fbpx
Wikipedia

Abaqa xan

Abaqa xan (monq. ᠠᠪᠠᠬᠠ ᠬᠠᠭᠠᠨ; 1234, Böyük Monqol imperiyası1282, Böyük Monqol imperiyası) — Elxani hökmdarı, Hülakü xanın və Yesunçin xatunun oğludur.

Abaqa xan
monq. ᠠᠪᠠᠬᠠ ᠬᠠᠭᠠᠨ
Sələfi Hülakü xan
Xələfi Əhməd Təkudar xan
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Həmədan
Sülalə Elxanilər
Atası Hülakü xan
Anası Yisunçin xatun
Həyat yoldaşı
Uşağı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

1234-cü ilin fevral ayında Monqolustanda doğulmuşdur. Atası ilə birlikdə İranın işğalında iştirak etmişdir. Atası tərəfindən MazandaranXorasan valisi təyin olunmuşdu. 1265-ci ildə atasının ölümündən sonra Azərbaycana, qurultaya qayıtmış və qardaşı Yoşmutla mübarizədən qalib seçilərək elxan elan olunmuşdur. 19 iyunda Ərak şəhəri yaxınlığındakı Duzlu Göl sahilində taxta çıxmışdır.

Döyüş tarixi

Qərb səfərində atası ilə birlikdə iştirak etmişdir. Xorasan və Mazandaran valisi olarkən atası vəfat etmiş və onun yerinə xan seçilmişdir. Kür çayına qədər irəliləmiş Qızıl Orda qoşunu ilə vuruşmuş (Salyan rayonu Təzəkənd kənd yaxınları 1266). Herat yaxınlığındakı döyüşdə (1270) Cağatay hökmdarı Barak xana qalib gəlmişdir. Hülakü xanın Misir məmlüklərinə qarşı apardığı mübarizəni davam etdirmiş, Elbistan yaxınlığındakı döyüşdə (1277) məmlük sultanı Bəybarsa məğlub olmuşdur. Nəticədə Anadolunun bir hissəsi məmlüklərin hakimiyyəti altına keçmişdir. Abaqa xan böyük ordu ilə Anadoluya yenidən yürüş etsə də, uğur qazana bilməmişdir. İntiqam almaq məqsədilə o, Qeysəriyyədəki müsəlman din xadimlərini cəzalandıraraq Anadoluya hakim təyin etdiyi səlcuqi vəziri Muinəddin Pərvanəni edam etdirmiş, bəzi Anadolu şəhərlərini talamışdır. Qardaşı Məngü Teymurun başçılığı ilə Suriyaya göndərdiyi ordu məmlüklərə məğlub olmuşdur (1281).

Hökmdarlığı

Abaqa xan hakimiyyətə gələn kimi xarici qüvvələrin təzyiqi ilə üzləşdi. Məhz onun dövründə paytaxt Təbriz elan olunmuşdur.

Qızıl Orda ilə münasibətlər

Qardaşı Yoşmutu Kür sahilinə Noğay xana qarşı göndərmişdisə də, Bərkə xanın özünün şəxsən gəlməsi vəziyyəti ciddiləşdirdi. Lakin Bərkə xanın ani ölümü və yerinə gələn yeni xan Məngü Temürün pasifizmi böyük müharibənin başlamasına yol vermədi.

Çağataylarla münasibətlər

Çağatay xanı Baraq xan 1269-cu ildə Elxanilər dövlətinə müharibə elan etmişdi. Abaqa xan qardaşı Tübşini ona qarşı göndərsə də elxanilərin ordusu məğlub oldu. Abaqa xan bu dəfə ordunun başına özü keçdi və 22 iyul 1270-ci ildə çağatayları ölkədən qovdu.

Məmlüklərlə münasibətlər

Abaqa xan Çağataylarla müharibəyə başı qarışdığı üçün Məmlüklərin Səlib dövlətlərinə qarşı yürüşünə müdaxilə edə bilmirdi. 1267 və 1268-ci illərdə Papa IV Klementə yazdığı məktublarda Abaqa xan Avropa dövlətlərini ittifaqa çağırırdı. Hakimiyyətinin sonunacan Məmlüklərlə müharibə aparan Abaqa xanın qardaşı Məngu Teymurun başçılığında göndərdiyi ordu 23 aprel 1277-ci ildə ağır məğlubiyyətə uğradı.

Daxili siyasət

Abaqa xan monqol hakimiyyətinin güclənməsinə daha çox fikir verirdi. Bu məqsədlə qardaşı Məngu Teymuru Salqurlular sülaləsindən Abəş xatunla evləndirmişdi. Abaqa xan, yayı Təbrizdə, qışı isə Mazandaranda keçirirdi. Onun dövründə əsas vəzirlər Şəmsəddin CüveyniNəsirəddin Tusi olmuşdur. Abaqa xan Azərbaycanın Aladağ, Urmiya, Aran kimi bölgə və əyalətlərində saraylar, qalalar tikintisi aparır, dövlət idarəsi üçün binalar, həmçinin yol və körpülər saldırırdı.

Ölümü

1 aprel 1282-ci ildə içki aludəçiliyindən vəfat etmişdir. Şahı adasında dəfn olunmuşdur.

Ailəsi

Xatunları

 
Dəspinə xatun

Kənizləri

  • Buluçin
  • Tödey xatun Konqrat

Oğulları

Qızları

 
Hacıxanım İl Qutluq Şahxatun Öytar
  • Yol Qutluq xatun (Tödey xatun Konqratdan) əvvəlcə Naçiday bəy Quşçu, son İlbasmış ilə ailə qurmuşdu.
  • Tuğay xatun Doladay eyüdəçi Tatar ilə ailə qurmuşdu.
  • Məlaikə xatun Toğan ağa Bayat ilə ailə qurmuşdu.
  • Tuğançuq xatun Novruz ağa Oyrat ilə ailə qurmuşdu.
  • İl Qutluq xatun (Tödey xatun Konqratdan) - Əmir Ğurbati ilə evlənmişdi
  • Ulxutay xatun (Tödey xatun Konqratdan)
  • Hocin xatun

İstinadlar

  1. China Biographical Database
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P497"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13407958"></a>
  2. Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1296"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a>
  3. sapere.it
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63346450"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6706"></a>
  4. https://pantheon.world/profile/person/Abaqa_Khan
  5. Abaqa xan - Encyclopedia Iranica
  6. A Mongol Princess Making hajj: The Biography of El Qutlugh Daughter of Abagha Ilkhan

abaqa, monq, ᠠᠪᠠᠬᠠ, ᠬᠠᠭᠠᠨ, 1234, böyük, monqol, imperiyası, 1282, böyük, monqol, imperiyası, elxani, hökmdarı, hülakü, xanın, yesunçin, xatunun, oğludur, monq, ᠠᠪᠠᠬᠠ, ᠬᠠᠭᠠᠨelxanilər, sülaləsindən, elxan19, iyun, 1265, aprel, 1282sələfi, hülakü, xanxələfi, əhmə. Abaqa xan monq ᠠᠪᠠᠬᠠ ᠬᠠᠭᠠᠨ 1234 2 3 Boyuk Monqol imperiyasi 1282 4 2 3 Boyuk Monqol imperiyasi Elxani hokmdari Hulaku xanin ve Yesuncin xatunun ogludur Abaqa xanmonq ᠠᠪᠠᠬᠠ ᠬᠠᠭᠠᠨElxaniler sulalesinden II elxan19 iyun 1265 1 aprel 1282Selefi Hulaku xanXelefi Ehmed Tekudar xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1234Dogum yeri Boyuk Monqol imperiyasiVefat tarixi 1 aprel 1282Vefat yeri HemedanSulale ElxanilerAtasi Hulaku xanAnasi Yisuncin xatunHeyat yoldasi Despine xatunUsagi Arqun xan 1 Keyxatu xan 1 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Doyus tarixi 3 Hokmdarligi 3 1 Qizil Orda ile munasibetler 3 2 Cagataylarla munasibetler 3 3 Memluklerle munasibetler 3 4 Daxili siyaset 4 Olumu 5 Ailesi 5 1 Xatunlari 5 2 Kenizleri 5 3 Ogullari 5 4 Qizlari 6 Istinadlar 7 Edebiyyat 8 Hemcinin baxHeyati Redakte1234 cu ilin fevral ayinda Monqolustanda dogulmusdur Atasi ile birlikde Iranin isgalinda istirak etmisdir Atasi terefinden Mazandaran ve Xorasan valisi teyin olunmusdu 1265 ci ilde atasinin olumunden sonra Azerbaycana qurultaya qayitmis ve qardasi Yosmutla mubarizeden qalib secilerek elxan elan olunmusdur 19 iyunda Erak seheri yaxinligindaki Duzlu Gol sahilinde taxta cixmisdir Doyus tarixi RedakteQerb seferinde atasi ile birlikde istirak etmisdir Xorasan ve Mazandaran valisi olarken atasi vefat etmis ve onun yerine xan secilmisdir Kur cayina qeder irelilemis Qizil Orda qosunu ile vurusmus Salyan rayonu Tezekend kend yaxinlari 1266 Herat yaxinligindaki doyusde 1270 Cagatay hokmdari Barak xana qalib gelmisdir Hulaku xanin Misir memluklerine qarsi apardigi mubarizeni davam etdirmis Elbistan yaxinligindaki doyusde 1277 memluk sultani Beybarsa meglub olmusdur Neticede Anadolunun bir hissesi memluklerin hakimiyyeti altina kecmisdir Abaqa xan boyuk ordu ile Anadoluya yeniden yurus etse de ugur qazana bilmemisdir Intiqam almaq meqsedile o Qeyseriyyedeki muselman din xadimlerini cezalandiraraq Anadoluya hakim teyin etdiyi selcuqi veziri Muineddin Pervaneni edam etdirmis bezi Anadolu seherlerini talamisdir Qardasi Mengu Teymurun basciligi ile Suriyaya gonderdiyi ordu memluklere meglub olmusdur 1281 Hokmdarligi RedakteAbaqa xan hakimiyyete gelen kimi xarici quvvelerin tezyiqi ile uzlesdi Mehz onun dovrunde paytaxt Tebriz elan olunmusdur Qizil Orda ile munasibetler Redakte Qardasi Yosmutu Kur sahiline Nogay xana qarsi gondermisdise de Berke xanin ozunun sexsen gelmesi veziyyeti ciddilesdirdi Lakin Berke xanin ani olumu ve yerine gelen yeni xan Mengu Temurun pasifizmi boyuk muharibenin baslamasina yol vermedi Cagataylarla munasibetler Redakte Cagatay xani Baraq xan 1269 cu ilde Elxaniler dovletine muharibe elan etmisdi Abaqa xan qardasi Tubsini ona qarsi gonderse de elxanilerin ordusu meglub oldu Abaqa xan bu defe ordunun basina ozu kecdi ve 22 iyul 1270 ci ilde cagataylari olkeden qovdu Memluklerle munasibetler Redakte Abaqa xan Cagataylarla muharibeye basi qarisdigi ucun Memluklerin Selib dovletlerine qarsi yurusune mudaxile ede bilmirdi 1267 ve 1268 ci illerde Papa IV Klemente yazdigi mektublarda Abaqa xan Avropa dovletlerini ittifaqa cagirirdi Hakimiyyetinin sonunacan Memluklerle muharibe aparan Abaqa xanin qardasi Mengu Teymurun basciliginda gonderdiyi ordu 23 aprel 1277 ci ilde agir meglubiyyete ugradi Daxili siyaset Redakte Abaqa xan monqol hakimiyyetinin guclenmesine daha cox fikir verirdi Bu meqsedle qardasi Mengu Teymuru Salqurlular sulalesinden Abes xatunla evlendirmisdi Abaqa xan yayi Tebrizde qisi ise Mazandaranda kecirirdi Onun dovrunde esas vezirler Semseddin Cuveyni ve Nesireddin Tusi olmusdur Abaqa xan Azerbaycanin Aladag Urmiya Aran kimi bolge ve eyaletlerinde saraylar qalalar tikintisi aparir dovlet idaresi ucun binalar hemcinin yol ve korpuler saldirirdi Olumu Redakte1 aprel 1282 ci ilde icki aludeciliyinden vefat etmisdir Sahi adasinda defn olunmusdur 5 Ailesi RedakteXatunlari Redakte Despine xatun Despine xatun Mariya Paleologina Bizans imperatoru VIII Mixail Paleoloqun qizi Dorci xatun Egeci xatun Nukdan xatun Iltutmu xatun Kaymis xatunKenizleri Redakte Bulucin Todey xatun KonqratOgullari Redakte Arqun xan Kaymis xatundan Keyxatu xan Nukdan xatundan Qizlari Redakte Hacixanim Il Qutluq Sahxatun Oytar Yol Qutluq xatun Todey xatun Konqratdan evvelce Naciday bey Quscu son Ilbasmis ile aile qurmusdu Tugay xatun Doladay eyudeci Tatar ile aile qurmusdu Melaike xatun Togan aga Bayat ile aile qurmusdu Tugancuq xatun Novruz aga Oyrat ile aile qurmusdu Il Qutluq xatun Todey xatun Konqratdan Emir Gurbati ile evlenmisdi 6 Ulxutay xatun Todey xatun Konqratdan Hocin xatunIstinadlar Redakte 1 2 China Biographical Database lt a href https wikidata org wiki Track P497 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q13407958 gt lt a gt 1 2 3 4 Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia Catalana 1968 lt a href https wikidata org wiki Track P1296 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt 1 2 3 4 sapere it lt a href https wikidata org wiki Track Q63346450 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P6706 gt lt a gt 1 2 https pantheon world profile person Abaqa Khan Abaqa xan Encyclopedia Iranica A Mongol Princess Making hajj The Biography of El Qutlugh Daughter of Abagha IlkhanSELEFHulaku xan Abaqa xanElxaniler XELEFEhmed Tekudar xanEdebiyyat Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 7 ISBN 978 9952 441 02 4 Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Abaqa xan amp oldid 6011829, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.