ruhiyyəsi çox güclü idi. Eyxmanın ekstradisiyası ehtimalı israillilər tərəfindən çox az qiymətləndirilirdi və heç kim cinayətkarın yenidən qaçıb gizlənməsini istəmirdi. Bundan əlavə, Harelin yazdığı kimi, Eyxman Almaniyaya verilə bilərdi və müharibənin bitməsindən 15 il sonra Avropadakı nasistlər çox yumşaq hökmlər almağa başladılar. İsraillilər köhnə günahları bağışlamaq meylinə görə Eyxmanın ümumiyyətlə məsuliyyətdən kənar qalacağından qorxurdular.

Əməliyyatın işlənməsi və hazırlığı

 
Adolf Eyxmanı qaçıran "Mossad"ın operativ qrupunun rəhbəri Rafi Eytan.

Eyxmanın qaçırılması əməliyyatına şəxsən "Mossad" direktoru İsser Harel rəhbərlik edirdi. Rafi Eytan operativ qrupun komandiri təyin edildi. Əməliyyatın bütün iştirakçıları könüllülər idi. Onların əksəriyyəti ya müharibə zamanı nasistlərdən əziyyət çəkmiş, ya da ölən qohumları olmuşdur. Əməliyyat iştirakçılarına Eyxmanın İsrailə təhlükəsiz və sağlam şəkildə çatdırılmasının vacibliyi xəbərdarlığı edilmişdi..

Əməliyyata hazırlıq 1959-cu ilin sonlarında, birbaşa həyata keçirilməsinə hazırlıq isə 1960-cı ilin aprelində başladı. "Mossad" əməliyyatçıları Argentinaya ayrı-ayrı ölkələrdən və müxtəlif vaxtlarda gəlirdilər. Bu səfərləri təşkil etmək üçün "Mossad" hətta saxta səyahət şirkəti yaratmışdı. Əməliyyatın keçirilməsi İsrail nümayəndə heyətinin Argentinanın müstəqilliyinin 150 illiyini qeyd etmək üçün Buenos Ayresə gələn rəsmi səfərinə həsr olunmuşdu. İsrailin Argentina ilə müntəzəm hava əlaqəsi olmadığından Eyxmanın rəsmi İsrail nümayəndə heyətinin təyyarəsində qaçırmaq qərara alındı. "El Al" aviaşirkətinin rəhbərliyi gizli əməliyyat barədə məlumatlandırıldı. Təyyarənin mayın 19-da Buenos Ayresə uçmağı və mayın 20-də geri qayıtması lazım idi..

Aprelin 26-da ilk əməliyyat qrupu Eyxmanı izləməyə başladı, aprelin 29-da isə Harel əməliyyata birbaşa rəhbərlik etmək üçün Argentinaya uçdu. Ümumilikdə əməliyyatda 30 nəfər iştirak edirdi, onlardan da 12-si bilavasitə ələ keçirilmə, qalanları isə dəstək və təminatla məğul olmalı idi.

Buenos Ayresdə "Mossad" əməkdaşları bir neçə ev və avtomobili icarəyə götürdü, rabitə sistemi qurdu, işin uğursuz nəticələnəcəyi halda təcili evakuasiya və əlavə variantlar da daxil olmaqla gələcək əməliyyatın ən kiçik detallarını hazırladı. Ələ keçirilmə zamanı qrupun sərəncamında yeddi ev, o, cümlədən iki şəhər mənzili əməliyyatdan bir neçə gün əvvəl icarəyə götürülmüşdü..

Harel tərəfindən ələ keçirilmə əməliyyatının ilk vaxtı mayın 10-da təyin olunmuşdu. Sonradan əməliyyatçıların rəyləri nəzərə alınaraq son tarix bir gün irəli çəkildi.

Əməliyyatın bütün iştirakçıları könüllülərdən təşkil edilmişdi. Onların əksəriyyəti ya müharibə zamanı nasistlərdən əziyyət çəkənlər, ya da onların qohumları idilər. Onların hamısına ciddi şəkildə xəbərdarlıq edildi ki, Eyxman İsrailə sağ salamat çatdırılmalıdı. İsraildə Eyxmanın tutulmasında iştirak edənlərin tam siyahısı üzərindən gizlilik 2007-ci ilin yanvarında götürüldü..

1960-cı il mayın 11-də Eyxman küçəsində bir qrup İsrail agenti tərəfindən tutuldu. Eyxman adətən avtobusla axşam saat 7-də evə gəlirdi. Bu dəfə o, avtobusda deyildi. Növbəti avtobusda da o, yox idi. O, yalnız saat 20:05-də göründü, fənəri yandırdı və evə tərəf getdi.. Eyxmanın tutulmasını sonradan "agent yeddi qırx" və ya "Eyxmanı tutan adam" kimi tanınan Peter Malkin şəxsən həyata keçirdi. Eyxman pusquya 10 metr yaxınlaşdıqda, Malkin arxadan ona ispan dilində "Un momentito, señor!" ("Bir dəqiqə gözləyin, lord") deyə müraciət etdi və sonra "nelson" fəndi ilə boynunu sıxaraq yerə sərdi. Avraham Şalom maşından atladı və Eyxmanın ayaqlarından tutdu. Rafi Eytan o biri tərəfdən yaxınlaşdı və üçü də Eyxmanı maşının içinə soxdular. Malkinin sözlərinə görə, ələkeçirmə 20 saniyədən bir qədər çox çəkdi. Yaxınlıqda hadisəni görə biləcək heç bir şahid yox idi. Rafi Eytan Eyxmanın heç bir müqavimət göstərə bilmədiyini və sadəcə mızıldadığını iddia edirdi.

Maşında Eyxmanın əl və ayağı bağlanmış, gözlərinə qaranlıq eynək taxılmış və üstü yorğan ilə örtülmüşdür. Zivi Aaroni alman dilində dedi: "Sakit dur, yoxsa səni öldürəcəyik!", Eyxman tərpənmədi. Hər iki avtomobil "Mossad"ın icarəyə götürdüyü gizli evlərdən birinə girdi.

Sonradan Eyxmanın oğlu Nikolas Quick jurnalına verdiyi müsahibədə atasının qaçırılmasından danışarkən deyirdi: "Mayın 12-də, qardaşım Diter gəldi və dedi: "Qoca yoxa çıxıb!" Bizim ilk düşüncəmiz bu oldu: "İsrail!" Dieter və mən təcili Buenos Ayresdən San Fernandoya yollandıq, yolda , atanın ən yaxşı dostu keçmiş SS zabitini xəbərdar etdik. İki gün əbəs yerə onu polisdə, xəstəxanalarda və meyitxanalarda axtardıq. Sonra onun qaçırıldığı məlum oldu. Bir qrup vətənpərvər alman gənci bizə kömək etmək üçün könüllü olmağa razılaşdı. Elə günlər olurdu ki, velosipedlərdə üç yüzə qədər adamın şəhərdə axtarış aparırdı. Atamın başqa bir dostu, eyni zamanda keçmiş keçmiş SS zabiti limanlarda və hava limanında nəzarət təşkil etdi. Bizimkilərdən kiminsə birinin növbə çəkmədiyi körpü, magistral yolların kəsişməsi, dəmir yolu stansiyası qalmamışdı. Gənclər qrupunun lideri: "Gəlin İsrail səfirini oğurlayaq və atanızın yerini deyənə qədər işgəncə verək." təklifi verdi. Kimsə İsrail səfirliyini partlatmağı təklif etdi. Ancaq bu planları rədd etdik … "

Villada mühafizə edilməsi

 
Adolf Eyxmanı şəxsən ələ keçirən "Eyxmanı ələ keçirən" şəxs ləqəbli Piter Malkin.

Qaçırıldıqdan sonra Eyxman agentlər tərəfindən Buenos Ayres şəhərinin ətrafındakı icarəyə götürülmüş villaya aparıldı. Əvvəlcə silah və zəhərlə intihara cəhd şübhəsi ilə onun üzərində yoxlama aparıldı. Adolf Eyxmannn şəxsi işində göstərilmiş xüsusi əlamətlərlə onun şəxsiyyəti təsdiq edildi. Sonra Zivi Aaroni Eyxmanın şəxsiyyətini 100% əminliklə müəyyən etməyə imkan verən ilk sorğu keçirdi. Əsir tərəddüd etmədən SS-dəki nömrələrini — 45326 və 63752-ni və həmçinin NSAFP biletinin nömrəsini — 889895 söylədi. Eyxman onu kimin tutduğunu başa düşdüyünü və qısa bir inaddan sonra əsl adını dedi. Mayın 3-də agentlər İsrail hökumətinə Eyxmanın tutulması barədə məlumat verdilər.

Əməliyyatın sonrakı gedişatına rəhbərlik etmək üçün Harel "mobil qərargah" yaratdı. Qrup üzvləri müəyyən bir saatda görüşlərin keçirildiyi kafelərin siyahısını aldılar. Beləliklə, hər məkana yalnız bir dəfə baş çəkilirdi.

Eyxman villada 9 gün gecə-gündüz mühafizə altında keçirdi. Günün çox hissəsində Eyxman mühafizəçilərin üzlərini görməmək üçün qaranlıq eynək taxılaraq yatağa qandallanmışdı. Mühafizəçilərdən biri Eyxman ilə otaqda olur və onu daim diqqətdə saxlayırdı. İkinci gözətçi qapısı daim açıq olan qonşu otaqda idi. Eyxmanın mühafizəçilərinə onunla danışmaq qəti qadağan edilmişdi və Rafi Eytan əmrin ciddi şəkildə icrasına nəzarət edirdi. Gecələr həyətdə mühafizə üçün adam qoyulurdu. Mühafizəçiləri köməyə çağırmaq üçün Eyxmanın otağına həyəcan zəngi quraşdırılmışdı. Həyətdə təhlükə anında qaçmaq üçün hazır avtomobil park edilmişdi.

Villada saxlanıldığı müddətdə bu və ya digər şəkildə Eyxman ilə əlaqə quranların hamısı Eyxmana qarşı təcavüz göstərməmək üçün özlərini və bir-birlərini nəzarətdə saxlamağa və diqqət etməyə məcbur olmuşdular. Harel yazır ki, villada yemək hazırlayan yeganə qadın əsiri zəhərləmək cəhdindən özünü güclə saxlaya bilmişdi.

Təhlükəsizlik səbəbi ilə evə giriş və çıxış ciddi şəkildə məhdudlaşdırılmışdı. İsser Harel özü məhkumu yalnız mayın 15-də ziyarət etdi. İndi Eyxmanın tutulduğuna tamamilə əmin olduğunu nəzərə alaraq əməliyyatçılara yeni təlimatlar verdi. Əgər evə polis basqını olardısa, bu halda Eyxman nəyin bahasına olursa olsun başqa yerə aparılmalı idi. Bu mümkün olmadığı halda, Rafi Eytan özünü Eyxmana qandalamalı və açarı ataraq polisə məhbusun kimliyini bildirməli idi. "Mossad"a üzvlük qəti şəkildə rədd edilməli idi. Polis tərəfindən tutulma halında, əməliyyatçılardan özlərini İsrail könüllüləri kimi təqdim etmələri tələb edilirdi.

Eyni zamanda Eyxmandan intensiv ifadələrin alınması davam edirdi. Harel agentlərin Eyxmandan etdiyi cinayətləri könüllü yazılı şəkildə etiraf etmələrini və İsraildə mühakimə olunmasına razılıq əldə edə bildiklərini iddia edir.

  Mən, aşağıda imzanı atmış Adolf Eyxman könüllü olaraq bildirirəm ki, indi həqiqətən kim olduğum aşkara çıxdı və artıq məhkəmədən qaçmağa cəhdin mənası yoxdur. Mən İsrailə getməyə razı olduğumu və müvaffiq səlahiyyətli məhkəmə qarşısına çıxmağa hazıram. Sözsüz ki, hüquqi yardım alacağam və Almaniyada xidmətimin son illəri ilə bağlı faktları, heç nəyi gizlətmədən söyləyəcəyəm ki, gələcək nəsillər bu hadisələrin əsl mənzərəsini bilsinlər. Bu ərizəni könüllü olaraq imzalayıram. Mənə heç nə vəd etmədilər və hədələmədilər. Nəhayət dinclik tapmaq istəyirəm. Keçmişi artıq bütün təfərrüatlarla bərpa edə bilmədiyimdən və bəzən hadisələri xatırlamağım mümkün olmadığından, baş verənlərin mənzərəsini bərpa etməyə kömək edəcək sənədlər və şahidlər təqdim etməyinizi xahiş edirəm. Adolf Eyxman. Buenos Ayres, 1960-cı il may ayı.
İsser Harel. "Cəlladın qaçırılması". 27-ci hissə
  

İsrailə aparılma

Mayın 19-da "El Al" təyyarəsi Buenos Ayres hava limanına endi. İsraillilər heç kəsin şübhələnməməsi üçün təhlükəsizlik tədbirlərini artırdılar. Mayın 20-də nahar vaxtı Xarel mobil qərargahını birbaşa hava limanına köçürdü, izdihamlı bir kafedə masaların birində əməliyyatın sonuna qədər işçilərinə əmr verdi.. Mayın 20-də anestezioloq Yona Elian Eyxmana trankvilizator tərkibli iynə vurdu və əyninə İsrail pilotu paltarı geyindirildi. Bundan sonra Argentinanın müstəqilliyinin 150 illiyini qeyd etmək üçün Buenos Ayresə uçan "El Al" təyyarəsinin xəstə bir heyət üzvü olaraq hava limanına gətirildi və Argentina sərhədçilərinə pilot Rafael Arnonun adına olan pasport təqdim etdi. Bundan əvvəl, Arnonun iştirakı ilə uydurma bir avtomobil qəzası təşkil edildi və mayın 20-də guya xəstəxanadan "xəstənin uçuşu həkim nəzarəti altında köçürə biləcəyini" ifadə edən sənəd düzəldildi. Sərhədçilər israilliləri nəzarət məntəqəsindən buraxdılar və Eyxman anlaqlı vəziyyətdə olmadığından etiraz edə bilmədi. Gecə yarısında göyərtəsində Eyxmanın olduğu "El Al" təyyarəsi İsrailə tərəf uçdu..

Eyxman itkin düşdükdən sonra alman icmasından təxminən üç yüz üzvü bir həftə ərzində Buenos Ayresdə axtarış apardı və onlar dəmiryolu stansiyalarını, dəniz limanlarını və aerodromları nəzarətdə saxlamağa çalışdılar. Ancaq şübhəli heç bir şey aşkarlaya bilmədilər. Nə Argentina polisi, nə də Eyxmanın qohumları onun yerini müəyyənləşdirə bilmədi.

Məhkəmə prosesi

 
A.Eyxman məhkəmə iclasında (1961-ci il 5 aprel fotosu)
Eyxman Qüdsdə məhkəmə iclası zamanı

Qüdsdə Eyxman polisə təhvil verildi. Mayın 22-də Knessetin iclasında İsrailin Baş naziri David Ben-Qurion "Adolf Eyxmanın İsraildə olduğunu və tezliklə məsuliyyətə cəlb olunacağını" açıqladı. Eyxmanın fəaliyyəti alman dilini mükəmməl bilən 8 zabitdən ibarət xüsusi qurulmuş "006 saylı idarə" adlı polis bölməsi tərəfindən araşdırıldı. Tezliklə başlayan məhkəmə prosesində xolokost zamanı sağ qalan çox sayda insan şahid kimi çıxış etdi.

Proses zamanı Almaniya kansleri Konrad Adenauer hökuməti, nasistlərlə əməkdaşlıq edən hakimiyətin bəzi yüksək vəzifəli şəxslərinin adlarının yayımlanmasına mane olmağa çalışaraq, İsrail hakiminə rüşvət verməyi planlaşdırırdı.

İstintaq başa çatdıqdan sonra hökumətin hüquq məsləhətçisi Qideon Hausner 15 maddəlik iddianamə imzaladı. Eyxman insanlığa qarşı cinayətlərdə, yəhudi xalqına qarşı cinayətlərdə, cinayət təşkilatlarına üzvlükdə (SS və SD, Gestapo) ittiham olunurdu. Yəhudi xalqına qarşı cinayətlər milyonlarla yəhudinin həbs edilməsi, onların müəyyən yerlərdə cəmlənməsi, ölüm düşərgələrinə göndərilməsi, qətllər və əmlaklarının müsadirə olunması da daxil olmaqla, bütün növ təqibləri əhatə edirdi. İttiham aktı təkcə yəhudi xalqına qarşı cinayət deyil, digər xalqların nümayəndələrinə qarşı cinayətlərlə də əlaqələndirildi: milyonlarla polyakın sürgünü, on minlərlə qaraçının həbs və ölüm düşərgələrinə göndərmək, çex partizanları tərəfindən Reynxard Qeydrixin öldürülməsinə qisas olaraq Çexiyanın Lidiçe kəndindən 100 uşağın Lodz gettosuna göndərmək və onları məhv etmək daxil idi.

1961-ci il dekabrın 15-də yəhudi xalqına və bəşəriyyətə qarşı vəhşiliklərdə günahkar bilinən Eyxmana müharibə cinayətkarı kimi edam hökmü oxundu.

Edam

 
A.Eyxman Ramla həbsxanasında.

İsrail prezidenti İshak Ben-Sivi onun əfvini rədd etdi. Eyxman 1962-ci il mayın 31-dən iyunun 1-nə keçən gecə Ramla həbsxanasında asıldı; bu, məhkəmənin hökmü ilə İsraildəki ikinci və son ölüm cəzasıdır (İlk ölüm hökmü 1948-ci il iyunun 30-da kapitan Meir Tuvunskinin səhvən güllələnməsidir.). Başının bağlanmasından imtina edən Eyxman onlarla tezliklə yenidən görüşəcəyini və Allaha imanla öldüyünü söylədi.

  Yaşasın Almaniya! Yaşasın Argentina! Yaşasın Avstriya! Həyatım bu üç ölkə ilə bağlıdır və onları heç vaxt unutmayacağam. Həyat yoldaşımı, ailəmi və dostlarımı salamlayıram. Müharibə qaydalarına əməl etməyə məcbur idi və bayrağıma qulluq etdim. Mən hazıram.  

Hökmü həbsxananın rəisi Şalom Nagar icra etdi. Asıldıqdan sonra Eyxmanın cəsədi yandırıldı və külü İsrailin ərazi sularından kənarda Aralıq dənizinə səpildi.

Xanna Arendtin "Şərin adiliyi"

Yəhudi mənşəli alman-Amerika filosofu, siyasi nəzəriyyəçi və tarixçi, totalitarizm nəzəriyyəsinin banisi Xanna Arendt Qüdsdəki məhkəmə prosesində "The New Yorker" jurnalının müxbiri olaraq iştirak edirdi. Məhkəmə prosesindən sonra yazdığı "Şərin adiliyi: Eyxman Qüdsdə" adlı kitabında müttəhimin şəxsiyyəti və etdiyi cinayətlərin vəziyyətini təhlil edir. Arendt Eyxmanın Xolokostun əsas ideoloqu olmadığı qənaətinə gəlir, ancaq kiçik düşüncəli, icraçı və totalitar bir maşında karyerasını quran şəxs olması qənaətinə gəlir. Eyxman nümunəsindəki kitabda "bütöv bir millətin mənəvi çöküşü" şəraitində günahkarların və qırğınların iştirakçılarının təkcə "qatı zülmkarlar" deyil, həm də ən adi insanların olduğu sübut edilmişdir.

"Arendtin gəldiyi qənaətə görə Eyxman heç də yırtıcı və ya bir növ psixopatoloji bir insan deyildi. O, olduqca dəhşətli dərəcədə normal bir insan idi və milyonlarla insanın ölümü ilə nəticələnən hərəkətləri işini yaxşı etmək istəyinin nəticəsi idi. Bu vəziyyətdə bu işin kütləvi qətllərin təşkil edilməsindən ibarət olması ikinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edirdi.".

Beynəlxalq reaksiya

 
İsser Harel 1948–1963-cü illərdə İsrail təhlükəsizlik xidməti "Mossad"ın rəhbəri

Eyxmanın İsraildə olduğu məlum olduqdan sonra, Argentina hökuməti İsraili onu qanunsuz qaçırmaqda günahlandırdı. 1960-cı il iyunun 8-də Argentina rəsmi olaraq Eyxmanın geri qaytarılmasını tələb etdi və iyunun 15-də İsrailin hərəkətlərindən BMT-yə şikayət etdi. Şikayətdə bu hərəkətlərin "suverenlik hüquqlarının kobud şəkildə pozulması, dünyada sülhün qorunması üçün təhlükəli bir atmosfer yarada bilər" — bildirilirdi.

Bu hadisəni müzakirə etmək üçün BMT-də xüsusi iclas çağırıldı. İsrail Xarici İşlər Naziri Qolda Meir, qanunu pozan hərəkətlərə görə Argentinadan rəsmi şəkildə üzr istədi, ancaq bu vəziyyətdə haqlı olduqlarını da bildirdi. Rəsmi versiyaya görə, Eyxmanın dövlət xidmətində olmayan bəzi "yəhudi könüllüləri" tərəfindən qaçırılmışdır. Argentina xüsusi xidmət orqanları İsrail kəşfiyyatının bu işdə iştirakını sübut edə bilmədi. Bununla belə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 23 iyun 1960-cı il tarixli 138 saylı qətnaməsində İsrail hökumətinin heç olmasa, Eyxmanın Argentinadan qaçırılması planını bildiyi və həyata keçirilməsinə razılıq verdiyi ifadə edildi.

Eyxmanın qaçırılmasının başqa bir nəticəsi Argentinada gizlənən nasistlər arasında kütləvi panikaya gətirib çıxardı. Xüsusilə Eyxman itkin düşdükdən sonra Auşvitz həbs düşərgəsi məhbuslarına ən qəddar işgəncə verənlərindən biri olan "Ölüm mələyi" ləqəbli Yozef Mengele əvvəl Paraqvaya, daha sonra Braziliyaya qaçdı. Rafi Eitanın və başqa bir Mossad veteranı Aleks Mellerin sözlərinə görə, Buenos Ayresdə Mengelenin izinə düşmüşdülər, ancaq onu Eyxmanla eyni vaxtda və ya Eyxmanın tutulmasından dərhal sonra ələ keçirmək çox riskli idi. Sonra "Mossad"ın bütün resursları "Yosele davası"na cəlb edildi və bu müddətdə Mengele izini itirməyi bacardı.

Nasistlərə rəğbət bəsləyən ərəb mətbuatı Eyxmanı açıq şəkildə müdafiə edirdi. Xüsusilə, ingilisdilli İordaniya qəzeti "The Jerusalem Times" 24 aprel 1961-ci il tarixli nömrəsində yayımladığı məktubda Eyxman vasitəsi ilə "bəşəriyyətə bir xeyir gəldiyini" və "məhkəmənin 6 gün ərzində qisas almaq üçün qalan altı milyonun məhvi ilə sona çatacağına" inandığını bildirirdi.

Düz 40 il sonra 2000-ci il iyunun 15-də Argentina Prezidenti Fernando de la Roi, ABŞ-a rəsmi səfəri zamanı İkinci Dünya Müharibəsindən sonra ölkəsinin nasistlərə sığınacaq verdiyi üçün bütün Xolokost qurbanlarından "ən dərin və ən səmimi şəkildə" üzr istədi. De la Roi Argentina hökumətinin nasist cinayətkarlarının ölkəyə necə girməyi bacardıqlarını araşdıracağını və cinayətlərdə günahkar olan bütün nasistlərin cəzalandırılacağını vəd etdi.

SSRİ-də Eyxmanın tutulması, Qərbin (İsrail də daxil olmaqla) keçmiş nasistlərin kifayət qədər təqib etməmək konteksində zəif şəkildə işıqlandırılırdı. Sovet mətbuatında İsrail digər nasist cinayətkarlarının ifşa edilməsinin qarşısını almaq üçün Almaniya Federativ Respublikasının bütün tələblərini yerinə yetirən asılı bir dövlət kimi göstərilirdi. Sionist hərəkatının rəhbərliyi "Hitlerin varisləri Bonn revanşistləri ilə qanlı bir müqavilə bağlamaqda" günahlandırılaraq milyonlarla qurbanın xatirəsinə xəyanət etməkdə ittiham edilirdi. Eyxmanın məhkəməsində, SSRİ ölkə ərazisində mülki şəxslərə qarşı müharibə cinayətlərində günahkar olan faşistləri mühakimə etmək üçün bir fürsət gördü, SSRİ milyonlarla Sovet vətəndaşının ölümünə cavabdeh olaraq Eyxmanın işində maraqlı tərəf idi. İsrailin Eyxmanı mühakimə etmək hüququ yalnız ayrı-ayrı media vasitələrində şübhə altına alınmışdı.

Qaçırılmanın tarixdə qoyduğu iz

2006-cı ildə ABŞ-da arxivlərin açılması nəticəsində məlum olmuşdur ki, 1958-ci il martın 19-da Birləşmiş Ştatların Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Qərbi Alman kəşfiyyat xidmətindən Eyxmanın olduğu yer və gizləndiyi ad haqqında məlumat almışdı. Lakin MKİ və Qərbi Alman kəşfiyyatı Eyxmanın Federal Kansler Konrad Adenauer katibliyinin rəhbəri vəzifəsini icra edən Hans Qlobkenın nasist keçmişi haqqında məlumat verə biləcəyindən qorxaraq bu məlumatları gizlətməyə qərar verdi.

Nyu Yorkdakı Yəhudi İrsi Muzeyində bir müddət Eyxmanın qaçırıldığı gecə Peter Malkinin əlində olan əlcəyin tuncdan tökülmüş qəlbi nümayiş etdirilmişdir. Malkin Eyxmana çılpaq əlləri ilə toxunmaqdan iyrəndiyini söyləyirdi. 2007-ci ilin may ayında Eyxmana Rikardo Klementin adına verilən pasport Buenos Ayresdəki Holokost Muzeyinə verildi. Pasport Buenos Ayresin məhkəmə arxivində tapılmışdırdı. Buraya isə o, polis tərəfindən verilmişdi. 1960-cı ilin may ayında Eyxmanın arvadı ərinin itməsi üçün ərizə verərkən pasportu polisə təqdim etmişdir.

Eyxmanın qaçıran şəxslərin bəzi "yəhudi könüllüləri" yox, məhz "Mossad" agentləri olduğu 2005-ci ilin fevral ayında rəsmən etiraf edildi. Həmçinin Eyxmanın qaçırılmasının iştirakçılarının tam siyahısı yalnız 2007-ci ilin yanvarında dərc edildi. Əməliyyatda iştirak edən anestezioloqun adı 2007-ci ilin aprelində açıqlandı.

2007-ci il iyunun 26-da İsrail Prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən Dalia İtsik əməliyyat iştirakçılarına fəxri diplomlar və xatirə hədiyyələrini təqdim etdi. Əməliyyatın bir başa iştirakçılarından (Piter Malkin, Moşe Tavor və Şalom Dani) üçü artıq həyatda deyildilər.

12 dekabr 2011-ci il dekabrın 12-də Qüdsdəki Knessetdə İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun iştirakı ilə Adolf Eyxmanın qaçırılması əməliyyatına həsr edilən sərgi açıldı. Sərgidə dövlət arxivindən ilk dəfə "Mossad" tərəfindən Argentinada Eyxmanın qaçırılması ilə əlaqədar, habelə İsraildəki məhkəmə işinə aid unikal eksponatlar və sənədlər nümayiş etdirilmişdi. Həmçinin bu eksponatlar arasında Ben-Qurionun Eyxmanın tutulması barədə əmri, cinayət işinin hökmü, oğurluq zamanı istifadə olunan anesteziya üçün xüsusi şpris, "Mossad" agentlərinin pasportları, biletləri və əlcəkləri, Eyxmanın məhkəmə salonunda saxlanıldığı şüşə otağı ümumi baxışa təqdim edilmişdir.

İncəsənətdə

Adolf Eyxmanın özünün fəaliyyətinə, həm də qaçırılmasına aid bir neçə əsər yazılmış, bədii və sənədli filmlər çəkilmişdir. Belə ki, onun qaçırılması və məhkəməsi hekayəsi bütün dünyada məşhurlaşdığından dərhal dünyanın dörd bir yanından olan dramaturqların, yazıçıların və jurnalistlərin diqqətini cəlb etmişdir. Ancaq bu hekayənin vizuallaşdırılması yalnız 1968-ci ildə mümkün oldu, o zaman aktyor və ssenarist Robert Şou bu barədə roman yazdı və "Broadvey"də "Şüşə qəfəsdə adam" pyesini səhnələşdirdi. 1975-ci ildə bu roman və pyes əsasında rejissor Artur Hiller bir neçə ay ərzində Eyxmanın məhkəməsinin materialları və Xanna Arendtin məqalələri ilə tanış olaraq Maksimilian Şellin baş rolunu oynadığı "Şüşə qəfəsdə adam" bədii filmini çəkdi. Nasist cinayətlərinə görə kollektiv və fərdi məsuliyyətin mürəkkəb və mübahisəli mövzuları arasında çəkilən film, Xolokost qurbanlarının dolayı olaraq günahları və onların passivliyi məsələsini qaldırır, eyni zamanda İsrail Dövləti tərəfindən "Xolokostun özəlləşdirilməsinin" və "Qana qan" siyasətinin həyata keçirilməsinin mümkünlüyünün mənəvi və etik problemlərini qaldırır.

Ədəbiyyatda

1961-ci ildə Tuvia Fridman redaktor David Qross ilə birlikdə "Ovçu" (ing. The Hunter) avtobioqrafik kitabını nəşr etdirmişdi. Kitab 2007-ci ildə təkrar nəşr edilmişdir. 1961-ci ildə yazıçı Moşe Perlmanın "Eyxmanın Qaçırılması" kitabı (ing. The Capture of Adolf Eichmann) Təl-Əvivdə ivrit dilində və Londonda ingilis dilində nəşr olundu. 2001-ci ildə Perlmanın "Adolf Eyxman necə tutuldu" kitabı rus dilində nəşr edildi..

İsser Harel bu hadisələr haqqında "Qaribaldi küçəsindəki ev" kitabını yazmışdı.(ivr. הבית ברחוב גריבלדי, תל אביב: ספריית מעריב)‎ 1975, (ing. The House on Garibaldi Street) Bu kitab 1992-ci ildə rus dilində "Cəlladın oğurlanması" adı ilə nəşr edilmişdir. Kitabın yazıldığı zaman "Mossad"ın agentləri rəsmi olaraq açıqlanmadığından, Harelin əsərində onlar təxəllüs altında verilmişdir. Məsələn, "Cəlladın qaçırılması" kitabında Rafi Eitan — "Qaby", Piter Malkin — "Eli", Zvi Aaroni — "Kenet" və s. adlar altında keçir. Öz adı altında verilən yeganə agent 1963-cü ildə vəfat edən saxta sənəd hazırlama mütəxəssisi Şalom Dani idi.

1990-cı ildə amerikalı yazıçı Harry Stein ilə həmmüəllif olaraq Piter Malkin "Eyxman əlimizdədir" (ing. Eichmann in My Hands) kitabını yazmışdır. 1990-cı ildə Tuvia Fridman "Əməliyyatdakı rolum" sənədlər toplusunu nəşr etdirdi.

1996-cı ildə Zivi Aaroni alman yazıçısı Vilhelm Dietl ilə birlikdə "Der Jäger — Operation Eichmann" kitabını buraxmışdılar.

Kinoda

1961-ci ildə Eyxman hələ də İsrail həbsxanasında olarkən, ABŞ-da rejissor R.J.Sprinqstin tərəfindən çəkilmiş "Eyxman Əməliyyatı" (ing. Operation Eichmann) bədii filmi sərbəst prokata buraxıldı. Eyxman rolu Verner Klemperer tərəfindən canlandırılmışdır. İsser Harelin "Qaribaldi küçəsindəki ev" əsəri əsasında 1979-cu ildə Xaim Topol və Martin Balsamın baş rollarda çəkildiyi "Garibaldi küçəsindəki ev" ("The House on Garibaldi Street") bədii filmi çəkilmişdir. 1996-cı ildə Harry Stein ilə Piter Malkinin yazdığı "Eyxman əlimizdədir" kitabı əsasında "Eyxmanı tutan adam" telefilmi çəkilmişdir. Filmdə Eyxman rolunu Robert Duvall, Malkinin obrazını isə Arlis Howard canlandırmışdır. Filmin konsultantı Malkin olmuşdur.

2006-cı ildə Rusiyada Tuvia Fridmanın fəaliyyətinə həsr olunmuş rejissor Fyodor Stukovun "Nasist Ovçuları" 4 epizodlu sənədli filmi ekranlara buraxıldı. 2007-ci ildə İsrail məhkəməsi sənədlərinə əsaslanan bioqrafik "Eyxman" ingilis-macar filmi ekranlara buraxıldı. Filmdə baş rolda Tomas Kreçman çəkilmişdir. Eyxmanın qaçırılması mövzusu ilə dolayı əlaqəli bir çox əsərlərdə yaradılmışdır. Məsələn 2007-ci ildə ekranlara çıxan "Borc" bədii filmində üç gənc "Mossad" agentinin sağ qalan nasist cinayətkarlarından birini axtarmaq üçün Avropaya yola düşdüyü əks olunur. 2009-cu ildə "Miramax" studiyası əsas rolların birində Helen Mirrenin çəkildiyi eyni adlı filmin remeykini buraxdı. Film 2011-ci ilin avqustunda studiyanın bağlanmasından sonra yayımlandı..

2018-ci ilin avqustunda Ben Kinqslinin oynadığı Eyxmanın tutulmasından bəhs edən "Final əməliyyatı" (ing. Operation Finale) filmi nümayiş olundu..

2019-cu ildə F.Dikin yazdığı "Yüksək qaladakı adam" romanının motivləri əsasında çəkilən teleserialda, 1964-cü ildə alternativ gerçəklikdə SS oberstqruppenfüreri Eyxman obrazını aktyor Timoti V. Mörfi canlandırır.

Eyxmanın gündəliyi

Eyxman həbsxanada gündəliklər yazırdı. Lakin İsrail hökumətinin qərarı ilə onlarla tanış olma və istifadəsi qadağan edilmişdir. 1999-cu ildə Eyxmanın oğlu İsrail Ali Məhkəməsinə gündəlikləri nəşr etdirmək məqsədiylə icazə üçün müraciət etdi. 2000-ci il fevralın 29-da İsrail hökumətinin əmri ilə Eyxmanın gündəlikləri nəşr olundu.

Onlardan məlumatlar ilk dəfə 2000-ci ilin martında Devid İrvinqin İngiltərə məhkəməsində Debora Lipstadta qarşı qaldırdığı məhkəmə prosesində Xolokost tarixinin dəlilləri olaraq açıq şəkildə istifadə edildi.

İstinadlar

  1. THE FIRST STAGE. THE PERSECUTION OF THE JEWS IN GERMANY 2012-02-14 at the Wayback Machine [EIchmann trial transcript] / The Nizkor Project
  2. ↑ Adolf Otto Eichmann // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.)
  3. ↑ Adolf Eichmann // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.) — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
  4. ↑ Adolf Eichmann // Proleksis enciklopedija (xorv.) — 2009.
  5. ↑ Almaniya Milli Kitabxanası, Berlin Dövlət Kitabxanası, Bavariya Dövlət Kitabxanası, Avstriya Milli Kitabxanası Record #118529447 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) — 2012—2016.
  6. ↑ https://www.dhm.de/lemo/biografie/adolf-eichmann
  7. ↑ https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015065795596&view=1up&seq=178 — səh. 160/178.
  8. https://snl.no/Adolf_Eichmann
  9. https://www.spiegel.de/politik/absolute-gerechtigkeit-a-fe5d2817-0002-0001-0000-000013517583
  10. ↑ Локализация Эйхмана в Аргентине (alm.)
  11. Stangneth, 2014. səh. 297
  12. К. А. Залесский. КТО БЫЛ КТО В ТРЕТЬЕМ РЕЙХЕ
  13. Arendt, 1994. səh. 252
  14. ↑ [1]
  15. из книги Quentin Reynolds "The Minister of Death" (1960), об этом писали в германских газетах, вышедших в апреле 1961 года, например Abendblatt
  16. The Holocaust and the Neo-Nazi Mythomania 2019-11-17 at the Wayback Machine ©1978, The Beate Klarsfeld Foundation
  17. The Holocaust and the Neo-Nazi Mythomania 2019-11-16 at the Wayback Machine ©1978, The Beate Klarsfeld Foundation
  18. The Holocaust and the Neo-Nazi Mythomania 2019-11-16 at the Wayback Machine ©1978, The Beate /Klarsfeld Foundation
  19. Longerich, 2010. səh. 132
  20. Longerich, 2010. səh. 148–149
  21. Longerich, 2012. səh. 469, 470
  22. ↑ Cesarani, 2005. səh. 77
  23. Longerich, 2010. səh. 151–152
  24. Longerich, 2010. səh. 153
  25. ↑ Cesarani, 2005. səh. 81
  26. Longerich, 2010. səh. 156
  27. Longerich, 2010. səh. 159
  28. ↑ Evans, 2008. səh. 57
  29. Longerich, 2010. səh. 157
  30. Cesarani, 2005. səh. 83–84
  31. Longerich, 2010. səh. 160
  32. Kershaw, 2008. səh. 452–453
  33. Longerich, 2010. səh. 167
  34. Browning, 2004. səh. 87
  35. Browning, 2004. səh. 88
  36. Longerich, 2010. səh. 164
  37. Longerich, 2012. səh. 523
  38. Cesarani, 2005. səh. 93
  39. Browning, 2004. səh. 315
  40. ↑ Snyder, 2010. səh. 416
  41. Browning, 2004. səh. 362
  42. Longerich, 2000. səh. 2
  43. Cesarani, 2005. səh. 96
  44. Browning, 2004. səh. 410
  45. Cesarani, 2005. səh. 112
  46. Cesarani, 2005. səh. 112–114
  47. ↑ Cesarani, 2005. səh. 118
  48. Longerich, 2010. səh. 320
  49. Cesarani, 2005. səh. 119
  50. Cesarani, 2005. səh. 121, 122, 132
  51. Cesarani, 2005. səh. 124
  52. Cesarani, 2005. səh. 131–132
  53. ↑ Evans, 2008. səh. 616
  54. Cesarani, 2005. səh. 162
  55. Cesarani, 2005. səh. 160–161
  56. Cesarani, 2005. səh. 170–171, 177
  57. Linder, Rudolf Höss testimony
  58. ↑ Longerich, 2010. səh. 408
  59. Cesarani, 2005. səh. 168, 172
  60. Cesarani, 2005. səh. 173
  61. Cesarani, 2005. səh. 160, 183
  62. Cesarani, 2005. səh. 183–184
  63. ↑ Cesarani, 2005. səh. 175
  64. Cesarani, 2005. səh. 180
  65. Cesarani, 2005. səh. 178–179
  66. Cesarani, 2005. səh. 180, 183, 185
  67. Cesarani, 2005. səh. 188–189
  68. Cesarani, 2005. səh. 190–191
  69. Cesarani, 2005. səh. 195–196
  70. Cesarani, 2005. səh. 201
  71. ↑ [В.] "Именем шести миллионов жертв" (html). gzt.ru. 2009-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-02-21. (#parameter_ignored); (#bad_paramlink)
  72. Levy, 2006. səh. 129–130
  73. Cesarani, 2005. səh. 205
  74. Cesarani, 2005. səh. 207
  75. ↑ Палачи Третьего Рейха, которым отомстили спустя годы
  76. Cesarani, 2005. səh. 221
  77. Simon Wiesenthal Center, 2010
  78. Levy, 2006. səh. 144–146
  79. Bascomb, 2009. səh. 87–90
  80. Bascomb, 2009. səh. 307
  81. ↑ "ЦРУ знало, где скрывается Адольф Эйхман, но не выдавало его". NEWSru.com. 2009-01-26 tarixində . İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored_suggest)
  82. Джулиан Боргер. "Why Israel's capture of Eichmann caused panic at the CIA" (ingilis). Гардиан. 2009-02-02 tarixində . İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored_suggest); (#parameter_ignored)
  83. ↑ Шимон Бриман. "Адольф Эйхман: предисловие к казни". İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  84. ↑ Шели Шрайман. "Счет, предъявленный мёртвым". Proza.ru. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  85. ↑ Иссер Харель (1992). "Гл. 2". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  86. Иссер Харель (1992). "Гл. 4". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  87. Fernsehen: Mörder im Ruhestand | Jüdische Allgemeine
  88. ↑ Бейдер В. "Как Йоселе спас Менгеле". Курсор. 2012-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-23. (#parameter_ignored)
  89. ↑ Нехама-Сара Шварц. "Кто напал на след Эйхмана? Прошлое есть настоящее и будущее". Sem40.ru. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  90. ↑ Михаил Хейфец. "Ловил ли Шимон Визенталь Эйхмана?". Курсор. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  91. ↑ Иссер Харель (1992). "Гл. 1". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  92. Михаил Фальков, Шимон Бриман. "Один из отцов «Моссада» раскрывает послевоенные тайны". Русский Израиль. İstifadə tarixi: 10 января 2009. (#parameter_ignored)
  93. ↑ Тувья Фридман. (2007). Охотник на нацистов. Хайфа: Институт документации нацистских военных преступлений. səh. 490.
  94. "My Role in Operation Eichmann. Document 15" (ingilis). Центр Симона Визенталя. İstifadə tarixi: 3 января 2009. (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)
  95. . 2007-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-29.
  96. ↑ "Впервые опубликован полный список участников охоты на Эйхмана". NEWSru.com. 2011-08-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  97. Сташек Кшиштовский. "Симон Визенталь, охотник за нацистами". Lenta.ru. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  98. ↑ Зайчик М. . zman.com. 2012-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-4-26.
  99. ↑ Иссер Харель (1992). "Гл. 11". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  100. Сергей Кулида. "Операция «Эйхман»". Радио Свобода. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  101. ↑ Юрий Певзнер, Юрий Чернер. (2001). На щите Давидовом начертано «Моссад». Секретные миссии. М.: Терра. səh. 427. ISBN 5-275-00303-X.
  102. Иссер Харель (1992). "Гл. 12". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  103. ↑ Харель, 1992
  104. ↑ "Предисловие автора". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 1992. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  105. "Операция «Последний шанс»: в Аргентине возобновляется охота на нацистов". NEWSru.com. İstifadə tarixi: 6 января 2009. (#parameter_ignored)
  106. "Голландская KLM «помогала нацистам скрыться»". Русская служба Би-би-си. İstifadə tarixi: 6 января 2009. (#parameter_ignored)
  107. ↑ Иссер Харель (1992). "Гл. 23". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  108. ↑ "Как ловили Карла Адольфа Эйхмана". Мой Израиль. 2009-02-02 tarixində . İstifadə tarixi: 1 января 2009.
  109. Иссер Харель (1992). "Гл. 20". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  110. "Впервые опубликован полный список участников охоты на Эйхмана". 2011-08-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-13.
  111. Олег Сулькин. "Агент «Семь сорок»". Итоги № 11(457). 2009-02-02 tarixində . İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored_suggest); (#parameter_ignored)
  112. Юрий Певзнер, Юрий Чернер. (2001). На щите Давидовом начертано «Моссад». Секретные миссии. М.: Терра. səh. 193. ISBN 5-275-00303-X.
  113. ↑ "Умер шпион, поймавший Адольфа Эйхмана". Русская служба Би-би-си. 2010-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored_suggest); (#parameter_ignored)
  114. Олег Сулькин. "Чистые руки Питера Малкина". MIGNews. 2012-01-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  115. name="bbc">"Умер шпион, поймавший Адольфа Эйхмана". Русская служба Би-би-си. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  116. ↑ Гинодман В. "Именем шести миллионов жертв". Ежедневная газета. 2009-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 31 января 2012. (#parameter_ignored)
  117. ↑ Иссер Харель (1992). "Гл. 22". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  118. Сергей Кулида. Операция "Эйхман". Радио Свобода (21 июня 2005). Дата обращения 31 декабря 2008.
  119. Иссер Харель (1992). "Гл. 25". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  120. Иссер Харель (1992). "Гл. 31". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. səh. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  121. Die Welt: Nach 57 Jahren fliegt El-Al wieder nach Argentinien (alm.)
  122. Иссер Харель (1992). "Гл. 32". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  123. Змеелов
  124. . 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-15.
  125. . 2020-02-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-15.
  126. Эйхмана процесс
  127. Суд над Эйхманом
  128. Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil (1963). (Rev. ed. New York: Viking, 1968).
  129. Процессы социальной идентификации, групповая динамика и поведение комбатантов
  130. "Аргентина в XX веке". Хронос. 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008.
  131. ↑ Любовь Грахова. (15 июня 2006). "Аргентина вновь извинилась перед евреями". Коммерсантъ. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008.
  132. "День в истории: 44 года назад вынесен смертный приговор Эйхману". NEWSru.com. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  133. "S/RES/138 (1960). 23 июня. Вопрос, касающийся дела Адольфа Эйхмана" (PDF). Совета Безопасности ООН. 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 31 декабря 2008.
  134. "Ответственность государств" (PDF). ООН. 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 31 декабря 2008.
  135. Леонид Млечин. "Близнецы в объятиях ангела смерти". Журнал Алеф. İstifadə tarixi: 7 января 2009. (#parameter_ignored)
  136. Омеро Чаи. "Тень Менгеле над «арийской деревней»". La Repubblica. İstifadə tarixi: 30 января 2009. (#parameter_ignored)
  137. Иссер Харель (1992). "Гл. 28". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  138. Иссер Харель (1992). "Гл. 4". Похищение палача. СП Компас, УКК Данном. 255. ISBN 5-712-80004-7.
  139. Nick Evans. "Nazi angel of death Josef Mengele «created twin town in Brazil»" (ingilis). Дейли Телеграф. 2011-08-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 января 2009. (#parameter_ignored)
  140. "Агент «Моссада»: Израиль мог получить доктора Менгеле, но не захотел". NEWSru.com. 23 апреля 2009. İstifadə tarixi: 2009-11-23.
  141. "Рафи Эйтан: «Мы выследили доктора Менгеле, но его спас захват Эйхмана»". NEWSru.com. 1 сентября 2008. İstifadə tarixi: 2009-11-23.
  142. Джонсон П. (2001) [A History of the Jews]. Популярная история евреев. Историческая литература (7000 nüs.). М: Вече. ISBN 5-7838-0668-4.
  143. Суд над Эйхманом // И.Телушкин. Энциклопедия "Еврейский мир"
  144. Нати (Анатолий) Канторович (2009). "Реакция на процесс Эйхмана в Советском Союзе: попытка предварительного анализа, 1960 - 1965 годы". Яд Вашем: Исследования. Часть 1. Яд Вашем.
  145. "Паспорт нацистского убийцы Эйхмана стал музейным экспонатом". NEWSru.com. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  146. "Argentina uncovers Eichmann pass" (ingilis). Би-би-си. 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  147. "Спустя 45 лет Израиль признал, что Эйхмана похитили агенты «Моссада»". NEWSru.com. İstifadə tarixi: 27 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  148. Чач И. "Укол для Эйхмана". 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-6-17.
  149. "Государство наградило участников операции по поимке Эйхмана с опозданием на 47 лет". NEWSru.com. İstifadə tarixi: 27 декабря 2008. (#parameter_ignored)
  150. "В Кнессете открылся мини-музей захвата Эйхмана". Портал IzRus. 12.12.2011 20:15. İstifadə tarixi: 2011-12-13.
  151. Сова Е. (13-12-2011). "«Моссад» и похищение Эйхмана: выставка в Кнессете". Русская служба Би-би-си. 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-13.
  152. Tuviah Friedman. (2007). The Hunter. Kessinger Publishing. ISBN 0548438374.
  153. Кульчинский Г. "Откуда взялись неонацисты?." Вести. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  154. The Capture of Adolf Eichmann, by Moshe Pearlman 2013-05-07 at the Wayback Machine книга Перлмана в библиотеке Восточного райдинга Йоркшира
  155. Library of Congress Online Catalog — книга Перлмана в Библиотеке Конгресса США
  156. Moshe Pearlman. (1961). The Capture Of Adolf Eichmann (In Hebrew). Тель-Авив: Am Oved.
  157. Moshe Pearlman. (1961). The capture of Adolf Eichmann. Лондон: Weidenfeld and Nicolson.
  158. Перлман М. (2001). Как был пойман Адольф Эйхман. Библиотека Российского еврейского конгресса. М.: Лимбус Пресс. 286. ISBN 5-8370-0166-6.
  159. Harel I. (1976) [ברחוב גריבלדי, תל אביב: ספריית מעריב]. The House on Garibaldi Street: The First Full Account of the Capture of Adolf Eichmann. Bantam Books. 328., переиздана в 1997, ISBN 978-0-7146-4315-1
  160. Иссер Харель. Предисловие автора // Похищение палача. — СП Компас, УКК Данном, 1992. — 255 с. — ISBN 5-712-80004-7.
  161. Тувья Фридман. . Центр Симона Визенталя. İstifadə tarixi: 1 февраля 2009. (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)
  162. Operation Eichmann (англ.) на сайте Internet Movie Database
  163. The House on Garibaldi Street (англ.) на сайте Internet Movie Database
  164. The Man Who Captured Eichmann (англ.) на сайте Internet Movie Database
  165. . 2009-09-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 января 2009. (#parameter_ignored)
  166. "Охотники за Нацистами — 4 серии". 2012-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 января 2009.
  167. "Koch on Film" (ingilis). thevillager.com. 2012-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-2-1.
  168. ↑ The Debt (англ.) на сайте Internet Movie Database
  169. Жогова Н. (29 января 2010). "Disney окончательно закрыл легендарную киностудию Miramax". RB.ru. "Юнайтед Пресс". İstifadə tarixi: 2010-06-06.
  170. "Operation Finale (2018)" (ingilis). IMDb. İstifadə tarixi: 2018-10-10.

Ədəbiyyat

rus dilində

  • Йохен фон Ланг, "Протоколы Эйхмана" (магнитофонные записи допросов в Израиле)[ölü keçid], М., Текст, 2007. ISBN 5-7516-0325-7.
  • Харэль И. (1992). Похищение палача: записки разведчика. Самое громкое дело израильской разведки. К. səh. 221. ISBN 5-712-80004-7, ISBN 978-5-7128-0004-9.
  • Арендт Х. (2008) [Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil]. Банальность зла: Эйхман в Иерусалиме. Холокост. М.: Европа. səh. 444. ISBN 5-973-90162-9,ISBN 978-5-9739-0162-2.
  • Том Сегев. "Симон Визенталь", М., Текст, 2014 год

ingilis dilində

  • Aderet, Ofer (27 January 2016). "Eichmann Refused to Admit Guilt in Last-ditch Bid for Clemency". Haaretz (ingilis). İstifadə tarixi: 27 March 2018.
  • Ailsby, Christopher (1997). SS: Roll of Infamy. Motorbooks Intl. ISBN 0-7603-0409-2.
  • Arendt, Hannah (1994) [1963]. Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil. New York: Penguin. ISBN 0-14-018765-0.
  • Aschheim, Steven (4 September 2014). "SS-Obersturmbannführer (Retired): 'Eichmann Before Jerusalem,' by Bettina Stangneth". The New York Times. İstifadə tarixi: 13 June 2016.
  • Bascomb, Neal (2009). Hunting Eichmann: How a Band of Survivors and a Young Spy Agency Chased Down the World's Most Notorious Nazi. Boston; New York: Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-618-85867-5.
  • Bauer, Yehuda; Rozett, Robert (1990). "Appendix". In Gutman, Israel (ed.). Encyclopedia of the Holocaust. New York: Macmillan Library Reference. 1797–1802. ISBN 0-02-896090-4. (#parameter_ignored)
  • Ben-Naftali, Orna; Tuval, Yogev (2006). "Punishing International Crimes Committed by the Persecuted: The Kapo Trials in Israel (1950s–1960s)". Journal of International Criminal Justice. 4 (1): 128–178. doi:10.1093/jicj/mqi022.
  • Birn, Ruth Bettina (2011). (PDF). Case Western Reserve Journal of International Law. 44: 443–473. 3 December 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2013.
  • Borger, Julian (8 June 2006). "Why Israel's Capture of Eichmann Caused Panic at the CIA". The Guardian. İstifadə tarixi: 24 March 2016.
  • Browning, Christopher R. (2004). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Comprehensive History of the Holocaust. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-1327-1.
  • Busk, Larry (31 July 2015). "Sleepwalker: Arendt, Thoughtlessness, and the Question of Little Eichmanns" (PDF). Social Philosophy Today. 31. doi:10.5840/socphiltoday201573023. İstifadə tarixi: 23 June 2018.
  • Cesarani, David (2005) [2004]. Eichmann: His Life and Crimes. London: Vintage. ISBN 978-0-09-944844-0.
  • Cole, Tim (1999). Images of the Holocaust. London: Duckworth. ISBN 0-7156-2865-8.
  • Cooper, Robert (2011). The Red Triangle: A History of Anti-Masonry. Hersham, Surrey: Lewis Masonic. ISBN 978-0-85318-332-7.
  • Eichmann, Adolf (1961). "Police Interrogation in Israel". Library of Congress.
  • Evans, Richard J. (2003). The Coming of the Third Reich. New York: Penguin. ISBN 978-0-14-303469-8.
  • Evans, Richard J. (2005). The Third Reich in Power. New York: Penguin. ISBN 978-0-14-303790-3.
  • Evans, Richard J. (2008). The Third Reich at War. New York: Penguin. ISBN 978-0-14-311671-4.
  • Friedman, Matti (8 April 2013). "Ben-Gurion's bombshell: 'We've caught Eichmann'". The Times of Israel. İstifadə tarixi: 25 July 2018.
  • Geets, Siobhán (26 November 2011). "Wie Eichmann vom Österreicher zum Deutschen wurde". Die Presse (German). İstifadə tarixi: 19 September 2018.
  • Gerlach, Christian (December 1998). "The Wannsee Conference, the Fate of German Jews, and Hitler's Decision in Principle to Exterminate All European Jews" (PDF). Journal of Modern History. Chicago: University of Chicago Press. 70 (4): 759–812. doi:10.1086/235167.
  • Ginsburg, Mitch (2 December 2014). "Eichmann's final barb: 'I hope that all of you will follow me'". The Times of Israel. İstifadə tarixi: 6 September 2018.
  • Glass, Suzanne (7 August 1995). "'Adolf Eichmann is a historical figure to me.' Ricardo Eichmann speaks to Suzanne Glass about growing up the fatherless son of the Nazi war criminal hanged in Israel". The Independent. Independent Print Limited. İstifadə tarixi: 13 June 2016.
  • Glick, Dor (6 July 2010). "Coffee with Eichmann". Ynetnews. Yedioth Internet. İstifadə tarixi: 7 December 2013.
  • Goldhagen, Daniel (1996). Hitler's Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust. New York: Knopf. ISBN 978-0-679-44695-8.
  • Green, L.C. (1962). "Legal issues of the Eichmann trial". Tulane Law Review. 37: 641–683. İstifadə tarixi: 25 November 2013.
  • "Hallaron pasaporte utilizado por Adolf Eichmann: será conservado en el Museo del Holocausto de Buenos Aires" (Spanish). Fundacion Memoria Del Holocausto. 9 November 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 13 November 2013.
  • Hull, William L. (1963). The Struggle for a Soul. New York: Doubleday. OCLC 561109771.
  • Kershaw, Ian (2008) [2000]. Hitler: A Biography. New York: Norton. ISBN 978-0-393-06757-6.
  • Kiernan, Sergio (15 May 2005). "Tacuara salió a la calle" [Tacuara hit the streets]. Página/12 (Spanish). Fernando Sokolowicz. İstifadə tarixi: 23 November 2013.
  • Kershner, Isabel (27 January 2016). "Pardon Plea by Adolf Eichmann, Nazi War Criminal, Is Made Public". The New York Times. 28 January 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 28 January 2016.
  • Knappmann, Edward W. (1997). "The Adolf Eichmann Trial, 1961". Great World Trials. Detroit: Gale Research. ISBN 978-0-7876-0805-7.
  • Levy, Alan (2006) [1993]. Nazi Hunter: The Wiesenthal File (Revised 2002). London: Constable & Robinson. ISBN 978-1-84119-607-7.
  • Lippmann, Matthew (1982). "The trial of Adolf Eichmann and the protection of universal human rights under international law". Houston Journal of International Law. 5 (1): 1–34. İstifadə tarixi: 25 November 2013.
  • Lipstadt, Deborah E. (2011). The Eichmann Trial. New York: Random House. ISBN 978-0-8052-4260-7.
  • Longerich, Peter (2000). (PDF). Holocaust Educational Trust Research Papers. London: The Holocaust Educational Trust. 1 (2). ISBN 0-9516166-5-X. 2 April 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
  • Longerich, Peter (2010). Holocaust: The Nazi Persecution and Murder of the Jews. Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280436-5.
  • Longerich, Peter (2012). Heinrich Himmler: A Life. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-959232-6.
  • Mann, Barbara Alice (2017). "'And Then They Build Monuments to You'". In Churchill, Ward (ed.). Wielding Words Like Weapons: Selected Essays in Indigenism, 1995–2005. Oakland, CA: PM Press. ISBN 978-1-62963-311-4.
  • Mendelsohn, John (1982). Jewish Emigration from 1933 to the Evian Conference of 1938. The Holocaust, in Eighteen Volumes. 5. New York: Garland Publishing. 68–121. OCLC 8033345.
  • Padfield, Peter (2001) [1990]. Himmler: Reichsführer-SS. London: Cassel & Co. ISBN 978-0-304-35839-7.
  • Pollock, Griselda; Silvermann, Max (2013). Concentrationary Memories: Totalitarian Terror and Cultural Resistance. London: I. B. Tauris. ISBN 978-1-78076-896-0.
  • Porat, Dan A. (1 October 2004). "From the Scandal to the Holocaust in Israeli Education". Journal of Contemporary History (ingilis). 39 (4): 619–636. doi:10.1177/0022009404046757. ISSN 0022-0094. JSTOR 141413.
  • Porter, Anna (2007). Kasztner's Train: The True Story of an Unknown Hero of the Holocaust. Vancouver: Douglas & McIntyre. ISBN 978-1-55365-222-9.
  • Rosmus, Anna (2015). Hitlers Nibelungen: Niederbayern im Aufbruch zu Krieg und Untergang (German). Grafenau: Samples Verlag. ISBN 978-3-938401-32-3.
  • Sedan, Gil (9 June 1995). "Eichmann's son: 'There is no way I can explain' deeds". Jewishsf.com. San Francisco Jewish Community Publications. İstifadə tarixi: 7 December 2013.
  • Shandler, Jeffrey (1999). While America Watches: Televising the Holocaust. Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-511935-5.
  • Snyder, Timothy (2010). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-00239-9.
  • Staff (29 May 2007). "Argentina uncovers Eichmann pass". BBC News. 6 June 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 13 November 2013.
  • Staff (2013). "Attorney General v. Adolf Eichmann" (ingilis). International Crimes Database. İstifadə tarixi: 19 August 2018.
  • Staff (2 September 2008). "Ex-Mossad Agent: We Let Nazi Doctor Mengele Get Away". Haaretz. Associated Press.
  • Staff (27 January 2016). "Holocaust organizer sought clemency, saying he was 'mere instrument'". i24 News. İstifadə tarixi: 24 July 2018.
  • Staff (1 June 1962). "Israel Supreme Court Names Justices to Hear Eichmann's Appeal". Jewish Telegraphic Agency. İstifadə tarixi: 27 March 2018.
  • Staff. "Special publication: Behind the scenes at the Eichmann Trial". Israel State Archives. İstifadə tarixi: 25 July 2018.
  • Staff (10 May 2010). . Simon Wiesenthal Center. 8 October 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 January 2015.
  • Stangneth, Bettina (2014). Eichmann Before Jerusalem: The Unexamined Life of a Mass Murderer. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-307-95967-6.
  • Wallenstein, Arye (1 June 1962). "I watched Eichmann hang". Miami Herald. İstifadə tarixi: 3 June 2015.
  • Walters, Guy (2009). Hunting Evil: The Nazi War Criminals Who Escaped and the Quest to Bring Them to Justice. New York: Broadway Books. ISBN 978-0-7679-2873-1.
  • Weitz, Yechiam (26 July 2007). "We have to carry out the sentence". Haaretz. İstifadə tarixi: 3 June 2015.
  • Wolin, Richard (2016). "Richard H. King. Arendt and America". American Historical Review. 121 (4): 1244–1246. doi:10.1093/ahr/121.4.1244. ISSN 0002-8762.
  • Yablonka, Hanna (2003). Moshe, Tlamim tərəfindən tərcümə olunub. "The Development of Holocaust Consciousness in Israel: The Nuremberg, Kapos, Kastner, and Eichmann Trials". Israel Studies (ingilis). 8 (3): 1–24. doi:10.2979/ISR.2003.8.3.1. ISSN 1084-9513. JSTOR 0245616.
  • Zweig, Ronald W (2013). David Ben-Gurion: Politics and Leadership in Israel. New York: Routledge. ISBN 9781135188863.

Xarici keçidlər

  •  (rus.)
  •  (rus.)
  • Mossad Adolf Eyxmanın harada olduğu barədə məlumatı necə əldə etdi (rus.)
  • Adolf Eyxman. Sənədlər (ing.)
  • Adolf Eichmann ABŞ-da yerləşən Xolokost Memorial muzeyinin saytı (ing.)
  • "Uncovering the Architect of the Holocaust: The CIA Names File on Adolf Eichmann" Milli Təhlükəsizlik Arxivi, Corc Vaşinqton Universiteti (ing.)
  • . LIFE Magazine. The Nizkor Project. 49 (22). 28 November 1960. 9 May 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 June 2012. (ing.)
  • "Eyxman etiraf edir (Silsilə yazılar)". LIFE Magazine. 49 (21). 21 November 1960. (ing.)
  • "Eyxmann öz əməllərini etiraf edir (I Hissə)". LIFE Magazine. 49 (22). 28 November 1960. (ing.)
  • "Eyxmann öz əməllərini etiraf edir (II Hissə)". LIFE Magazine. 49 (23). 5 October 1960. (ing.)
  • Benson, Pam (7 June 2006). "MKİ-nin sənədləri: ABŞ nasist canisini təqib edə bilmədi". (ing.)
  • Cesarani, David (17 February 2011). "Adolf Eyxman : Müharibə Cinayətkarının düşüncəsi". BBC. (ing.)

Avqust 21, 2021
adolf, eyxman, otto, otto, adolf, eichmann, mart, 1906, 1906, zolinqen, prussiya, almaniya, imperiyası, iyun, 1962, 1962, ramla, israil, alman, zabiti, gestapo, məmuru, yəhudlərin, kütləvi, şəkildə, məhv, edilməsinə, birbaşa, cavabdeh, şəxs, otto, adolf, eichm. Otto Adolf Eyxman 1 alm Otto Adolf Eichmann 19 mart 1906 1906 03 19 2 3 4 Zolinqen d Prussiya Almaniya Imperiyasi 5 1 iyun 1962 1962 06 01 6 7 Ramla d Israil 5 8 9 alman zabiti Gestapo memuru yehudlerin kutlevi sekilde mehv edilmesine birbasa cavabdeh sexs 10 Adolf Eyxmanalm Otto Adolf Eichmann Adolf Eyxmanin 1942 ci ildeki sekiliReyx Tehlukesizliyinin Bas Idaresinin Amt IV un alt bolmesi olan Referat IV B4 un rehberi Gestaponun IV B4 bolmesinin mudiri1941 ci il 1945 ci ilin mayina qederSexsi melumatlarPartiya Alman Nasional Sosialist Fehle PartiyasiDogum tarixi 19 mart 1906Dogum yeri Zolinqen Reyn vilayeti Prussiya kralligi Almaniya ImperiyasiVefat tarixi 1 iyun 1962 56 yasinda Vefat yeri Ramla IsrailVefat sebebi asilma d Defn yeri Araliq deniziAtasi AdolfKarl EyxmanAnasi Mariya SefferlinqHeyat yoldasi Veronika Vera Libel 1909 1997 Usaqlari Klaus Nikolas Eyxman 1936 ci il tevelludlu Horst Adolf Adolfo Eyxman 1940 cu il tevelludlu Diter Helmut Eyxman 1942 ci ilde anadan olub Rikardo Fransisko Libl Eyxman 1955 ci ilde anadan olub Herbi xidmetXidmet illeri 1932 1945Mensubiyyeti Ucuncu ReyxQosun novu SSRutbesi SS ObersturmbannfuhreriRehberlik edib SS birlesmeleriDoyusler Ikinci Dunya Muharibesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarOna SS Oberqrupanfureri Reynhard Heydrix terefinden II Dunya muharibesi zamani Nasistlerin isgali altinda olan Serqi Avropadaki yehudilerin getto ve olum dusergelerine kutlevi suretde kocurulmesinde istifade edilen maddi texniki bazani asanlasdirmaq ve idare etmek vezifesi tapsirilmisdi O Yehudi meselesinin son helline cavabdeh olan Gestaponun IV B 4 sobesinin rehberi SS Obersturmbannfureri olmusdur Muharibeden sonra mehkemeden qacaraq Cenubi Amerikada gizlenmisdir Burada Israil kesfiyyati Mosad in agentleri onu izlemis qaciraraq Israile aparmis orada mehkum olunaraq olum cezasi almis ve edam edilmisdir Mektebi bitirdikden qisa muddet sonra Eyxman 1914 cu ilde ailenin kocduyu Avstriyada atasinin meden sirketinde calismisdi 1927 ci ilden baslayaraq seyar kerosin ticareti ile mesgul olmus 1932 ci ilde hem Nasional Sosialist Alman Fehle Partiyasina hem de SS ye qosulmusdur 1933 cu ilde Almaniyaya qayitmis burada Tehlukesizlik xidmetine SD daxil olmusdur Orada o yehudi islerine xususen nasistlere zorakiliq ve iqtisadi tezyiq ile tesviq etdiyi muhacirete cavabdeh olan sobe mudiri teyin edilmisdi 1939 cu ilin sentyabrinda Ikinci Dunya muharibesi baslayandan sonra Eyxman ve heyeti yehudilerin serqe ya da uzaq serqe ve ya xarice muhaciret edileceyi umidi ile gettolarda cemlesmesini teskil etmisdiler O evvelce Polsanin cenub serqindeki Nisko daha sonra Madaqaskara yehudi muhacireti layihelerini hazirlamisdir Lakin bu planlarin hec biri reallasmamisdir Nasistlerin 1941 ci ilin iyununda SSRI ye hucumu ile yehudi siyaseti muhaciretden mehv edilme istiqametine deyisdi 1941 ci ilde Eyxman Ausvitze bas cekmis bundan sonra yehudilerin olum dusergelerine gonderilmesine icaze vermisdi Reynhard Heydrixin emri ile 1942 ci il yanvarin 20 de yehudi meselesinin son helli bir nece milyon yehudinin mehv edilmesi ile bagli tedbirlerin muzakire edildiyi Vanze konfransinda istirak etmisdi O katib olaraq iclasin protokollarini hazirlayirdi Eyxman yehudilerin Serqi Avropaya surgun edilmesi meselesini derhal hell etmek teklifini ireli surmusdu Bu emeliyyatin birbasa icra edilmesi Eyxmana tapsirilmisdi O Gestapoda imtiyazli huquqa malik idi Buna gore Eyxman tez tez rehberleri H Muller ve E Kaltenbrunnerin uzerinden birbasa Himmlerden emrler alirdi 1944 cu ilin mart ayinda Budapestden Ausvitze aparilan macar yehudilerinin neqliyyatini teskil eden desteye rehberliyi heyata keciren sexs olmusdur 1944 cu ilin iyulunda neqliyyatin catmamasi sebebile Macaristanda yasayan 725 000 yehudinin 437 000 i oldurulmusdu 11 1944 cu ilin avqustunda Himmlere teqdim etdiyi hesabatda 4 milyon yehudinin mehv edilmesi eksini tapmisdi 12 1945 ci ilde Almaniyanin meglubiyyetinden sonra Eyxman ABS quvveleri terefinden tutuldu ancaq sonradan hebs dusergesinden qacdi ve yeniden tutulmamaq ucun Almaniya erazisinde tez tez yer deyisdirerek hereket edirdi Katolik yepiskopu Alois Hudalin rehberlik etdiyi Fransiskan rahibleri teskilatin komeyi ile elde etdiyi saxta senedlerden istifade ederek Argentinaya kocdu Buna qeder ise o 1950 ci ile qeder Asagi Saksoniyanin kicik bir kendinde gizlenirdi Israilin kesfiyyat xidmeti Mossad terefinden toplanan melumatlar esasinda 1960 ci ilde onun Cenubi Amerikada yerlesdiyi tesdiqlendi Eyxman Mossad ve Sabak agentlerinden ibaret qrup terefinden tutularaq Israile getirildi Burada o 15 cinayet ittihami o cumleden muharibe cinayetleri insanliga qarsi cinayetler ve yehudi xalqina qarsi cinayetler uzre muhakime olunmaq ucun mehkeme qarsisina cixarildi Mehkeme prosesinde Holokostu ve ya bunun teskilindeki rolunu inkar etmedi sadece totalitar sistemindeki emrlere tabe oldugunu iddia etmisdi Lakin bu ona komek olmadi butun ittihamlarla gunahkar bilindi ve 1962 ci il iyunun 1 de asilaraq edam edildi Mehkeme mediada genis izlenildi ve sonradan bir nece kitabin o cumleden Xanna Arendtin Eyxman Qudsde kitabinda eksini tapdi Arendt Eyxmani tesvir etmek ucun Serin adiliyi ifadesini isletmisdi 13 Mundericat 1 Heyati 1 1 Aile qohumlar 2 Ilk iller 2 1 SS 1930 cu iller 3 Ikinci Dunya Muharibesi zamani fealiyyeti 3 1 Muhaciretden deportasiyaya kecid 3 2 Vanze konfransi 3 3 Macaristanda fealiyyeti 4 Muharibeden sonra 5 Eyxmanin qacirilmasi 5 1 Axtarislar 5 2 Unvan 5 3 Sexsiyyeti mueyyenlesdirme 5 4 Qacirma qerari 5 5 Emeliyyatin islenmesi ve hazirligi 5 6 Villada muhafize edilmesi 6 Israile aparilma 7 Mehkeme prosesi 7 1 Edam 8 Xanna Arendtin Serin adiliyi 9 Beynelxalq reaksiya 10 Qacirilmanin tarixde qoydugu iz 11 Incesenetde 11 1 Edebiyyatda 11 2 Kinoda 12 Eyxmanin gundeliyi 13 Istinadlar 14 Edebiyyat 15 Xarici kecidlerHeyati Redakte1906 ci il martin 19 da Zolinqen seherinde anadan olmusdur Aile qohumlar Redakte Atasi Adolf Karl Eyxman Elektrik Tramvay Sirketinde Zolinqen muhasib idi 1913 cu ilde o is yerini Dunay cayi uzerinde yerlesen Linz seherindeki Avstriya Elektrik Tramvay Sirketi ne deyismisdi Bura da Adolf Karl 1924 cu ile qeder kommersiya direktoru olaraq calismisdi Aile seherin merkezinde Bissofstrasse 3 de cox menzilli yasayis binasinda yerlesmisdi Bir nece onillik erzinde Eyxmanin atasi Linzdeki evangelist kilse icmasinin ictimai rehberi idi O iki defe evli olmusdur ikinci defe 1916 ci ilde Anasi Mariya Eyxman qiz soyadi Shefferling 1916 ci ilde vefat etmisdir Qardaslari Emil 1908 ci il dogumlu Helmut 1909 cu il dogumlu Stalinqradda olmusdur bacisi Irmqard 1910 ve ya 1911 ci il dogumlu kicik qardasi Otto 1935 ci ilde Adolf Eyxman katolik adet enenlerine sadiq kendli ailesinden olan Veronika Libl 1909 93 ile aile heyati qurmusdu Bu nigahdan onun dord oglu var idi Klaus Nikolas Eyxman 1936 Berlin 2015 Almaniya 14 Horst Adolf Adolfo Eyxman 1940 Vyana 2015 Argentina 14 Diter Helmut Eyxman 1942 ci il Praqa Rikardo Fransisko Libl hazirda Eyxman 1955 ci il Buenos Ayres hazirda Almaniyanin meshur arxeoloqlarindan biri Kicik ogulu atasini qinayaraq ondan imtina etmis uc boyuk ogulu ise nasistlere regbet beslediyinden atalarinin gunahsiz olduguna emin idiler Daily Mail in yazdigina gore Horst ve Klaus atalarinin edamindan sonra yehudi muessiselerine ve sinaqoqlara hucum etmek ucun terror hucresi yaratmisdilar 1962 ci ilde Horst nasistlerin tebligat esyalari ve odlu silah saxladigina gore 2 il hebs cezasina mehkum edilmisdi 14 Ilk iller RedakteUsaqliqdan Adolf Xristian Gencler Cemiyyetinin uzvu idi sonradan rehberlikden narazi qaldigina gore Gencler Birliyine daxil olan Genc Turistler Cemiyyetinin Qrif qrupuna kecdi Adolf artiq 18 yasinda olanda da bu qrupda idi Qisa boy tund saclar ve xarakterik bir burunu oldugu ucun dostlar onu kicik yehudi adlandirirdilar 15 4 cu sinfe qeder Linzde ibtidai mektebde oxumusdur 1913 1917 Adolf Hitler de eyni mektebe getmisdi Sonra Eyxman real pese mektebine daxil oldu Kayzer Frans Iosif adina real pese mektebi inqilabdan sonra Federal real pese mektebi ve burada da 4 cu sinife qeder 1917 1921 tehsil aldi Mezun olduqdan sonra 15 yasinda Dovlet Muhendisliyi Masinqayirma ve Insaat Dovlet Federal Federal Mektebine Linz daxil oldu O burada dord semestr oxumusdu Bu muddetde Adolfun atasi oz isini acdigi ucun erken teqaude cixmisdi Evvelce o Zalzburqda sehmlerinin 51 faizine sahib oldugu bir meden sirketi qurdu istehsal Zalzburg ile serhed arasinda idi bu sebebden istehsal ele evvelden dayandi Hemcinin o Zalzburgda lokomobiller istehsal eden muhendis sirketinin ortaq sahibi idi Ustelik o Yuxari Avstriyada Inn cayi uzerinde deyirman tikmek ucun yaradilan muessisenin sehmlerini de almisdi Avstriyadaki iqtisadi bohran sebebinden yatirdigi pulu batirmis ve meden sirketi baglanmisdi Lakin o uzun iller xezineye dag meden kirayesi pul odenisi etmekde davam etmisdi Adolf calisqan telebe deyildi bu sebebden atasi onu mektebden goturerek tibbi meqsedler ucun istifade edilen yag sistinden sist yagindan qetran cixartmaq ucun oz medenlerine ise gonderdi Istehsalda on nefere yaxin insan calisirdi Adolf medende uc aya yaxin islemisdi Sonra onu Yuxari Avstriya Elektrik Sirketi nde tecrubeci kimi ise goturduler burada iki il yarim elektrik muhendisliyi tehsili almisdi 1928 ci ilde valideynleri 22 yasli Adolfa seyahet numayendesi olaraq Vacuum Oil da ise duzelmeye komek etdiler Onun vezifeleri sirasinda Yuxari Avstriyada boyuk bir eraziye xidmet etmek idi Esasen erazide qaz nasoslarinin qurasdirilmasi ile mesgul idi Bu yerler zeif elektriklesdirildiyinden Eyxman kerosin tedarukunu temin edirdi Herbi elaqeleri olan Eyxmanin dostu Fridrix fon Smidt onu Cebheci Gencler Birliyi siralarina Alman Avstriya Cebhe istirakcilari Birliyinin gencler sobesi daxil etdi Birliyin uzvlerinin ekseriyyeti monarxiya terefdarlari idiler SS 1930 cu iller Redakte 1937 ci ilde SS Haupstandartfurerden SS Untersturmfurere yukseldilmesi ucun etdiyi muraciete Adolf Eyxmaninin yazdigi rezumenin sekli 1931 ci ilde artiq Avstriyada milletci ehval ruhiyye artirdi Nasional Sosialist Alman Fehle Partiyasi iclaslari kecirilirdi SS ise Linzdeki kecmis cebhe istirakcilari birliyinden uzvler celb edirdi Birlik uzvlerine tufeng telimi ile mesgul olmaga icaze verildiyi ucun SS bu ise xususi maraq gosterirdi 1932 ci il aprelin 1 de Eyxman Ernst Kaltenbrunnerin tovsiyesi ile SS ye qosuldu O partiyada 889895 nomreli uzvluk bileti SS de ise 45326 nomreli bileti aldi 1933 cu ilde Vacuum Oil sirketi Adolfu Zalzburqa kocurdu Her cume o Linze qayidir ve orada SS de xidmet edirdi 1933 cu il iyunun 19 da Avstriya kansleri Enqelbert Dolfus Avstriyada Nasional Sosialist Alman Fehle Partiyasinin fealiyyetini qadagan etdi Bundan qisa muddet sonra Eyxman SS ye uzv oldugu ucun Vacuum Oil sirketinden qovuldu ve o Almaniyaya kocdu Almaniyaya geldikden sonra Adolf Eyxman Yuxari Avstriyanin qovulmus qaulyayteri Andreas Bollekin yanina Kaltenbrunnerden aldigi tovsiye mektubu ile geldi Bollek Kloster Lecfeldde yerlesen Avstriya Legionu na daxil olmagi teklif etdi Eyxman esasen kuce doyusleri telimi kecdiyi hucum destesi nin terkibe daxil idi Sonra onu Passauya SS Reyxfurerinin rabite qerargahinin reisi sturmbannfurer mayor Karl von Pixlin komekcisi teyin etdiler Burada Eyxman Himmlerin Munhendeki idaresine mektub ve hesabatlar hazirlayirdi Bu vaxta qeder o untersarfurer unter zabit rutbesi aldi 1934 cu ilde bu qerargah legv edildi Eyxman 1934 cu ilin sentyabrina qeder qaldigi Daxaudaki Almaniya alayinin batalyonuna tehvil verildi Eyni zxamanda o SS Reyxfureri Himmlerin tehlukesizlik xidmetinde evveller xidmet etmis insanlarin ise goturulmesi haqqinda melumat elde etdi O qebu ucun erize teqdim etdi ve onu SS Reyxfurerinin Tehlukesizlik xidmetine SD qebul etdiler Ancaq dusunduyu kimi Himmlerin qorunmasi isine celb edilmedi O ancaq masonlarin senedlerini sistemlesdirmek ucun adi karguzarliq isleri ile mesgul oldu 1935 ci ilin ikinci yarisinda SS untersturmfureri Baron Leopold Itz Edler fon Mildensteyn Eyxmana SD nin Bas Idaresinde teskil etdiyi Yehudiler sobesine kecmesini teklif etdi Mildensteyn Adolfa sonradan SS de daxili xidmet zamani istifade edilen Teodor Hertslin Yehudi Dovleti kitabina dair bir serh tertib etmeyi tapsirdi 1936 ci ilin evvelinde sobe mudiri Eyxmandan elave basqa bir isci Teodor Danneker Diet Visliseni oldu Reyx hokumeti yehudi meselesini hell etmek isteyirdi ve bu dovrde sobe yehudilerin Almaniyadan suretle mecburi koc etmelerini asanlasdirmaq vezifesi ile uz uze qaldi 1936 ci ilde Eyxman SS obersarfureri vermaxtin unter zabitlerinin feldfebel yuksek kateqoriyasina uygun 1937 ci ilde SS hauptsarfurer oberfeldfebel rutbelerini aldi Sonradan sobe mudiri SS obersarfureri Herbert Haqen oldu 26 sentyabr 2 oktyabr 1937 ci il tarixlerinde Eyxman yehudi herbi teskilati Xaqana nin numayendesinin devetiyle mudiri ile birlikde olke ile tanis olmaq ucun Felestine sefere getdi 16 Lakin ingilislerin Qahiredeki Bas Konsullugunun onlarin Felestine girmesine icaze vermekden imtina etmesi sebebinden seyahet ugursuzluqla basa catdi Bunun neticesi olaraq Qahirede Xaqana nin numayendesi Feyfel Polkes ile Haqen ve Eyxman arasinda gorus bas tutdu Haqen bu gorus haqqinda 4 7 noyabr 1937 ci il tarixlerinde tertib etdiyi CDLXXX 8 hesabatinda etrafli melumat verdi 17 1938 ci il yanvarin 30 da Eyxman SS untersturmfureri leytenant rutbesine yukseldi 1938 ci ilde Avstriyanin Anslussundan sonra Eyxman yehudi isleri ile mesgul olmaq ucun Vyanadaki SD sobesine teyin edildi Eyxmanin emri ile Vyana yehudi icmasinin numayendesi doktor Rixard Levenqers yehudilerin suretle muhaciret prosesini teskil etmek ucun bir plan hazirladi Sonra Eyxman Vyanada merkezi yehudi muhaciret teskilatinin yaradilmasini temin etdi Bundan sonra olkeni terk etmek ucun teqdim edilen senedlerin verilmesi sanki konveyere cevrildi 18 1939 cu ilin aprelinde Bohemiya ve Moraviya protektoratligi yarandiqdan sonra Eyxman Praqaya gonderildi ve burada yehudilerin deportasiyasi isini davam etdirmekle mesgul oldu 1939 cu il oktyabrin evvelinde Eyxman 1939 cu il sentyabrin 27 de yaradilan Imperiya Tehlukesizliyinin Bas Idaresi RTBI daxil edildi Hemin ilin dekabr ayinda Eyxman IV B 4 sektorunun mudiri teyin edildi Ikinci Dunya Muharibesi zamani fealiyyeti RedakteMuhaciretden deportasiyaya kecid Redakte Umimi Hokumetin tabeliyinde olan erazilerin xeritesi 1941 1945 ci iller 1939 cu il sentyabrin 1 de Polsaya hucumdan sonra nasistlerin yehudilere qarsi siyaseti konullu muhaciretden mecburi deportasiyaya deyisdi 19 Sontraki heftelerde Hitlerle aparilan meslehetlesmelerden sonra sentyabrin 21 de SS Obersturmanfureri Reynhard Heydrixin tabeliyinde olanlara Reyxe daxil olan erazilerden baslayaraq Almaniyadan qovulmalarini asanlasdirmaq ucun yehudilerin Polsadaki yaxsi demir yolu ile tehciz edilmis seherlere yigilmalarini tovsiye etdi Umumi Hokumet Polsanin Reyxe daxil olmayan hissesi yehudilerin ve arzuolunmaz hesab edilen digerlerinin deportasiyasi sertlendiren planlarini aciqladi 20 1939 cu il sentyabrin 27 de SD ve Sicherheitspolizei SiPo Tehlukesizlik Polisi Gestapo ve Kriminalpolizei Kripo polis orqanlarini ozunde birlesdiren sonuncular hamisi birlikde Heydrixin nezaretine olan Reichssicherheitshauptamtanin RSHA Reich Security Main Office serencamina verildi 21 Praqada muhaciret idaresinin qurulmasina komek etmek oraya gonderildikden sonra Eyxman 1939 cu ilin oktyabrinda Berline dondu Qisa muddet sonra o ve Yehudi sobesi Henrix Mullerin rehberi oldugu Gestaponun tabeliyine verildi 22 Derhal ona Polsanin bu yaxinlarda istila edilmis erazilerine Cexiyanin Moraviya Katovise Ostrava seherlerinden 70 000 ile 80 000 arasi yehudinin deportasiyasini teskil etmek tapsirildi Oz tesebbusu ile Eyxman yehudileri Vyanadan deportasiya etmek planlarini da teklif etdi Nisko Planina esasen Eyxman Nisko seherini yehudilerin basqa bir yere deportasiya edilmezden evvel muveqqeti yerleseceyi yeni bir tranzit duserge ucun secdi 1939 cu ilin oktyabr ayinin son heftesinde bolgeye qatarla 4 700 yehudi getirildi Onlar mahiyyet etibarile su ve qida olmadan aciq sekilde olume buraxildilar Baraklarin tikilmesi planlasdirilsa da lakin bu is hec vaxt tamamlanmadi 23 22 Deportasiya olunanlarin coxu SS terefinden sovet erazilerine gonderildi digerleri ise sonradan yaxinliqdaki emek dusergesine yerlesdirildi Hitler bu ise teleb olunan qatarlarin indiki vaxtda herbi meqsedler ucun daha semereli istifade edilmesine qerar verdiyine gore emeliyyat qisa muddete dayandirildi 24 Bu muddetde Hitlerin uzaq meskunlasma planlarinin bir hissesi olaraq yuz minlerle etnik alman ilhaq edilmis erazilere dasinirdi etnik polyaklar ve yehudiler ise serqde xususen Umumi Hokumetin nezaretinde olan yerlere kocuruldu 25 A Eyxmanin rehberlik etdiyi Yehudi sobesi nin yerlesdiyi binanin Kurfurstenstrasse 115 yaxinliginda avtobus dayanacaginda xatire posteri bina hazirda otel kimi fealiyyet gosterir 1939 cu il dekabrin 19 da Eyxman yehudi islerine ve evakuasiyasina nezaret etmek vezifesi verilen RSHA Referat IV B4 RSHA alt sobesi IV B4 sobesine reis teyin edildi 25 Heydrix Eyxmani isgal edilmis Polsanin butun deportasiyalarini tenzimleyen xususi mutexessis oldugunu elan etdi 26 O yehudilerin fiziki qovulmasi musadire edilmis emlaklari ile mesgul olma maliyyelesdirme ve neqliyyat islerinin teskili ucun polis orqanlari ile elaqelendirme aparmaga basladi 25 Vezifeye teyin edildiyi gunden sonra qisa muddet erzinde Eyxman Umumi Hokumete 600 000 yehudinin surgun edilmesi planini teqdim etdi Polsanin isgal edilmis erazilerinin general qubernatoru Hans Frank bu plani qebul etmesi bolgenin Almaniyalasdirmasina yonelmis son meqsedi idi 25 Dord illik Plana cavabdehlik dasiyan vezife sahibi olaraq 1940 ci il martin 24 de Herman Gorinq Umumi Hokumete evvelce ozu ve ya Frank terefinden tesdiqlenmese neqliyyat vasitelerini istifade etmeti qadagan etdi Bu is ucun neqliyyat ayrilsa da amma evvelceden nezerde tutuldugundan xeyli az oldu 27 Muharibenin baslanmasindan 1941 ci ilin apreline qeder Umumi Hokumet texminen 63 000 yehudini kocurdu 28 Kocurulme zamani yehudilerin ucde biri yoldaca helak oldu 28 29 Mehkeme iclasinda Eyxman qatarlarda ve tranzit dusergelerde yasanan dehsetli veziyyetden narahat oldugunu iddia ederken yazismalar ve dovr senedleri gosterir ki onun esas diqqeti deportasiyalara iqtisadi cehetden ve Almaniyanin davam eden herbi emeliyyatlara minimal manee toretmekle nail olmaq idi 30 Yehudiler boyuk seherlerde gettolara yigilmisdilar ve her an daha serqe ve ya xarice gonderileceklerini gozleyirdiler 31 32 Gettolardaki dehsetli serait heddinden artiq adamin olmasi pis sanitariya ve yemek catismazligi olum hallarinin yuksek olmasi ile neticelenirdi 33 1940 ci il avqustun 15 de Eyxman Reichssicherheitshauptamt adli bir layihe Madagaskar Projekt Reyx Esas Tehlukesizlik Idaresi Madaqaskar plani buraxdi Bu plana esasen dord il erzinde her il bir milyon yehudinin Madaqaskara kocurulmesi nezerde tutulurdu 34 Lakin Almaniya Britaniya ugrunda doyusde Kral Herbi Hava Quvvelerini meglub ede bilmedikde Ingilterenin isgali qeyri mueyyen muddete texire salindi Britaniyanin hele de Atlantikaya nezaret etmesi ve ticaret donanmasinin oz tabeliyinde qalmasi Madaqaskar planini arxa cergeye atdi Cunki bu iki faktorsuz Almaniya bu layiheni heyata kecire bilmezdi 35 Hitler 1942 ci ilin fevralina qeder bu planin ustunde durmagi davam etdi 36 Vanze konfransi Redakte Esas meqale Vanze konfransi Ausvits olum dusergesinin giris qapilari Ucuncu Reyxin SSRI nin isgal etdiyi erazilerinde 1941 ci ilin ikinci yarisinda RTBI ye tabe olan aynzasqruplari terefinden 1 milyona yaxin yehudi ve Komunist Partiyasi uzvu oldurulmusdu Bele ki 1941 ci ilin avqustunda Kamenets Podolskide Avropadan deportasiya edilmis yehudilerin kutlevi sekilde mehv edilmesi heyata kecirildi 37 Eyxman bu qruplarin fealiyyetleri haqqinda muntezem olaraq etrafli melumat alan memurlardan biri idi 38 1941 ci il iyulun 31 de Herman Gorinq Yehudi meselesinin son helline cavabdeh kimi Reyx Tehlukesizliyinin Bas Idaresi RTBI rehberi Reynhard Heydrixi teyin etmisdi 39 Boyuk Ost planina gore Serq ucun Bas Plan isgal altindaki Serqi Avropa ve Sovet Ittifaqinin ehalisi Sibire surgun edilmeli kole olaraq istifade olunmali ve ya mehv eilmeli idiler 40 Eyxman mehkemesindeki ifadelerinde Heyndrixin sentyabrin ortalarinda Hitlerin Reyxe tabe olan Avropa erazilerinde butun yehudilerin oldurulmesini emr etdiyini soylemisdi 41 Ilkin planda Sovet Ittifaqinin fethinden sonra Boyuk Ost u heyata kecirmek idi 40 Bununla bele ABS in dekabr ayinda muharibeye girmesi ve Almaniyanin Moskva doyusunde ugursuzlugu ile Hitler qerara geldi ki Avropa yehudileri muharibeden sonra yox derhal mehv edilsin 42 Ele bu erefede Eyxman nail oldugu en yuksek rutbe olan SS Obersturmbanfurer polkovnik leytenant rutbesini aldi 43 Heydrix Vanze konfransin kecirileceyi vaxti 1942 ci il yanvarin 20 ni mekan kimi ise Berlindeki rahat ve menzereli Marlir malikanesini secdi 44 Konfransa hazirlasarken Eyxman Heydrix ucun muxtelif Avropa olkelerinde yasayan yehudilerin sayinin siyahisini hazirladi ve muhaciret statistikasini tertib etdi 45 Eyxman konfransin teskilinde aktiv rol oynanirdi O protokollarin stenoqrafina nezaret edir ve iclasin resmi paylanmis qeydini hazirlamisdi 46 Heydrix oz mektubunda Eyxmanin bu ise celb edilen sobelerle elaqesi olacagini bildirirdi 47 Eyxmanin nezareti altinda olan Beljets Sobibor Treblinka ve basqa yerlerdeki dusergeler yehudileri mehv etmek ucun demek olar ki derhal ise basladilar 48 Eyxman bu meselenin nezeriyyecisi deyildi o ancaq icraedici funksiyani yerine yetirirdi 49 Onun ucun emrler birbasa SS Reyxsfureri Henrix Himmlerden gelirdi 47 Eyxmanin rehberi oldugu sobe her bolgedeki yehudiler haqqinda melumat toplamaq emlaklarini ele kecirmek deportasiya ucun qatarlarin teskili ve bu kimi planlasdirma ucun mesuliyyet dasiyirdi 50 Onun sobesi Xarici Isler Nazirliyi ile daim temasda idi Bele ki Fransa kimi isgal olunan olkelerin yehudilerinin mallarini ve emlakini ellerinden asanliqla alaraq oldurulurduler 51 Eyxman Berlindeki idaresinde bu iqtiqamet uzre calisan sobe uzvleri ile mutemadi gorusler kecirir ve konslager dusergelerini ve gettolara bas cekmek ucun daim seferde olurdu Berlini sevmeyen heyat yoldasi usaqlari ile birlikde Praqada yasayirdi Evvelller Eyxman her hefte onlara bas cekirdi ancaq vaxt kecdikce bu ziyaretler ayda bir defeye qeder yendi 52 Macaristanda fealiyyeti Redakte Macar yehudisi qadin ve usaqlar 1944 cu ilin may ve ya iyun aylarinda Ausvitz II Birkenauya gelirler Auschwitz Albomundan foto Almaniya 1944 cu il martin 19 da Macaristana hucum etdi Eyxman ele hemin gun Macaristana geldi Tezlikle oraya SD SS ve Sicherheitspolizei SiPo Tehlukesizlik Polisi emekdaslarindan ibaret bes ve ya alti yuz adam geldi 53 54 Hitlerin nasistler ucun daha serfeli bir Macaristan hokumetini teyin etmesi bu vaxta qeder tehlukesiz qalan macar yehudilerinin Ausvitz hebs dusergesine mecburi emeye ya da qaz kameralarina gonderilmesi demek idi 53 55 Eyxman aprelin son heftesinde Macaristanin simal serqini gezdi ve hazirliqlara nezaret etmek ucun may ayinda Ausvitze geldi 56 Nurnberq prosesi zamani Ausvitz konsentrasiya dusergesinin rehberi Rudolf Hoss Himmlerin ona Eyxmandan son hellin icrasi ucun butun emeliyyat telimatlarini almagi soylediyini bildirmisdir 57 Yehudilerin deportasiyasi aprelin 16 da basladi ve mayin 14 den etibaren gunde 3000 yehudinin oldugu dord qatar Macaristandan yola cixir ve Ausvits II Birkenaudaki dusergeye gedirdi Qatar burada yeni cekilmis qaz xetti boyunca bir nece yuz metr aralida dayanirdi 58 59 Her qatarda olan insanlarin 10 25 faizi mecburi emek ucun secilirdi qalanlari ise geldikden sonra bir nece saat erzinde mehv edilirdi 58 60 Macaristan hokumeti beynelxalq tezyiq altinda 1944 cu il iyulun 6 da deportasiyalari dayandirdi ve bu vaxta qeder artiq 725 000 macar yehudisinin 437 000 den coxu oldurulmusdu 58 61 Dayandirma emrlerine baxmayaraq Eyxman sexsen qurbanlarla dolu elave qatarlarinin 17 ve 19 iyul tarixlerinde Ausvitse gonderilmesi ucun tedbirler gormusdur 62 Aprelin 15 de Eyxman Macar Yehudilerine Komek ve Xilasetme Komitesinin RRC uzvu Yoel Brand ile gorusdu 63 Eyxman Branda Berlinin Serq Cebhesinin techizati ucun 10 000 yuk masini azuqe muqabilinde bir milyon yehudinin muhaciret etmesine icaze verdiyini soyledi 64 Bunu ucun onun vasitecilik etmesini xais etdi Lakin Qerb muttefiqleri teklifi nezerden kecirmekden imtina etdikleri ucun teklif neticesiz qaldi 63 1944 cu ilin iyununda Eyxman Rudolf Kastner ile danisiqlarda istirak etdi neticede brilyant qizil pul ve qiymetli kagizlarla dolu uc camadan muqabilinde qatarla Isvecreye tehlukesizliye gonderilen 1684 neferin xilas edilmesi ile neticelendi 65 Kurt Bexerin ve basqalarinin yehudilerin muhaciret meselelerine qarisdiqlarina qezeblenen Eyxman Himmlerin olum dusergelerine deportasiyasini texire salmasindan narazi qalaraq iyul ayinda onun yeniden berpa edilmesini istedi 66 Avqust ayinin sonunda irelileyen Qirmizi Ordudan qacan ve Macaristanla Ruminiya serheddinde meskunlasan 10 000 etnik almanin evakuasiya edilmesine komek etmek ucun xilasedici desteye rehberlik etdi Burdakilar xilasetme ucun gonderilenlerin komeyinden imtina etdiler bunun evezinde esgerler cebheye yaxin olan alman sahe xestexanasinin uzvlerini texliye etmeye yardim gosterdiler Bunun muqabilinde Eyxman Ikinci dereceli Demir xac ordeni mukafatina layiq goruldu 67 Oktyabr ve noyabr aylari boyunca Eyxmanin on minlerle yehudi qurbani Budapestden Vyanaya 210 kilometr mesafeni piyada getmek mecburiyyetinde qaldi 68 1944 cu il dekabrin 24 de Sovet qosunu Budapesti muhasireye aldiqdan derhal evvel Eyxman seherden qacdi Berline dondu burada IV B4 sobesinin ifsa edici butun senedlerinin yandirilmasini temin etdi 69 Muharibenin son aylarinda qacan bir cox SS zabitleri ile birlikde Eyxman ve ailesi Avropada muharibe 1945 ci il mayin 9 da basa catanda Avstriyada nisbeten tehlukesizlik seraitinde yasayirdilar 70 Muharibeden sonra Redakte Eyxmanin Argentinaya qacmasina imkan veren Beynelxalq Qirmizi Xacin Rikardo Klement adina verilen fotosekilli pasport 1945 ci ilde Almaniyanin meglubiyyetinden sonra Eyxman onu axtaran muttefiqlerden qacmagi bacardi Amerikalilar terefinden tutulan zaman SS uzvluyunu gizlede bilmedi Ancaq ozunu 22 ci SS Konullu Suvari Diviziyasinda bir esger kimi teqdim etdi 71 O amerikalilara Otto Ekman adli birinin saxta senedlerden istifade ederek teqdim etmis ve bir muddet hebs dusergesinde kecirmisdir Lakin askara cixarila bileceyini anlayaraq hebsxanadan qacmaga muvveffeq oldu Bir nece ay Lunberq duzenliyinde gizlendi Sonra ise evvelce mese senayesinde isledi daha sonra 1950 ci ile qeder yasadigi Altensalzkohda kicik bir torpaq icareye goturdu 72 Bu vaxtda Ausvitz hebs dusergesinin kecmis komendanti Rudolf Hoss ve basqalari 1946 ci ilde baslayan muharibe cinayetkarlari uzerinde kecirilen Nurnberq prosesinde Eyxmanin haqqinda ifadeler vermisdiler 73 1948 ci ilde Eyxman nasistlere regbeti ile taninan Italiyada yasayan avstriyali din xadimi yepiskop Alois Hudalin rehberlik etdiyi Fransiskan rahiblerinin vasitesi ile Argentinaya getmek icazesi olan Rikardo Klement adi ile saxta sexsiyyet vesiqesi elde etdi 74 Bunun ardinca Eyxman sicovul cigiri kimi adlandirilan yoldan istifade ederek 1950 ci ilde Argentinaya qacdi 10 75 Eyxman ilkin olaraq hokumet podratcisi islediyi Tukuman eyaletinde meskunlasdi 1952 ci ilde o Avropaya geri dondu yeni adi ile oz heyat yoldasi ile tezeden evlenerek ailesini Argentinaya apardi Bu defe o ailesi ile birge Buenos Ayresde meskunlasdi Aile Qaribaldi kucesi 14 de indiki Qaribaldi kucesi 6061 ev tikdi ve 1960 ci ilde ora kocdu 76 77 Onun ailesi 1960 ci ilin mayina qeder Buenos Ayresde yasadi Orada o Mercedes Benz in yerli bolmesine ofis iscisi kimi daxil oldu 78 1956 ci ilin sonlarinda o mutemadi olaraq dord ay erzinde onun tercumeyi halini hazirlamaq niyyetinde olan muhaciretde yasayan kecmis nasist jurnalist Villem Sassene genis musahibe verdi O Eyxmanin heyatindan fraqmentler qeydler ve elyazma numuneleri hazirladi 79 Xatireler sonradan 1960 ci illerin sonlarinda Life ve Stern jurnallarinda cixan bir sira meqalelerin esasi olaraq istifade edildi 80 1958 ci il martin 19 da Birlesmis Statlarin Merkezi Kesfiyyat Idaresi Qerbi Alman kesfiyyat xidmetinden Eyxmanin oldugu yer ve gizlendiyi ad haqqinda melumat aldi Lakin MKI ve Qerbi Alman kesfiyyati Eyxmanin Federal Kansler Konrad Adenauer katibliyinin rehberi vezifesini icra eden Hans Qlobkenin nasist kecmisi haqqinda melumat vere bileceyinden qorxaraq bu melumatlari gizletmeye qerar verdi 81 82 Eyxmanin qacirilmasi Redakte Esas meqale Eyxmanin qacirilmasiAxtarislar Redakte Adolf Eyxmani ifsa etmis kecmis konslaqer mehbusu Lotar Herman Israil kesfiyyatinin Eyxmanin izine nece dusduyune geldikde bu haqda ya Mossad in teqdimatina ya da nasist ovcusu Tuvye Fridmanin hekayelerine esaslanan bir nece versiya movcuddur Eyxmanin tapilmasinin muxtelif versiyalari arasindaki ziddiyyetlere baxmayaraq subhesiz ki Lotar Qerman onun tutulmasinda esas rol oynamisdir Lotar alman yehudisi idi Miliyyetce alman qadin ile evllilik de onun nasist repressiyalarindan qacmasina komek etmemisdi Kor olmasina baxmayaraq Argentinada yasayan Lotar kecmis nasistlerin axtarisi ile elaqeli hadiselerle maraqlanirdi ve Eyxmanin yoxa cixdigini ve axtarildigini bilirdi Buna gore qizinin Ucuncu Reyxe xidmet eden atasinin kecmisi ile oyunen Nikolas Eyxman adli bir gencle tanis oldugunu esitdikde Qerman bu melumati bildikleri ile muqayise etdi ve sohbetin Adolf Eyxmanin oglu haqqinda getdiyini basa dusdu O subheleri haqqinda muvafiq yerlere melumat verdi 83 84 85 86 Qerman elde etdiyi melumat haqda Hessen torpaginin AFR bas prokuroru Fritz Bauere mektub unvanladi 87 88 Fritz Bauer bu melumati israillilere oturdu Lotar Qerman ved edilmis mukafati olumunden bir il evvel yalniz 1972 ci ilde aldi Adi aciqlandiqda yerli nasistler terefinden tehdidlerle uzlesdi ve bu sebebden qizi Argentinadan ABS a muhaciret etmek mecburiyyetinde qaldi 83 84 89 90 Israil kesfiyyati Mossad in rehberi Isser Harelin Celadin qacirilmasi adli kitabinda 19 sentyabr 1957 ci il tarixinde bas prokuror Bauer Almaniya Federativ Respublikasi ile Israil arasinda tezminatin odenilmesi ile elaqedar danisiqlarda Israil numayende heyetinin bascisi doktor Snere Eyxmanin Argentinada oldugu mumkun yer haqqinda melumat verdi Israil Xarici Isler Nazirliyi vasitesile melumat Mossad in rehberi Isser Harele catdi 91 Diger menbelere gore Bauer Frankfurtdaki Israil tehlukesizlik xidmetinin numayendesi Saul Daroma daha sonra hokumetin huquq meslehetcisi Haim Koene muraciet etdi 88 Basqa bir ferziyeye gore nasistlerin konsentrasiya dusergesinin kecmis mehbusu Yad Va Sem Institutunun emekdasi 1957 ci ilin iyul ayina qeder Tuvia Fridman Eyxmanin izine dusmusdu 1957 ci ilde Fridman Hayfa seherinde musteqil bir Nasistlerin cinayetlerinin senedlesdirilmesi ve arasdirilmasi Institutu yaratdi ve Eyxmanin yerini melumat veren sexse Dunya Yehudi Konqresinin prezidenti Nahum Qoldmandan 10 000 dollar mukafat teyin etmesi vedini aldi 83 89 90 Fridman Eyxmani tapmaq ucun ilk cehdini 1945 ci ilin sonlarinda Avstriyada gizli yehudi teskilati Mossad le Alia Bet temsil eden Aser Ben Nathan ile birlikde etdi Hebs olunan Eyxmanin dostu ve komekcisi SS sturmbannfureri Diter Visliceniden ifade alindiqdan sonra Eyxmanin surucusu ve mesuqesini tapmaga muveffeq oldular Mesuqesinin menzilindeki pusqu netice vermedi 92 Ancaq Eyxmanin ilk fotosekli mehz mesuqesinin evinden elde edildi 93 1959 cu ilin avqust ayinin sonunda Fridman Ludviqsburqdaki Almaniya Nasist Cinayetlerinin Tehqiqati Federal Merkezinin direktoru Ervin Suleden Eyxmanin Kuveytde gizlendiyine dair bir mektub aldi 93 Fridman Maariv qezetinde isleyen tanis bir jurnaliste Mose Meiselse bu melumati yayimlamaq teklifi ile muraciet etdi Fridmanin sozlerine gore bunu Yom Kupur gunu erefesinde yeni 11 oktyabr 1959 cu il tarixinde hokumet uzvlerinin vicdanini oyatmaq ve helak olanlar qarsisinda borcumuzu xatirlatmagi qerara aldi 84 Movzu gozlenildiyinden aktual oldu ve boyuk eks seda yaratdi Dunyanin bir cox dergisinde tekrar nesrler oldu ve ya ona istinad edildi 1959 cu il oktyabrin 12 de bir Israil nesrinin melumatlari Buenos Ayresde nesr edilen alman dilli Argentines Tageblatt qezetinde yayimlandi 1959 cu il oktyabrin 18 de Lotar Qerman Tuvia Fridmana Eyxmanin Kuveytde deyil Argentinada oldugu haqqinda melumat gonderdi 83 93 94 Lotar Qerman mektubunda yazirdi 83 Almandilli qezetin 12 10 1959 cu il tarixinde nasist cinayetkari Adolf Eyxman haqqinda verdiyi xeber tamamile yanlisdir Bu adam Kuveytde deyil Buenos Ayresde heyat yoldasi ve dord usagi ile birlikde basqa bir ad altinda yasayir Instituta komek etmeye ve Eyxman haqqinda butun melumatlari vermeye haziram Israil tarixcisi 95 ve jurnalisti Simon Briman yazir ki Fridman Qermanla daha uc mektub mubadilesi apardi sonra ise 1959 cu ilin dekabrinda Tuvia onun Mossad emekdaslari ile elaqe yaratmasina komek etdi 83 Ekser menbelerde Tuvia Fridmanin bu isde adi qeyd edilmemesine baxmayaraq onun adi Israilde yayimlanan Eyxmanin tutulmasinda istirak edenlerin resmi siyahisindadir 96 Bununla yanasi qeyd etmek lazimdir ki Simon Viesentalin adi eyni siyahidadir baxmayaraq ki onun Eyxmanin ele kecirilmesindeki rolu tam aydin deyil ve hem Harel hem de Fridman terefinden onun istiraki redd edilir 84 90 97 Unvan Redakte Mossad Eyxmanin heyat yoldasinin Argentinadan gelen bir almana ere getdiyini ve bir muddet sonra onunla birlikde Cenubi Amerikaya yola dusduyunu oyrendi Belelikle adini ve pasportunu deyisdiren Eyxmanin ozu ile evlendiyine dair bir ehtimal yarandi Mossad bunu deqiqlesdirmek ucun Argentinaya agentlerini gonderdi Onlar Eyxmani izleyerek onun Rikardo Klement adi altinda gizlendiyine ve basqa bir qacaq nasist olmadigina tam emin oldular 91 98 Lotar Qermanin komeyi ile Eyxmanin ailesinin yasadigi unvan deqiqlesdirildi Buenos Ayres Olivos rayonu 4261 Cakabuko kucesi Ev fasilesiz nezaret altina alindi Bununla birlikde agentler buranin cox kasib bir rayon oldugunu evin de Avropadan xeyli meblegde pulla gelen yuksek rutbeli bir nasist ucun uygun olmadigi soyleyirdiler 85 98 1958 ci ilin evvelinde Eyxman Cakabuko rayonundaki evden kocdu ve yeniden israillilerin nezareti aqltindan yoxa cixdi 1959 cu ilin dekabrinda Argentinadaki Mossad agentleri yeniden Eyxmanin izine dusduler Onun yeni unvani mueyyenlesdirildi Buenos Ayres San Fernando mehellesi ing San Fernando de la Buena Vista Qaribaldi kucesi Ev Veronika Katarina Libl de Fixman adina alinmisdi Bu ad soyaddaki bir herf istisna olmaqla Fixman yerine Eyxman Eyxmannin heyat yoldasinin adi ile ust uste dusurdu 99 Sexsiyyeti mueyyenlesdirme Redakte Adolf Eyxmanin sexsiyyetini tesdiq eden Sabak in tehlukesizlik tehqiqatcisi Zivi Aaroni Harel Sabak in tecrubeli tehlukesizlik tehqiqatcisi Zivi Aaroni Argentinaya gondermeye qerar verdi O 1960 ci il fevralin 29 da Buenos Ayrese geldi Onun 4 komekcisi var idi Onlarin arasina Israilin Argentinadaki sefirliyinin herbi attasesi Isak Elron ve onun heyat yoldasi Sara da daxil idi 98 Eyxmanin sexsiyyetinin elave tesdiqlenmesi 1960 ci il martin 21 de Klementin evinde bayram kecirildiyi zaman alindi Eyxmanin senedlerini arasdirdiqdan sonra agentler bu gun Veronika ve Adolf Eyxman cutluyunun toylarinin iyirmi besinci ildonumunu qeyd etmeli olduqlarini mueyyen etdiler 100 101 1960 ci il aprelin 3 de musahideciler gizlince Eyxmanin yeni evinin yaxinliginda onun fotosekilini cekmeye muveffeq oldular 99 Zivi Aaroninin topladigi fotosekiller ve melumatlara esasen Eyxmanin sexsiyyetinin mueyyenlesdirilmesinin kifayet qeder etibarli esaslara malik oldugu qerara alindi Harel onu qacirmagi planlasdirmaga basladi lakin tele kecirilme emeliyyati zamani sexsiyyetin son tesdiqlenmesi bas vermeli idi 102 1958 ci ilde Israil kesfiyyati Mossad Argentinada Eyxmannin izine dusdu Muharibe zamani nasistlerden eziyyet ceken Almaniya yehudisi Lotar Qerman onun askara cixarilmasinda komek etdi Kor olmasina baxmayaraq Argentinada yasayan Lotar kecmis nasistlerin axtarisi ile elaqeli hadiselerle maraqlanirdi ve Eyxmanin yoxa cixdigini ve axtarildigini bilirdi Buna gore qizinin Ucuncu Reyxe xidmet eden atasinin kecmisi ile oyunen Nikolas Eyxman adli bir gencle tanis oldugunu esitdikde Qerman bu melumati bildikleri ile muqayise etdi ve sohbetin Adolf Eyxmanin oglu haqqinda getdiyini basa dusdu O subheleri haqqinda muvafiq yerlere melumat verdi 103 Qacirma qerari Redakte Eyxmanin yerini mueyyenlesdiren Israil hokumeti onu gizli sekilde Argentinadan Israile aparmaq qerarina geldi Eyxmanin ekstradisiya etmek cehdinin onun novbeti defe yoxa cixmasina sebeb olacagi tehlukesi var idi 104 1945 ci ilden sonra Argentina nasistler ucun esl siginacaq yeri kimi ad cixarmisdi Hitlere regbet besleyen Argentina Prezidenti Xuan Peron saxta senedler ile cox sayda almanin olkesine girisine neinki goz yumur hem de onlarin Avropadan qacmasina komek edirdi Bir cox kecmis nasist hetta Argentina silahli quvvelerinde ise duzelirdi 105 106 Herbi xunta terefinden Peronun 1955 ci ilde devrildiyi vaxt Argentina elitasinda ve xususen guc strukturlarinda nasist ehval ruhiyyesi cox guclu idi Eyxmanin ekstradisiyasi ehtimali israilliler terefinden cox az qiymetlendirilirdi ve hec kim cinayetkarin yeniden qacib gizlenmesini istemirdi Bundan elave Harelin yazdigi kimi Eyxman Almaniyaya verile bilerdi ve muharibenin bitmesinden 15 il sonra Avropadaki nasistler cox yumsaq hokmler almaga basladilar Israilliler kohne gunahlari bagislamaq meyline gore Eyxmanin umumiyyetle mesuliyyetden kenar qalacagindan qorxurdular 104 Emeliyyatin islenmesi ve hazirligi Redakte Adolf Eyxmani qaciran Mossad in operativ qrupunun rehberi Rafi Eytan Eyxmanin qacirilmasi emeliyyatina sexsen Mossad direktoru Isser Harel rehberlik edirdi Rafi Eytan operativ qrupun komandiri teyin edildi Emeliyyatin butun istirakcilari konulluler idi Onlarin ekseriyyeti ya muharibe zamani nasistlerden eziyyet cekmis ya da olen qohumlari olmusdur Emeliyyat istirakcilarina Eyxmanin Israile tehlukesiz ve saglam sekilde catdirilmasinin vacibliyi xeberdarligi edilmisdi 107 Emeliyyata hazirliq 1959 cu ilin sonlarinda birbasa heyata kecirilmesine hazirliq ise 1960 ci ilin aprelinde basladi Mossad emeliyyatcilari Argentinaya ayri ayri olkelerden ve muxtelif vaxtlarda gelirdiler Bu seferleri teskil etmek ucun Mossad hetta saxta seyahet sirketi yaratmisdi 101 Emeliyyatin kecirilmesi Israil numayende heyetinin Argentinanin musteqilliyinin 150 illiyini qeyd etmek ucun Buenos Ayrese gelen resmi seferine hesr olunmusdu Israilin Argentina ile muntezem hava elaqesi olmadigindan Eyxmanin resmi Israil numayende heyetinin teyyaresinde qacirmaq qerara alindi El Al aviasirketinin rehberliyi gizli emeliyyat barede melumatlandirildi Teyyarenin mayin 19 da Buenos Ayrese ucmagi ve mayin 20 de geri qayitmasi lazim idi 108 Aprelin 26 da ilk emeliyyat qrupu Eyxmani izlemeye basladi aprelin 29 da ise Harel emeliyyata birbasa rehberlik etmek ucun Argentinaya ucdu Umumilikde emeliyyatda 30 nefer istirak edirdi onlardan da 12 si bilavasite ele kecirilme qalanlari ise destek ve teminatla megul olmali idi 108 Buenos Ayresde Mossad emekdaslari bir nece ev ve avtomobili icareye goturdu rabite sistemi qurdu isin ugursuz neticeleneceyi halda tecili evakuasiya ve elave variantlar da daxil olmaqla gelecek emeliyyatin en kicik detallarini hazirladi Ele kecirilme zamani qrupun serencaminda yeddi ev o cumleden iki seher menzili emeliyyatdan bir nece gun evvel icareye goturulmusdu 109 Harel terefinden ele kecirilme emeliyyatinin ilk vaxti mayin 10 da teyin olunmusdu Sonradan emeliyyatcilarin reyleri nezere alinaraq son tarix bir gun ireli cekildi Emeliyyatin butun istirakcilari konullulerden teskil edilmisdi Onlarin ekseriyyeti ya muharibe zamani nasistlerden eziyyet cekenler ya da onlarin qohumlari idiler Onlarin hamisina ciddi sekilde xeberdarliq edildi ki Eyxman Israile sag salamat catdirilmalidi 103 Israilde Eyxmanin tutulmasinda istirak edenlerin tam siyahisi uzerinden gizlilik 2007 ci ilin yanvarinda goturuldu 110 1960 ci il mayin 11 de Eyxman kucesinde bir qrup Israil agenti terefinden tutuldu Eyxman adeten avtobusla axsam saat 7 de eve gelirdi Bu defe o avtobusda deyildi Novbeti avtobusda da o yox idi O yalniz saat 20 05 de gorundu feneri yandirdi ve eve teref getdi 88 Eyxmanin tutulmasini sonradan agent yeddi qirx ve ya Eyxmani tutan adam kimi taninan Peter Malkin sexsen heyata kecirdi 111 112 113 Eyxman pusquya 10 metr yaxinlasdiqda Malkin arxadan ona ispan dilinde Un momentito senor Bir deqiqe gozleyin lord deye muraciet etdi ve sonra nelson fendi ile boynunu sixaraq yere serdi 114 Avraham Salom masindan atladi ve Eyxmanin ayaqlarindan tutdu Rafi Eytan o biri terefden yaxinlasdi ve ucu de Eyxmani masinin icine soxdular 101 Malkinin sozlerine gore elekecirme 20 saniyeden bir qeder cox cekdi 115 Yaxinliqda hadiseni gore bilecek hec bir sahid yox idi Rafi Eytan Eyxmanin hec bir muqavimet gostere bilmediyini ve sadece mizildadigini iddia edirdi 88 Masinda Eyxmanin el ve ayagi baglanmis gozlerine qaranliq eynek taxilmis ve ustu yorgan ile ortulmusdur Zivi Aaroni alman dilinde dedi Sakit dur yoxsa seni oldureceyik Eyxman terpenmedi Her iki avtomobil Mossad in icareye goturduyu gizli evlerden birine girdi 107 Sonradan Eyxmanin oglu Nikolas Quick jurnalina verdiyi musahibede atasinin qacirilmasindan danisarken deyirdi Mayin 12 de qardasim Diter geldi ve dedi Qoca yoxa cixib Bizim ilk dusuncemiz bu oldu Israil Dieter ve men tecili Buenos Ayresden San Fernandoya yollandiq yolda atanin en yaxsi dostu kecmis SS zabitini xeberdar etdik Iki gun ebes yere onu polisde xestexanalarda ve meyitxanalarda axtardiq Sonra onun qacirildigi melum oldu Bir qrup vetenperver alman genci bize komek etmek ucun konullu olmaga razilasdi Ele gunler olurdu ki velosipedlerde uc yuze qeder adamin seherde axtaris aparirdi Atamin basqa bir dostu eyni zamanda kecmis kecmis SS zabiti limanlarda ve hava limaninda nezaret teskil etdi Bizimkilerden kiminse birinin novbe cekmediyi korpu magistral yollarin kesismesi demir yolu stansiyasi qalmamisdi Gencler qrupunun lideri Gelin Israil sefirini ogurlayaq ve atanizin yerini deyene qeder isgence verek teklifi verdi Kimse Israil sefirliyini partlatmagi teklif etdi Ancaq bu planlari redd etdik 71 Villada muhafize edilmesi Redakte Adolf Eyxmani sexsen ele keciren Eyxmani ele keciren sexs leqebli Piter Malkin Qacirildiqdan sonra Eyxman agentler terefinden Buenos Ayres seherinin etrafindaki icareye goturulmus villaya aparildi Evvelce silah ve zeherle intihara cehd subhesi ile onun uzerinde yoxlama aparildi Adolf Eyxmannn sexsi isinde gosterilmis xususi elametlerle onun sexsiyyeti tesdiq edildi Sonra Zivi Aaroni Eyxmanin sexsiyyetini 100 eminlikle mueyyen etmeye imkan veren ilk sorgu kecirdi Esir tereddud etmeden SS deki nomrelerini 45326 ve 63752 ni ve hemcinin NSAFP biletinin nomresini 889895 soyledi 116 Eyxman onu kimin tutdugunu basa dusduyunu ve qisa bir inaddan sonra esl adini dedi 88 Mayin 3 de agentler Israil hokumetine Eyxmanin tutulmasi barede melumat verdiler 117 Emeliyyatin sonraki gedisatina rehberlik etmek ucun Harel mobil qerargah yaratdi Qrup uzvleri mueyyen bir saatda goruslerin kecirildiyi kafelerin siyahisini aldilar Belelikle her mekana yalniz bir defe bas cekilirdi 118 Eyxman villada 9 gun gece gunduz muhafize altinda kecirdi Gunun cox hissesinde Eyxman muhafizecilerin uzlerini gormemek ucun qaranliq eynek taxilaraq yataga qandallanmisdi Muhafizecilerden biri Eyxman ile otaqda olur ve onu daim diqqetde saxlayirdi Ikinci gozetci qapisi daim aciq olan qonsu otaqda idi Eyxmanin muhafizecilerine onunla danismaq qeti qadagan edilmisdi ve Rafi Eytan emrin ciddi sekilde icrasina nezaret edirdi Geceler heyetde muhafize ucun adam qoyulurdu Muhafizecileri komeye cagirmaq ucun Eyxmanin otagina heyecan zengi qurasdirilmisdi Heyetde tehluke aninda qacmaq ucun hazir avtomobil park edilmisdi 117 Villada saxlanildigi muddetde bu ve ya diger sekilde Eyxman ile elaqe quranlarin hamisi Eyxmana qarsi tecavuz gostermemek ucun ozlerini ve bir birlerini nezaretde saxlamaga ve diqqet etmeye mecbur olmusdular Harel yazir ki villada yemek hazirlayan yegane qadin esiri zeherlemek cehdinden ozunu gucle saxlaya bilmisdi 117 Tehlukesizlik sebebi ile eve giris ve cixis ciddi sekilde mehdudlasdirilmisdi Isser Harel ozu mehkumu yalniz mayin 15 de ziyaret etdi Indi Eyxmanin tutulduguna tamamile emin oldugunu nezere alaraq emeliyyatcilara yeni telimatlar verdi Eger eve polis basqini olardisa bu halda Eyxman neyin bahasina olursa olsun basqa yere aparilmali idi Bu mumkun olmadigi halda Rafi Eytan ozunu Eyxmana qandalamali ve acari ataraq polise mehbusun kimliyini bildirmeli idi Mossad a uzvluk qeti sekilde redd edilmeli idi Polis terefinden tutulma halinda emeliyyatcilardan ozlerini Israil konulluleri kimi teqdim etmeleri teleb edilirdi 117 119 Eyni zamanda Eyxmandan intensiv ifadelerin alinmasi davam edirdi Harel agentlerin Eyxmandan etdiyi cinayetleri konullu yazili sekilde etiraf etmelerini ve Israilde muhakime olunmasina raziliq elde ede bildiklerini iddia edir Men asagida imzani atmis Adolf Eyxman konullu olaraq bildirirem ki indi heqiqeten kim oldugum askara cixdi ve artiq mehkemeden qacmaga cehdin menasi yoxdur Men Israile getmeye razi oldugumu ve muvaffiq selahiyyetli mehkeme qarsisina cixmaga haziram Sozsuz ki huquqi yardim alacagam ve Almaniyada xidmetimin son illeri ile bagli faktlari hec neyi gizletmeden soyleyeceyem ki gelecek nesiller bu hadiselerin esl menzeresini bilsinler Bu erizeni konullu olaraq imzalayiram Mene hec ne ved etmediler ve hedelemediler Nehayet dinclik tapmaq isteyirem Kecmisi artiq butun teferruatlarla berpa ede bilmediyimden ve bezen hadiseleri xatirlamagim mumkun olmadigindan bas verenlerin menzeresini berpa etmeye komek edecek senedler ve sahidler teqdim etmeyinizi xahis edirem Adolf Eyxman Buenos Ayres 1960 ci il may ayi Isser Harel Celladin qacirilmasi 27 ci hisse Israile aparilma RedakteMayin 19 da El Al teyyaresi Buenos Ayres hava limanina endi Israilliler hec kesin subhelenmemesi ucun tehlukesizlik tedbirlerini artirdilar Mayin 20 de nahar vaxti Xarel mobil qerargahini birbasa hava limanina kocurdu izdihamli bir kafede masalarin birinde emeliyyatin sonuna qeder iscilerine emr verdi 120 Mayin 20 de anestezioloq Yona Elian Eyxmana trankvilizator terkibli iyne vurdu ve eynine Israil pilotu paltari geyindirildi Bundan sonra Argentinanin musteqilliyinin 150 illiyini qeyd etmek ucun Buenos Ayrese ucan El Al teyyaresinin xeste bir heyet uzvu olaraq hava limanina getirildi ve Argentina serhedcilerine pilot Rafael Arnonun adina olan pasport teqdim etdi Bundan evvel Arnonun istiraki ile uydurma bir avtomobil qezasi teskil edildi ve mayin 20 de guya xestexanadan xestenin ucusu hekim nezareti altinda kocure bileceyini ifade eden sened duzeldildi Serhedciler israillileri nezaret menteqesinden buraxdilar ve Eyxman anlaqli veziyyetde olmadigindan etiraz ede bilmedi 103 121 Gece yarisinda goyertesinde Eyxmanin oldugu El Al teyyaresi Israile teref ucdu 122 Eyxman itkin dusdukden sonra alman icmasindan texminen uc yuz uzvu bir hefte erzinde Buenos Ayresde axtaris apardi ve onlar demiryolu stansiyalarini deniz limanlarini ve aerodromlari nezaretde saxlamaga calisdilar Ancaq subheli hec bir sey askarlaya bilmediler Ne Argentina polisi ne de Eyxmanin qohumlari onun yerini mueyyenlesdire bilmedi 116 Mehkeme prosesi Redakte A Eyxman mehkeme iclasinda 1961 ci il 5 aprel fotosu Mediani oxut Eyxman Qudsde mehkeme iclasi zamani Qudsde Eyxman polise tehvil verildi Mayin 22 de Knessetin iclasinda Israilin Bas naziri David Ben Qurion Adolf Eyxmanin Israilde oldugunu ve tezlikle mesuliyyete celb olunacagini aciqladi Eyxmanin fealiyyeti alman dilini mukemmel bilen 8 zabitden ibaret xususi qurulmus 006 sayli idare adli polis bolmesi terefinden arasdirildi 123 Tezlikle baslayan mehkeme prosesinde xolokost zamani sag qalan cox sayda insan sahid kimi cixis etdi Proses zamani Almaniya kansleri Konrad Adenauer hokumeti nasistlerle emekdasliq eden hakimiyetin bezi yuksek vezifeli sexslerinin adlarinin yayimlanmasina mane olmaga calisaraq Israil hakimine rusvet vermeyi planlasdirirdi 124 Istintaq basa catdiqdan sonra hokumetin huquq meslehetcisi Qideon Hausner 15 maddelik iddianame imzaladi 125 Eyxman insanliga qarsi cinayetlerde yehudi xalqina qarsi cinayetlerde cinayet teskilatlarina uzvlukde SS ve SD Gestapo ittiham olunurdu Yehudi xalqina qarsi cinayetler milyonlarla yehudinin hebs edilmesi onlarin mueyyen yerlerde cemlenmesi olum dusergelerine gonderilmesi qetller ve emlaklarinin musadire olunmasi da daxil olmaqla butun nov teqibleri ehate edirdi Ittiham akti tekce yehudi xalqina qarsi cinayet deyil diger xalqlarin numayendelerine qarsi cinayetlerle de elaqelendirildi milyonlarla polyakin surgunu on minlerle qaracinin hebs ve olum dusergelerine gondermek cex partizanlari terefinden Reynxard Qeydrixin oldurulmesine qisas olaraq Cexiyanin Lidice kendinden 100 usagin Lodz gettosuna gondermek ve onlari mehv etmek daxil idi 126 1961 ci il dekabrin 15 de yehudi xalqina ve beseriyyete qarsi vehsiliklerde gunahkar bilinen Eyxmana muharibe cinayetkari kimi edam hokmu oxundu Edam Redakte A Eyxman Ramla hebsxanasinda Israil prezidenti Ishak Ben Sivi onun efvini redd etdi 127 Eyxman 1962 ci il mayin 31 den iyunun 1 ne kecen gece Ramla hebsxanasinda asildi bu mehkemenin hokmu ile Israildeki ikinci ve son olum cezasidir Ilk olum hokmu 1948 ci il iyunun 30 da kapitan Meir Tuvunskinin sehven gullelenmesidir Basinin baglanmasindan imtina eden Eyxman onlarla tezlikle yeniden goruseceyini ve Allaha imanla olduyunu soyledi Yasasin Almaniya Yasasin Argentina 75 Yasasin Avstriya Heyatim bu uc olke ile baglidir ve onlari hec vaxt unutmayacagam Heyat yoldasimi ailemi ve dostlarimi salamlayiram Muharibe qaydalarina emel etmeye mecbur idi ve bayragima qulluq etdim Men haziram Hokmu hebsxananin reisi Salom Nagar icra etdi Asildiqdan sonra Eyxmanin cesedi yandirildi ve kulu Israilin erazi sularindan kenarda Araliq denizine sepildi Xanna Arendtin Serin adiliyi RedakteYehudi menseli alman Amerika filosofu siyasi nezeriyyeci ve tarixci totalitarizm nezeriyyesinin banisi Xanna Arendt Qudsdeki mehkeme prosesinde The New Yorker jurnalinin muxbiri olaraq istirak edirdi Mehkeme prosesinden sonra yazdigi Serin adiliyi Eyxman Qudsde 128 adli kitabinda muttehimin sexsiyyeti ve etdiyi cinayetlerin veziyyetini tehlil edir Arendt Eyxmanin Xolokostun esas ideoloqu olmadigi qenaetine gelir ancaq kicik dusunceli icraci ve totalitar bir masinda karyerasini quran sexs olmasi qenaetine gelir Eyxman numunesindeki kitabda butov bir milletin menevi cokusu seraitinde gunahkarlarin ve qirginlarin istirakcilarinin tekce qati zulmkarlar deyil hem de en adi insanlarin oldugu subut edilmisdir Arendtin geldiyi qenaete gore Eyxman hec de yirtici ve ya bir nov psixopatoloji bir insan deyildi O olduqca dehsetli derecede normal bir insan idi ve milyonlarla insanin olumu ile neticelenen hereketleri isini yaxsi etmek isteyinin neticesi idi Bu veziyyetde bu isin kutlevi qetllerin teskil edilmesinden ibaret olmasi ikinci dereceli ehemiyyet kesb edirdi 129 Beynelxalq reaksiya Redakte Isser Harel 1948 1963 cu illerde Israil tehlukesizlik xidmeti Mossad in rehberi Eyxmanin Israilde oldugu melum olduqdan sonra Argentina hokumeti Israili onu qanunsuz qacirmaqda gunahlandirdi 1960 ci il iyunun 8 de Argentina resmi olaraq Eyxmanin geri qaytarilmasini teleb etdi ve iyunun 15 de Israilin hereketlerinden BMT ye sikayet etdi 130 Sikayetde bu hereketlerin suverenlik huquqlarinin kobud sekilde pozulmasi dunyada sulhun qorunmasi ucun tehlukeli bir atmosfer yarada biler bildirilirdi 131 Bu hadiseni muzakire etmek ucun BMT de xususi iclas cagirildi Israil Xarici Isler Naziri Qolda Meir qanunu pozan hereketlere gore Argentinadan resmi sekilde uzr istedi ancaq bu veziyyetde haqli olduqlarini da bildirdi 131 Resmi versiyaya gore Eyxmanin dovlet xidmetinde olmayan bezi yehudi konulluleri terefinden qacirilmisdir 132 Argentina xususi xidmet orqanlari Israil kesfiyyatinin bu isde istirakini subut ede bilmedi Bununla bele BMT Tehlukesizlik Surasinin 23 iyun 1960 ci il tarixli 138 133 sayli qetnamesinde Israil hokumetinin hec olmasa Eyxmanin Argentinadan qacirilmasi planini bildiyi ve heyata kecirilmesine raziliq verdiyi ifade edildi 134 Eyxmanin qacirilmasinin basqa bir neticesi Argentinada gizlenen nasistler arasinda kutlevi panikaya getirib cixardi Xususile Eyxman itkin dusdukden sonra Ausvitz hebs dusergesi mehbuslarina en qeddar isgence verenlerinden biri olan Olum meleyi leqebli Yozef Mengele evvel Paraqvaya daha sonra Braziliyaya qacdi 135 136 137 138 139 Rafi Eitanin ve basqa bir Mossad veterani Aleks Mellerin sozlerine gore Buenos Ayresde Mengelenin izine dusmusduler ancaq onu Eyxmanla eyni vaxtda ve ya Eyxmanin tutulmasindan derhal sonra ele kecirmek cox riskli idi 140 141 Sonra Mossad in butun resurslari Yosele davasi na celb edildi ve bu muddetde Mengele izini itirmeyi bacardi 88 Nasistlere regbet besleyen ereb metbuati Eyxmani aciq sekilde mudafie edirdi Xususile ingilisdilli Iordaniya qezeti The Jerusalem Times 24 aprel 1961 ci il tarixli nomresinde yayimladigi mektubda Eyxman vasitesi ile beseriyyete bir xeyir geldiyini ve mehkemenin 6 gun erzinde qisas almaq ucun qalan alti milyonun mehvi ile sona catacagina inandigini bildirirdi 142 143 Duz 40 il sonra 2000 ci il iyunun 15 de Argentina Prezidenti Fernando de la Roi ABS a resmi seferi zamani Ikinci Dunya Muharibesinden sonra olkesinin nasistlere siginacaq verdiyi ucun butun Xolokost qurbanlarindan en derin ve en semimi sekilde uzr istedi De la Roi Argentina hokumetinin nasist cinayetkarlarinin olkeye nece girmeyi bacardiqlarini arasdiracagini ve cinayetlerde gunahkar olan butun nasistlerin cezalandirilacagini ved etdi 131 SSRI de Eyxmanin tutulmasi Qerbin Israil de daxil olmaqla kecmis nasistlerin kifayet qeder teqib etmemek konteksinde zeif sekilde isiqlandirilirdi Sovet metbuatinda Israil diger nasist cinayetkarlarinin ifsa edilmesinin qarsisini almaq ucun Almaniya Federativ Respublikasinin butun teleblerini yerine yetiren asili bir dovlet kimi gosterilirdi Sionist herekatinin rehberliyi Hitlerin varisleri Bonn revansistleri ile qanli bir muqavile baglamaqda gunahlandirilaraq milyonlarla qurbanin xatiresine xeyanet etmekde ittiham edilirdi Eyxmanin mehkemesinde SSRI olke erazisinde mulki sexslere qarsi muharibe cinayetlerinde gunahkar olan fasistleri muhakime etmek ucun bir furset gordu SSRI milyonlarla Sovet vetendasinin olumune cavabdeh olaraq Eyxmanin isinde maraqli teref idi Israilin Eyxmani muhakime etmek huququ yalniz ayri ayri media vasitelerinde subhe altina alinmisdi 144 Qacirilmanin tarixde qoydugu iz Redakte2006 ci ilde ABS da arxivlerin acilmasi neticesinde melum olmusdur ki 1958 ci il martin 19 da Birlesmis Statlarin Merkezi Kesfiyyat Idaresi Qerbi Alman kesfiyyat xidmetinden Eyxmanin oldugu yer ve gizlendiyi ad haqqinda melumat almisdi Lakin MKI ve Qerbi Alman kesfiyyati Eyxmanin Federal Kansler Konrad Adenauer katibliyinin rehberi vezifesini icra eden Hans Qlobkenin nasist kecmisi haqqinda melumat vere bileceyinden qorxaraq bu melumatlari gizletmeye qerar verdi 81 Nyu Yorkdaki Yehudi Irsi Muzeyinde bir muddet Eyxmanin qacirildigi gece Peter Malkinin elinde olan elceyin tuncdan tokulmus qelbi numayis etdirilmisdir Malkin Eyxmana cilpaq elleri ile toxunmaqdan iyrendiyini soyleyirdi 113 2007 ci ilin may ayinda Eyxmana Rikardo Klementin adina verilen pasport Buenos Ayresdeki Holokost Muzeyine verildi Pasport Buenos Ayresin mehkeme arxivinde tapilmisdirdi Buraya ise o polis terefinden verilmisdi 1960 ci ilin may ayinda Eyxmanin arvadi erinin itmesi ucun erize vererken pasportu polise teqdim etmisdir 145 146 Eyxmanin qaciran sexslerin bezi yehudi konulluleri yox mehz Mossad agentleri oldugu 2005 ci ilin fevral ayinda resmen etiraf edildi 147 Hemcinin Eyxmanin qacirilmasinin istirakcilarinin tam siyahisi yalniz 2007 ci ilin yanvarinda derc edildi 96 Emeliyyatda istirak eden anestezioloqun adi 2007 ci ilin aprelinde aciqlandi 148 2007 ci il iyunun 26 da Israil Prezidentinin selahiyyetlerini icra eden Dalia Itsik emeliyyat istirakcilarina fexri diplomlar ve xatire hediyyelerini teqdim etdi Emeliyyatin bir basa istirakcilarindan Piter Malkin Mose Tavor ve Salom Dani ucu artiq heyatda deyildiler 149 12 dekabr 2011 ci il dekabrin 12 de Qudsdeki Knessetde Israilin Bas naziri Benyamin Netanyahunun istiraki ile Adolf Eyxmanin qacirilmasi emeliyyatina hesr edilen sergi acildi Sergide dovlet arxivinden ilk defe Mossad terefinden Argentinada Eyxmanin qacirilmasi ile elaqedar habele Israildeki mehkeme isine aid unikal eksponatlar ve senedler numayis etdirilmisdi Hemcinin bu eksponatlar arasinda Ben Qurionun Eyxmanin tutulmasi barede emri cinayet isinin hokmu ogurluq zamani istifade olunan anesteziya ucun xususi spris Mossad agentlerinin pasportlari biletleri ve elcekleri Eyxmanin mehkeme salonunda saxlanildigi suse otagi umumi baxisa teqdim edilmisdir 150 151 Incesenetde RedakteAdolf Eyxmanin ozunun fealiyyetine hem de qacirilmasina aid bir nece eser yazilmis bedii ve senedli filmler cekilmisdir Bele ki onun qacirilmasi ve mehkemesi hekayesi butun dunyada meshurlasdigindan derhal dunyanin dord bir yanindan olan dramaturqlarin yazicilarin ve jurnalistlerin diqqetini celb etmisdir Ancaq bu hekayenin vizuallasdirilmasi yalniz 1968 ci ilde mumkun oldu o zaman aktyor ve ssenarist Robert Sou bu barede roman yazdi ve Broadvey de Suse qefesde adam pyesini sehnelesdirdi 1975 ci ilde bu roman ve pyes esasinda rejissor Artur Hiller bir nece ay erzinde Eyxmanin mehkemesinin materiallari ve Xanna Arendtin meqaleleri ile tanis olaraq Maksimilian Sellin bas rolunu oynadigi Suse qefesde adam bedii filmini cekdi Nasist cinayetlerine gore kollektiv ve ferdi mesuliyyetin murekkeb ve mubahiseli movzulari arasinda cekilen film Xolokost qurbanlarinin dolayi olaraq gunahlari ve onlarin passivliyi meselesini qaldirir eyni zamanda Israil Dovleti terefinden Xolokostun ozellesdirilmesinin ve Qana qan siyasetinin heyata kecirilmesinin mumkunluyunun menevi ve etik problemlerini qaldirir Edebiyyatda Redakte 1961 ci ilde Tuvia Fridman redaktor David Qross ile birlikde Ovcu ing The Hunter avtobioqrafik kitabini nesr etdirmisdi Kitab 2007 ci ilde tekrar nesr edilmisdir 152 153 1961 ci ilde yazici Mose Perlmanin Eyxmanin Qacirilmasi kitabi ing The Capture of Adolf Eichmann 154 155 Tel Evivde ivrit dilinde 156 ve Londonda ingilis dilinde nesr olundu 157 2001 ci ilde Perlmanin Adolf Eyxman nece tutuldu kitabi rus dilinde nesr edildi 158 Isser Harel bu hadiseler haqqinda Qaribaldi kucesindeki ev kitabini yazmisdi ivr הבית ברחוב גריבלדי תל אביב ספריית מעריב 1975 ing The House on Garibaldi Street 159 Bu kitab 1992 ci ilde rus dilinde Celladin ogurlanmasi adi ile nesr edilmisdir Kitabin yazildigi zaman Mossad in agentleri resmi olaraq aciqlanmadigindan Harelin eserinde onlar texellus altinda verilmisdir Meselen Celladin qacirilmasi kitabinda Rafi Eitan Qaby Piter Malkin Eli Zvi Aaroni Kenet ve s adlar altinda kecir Oz adi altinda verilen yegane agent 1963 cu ilde vefat eden saxta sened hazirlama mutexessisi Salom Dani idi 160 1990 ci ilde amerikali yazici Harry Stein ile hemmuellif olaraq Piter Malkin Eyxman elimizdedir ing Eichmann in My Hands kitabini yazmisdir 1990 ci ilde Tuvia Fridman Emeliyyatdaki rolum senedler toplusunu nesr etdirdi 161 1996 ci ilde Zivi Aaroni alman yazicisi Vilhelm Dietl ile birlikde Der Jager Operation Eichmann kitabini buraxmisdilar Kinoda Redakte 1961 ci ilde Eyxman hele de Israil hebsxanasinda olarken ABS da rejissor R J Sprinqstin terefinden cekilmis Eyxman Emeliyyati ing Operation Eichmann bedii filmi serbest prokata buraxildi Eyxman rolu Verner Klemperer terefinden canlandirilmisdir 162 Isser Harelin Qaribaldi kucesindeki ev eseri esasinda 1979 cu ilde Xaim Topol ve Martin Balsamin bas rollarda cekildiyi Garibaldi kucesindeki ev The House on Garibaldi Street 163 bedii filmi cekilmisdir 1996 ci ilde Harry Stein ile Piter Malkinin yazdigi Eyxman elimizdedir kitabi esasinda Eyxmani tutan adam telefilmi cekilmisdir Filmde Eyxman rolunu Robert Duvall Malkinin obrazini ise Arlis Howard canlandirmisdir Filmin konsultanti Malkin olmusdur 164 2006 ci ilde Rusiyada Tuvia Fridmanin fealiyyetine hesr olunmus rejissor Fyodor Stukovun Nasist Ovculari 4 epizodlu senedli filmi ekranlara buraxildi 165 166 2007 ci ilde Israil mehkemesi senedlerine esaslanan bioqrafik Eyxman ingilis macar filmi ekranlara buraxildi Filmde bas rolda Tomas Krecman cekilmisdir Eyxmanin qacirilmasi movzusu ile dolayi elaqeli bir cox eserlerde yaradilmisdir 167 Meselen 2007 ci ilde ekranlara cixan Borc bedii filminde uc genc Mossad agentinin sag qalan nasist cinayetkarlarindan birini axtarmaq ucun Avropaya yola dusduyu eks olunur 168 2009 cu ilde Miramax studiyasi esas rollarin birinde Helen Mirrenin cekildiyi eyni adli filmin remeykini buraxdi Film 2011 ci ilin avqustunda studiyanin baglanmasindan sonra yayimlandi 168 169 2018 ci ilin avqustunda Ben Kinqslinin oynadigi Eyxmanin tutulmasindan behs eden Final emeliyyati ing Operation Finale filmi numayis olundu 170 2019 cu ilde F Dikin yazdigi Yuksek qaladaki adam romaninin motivleri esasinda cekilen teleserialda 1964 cu ilde alternativ gerceklikde SS oberstqruppenfureri Eyxman obrazini aktyor Timoti V Morfi canlandirir Eyxmanin gundeliyi RedakteEyxman hebsxanada gundelikler yazirdi Lakin Israil hokumetinin qerari ile onlarla tanis olma ve istifadesi qadagan edilmisdir 1999 cu ilde Eyxmanin oglu Israil Ali Mehkemesine gundelikleri nesr etdirmek meqsediyle icaze ucun muraciet etdi 2000 ci il fevralin 29 da Israil hokumetinin emri ile Eyxmanin gundelikleri nesr olundu Onlardan melumatlar ilk defe 2000 ci ilin martinda Devid Irvinqin Ingiltere mehkemesinde Debora Lipstadta qarsi qaldirdigi mehkeme prosesinde Xolokost tarixinin delilleri olaraq aciq sekilde istifade edildi Istinadlar Redakte THE FIRST STAGE THE PERSECUTION OF THE JEWS IN GERMANY Arxivlesdirilib 2012 02 14 at the Wayback Machine EIchmann trial transcript The Nizkor Project 1 2 Adolf Otto Eichmann Brockhauz Ensiklopediyasi alm 1 2 Adolf Eichmann Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia Catalana 1968 1 2 Adolf Eichmann Proleksis enciklopedija xorv 2009 1 2 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi Avstriya Milli Kitabxanasi Record 118529447 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 1 2 https www dhm de lemo biografie adolf eichmann 1 2 https babel hathitrust org cgi pt id mdp 39015065795596 amp view 1up amp seq 178 seh 160 178 https snl no Adolf Eichmann https www spiegel de politik absolute gerechtigkeit a fe5d2817 0002 0001 0000 000013517583 1 2 Lokalizaciya Ejhmana v Argentine alm Stangneth 2014 seh 297 K A Zalesskij KTO BYL KTO V TRETEM REJHE Arendt 1994 seh 252 1 2 3 1 iz knigi Quentin Reynolds The Minister of Death 1960 ob etom pisali v germanskih gazetah vyshedshih v aprele 1961 goda naprimer Abendblatt The Holocaust and the Neo Nazi Mythomania Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine c 1978 The Beate Klarsfeld Foundation The Holocaust and the Neo Nazi Mythomania Arxivlesdirilib 2019 11 16 at the Wayback Machine c 1978 The Beate Klarsfeld Foundation The Holocaust and the Neo Nazi Mythomania Arxivlesdirilib 2019 11 16 at the Wayback Machine c 1978 The Beate Klarsfeld Foundation Longerich 2010 seh 132 Longerich 2010 seh 148 149 Longerich 2012 seh 469 470 1 2 Cesarani 2005 seh 77 Longerich 2010 seh 151 152 Longerich 2010 seh 153 1 2 3 4 Cesarani 2005 seh 81 Longerich 2010 seh 156 Longerich 2010 seh 159 1 2 Evans 2008 seh 57 Longerich 2010 seh 157 Cesarani 2005 seh 83 84 Longerich 2010 seh 160 Kershaw 2008 seh 452 453 Longerich 2010 seh 167 Browning 2004 seh 87 Browning 2004 seh 88 Longerich 2010 seh 164 Longerich 2012 seh 523 Cesarani 2005 seh 93 Browning 2004 seh 315 1 2 Snyder 2010 seh 416 Browning 2004 seh 362 Longerich 2000 seh 2 Cesarani 2005 seh 96 Browning 2004 seh 410 Cesarani 2005 seh 112 Cesarani 2005 seh 112 114 1 2 Cesarani 2005 seh 118 Longerich 2010 seh 320 Cesarani 2005 seh 119 Cesarani 2005 seh 121 122 132 Cesarani 2005 seh 124 Cesarani 2005 seh 131 132 1 2 Evans 2008 seh 616 Cesarani 2005 seh 162 Cesarani 2005 seh 160 161 Cesarani 2005 seh 170 171 177 Linder Rudolf Hoss testimony 1 2 3 Longerich 2010 seh 408 Cesarani 2005 seh 168 172 Cesarani 2005 seh 173 Cesarani 2005 seh 160 183 Cesarani 2005 seh 183 184 1 2 Cesarani 2005 seh 175 Cesarani 2005 seh 180 Cesarani 2005 seh 178 179 Cesarani 2005 seh 180 183 185 Cesarani 2005 seh 188 189 Cesarani 2005 seh 190 191 Cesarani 2005 seh 195 196 Cesarani 2005 seh 201 1 2 V Imenem shesti millionov zhertv html gzt ru 2009 03 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 02 21 parameter ignored bad paramlink Levy 2006 seh 129 130 Cesarani 2005 seh 205 Cesarani 2005 seh 207 1 2 Palachi Tretego Rejha kotorym otomstili spustya gody Cesarani 2005 seh 221 Simon Wiesenthal Center 2010 Levy 2006 seh 144 146 Bascomb 2009 seh 87 90 Bascomb 2009 seh 307 1 2 CRU znalo gde skryvaetsya Adolf Ejhman no ne vydavalo ego NEWSru com 2009 01 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored suggest Dzhulian Borger Why Israel s capture of Eichmann caused panic at the CIA ingilis Gardian 2009 02 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored suggest parameter ignored 1 2 3 4 5 6 Shimon Briman Adolf Ejhman predislovie k kazni Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 3 4 Sheli Shrajman Schet predyavlennyj myortvym Proza ru Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 Isser Harel 1992 Gl 2 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Isser Harel 1992 Gl 4 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Fernsehen Morder im Ruhestand Judische Allgemeine 1 2 3 4 5 6 Bejder V Kak Josele spas Mengele Kursor 2012 12 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 12 23 parameter ignored 1 2 Nehama Sara Shvarc Kto napal na sled Ejhmana Proshloe est nastoyashee i budushee Sem40 ru Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 3 Mihail Hejfec Lovil li Shimon Vizental Ejhmana Kursor Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 Isser Harel 1992 Gl 1 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 Mihail Falkov Shimon Briman Odin iz otcov Mossada raskryvaet poslevoennye tajny Russkij Izrail Istifade tarixi 10 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 3 Tuvya Fridman 2007 Ohotnik na nacistov Hajfa Institut dokumentacii nacistskih voennyh prestuplenij seh 490 My Role in Operation Eichmann Document 15 ingilis Centr Simona Vizentalya Istifade tarixi 3 yanvarya 2009 parameter ignored parameter ignored Shimon Briman 2007 12 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 29 1 2 Vpervye opublikovan polnyj spisok uchastnikov ohoty na Ejhmana NEWSru com 2011 08 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored Stashek Kshishtovskij Simon Vizental ohotnik za nacistami Lenta ru Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 3 Zajchik M Na dele Ejhmana v MOSADe bylo napisano hayav mita zman com 2012 04 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 4 26 1 2 Isser Harel 1992 Gl 11 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Sergej Kulida Operaciya Ejhman Radio Svoboda Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored 1 2 3 Yurij Pevzner Yurij Cherner 2001 Na shite Davidovom nachertano Mossad Sekretnye missii M Terra seh 427 ISBN 5 275 00303 X Isser Harel 1992 Gl 12 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 1 2 3 Harel 1992 1 2 Predislovie avtora Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 1992 seh 255 ISBN 5 712 80004 7 Operaciya Poslednij shans v Argentine vozobnovlyaetsya ohota na nacistov NEWSru com Istifade tarixi 6 yanvarya 2009 parameter ignored Gollandskaya KLM pomogala nacistam skrytsya Russkaya sluzhba Bi bi si Istifade tarixi 6 yanvarya 2009 parameter ignored 1 2 Isser Harel 1992 Gl 23 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 1 2 Kak lovili Karla Adolfa Ejhmana Moj Izrail 2009 02 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 Isser Harel 1992 Gl 20 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 Vpervye opublikovan polnyj spisok uchastnikov ohoty na Ejhmana 2011 08 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 13 Oleg Sulkin Agent Sem sorok Itogi 11 457 2009 02 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored suggest parameter ignored Yurij Pevzner Yurij Cherner 2001 Na shite Davidovom nachertano Mossad Sekretnye missii M Terra seh 193 ISBN 5 275 00303 X 1 2 Umer shpion pojmavshij Adolfa Ejhmana Russkaya sluzhba Bi bi si 2010 02 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored suggest parameter ignored Oleg Sulkin Chistye ruki Pitera Malkina MIGNews 2012 01 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored name bbc gt Umer shpion pojmavshij Adolfa Ejhmana Russkaya sluzhba Bi bi si Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored 1 2 Ginodman V Imenem shesti millionov zhertv Ezhednevnaya gazeta 2009 03 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 yanvarya 2012 parameter ignored 1 2 3 4 Isser Harel 1992 Gl 22 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Sergej Kulida Operaciya Ejhman Radio Svoboda 21 iyunya 2005 Data obrasheniya 31 dekabrya 2008 Isser Harel 1992 Gl 25 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 Isser Harel 1992 Gl 31 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom seh 255 ISBN 5 712 80004 7 Die Welt Nach 57 Jahren fliegt El Al wieder nach Argentinien alm Isser Harel 1992 Gl 32 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Zmeelov FRG pytalas podkupit sudyu vo vremya processa nad Ejhmanom 2015 04 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 15 Gideon Hauzner Za mnoyu shest millionov 2020 02 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 15 Ejhmana process Sud nad Ejhmanom Eichmann in Jerusalem A Report on the Banality of Evil 1963 Rev ed New York Viking 1968 Processy socialnoj identifikacii gruppovaya dinamika i povedenie kombatantov Argentina v XX veke Hronos 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 1 2 3 Lyubov Grahova 15 iyunya 2006 Argentina vnov izvinilas pered evreyami Kommersant Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 Den v istorii 44 goda nazad vynesen smertnyj prigovor Ejhmanu NEWSru com Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored S RES 138 1960 23 iyunya Vopros kasayushijsya dela Adolfa Ejhmana PDF Soveta Bezopasnosti OON 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 Otvetstvennost gosudarstv PDF OON 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 Leonid Mlechin Bliznecy v obyatiyah angela smerti Zhurnal Alef Istifade tarixi 7 yanvarya 2009 parameter ignored Omero Chai Ten Mengele nad arijskoj derevnej La Repubblica Istifade tarixi 30 yanvarya 2009 parameter ignored Isser Harel 1992 Gl 28 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Isser Harel 1992 Gl 4 Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 255 ISBN 5 712 80004 7 Nick Evans Nazi angel of death Josef Mengele created twin town in Brazil ingilis Dejli Telegraf 2011 08 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 yanvarya 2009 parameter ignored Agent Mossada Izrail mog poluchit doktora Mengele no ne zahotel NEWSru com 23 aprelya 2009 Istifade tarixi 2009 11 23 Rafi Ejtan My vysledili doktora Mengele no ego spas zahvat Ejhmana NEWSru com 1 sentyabrya 2008 Istifade tarixi 2009 11 23 Dzhonson P 2001 A History of the Jews Populyarnaya istoriya evreev Istoricheskaya literatura 7000 nus M Veche ISBN 5 7838 0668 4 Sud nad Ejhmanom I Telushkin Enciklopediya Evrejskij mir Nati Anatolij Kantorovich 2009 Reakciya na process Ejhmana v Sovetskom Soyuze popytka predvaritelnogo analiza 1960 1965 gody Yad Vashem Issledovaniya Chast 1 Yad Vashem Pasport nacistskogo ubijcy Ejhmana stal muzejnym eksponatom NEWSru com Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored Argentina uncovers Eichmann pass ingilis Bi bi si 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 dekabrya 2008 parameter ignored Spustya 45 let Izrail priznal chto Ejhmana pohitili agenty Mossada NEWSru com Istifade tarixi 27 dekabrya 2008 parameter ignored Chach I Ukol dlya Ejhmana 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 6 17 Gosudarstvo nagradilo uchastnikov operacii po poimke Ejhmana s opozdaniem na 47 let NEWSru com Istifade tarixi 27 dekabrya 2008 parameter ignored V Knessete otkrylsya mini muzej zahvata Ejhmana Portal IzRus 12 12 2011 20 15 Istifade tarixi 2011 12 13 Sova E 13 12 2011 Mossad i pohishenie Ejhmana vystavka v Knessete Russkaya sluzhba Bi bi si 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 13 Tuviah Friedman 2007 The Hunter Kessinger Publishing ISBN 0548438374 Kulchinskij G Otkuda vzyalis neonacisty Vesti Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored The Capture of Adolf Eichmann by Moshe Pearlman Arxivlesdirilib 2013 05 07 at the Wayback Machine kniga Perlmana v biblioteke Vostochnogo rajdinga Jorkshira Library of Congress Online Catalog kniga Perlmana v Biblioteke Kongressa SShA Moshe Pearlman 1961 The Capture Of Adolf Eichmann In Hebrew Tel Aviv Am Oved Moshe Pearlman 1961 The capture of Adolf Eichmann London Weidenfeld and Nicolson Perlman M 2001 Kak byl pojman Adolf Ejhman Biblioteka Rossijskogo evrejskogo kongressa M Limbus Press 286 ISBN 5 8370 0166 6 Harel I 1976 ברחוב גריבלדי תל אביב ספריית מעריב The House on Garibaldi Street The First Full Account of the Capture of Adolf Eichmann Bantam Books 328 pereizdana v 1997 ISBN 978 0 7146 4315 1 Isser Harel Predislovie avtora Pohishenie palacha SP Kompas UKK Dannom 1992 255 s ISBN 5 712 80004 7 Tuvya Fridman My Role in Operation Eichmann Centr Simona Vizentalya Istifade tarixi 1 fevralya 2009 parameter ignored parameter ignored Operation Eichmann angl na sajte Internet Movie Database The House on Garibaldi Street angl na sajte Internet Movie Database The Man Who Captured Eichmann angl na sajte Internet Movie Database Ohotniki za nacistami 2006 2009 09 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 parameter ignored Ohotniki za Nacistami 4 serii 2012 01 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 yanvarya 2009 Koch on Film ingilis thevillager com 2012 02 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 2 1 1 2 The Debt angl na sajte Internet Movie Database Zhogova N 29 yanvarya 2010 Disney okonchatelno zakryl legendarnuyu kinostudiyu Miramax RB ru Yunajted Press Istifade tarixi 2010 06 06 Operation Finale 2018 ingilis IMDb Istifade tarixi 2018 10 10 Edebiyyat Redakterus dilinde Johen fon Lang Protokoly Ejhmana magnitofonnye zapisi doprosov v Izraile olu kecid M Tekst 2007 ISBN 5 7516 0325 7 Harel I 1992 Pohishenie palacha zapiski razvedchika Samoe gromkoe delo izrailskoj razvedki K seh 221 ISBN 5 712 80004 7 ISBN 978 5 7128 0004 9 Arendt H 2008 Eichmann in Jerusalem A Report on the Banality of Evil Banalnost zla Ejhman v Ierusalime Holokost M Evropa seh 444 ISBN 5 973 90162 9 ISBN 978 5 9739 0162 2 Tom Segev Simon Vizental M Tekst 2014 godingilis dilinde Aderet Ofer 27 January 2016 Eichmann Refused to Admit Guilt in Last ditch Bid for Clemency Haaretz ingilis Istifade tarixi 27 March 2018 Ailsby Christopher 1997 SS Roll of Infamy Motorbooks Intl ISBN 0 7603 0409 2 Arendt Hannah 1994 1963 Eichmann in Jerusalem A Report on the Banality of Evil New York Penguin ISBN 0 14 018765 0 Aschheim Steven 4 September 2014 SS Obersturmbannfuhrer Retired Eichmann Before Jerusalem by Bettina Stangneth The New York Times Istifade tarixi 13 June 2016 Bascomb Neal 2009 Hunting Eichmann How a Band of Survivors and a Young Spy Agency Chased Down the World s Most Notorious Nazi Boston New York Houghton Mifflin Harcourt ISBN 978 0 618 85867 5 Bauer Yehuda Rozett Robert 1990 Appendix In Gutman Israel ed Encyclopedia of the Holocaust New York Macmillan Library Reference 1797 1802 ISBN 0 02 896090 4 parameter ignored Ben Naftali Orna Tuval Yogev 2006 Punishing International Crimes Committed by the Persecuted The Kapo Trials in Israel 1950s 1960s Journal of International Criminal Justice 4 1 128 178 doi 10 1093 jicj mqi022 Birn Ruth Bettina 2011 Fifty Years After A Critical Look at the Eichmann Trial PDF Case Western Reserve Journal of International Law 44 443 473 3 December 2013 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 November 2013 Borger Julian 8 June 2006 Why Israel s Capture of Eichmann Caused Panic at the CIA The Guardian Istifade tarixi 24 March 2016 Browning Christopher R 2004 The Origins of the Final Solution The Evolution of Nazi Jewish Policy September 1939 March 1942 Comprehensive History of the Holocaust Lincoln University of Nebraska Press ISBN 0 8032 1327 1 Busk Larry 31 July 2015 Sleepwalker Arendt Thoughtlessness and the Question of Little Eichmanns PDF Social Philosophy Today 31 doi 10 5840 socphiltoday201573023 Istifade tarixi 23 June 2018 Cesarani David 2005 2004 Eichmann His Life and Crimes London Vintage ISBN 978 0 09 944844 0 Cole Tim 1999 Images of the Holocaust London Duckworth ISBN 0 7156 2865 8 Cooper Robert 2011 The Red Triangle A History of Anti Masonry Hersham Surrey Lewis Masonic ISBN 978 0 85318 332 7 Eichmann Adolf 1961 Police Interrogation in Israel Library of Congress Evans Richard J 2003 The Coming of the Third Reich New York Penguin ISBN 978 0 14 303469 8 Evans Richard J 2005 The Third Reich in Power New York Penguin ISBN 978 0 14 303790 3 Evans Richard J 2008 The Third Reich at War New York Penguin ISBN 978 0 14 311671 4 Friedman Matti 8 April 2013 Ben Gurion s bombshell We ve caught Eichmann The Times of Israel Istifade tarixi 25 July 2018 Geets Siobhan 26 November 2011 Wie Eichmann vom Osterreicher zum Deutschen wurde Die Presse German Istifade tarixi 19 September 2018 Gerlach Christian December 1998 The Wannsee Conference the Fate of German Jews and Hitler s Decision in Principle to Exterminate All European Jews PDF Journal of Modern History Chicago University of Chicago Press 70 4 759 812 doi 10 1086 235167 Ginsburg Mitch 2 December 2014 Eichmann s final barb I hope that all of you will follow me The Times of Israel Istifade tarixi 6 September 2018 Glass Suzanne 7 August 1995 Adolf Eichmann is a historical figure to me Ricardo Eichmann speaks to Suzanne Glass about growing up the fatherless son of the Nazi war criminal hanged in Israel The Independent Independent Print Limited Istifade tarixi 13 June 2016 Glick Dor 6 July 2010 Coffee with Eichmann Ynetnews Yedioth Internet Istifade tarixi 7 December 2013 Goldhagen Daniel 1996 Hitler s Willing Executioners Ordinary Germans and the Holocaust New York Knopf ISBN 978 0 679 44695 8 Green L C 1962 Legal issues of the Eichmann trial Tulane Law Review 37 641 683 Istifade tarixi 25 November 2013 Hallaron pasaporte utilizado por Adolf Eichmann sera conservado en el Museo del Holocausto de Buenos Aires Spanish Fundacion Memoria Del Holocausto 9 November 2007 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 November 2013 Hull William L 1963 The Struggle for a Soul New York Doubleday OCLC 561109771 Kershaw Ian 2008 2000 Hitler A Biography New York Norton ISBN 978 0 393 06757 6 Kiernan Sergio 15 May 2005 Tacuara salio a la calle Tacuara hit the streets Pagina 12 Spanish Fernando Sokolowicz Istifade tarixi 23 November 2013 Kershner Isabel 27 January 2016 Pardon Plea by Adolf Eichmann Nazi War Criminal Is Made Public The New York Times 28 January 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 January 2016 Knappmann Edward W 1997 The Adolf Eichmann Trial 1961 Great World Trials Detroit Gale Research ISBN 978 0 7876 0805 7 Levy Alan 2006 1993 Nazi Hunter The Wiesenthal File Revised 2002 London Constable amp Robinson ISBN 978 1 84119 607 7 Lippmann Matthew 1982 The trial of Adolf Eichmann and the protection of universal human rights under international law Houston Journal of International Law 5 1 1 34 Istifade tarixi 25 November 2013 Lipstadt Deborah E 2011 The Eichmann Trial New York Random House ISBN 978 0 8052 4260 7 Longerich Peter 2000 The Wannsee Conference in the Development of the Final Solution PDF Holocaust Educational Trust Research Papers London The Holocaust Educational Trust 1 2 ISBN 0 9516166 5 X 2 April 2015 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Longerich Peter 2010 Holocaust The Nazi Persecution and Murder of the Jews Oxford New York Oxford University Press ISBN 978 0 19 280436 5 Longerich Peter 2012 Heinrich Himmler A Life Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 959232 6 Mann Barbara Alice 2017 And Then They Build Monuments to You In Churchill Ward ed Wielding Words Like Weapons Selected Essays in Indigenism 1995 2005 Oakland CA PM Press ISBN 978 1 62963 311 4 Mendelsohn John 1982 Jewish Emigration from 1933 to the Evian Conference of 1938 The Holocaust in Eighteen Volumes 5 New York Garland Publishing 68 121 OCLC 8033345 Padfield Peter 2001 1990 Himmler Reichsfuhrer SS London Cassel amp Co ISBN 978 0 304 35839 7 Pollock Griselda Silvermann Max 2013 Concentrationary Memories Totalitarian Terror and Cultural Resistance London I B Tauris ISBN 978 1 78076 896 0 Porat Dan A 1 October 2004 From the Scandal to the Holocaust in Israeli Education Journal of Contemporary History ingilis 39 4 619 636 doi 10 1177 0022009404046757 ISSN 0022 0094 JSTOR 141413 Porter Anna 2007 Kasztner s Train The True Story of an Unknown Hero of the Holocaust Vancouver Douglas amp McIntyre ISBN 978 1 55365 222 9 Rosmus Anna 2015 Hitlers Nibelungen Niederbayern im Aufbruch zu Krieg und Untergang German Grafenau Samples Verlag ISBN 978 3 938401 32 3 Sedan Gil 9 June 1995 Eichmann s son There is no way I can explain deeds Jewishsf com San Francisco Jewish Community Publications Istifade tarixi 7 December 2013 Shandler Jeffrey 1999 While America Watches Televising the Holocaust Oxford New York Oxford University Press ISBN 0 19 511935 5 Snyder Timothy 2010 Bloodlands Europe Between Hitler and Stalin New York Basic Books ISBN 978 0 465 00239 9 Staff 29 May 2007 Argentina uncovers Eichmann pass BBC News 6 June 2007 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 November 2013 Staff 2013 Attorney General v Adolf Eichmann ingilis International Crimes Database Istifade tarixi 19 August 2018 Staff 2 September 2008 Ex Mossad Agent We Let Nazi Doctor Mengele Get Away Haaretz Associated Press Staff 27 January 2016 Holocaust organizer sought clemency saying he was mere instrument i24 News Istifade tarixi 24 July 2018 Staff 1 June 1962 Israel Supreme Court Names Justices to Hear Eichmann s Appeal Jewish Telegraphic Agency Istifade tarixi 27 March 2018 Staff Special publication Behind the scenes at the Eichmann Trial Israel State Archives Istifade tarixi 25 July 2018 Staff 10 May 2010 Wiesenthal Center Marks Eichmann Capture in Argentina Fifty Years Later Simon Wiesenthal Center 8 October 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 January 2015 Stangneth Bettina 2014 Eichmann Before Jerusalem The Unexamined Life of a Mass Murderer New York Alfred A Knopf ISBN 978 0 307 95967 6 Wallenstein Arye 1 June 1962 I watched Eichmann hang Miami Herald Istifade tarixi 3 June 2015 Walters Guy 2009 Hunting Evil The Nazi War Criminals Who Escaped and the Quest to Bring Them to Justice New York Broadway Books ISBN 978 0 7679 2873 1 Weitz Yechiam 26 July 2007 We have to carry out the sentence Haaretz Istifade tarixi 3 June 2015 Wolin Richard 2016 Richard H King Arendt and America American Historical Review 121 4 1244 1246 doi 10 1093 ahr 121 4 1244 ISSN 0002 8762 Yablonka Hanna 2003 Moshe Tlamim terefinden tercume olunub The Development of Holocaust Consciousness in Israel The Nuremberg Kapos Kastner and Eichmann Trials Israel Studies ingilis 8 3 1 24 doi 10 2979 ISR 2003 8 3 1 ISSN 1084 9513 JSTOR 0245616 Zweig Ronald W 2013 David Ben Gurion Politics and Leadership in Israel New York Routledge ISBN 9781135188863 Xarici kecidler RedakteIsrail Bas prokurorunun Adolf Eyxmann mehkemesindeki cixisindan cixarislar rus Adolf Eyxman Soyqrimin arxitektoru rus Mossad Adolf Eyxmanin harada oldugu barede melumati nece elde etdi rus Adolf Eyxman Senedler ing Adolf Eichmann ABS da yerlesen Xolokost Memorial muzeyinin sayti ing Uncovering the Architect of the Holocaust The CIA Names File on Adolf Eichmann Milli Tehlukesizlik Arxivi Corc Vasinqton Universiteti ing Eyxmann oz emellerinden danisir LIFE Magazine The Nizkor Project 49 22 28 November 1960 9 May 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 June 2012 ing Eyxman etiraf edir Silsile yazilar LIFE Magazine 49 21 21 November 1960 ing Eyxmann oz emellerini etiraf edir I Hisse LIFE Magazine 49 22 28 November 1960 ing Eyxmann oz emellerini etiraf edir II Hisse LIFE Magazine 49 23 5 October 1960 ing Benson Pam 7 June 2006 MKI nin senedleri ABS nasist canisini teqib ede bilmedi ing Cesarani David 17 February 2011 Adolf Eyxman Muharibe Cinayetkarinin dusuncesi BBC ing Menbe https az wikipedia org w index php title Adolf Eyxman amp oldid 5995874, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.