Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Konqratlar,Kunqratlar,Unqiratlar,Kunqiratlar,Xonxiratlar,Xongiratlar,Xunqiratlar (mold. хонгирад, qaz. қоңырат) — monqol tayfası. Bu tayfanın törəmələri əsasən Mərkəzi Asiyada bir sıra monqol və türk xalqlarının etnogenezində iştirak etmişlər. Konqratların adı ilk dəfə 1129-cu ildə çəkilmişdir.
 |
| Yuan imperatoru Ayurbavadanın konqrat soyundan olan həyat yoldaşı. |
| Özünüadlandırma |
|---|
| Хонгирад, Хонхирад |
| Dili |
| İrqi |
| monqoloid |
| Dini |
| Daxildir |
| monqollar |
Etimologiya
Monqolustan tarixçilərinə görə, onların adı "hun" (qu quşu) və "ard" (xalq) sözlərindəndir. Qu quşu monqol xalqlarının, məsələn, buryatların totemlərindən biridir. Bu tayfanın adı ilk dəfə "Monqolların məxfi tarixi"nin 61-ci bəndində "onqirad" şəklində keçmişdir. "Xonqirat" etnonimi "xonqodor" ilə ortaq mənşəyə malikdir. G. R. Qaldanova xonqodor etnonimi ilə "-rat" və "-dor" dəyişikliyinin mümkünlüyünü nəzərə alaraq orta əsr Xunqiratı ilə eyniləşdirir. Daha sonra Ə. Anqarxayev, Ş. R. Tsıdenjapov bu etnonimin xon (xonq) və arad sözlərindən formalaşması, xonqodorun sadələşdirilmiş variantı olması ehtimalına işarə etmişdir. S. P. Baldayev hesab edirdi ki, etnonim xon – "nəcib quş", qudor – "nəcib quş fırıldaqçıları" sözlərindən yaranmışdır. D. S. Duqarova görə, etnonim türkcə xun/xon (kun) – "günəş" və xuba – "qu quşu" sözlərinədn yaranmışdır, əvvəllər "güclü hunların qırıqları"na aid edilirdi. Ş. R. Tsıdenjapov bu etnonimin hunlar dövründə "hun" totem qu quşundan törədiyini təklif etmişdir. Müasir fonetik tərtibat isə "hun" sözündən formalaşmışdır.
Özbək tədqiqatçıları "kunqırat" sözünün "kunqır" və "ot" sözlərinin birləşməsindən gəldiyinə inanırlar. X. Daniyarov yazmışdır ki, bəzi məlumatlara əsasən, bu söz əslində monqol dilindədir və "korakarqa" (qara qarğa) deməkdir.
B. Z. Nanzatov monqolca xongor sözü ilə qədim türkcə qoŋur sözü müqayisə edir. Onun nəzəriyyəsinə görə , Xongirat, Xonqodor, Konyrat etnonimləri türk-monqolca Xonqor ~ qoŋur terminindən olub, heyvanın rəngini, yəni qırmızımtıl, şabalıdı, qəhvəyi, qəhvəyi, tan, açıq qırmızı . Həmçinin, xalq etimologiyasının başqa bir versiyası, tayfa adının türk dilindən tərcümədə "qəhvəyi at" mənasını verən "Konyr" və "at" sözlərindən gəldiyi versiyadır.
Ayudayn Oçirin fikrincə, etnonim qarğa toteminin adından yaranmışdır. Monqollar iri qarğa növlərindən "xon xeree" deyirlər.
İstinadlar
- "Том 3. Национальный состав и владение языками, гражданство населения Республики Таджикистан (2010)" (PDF). Агентство по статистике при Президенте Республики Таджикистан (rus). 2013-10-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 20.
- Гафуров Б. Г., Литвинский Б. А. Средняя Азия в древности и средневековье (история и культура). М.: Наука. 1977. 168.
- Кармышева Б. Х. Конграты // Очерки этнической истории южных районов Узбекистана и Таджикистана (по этнографическим данным). М.: Наука. 1976.
- Кунграт // Советская историческая энциклопедия : в 16 т. / под ред. Е. М. Жукова. — М. : Советская энциклопедия, 1965. — Т. 7 : Каракеев — Кошакер. — 1022 стб.
- Кунграты // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.
- Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. Перевод С. А. Козина. 86, 94, 116, 133, 150.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей. 1, кн. 1. 154, 160–166.
- тж. Хунгират, Онггират, Конгират, Онгирад (Владимирцов Б. Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм // Работы по истории и этнографии монгольских народов. Владимирцов Б. Я. М.: Восточная литература. 2002. 551.)
- Лубсан Данзан. Алтан Тобчи («Золотое сказание»). Памятники письменности Востока (6500 nüs.). М.: Издательство «Наука», ГРВЛ. Перевод с монгольского, введение комментарий и приложения Нина Павловна Шастина. 1973. 68, 69, 82, 112, 147, 255, 256, 274, 316, 369.
- Ангархаев А. Единство из глубины тысячелетий: Хонгодоры — это хонгираты // Буряад унэн (газета) (buryat). Улан-Удэ. — 1999. — 18 mart. — 7.
- Нанзатов Б. З. Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). Иркутск. 2005. ISBN .
- Галданова Г. Р. Хонгодоры — хунгирады? // Монголо-бурятские этнонимы. Улан-Удэ. 1996. 83–93.
- Галданова Г. Р. Хонгодоры — хунгирады? // Монголо-бурятские этнонимы. Улан-Удэ. 1996. 83–93.
- Балдаев С. П. Избранное. Улан-Удэ. 1961. 77.
- Дугаров Д. С. Этническая история народов Южной Сибири и Центральной Азии. Новосибирск. 1993. 218–231.
- Цыденжапов Ш. Р. Тайна Чингисхана. Улан-Удэ. 1992. 32–33.
- Данияров X. Указ. соч. С. 86
- Нанзатов Б. З. Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). Иркутск. 2005. ISBN .
- Кручкин Ю. Н. Большой современный русско-монгольский — монгольско-русский словарь / Орос-монгол — монгол-орос орчин үеийн хэлний дэлгэрэнгүй толь бичиг. Москва: АСТ: Восток-Запад. 2006. ISBN .
- Очир А. Монгольские этнонимы: вопросы происхождения и этнического состава монгольских народов. Элиста: КИГИ РАН. д.и.н. Э. П. Бакаева, д.и.н. К. В. Орлова. 2016. ISBN .
Əlavə ədəbiyyat
- Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ . I. Перевод С. А. Козина. М.-Л.: Издательство АН СССР. 1941. 86, 94, 116, 133, 150.
- Панкратов Б. И. Образцы переводов из «Юань-чао би-ши» // Mongolica: К 750-летию «Сокровенного сказания». Подготовка к печати и предисловие Ю. Л. Кроля. М.: Наука. Издательская фирма «Восточная литература». 1993. 112—113.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей. 1, кн. 1. М., Л.: Издательство АН СССР. Перевод с персидского Л. А. Хетагурова, редакция и примечания профессора А. А. Семенова. 1952. 154, 160–166.
- Владимирцов Б. Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм // Работы по истории и этнографии монгольских народов. Владимирцов Б. Я. М.: Восточная литература. 2002. ISBN .
- Крадин, Николай Николаевич, Скрынникова, Татьяна Дмитриевна. Империя Чингис-хана (1200 nüs.). М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН. 2006. ISBN .Arxiv surəti 9 sentyabr 2011 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Скрынникова Т. Д. Харизма и власть в эпоху Чингис-хана (1000 nüs.). М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН. 1997. ISBN .
- Рыкин П. О. Монгольская концепция родства как фактор отношений с русскими князьями: социальные практики и культурный контекст // Mongolica-VI (Сб. ст.). СПб.: Петербургское Востоковедение. 2003. 28—38.
- Togan I. The Qongrat in History // History and historiography of post-Mongol Central Asia and the Middle East: studies in honor of John E. Woods. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. 2006. ISBN .
- Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ . I. Перевод С. А. Козина. М.-Л.: Издательство АН СССР. 1941. 86, 94, 116, 133, 150.
- Панкратов Б. И. Образцы переводов из «Юань-чао би-ши» // Mongolica: К 750-летию «Сокровенного сказания». Подготовка к печати и предисловие Ю. Л. Кроля. М.: Наука. Издательская фирма «Восточная литература». 1993. 112—113.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей. 1, кн. 1. М., Л.: Издательство АН СССР. Перевод с персидского Л. А. Хетагурова, редакция и примечания профессора А. А. Семенова. 1952. 154, 160–166.
- Владимирцов Б. Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм // Работы по истории и этнографии монгольских народов. Владимирцов Б. Я. М.: Восточная литература. 2002. ISBN .
- Крадин, Николай Николаевич, Скрынникова, Татьяна Дмитриевна. Империя Чингис-хана (1200 nüs.). М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН. 2006. ISBN .Arxiv surəti 9 sentyabr 2011 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Скрынникова Т. Д. Харизма и власть в эпоху Чингис-хана (1000 nüs.). М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН. 1997. ISBN .
- Рыкин П. О. Монгольская концепция родства как фактор отношений с русскими князьями: социальные практики и культурный контекст // Mongolica-VI (Сб. ст.). СПб.: Петербургское Востоковедение. 2003. 28—38.
- Togan I. The Qongrat in History // History and historiography of post-Mongol Central Asia and the Middle East: studies in honor of John E. Woods. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. 2006. ISBN .
- Zhao G. Q. Marriage as political strategy and cultural expression: Mongolian royal marriages from world empire to Yuan dynasty. Asian thought and culture. New York: Peter Lang Publishing. 2008. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Konqratlar Kunqratlar Unqiratlar Kunqiratlar Xonxiratlar Xongiratlar Xunqiratlar mold hongirad qaz konyrat monqol tayfasi Bu tayfanin toremeleri esasen Merkezi Asiyada bir sira monqol ve turk xalqlarinin etnogenezinde istirak etmisler Konqratlarin adi ilk defe 1129 cu ilde cekilmisdir Konqratlar Yuan imperatoru Ayurbavadanin konqrat soyundan olan heyat yoldasi OzunuadlandirmaHongirad HonhiradDiliqedim monqolIrqimonqoloidDinitenqricilik samanizmDaxildirmonqollarEtimologiyaMonqolustan tarixcilerine gore onlarin adi hun qu qusu ve ard xalq sozlerindendir Qu qusu monqol xalqlarinin meselen buryatlarin totemlerinden biridir Bu tayfanin adi ilk defe Monqollarin mexfi tarixi nin 61 ci bendinde onqirad seklinde kecmisdir Xonqirat etnonimi xonqodor ile ortaq menseye malikdir G R Qaldanova xonqodor etnonimi ile rat ve dor deyisikliyinin mumkunluyunu nezere alaraq orta esr Xunqirati ile eynilesdirir Daha sonra E Anqarxayev S R Tsidenjapov bu etnonimin xon xonq ve arad sozlerinden formalasmasi xonqodorun sadelesdirilmis varianti olmasi ehtimalina isare etmisdir S P Baldayev hesab edirdi ki etnonim xon necib qus qudor necib qus firildaqcilari sozlerinden yaranmisdir D S Duqarova gore etnonim turkce xun xon kun gunes ve xuba qu qusu sozlerinedn yaranmisdir evveller guclu hunlarin qiriqlari na aid edilirdi S R Tsidenjapov bu etnonimin hunlar dovrunde hun totem qu qusundan torediyini teklif etmisdir Muasir fonetik tertibat ise hun sozunden formalasmisdir Ozbek tedqiqatcilari kunqirat sozunun kunqir ve ot sozlerinin birlesmesinden geldiyine inanirlar X Daniyarov yazmisdir ki bezi melumatlara esasen bu soz eslinde monqol dilindedir ve korakarqa qara qarga demekdir B Z Nanzatov monqolca xongor sozu ile qedim turkce qoŋur sozu muqayise edir Onun nezeriyyesine gore Xongirat Xonqodor Konyrat etnonimleri turk monqolca Xonqor qoŋur termininden olub heyvanin rengini yeni qirmizimtil sabalidi qehveyi qehveyi tan aciq qirmizi Hemcinin xalq etimologiyasinin basqa bir versiyasi tayfa adinin turk dilinden tercumede qehveyi at menasini veren Konyr ve at sozlerinden geldiyi versiyadir Ayudayn Ocirin fikrince etnonim qarga toteminin adindan yaranmisdir Monqollar iri qarga novlerinden xon xeree deyirler Istinadlar Tom 3 Nacionalnyj sostav i vladenie yazykami grazhdanstvo naseleniya Respubliki Tadzhikistan 2010 PDF Agentstvo po statistike pri Prezidente Respubliki Tadzhikistan rus 2013 10 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 20 Gafurov B G Litvinskij B A Srednyaya Aziya v drevnosti i srednevekove istoriya i kultura M Nauka 1977 168 Karmysheva B H Kongraty Ocherki etnicheskoj istorii yuzhnyh rajonov Uzbekistana i Tadzhikistana po etnograficheskim dannym M Nauka 1976 Kungrat Sovetskaya istoricheskaya enciklopediya v 16 t pod red E M Zhukova M Sovetskaya enciklopediya 1965 T 7 Karakeev Koshaker 1022 stb Kungraty Bolshaya rossijskaya enciklopediya v 35 t gl red Yu S Osipov M Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 Mongolskij obydennyj izbornik Sokrovennoe skazanie Mongolskaya hronika 1240 g YuAN ChAO BI ShI Perevod S A Kozina 86 94 116 133 150 Rashid ad Din Sbornik letopisej 1 kn 1 154 160 166 tzh Hungirat Onggirat Kongirat Ongirad Vladimircov B Ya Obshestvennyj stroj mongolov Mongolskij kochevoj feodalizm Raboty po istorii i etnografii mongolskih narodov Vladimircov B Ya M Vostochnaya literatura 2002 551 Lubsan Danzan Altan Tobchi Zolotoe skazanie Pamyatniki pismennosti Vostoka 6500 nus M Izdatelstvo Nauka GRVL Perevod s mongolskogo vvedenie kommentarij i prilozheniya Nina Pavlovna Shastina 1973 68 69 82 112 147 255 256 274 316 369 Angarhaev A Edinstvo iz glubiny tysyacheletij Hongodory eto hongiraty Buryaad unen gazeta buryat Ulan Ude 1999 18 mart 7 Nanzatov B Z Etnogenez zapadnyh buryat VI XIX vv Irkutsk 2005 ISBN 5 93219 054 6 Galdanova G R Hongodory hungirady Mongolo buryatskie etnonimy Ulan Ude 1996 83 93 Galdanova G R Hongodory hungirady Mongolo buryatskie etnonimy Ulan Ude 1996 83 93 Baldaev S P Izbrannoe Ulan Ude 1961 77 Dugarov D S Etnicheskaya istoriya narodov Yuzhnoj Sibiri i Centralnoj Azii Novosibirsk 1993 218 231 Cydenzhapov Sh R Tajna Chingishana Ulan Ude 1992 32 33 Daniyarov X Ukaz soch S 86 Nanzatov B Z Etnogenez zapadnyh buryat VI XIX vv Irkutsk 2005 ISBN 5 93219 054 6 Kruchkin Yu N Bolshoj sovremennyj russko mongolskij mongolsko russkij slovar Oros mongol mongol oros orchin үeijn helnij delgerengүj tol bichig Moskva AST Vostok Zapad 2006 ISBN 5 17 039772 0 Ochir A Mongolskie etnonimy voprosy proishozhdeniya i etnicheskogo sostava mongolskih narodov Elista KIGI RAN d i n E P Bakaeva d i n K V Orlova 2016 ISBN 978 5 903833 93 1 Elave edebiyyatMongolskij obydennyj izbornik Sokrovennoe skazanie Mongolskaya hronika 1240 g YuAN ChAO BI ShI I Perevod S A Kozina M L Izdatelstvo AN SSSR 1941 86 94 116 133 150 Pankratov B I Obrazcy perevodov iz Yuan chao bi shi Mongolica K 750 letiyu Sokrovennogo skazaniya Podgotovka k pechati i predislovie Yu L Krolya M Nauka Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura 1993 112 113 Rashid ad Din Sbornik letopisej 1 kn 1 M L Izdatelstvo AN SSSR Perevod s persidskogo L A Hetagurova redakciya i primechaniya professora A A Semenova 1952 154 160 166 Vladimircov B Ya Obshestvennyj stroj mongolov Mongolskij kochevoj feodalizm Raboty po istorii i etnografii mongolskih narodov Vladimircov B Ya M Vostochnaya literatura 2002 ISBN 5 02 018184 6 Kradin Nikolaj Nikolaevich Skrynnikova Tatyana Dmitrievna Imperiya Chingis hana 1200 nus M Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 2006 ISBN 5 02 018521 3 Arxiv sureti 9 sentyabr 2011 tarixinden Wayback Machine saytinda Skrynnikova T D Harizma i vlast v epohu Chingis hana 1000 nus M Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 1997 ISBN 5 02 017987 6 Rykin P O Mongolskaya koncepciya rodstva kak faktor otnoshenij s russkimi knyazyami socialnye praktiki i kulturnyj kontekst Mongolica VI Sb st SPb Peterburgskoe Vostokovedenie 2003 28 38 Togan I The Qongrat in History History and historiography of post Mongol Central Asia and the Middle East studies in honor of John E Woods Wiesbaden Otto Harrassowitz Verlag 2006 ISBN 3447052783 Mongolskij obydennyj izbornik Sokrovennoe skazanie Mongolskaya hronika 1240 g YuAN ChAO BI ShI I Perevod S A Kozina M L Izdatelstvo AN SSSR 1941 86 94 116 133 150 Pankratov B I Obrazcy perevodov iz Yuan chao bi shi Mongolica K 750 letiyu Sokrovennogo skazaniya Podgotovka k pechati i predislovie Yu L Krolya M Nauka Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura 1993 112 113 Rashid ad Din Sbornik letopisej 1 kn 1 M L Izdatelstvo AN SSSR Perevod s persidskogo L A Hetagurova redakciya i primechaniya professora A A Semenova 1952 154 160 166 Vladimircov B Ya Obshestvennyj stroj mongolov Mongolskij kochevoj feodalizm Raboty po istorii i etnografii mongolskih narodov Vladimircov B Ya M Vostochnaya literatura 2002 ISBN 5 02 018184 6 Kradin Nikolaj Nikolaevich Skrynnikova Tatyana Dmitrievna Imperiya Chingis hana 1200 nus M Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 2006 ISBN 5 02 018521 3 Arxiv sureti 9 sentyabr 2011 tarixinden Wayback Machine saytinda Skrynnikova T D Harizma i vlast v epohu Chingis hana 1000 nus M Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 1997 ISBN 5 02 017987 6 Rykin P O Mongolskaya koncepciya rodstva kak faktor otnoshenij s russkimi knyazyami socialnye praktiki i kulturnyj kontekst Mongolica VI Sb st SPb Peterburgskoe Vostokovedenie 2003 28 38 Togan I The Qongrat in History History and historiography of post Mongol Central Asia and the Middle East studies in honor of John E Woods Wiesbaden Otto Harrassowitz Verlag 2006 ISBN 3447052783 Zhao G Q Marriage as political strategy and cultural expression Mongolian royal marriages from world empire to Yuan dynasty Asian thought and culture New York Peter Lang Publishing 2008 ISBN 1433102757