fbpx
Wikipedia

Əbu Səid Bahadur xan

Sultan Əbu Səid Bahadur xan (2.6.1305 - 1.12.1335) — Elxanilər dövlətinin 9-cu hökmdarı (1316-1335).

Əbu Səid Bahadur xan
monq. ᠪᠤᠰᠠᠢ᠌ᠳ ᠪᠠᠭᠠᠲᠤᠷ ᠬᠠᠨ

Əbu Səid xanın Ankarada tapılmış sikkəsi
Sələfi Məhəmməd Olcaytu
Xələfi Arpa xan
Xorasan valisi
1315 — 17 dekabr 1316
Sələfi Qazan xan
Xələfi Əmir Yasaul
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Ucan
Vəfat tarixi (30 yaşında)
Vəfat yeri Qarabağ
Vəfat səbəbi taun
Dəfn yeri
Sülalə Elxanilər
Atası Məhəmməd Olcaytu
Anası Hacı xatun
Həyat yoldaşı Bağdad xatun
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

2 iyun 1305-ci ildə Ucanda Məhəmməd Olcaytu və Hacı xatunun övladı olaraq doğulmuşdur. Qardaşı Sultanşahın vaxtsız ölümü onu vəliəhd halına gətirdi. 1315-ci ildə əmir Sevincin qəyyumluğu altında Xorasan və Mazandaran valiliyinə təyin olundu.

Hakimiyyəti

Sultan Əbu Səid Bahadur xan 12 yaşında taxta çıxdı lakin taxta çıxma mərasimi bir az gecikdi. Çünki ölkədə bütün hakimiyyət Sulduz elindən olan Əmir Çobanın əlində idi və əmir Sevinc bu halı bəyənmirdi. Əbu Səid xan taxta çıxandan sonra Xorasana vali olaraq əmir Yasaulu göndərdi. Lakin Yasaul 1317-ci ilin martında Olcaytunun vali təyin etdiyi cığataylı Yasavur tərəfindən öldürüldü. Əmir Hüseyn Cəlayir başçılığında göndərilən orduya məğlub olan Yasavur sonrakı il öldürüldü.

1319-cu ildə Qızıl Orda xanı Məhəmməd Özbək Azərbaycana yürüşə başladı. 1319-cu ildə Əmir Çobanın sərkərdələrindən biri olan əmir Qorumşi üsyana başladı lakin üsyan qəddarlıqla yatırıldı və üsyançılar edam olundular. Bu hadisə Əbu Səidə Bahadur ləqəbinin verilməsinə səbəb oldu.

Çobanilərlə münasibətlər

Bundan sonra xanın bacısı Satıbəy xatun Əmir Çobanla evləndirildi və Əmir Çoban ölkənin ən nüfuzlu əmirlərindən birinə çevrildi. 1318-ci ilin iyulunda Əmir Çobanla intriqaların nəticəsində vəzir Fəzlullah Rəşidəddini Olcaytunun zəhərlənməsi məsələsində günahkar bilib edam etdirmişdi. Bundan sonra vəzirliyə Tacəddin Əlişah gətirildi. Əmir Çoban, hakimiyyətini genişləndirmək üçün oğullarını ölkənin fərqli bölgələrinə vali kimi göndərdi:

1321-ci ildə Əmir Teymurtaş üsyan etsə də Əmir Çoban onun bağışlanmasına nail olmuşdu.

Bahadur xan, Əmir Çobanın qızı, Tacəddin Həsən noyonun arvadı Bağdad xatuna aşiq oldu və onu ərindən boşatdırıb özü evləndi. Əmir Çoban və övladları dövlət xəzinəsini istədikləri kimi xərcləyirdilər. Əmir Çoban Bahadur xanın Bağdad xatunla evlənməsindən narazı idi. Bu səbəbdən Bahadur xanla Əmir Çobanın münasibətləri pisləşmişdi. 1326-cı ildə Cığatay xanlığına qarşı səfərdə Əmir Çoban Dəməşq Xoca Sulduzdan başqa bütün oğullarını özü ilə apardı. Bahadur xan bu fürsətdən yararlandı. 24 avqust 1327-ci ildə Bahadur xan Sultan Məhəmməd Xudabəndə Olcaytu xanın arvadlarından biri ilə münasibətlərini bəhanə gətirərək Dəməşq Xocanı edam etdirdi öldürtdü. Daha sonra isə Əmir Çobana qarşı mübarizəyə başladı - bütün nəslinin ölümü barədə fərman verdi. Ordusu tərəfindən tərk edilən Əmir Çoban Herat əyalətinə qaçdı. Bahadur xan Herat əmirinə əmr yollayaraq Əmir Çobanı öldürtdürdü. Əmir Çobanın oğullarından Əmir Teymurtaş Sulduz Məmlüklərə sığındı. Ancaq, Bahadur xanın sifarişi ilə o da Məmlük sultanı Sultan əl-Nasir Məhəmməd tərəfindən öldürüldü.

Təkbaşına hakimiyyəti

Çobaniləri və onların tərəfdarlarını ölkədən qovmağı bacarmış Əbu Səid vəzirliyə Qiyasəddin Məhəmmədi gətirdi. Tacəddin Həsən noyana əmir-i ulus titulu verildi. 1331-ci ildə isə Rum valiliyinə təyin olundu. 29 iyul 1329-cu ildə Xorasan valisi Narin Tağainin üsyanını yatıran Əbu Səid təkbaşına hakimiyyət sürməyə başladı. 1320

Ölümü

1335-ci ildə Sultan Əbu Səid Bahadur xan öz varisini seçmədən, 30 yaşında Qarabağda öldü və Sultaniyyədə basdırıldı. Tulu xanın ailəsindən Arpa xan hakimiyyəti ələ keçirdi. Dilşad xatun Bağdad xatunu Bahadur xanın ölümündə ittiham edərək onu edam etdirdi. Bahadur xanın öldüyü illərdə Hülakülər dövləti, ölkənin böyük ailələrindən olan Çobanilərlə, Cəlairilərlə və dini-siyasi təriqət olan Sərbədarilərlə mübarizədə zəiflədi. Nəticədə ölkə bir neçə yerə bölündü. Dövlətin ərazisində Monqolların, Türklərin və farsların idarə etdiyi müstəqil dövlətlər yarandı.

Şəxsiyyəti

Əbu Səid Bahadur xan musiqi və ədəbiyyatla məşğul olurdu. Elxani hökmdarları arasında şeir yazmış yeganə şəxsdir. Sünni idi. 1 may 1318-ci ildə Sultaniyyə arxiyepiskopluğunun və onun tərkibində Naxçıvan yepiskopluğunun qurulmasını təsdiqləmişdir. Oğlu olmamış, ölümündən sonra Dilşad xatundan bir qızı olmuşdur.

İstinadlar

  1. Əbu Səid Bahadur xan - Iranica

Qaynaqlar

  • Atwood, Christopher P. (2004). The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. Facts on File, Inc. ISBN 0-8160-4671-9.  (ing.)
  • Roux, Jean-Paul (1993), Histoire de l'Empire Mongol, Paris:Fayard, ISBN 2-213-03164-9  (fr.)

Xarici keçidlər

əbu, səid, bahadur, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, sultan,. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Sultan Ebu Seid Bahadur xan 2 6 1305 1 12 1335 Elxaniler dovletinin 9 cu hokmdari 1316 1335 Ebu Seid Bahadur xanmonq ᠪᠤᠰᠠᠢ ᠳ ᠪᠠᠭᠠᠲᠤᠷ ᠬᠠᠨEbu Seid xanin Ankarada tapilmis sikkesiElxanlilar sulalesinden IX elxan17 dekabr 1316 30 noyabr 1335Selefi Mehemmed OlcaytuXelefi Arpa xanXorasan valisi1315 17 dekabr 1316Selefi Qazan xanXelefi Emir YasaulSexsi melumatlarDogum tarixi 2 iyun 1305Dogum yeri UcanVefat tarixi 30 noyabr 1335 30 yasinda Vefat yeri QarabagVefat sebebi taunDefn yeri SultaniyeSulale ElxanilerAtasi Mehemmed OlcaytuAnasi Haci xatunHeyat yoldasi Bagdad xatun Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Hakimiyyeti 2 1 Cobanilerle munasibetler 2 2 Tekbasina hakimiyyeti 3 Olumu 4 Sexsiyyeti 5 Istinadlar 6 Qaynaqlar 7 Xarici kecidlerHeyati Redakte2 iyun 1305 ci ilde Ucanda Mehemmed Olcaytu ve Haci xatunun ovladi olaraq dogulmusdur Qardasi Sultansahin vaxtsiz olumu onu veliehd halina getirdi 1315 ci ilde emir Sevincin qeyyumlugu altinda Xorasan ve Mazandaran valiliyine teyin olundu Hakimiyyeti RedakteSultan Ebu Seid Bahadur xan 12 yasinda taxta cixdi lakin taxta cixma merasimi bir az gecikdi Cunki olkede butun hakimiyyet Sulduz elinden olan Emir Cobanin elinde idi ve emir Sevinc bu hali beyenmirdi Ebu Seid xan taxta cixandan sonra Xorasana vali olaraq emir Yasaulu gonderdi Lakin Yasaul 1317 ci ilin martinda Olcaytunun vali teyin etdiyi cigatayli Yasavur terefinden olduruldu Emir Huseyn Celayir basciliginda gonderilen orduya meglub olan Yasavur sonraki il olduruldu 1319 cu ilde Qizil Orda xani Mehemmed Ozbek Azerbaycana yuruse basladi 1319 cu ilde Emir Cobanin serkerdelerinden biri olan emir Qorumsi usyana basladi lakin usyan qeddarliqla yatirildi ve usyancilar edam olundular Bu hadise Ebu Seide Bahadur leqebinin verilmesine sebeb oldu Cobanilerle munasibetler Redakte Bundan sonra xanin bacisi Satibey xatun Emir Cobanla evlendirildi ve Emir Coban olkenin en nufuzlu emirlerinden birine cevrildi 1318 ci ilin iyulunda Emir Cobanla intriqalarin neticesinde vezir Fezlullah Resideddini Olcaytunun zeherlenmesi meselesinde gunahkar bilib edam etdirmisdi Bundan sonra vezirliye Taceddin Elisah getirildi Emir Coban hakimiyyetini genislendirmek ucun ogullarini olkenin ferqli bolgelerine vali kimi gonderdi Emir Teymurtas Rum Kicik Asiya valisi Seyx Mahmud Gurcustan valisi Emir Hesen Xorasan valisi Demesq Xoca Azerbaycan ve Iki Iraqin valisi1321 ci ilde Emir Teymurtas usyan etse de Emir Coban onun bagislanmasina nail olmusdu Bahadur xan Emir Cobanin qizi Taceddin Hesen noyonun arvadi Bagdad xatuna asiq oldu ve onu erinden bosatdirib ozu evlendi Emir Coban ve ovladlari dovlet xezinesini istedikleri kimi xercleyirdiler Emir Coban Bahadur xanin Bagdad xatunla evlenmesinden narazi idi Bu sebebden Bahadur xanla Emir Cobanin munasibetleri pislesmisdi 1326 ci ilde Cigatay xanligina qarsi seferde Emir Coban Demesq Xoca Sulduzdan basqa butun ogullarini ozu ile apardi Bahadur xan bu fursetden yararlandi 24 avqust 1327 ci ilde Bahadur xan Sultan Mehemmed Xudabende Olcaytu xanin arvadlarindan biri ile munasibetlerini behane getirerek Demesq Xocani edam etdirdi oldurtdu Daha sonra ise Emir Cobana qarsi mubarizeye basladi butun neslinin olumu barede ferman verdi Ordusu terefinden terk edilen Emir Coban Herat eyaletine qacdi Bahadur xan Herat emirine emr yollayaraq Emir Cobani oldurtdurdu Emir Cobanin ogullarindan Emir Teymurtas Sulduz Memluklere sigindi Ancaq Bahadur xanin sifarisi ile o da Memluk sultani Sultan el Nasir Mehemmed terefinden olduruldu Tekbasina hakimiyyeti Redakte Cobanileri ve onlarin terefdarlarini olkeden qovmagi bacarmis Ebu Seid vezirliye Qiyaseddin Mehemmedi getirdi Taceddin Hesen noyana emir i ulus titulu verildi 1331 ci ilde ise Rum valiliyine teyin olundu 29 iyul 1329 cu ilde Xorasan valisi Narin Tagainin usyanini yatiran Ebu Seid tekbasina hakimiyyet surmeye basladi 1320Olumu Redakte1335 ci ilde Sultan Ebu Seid Bahadur xan oz varisini secmeden 30 yasinda Qarabagda oldu ve Sultaniyyede basdirildi Tulu xanin ailesinden Arpa xan hakimiyyeti ele kecirdi Dilsad xatun Bagdad xatunu Bahadur xanin olumunde ittiham ederek onu edam etdirdi Bahadur xanin olduyu illerde Hulakuler dovleti olkenin boyuk ailelerinden olan Cobanilerle Celairilerle ve dini siyasi teriqet olan Serbedarilerle mubarizede zeifledi Neticede olke bir nece yere bolundu Dovletin erazisinde Monqollarin Turklerin ve farslarin idare etdiyi musteqil dovletler yarandi Sexsiyyeti RedakteEbu Seid Bahadur xan musiqi ve edebiyyatla mesgul olurdu Elxani hokmdarlari arasinda seir yazmis yegane sexsdir Sunni idi 1 may 1318 ci ilde Sultaniyye arxiyepiskoplugunun ve onun terkibinde Naxcivan yepiskoplugunun qurulmasini tesdiqlemisdir Oglu olmamis olumunden sonra Dilsad xatundan bir qizi olmusdur 1 Istinadlar Redakte Ebu Seid Bahadur xan IranicaQaynaqlar RedakteAtwood Christopher P 2004 The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire Facts on File Inc ISBN 0 8160 4671 9 ing Roux Jean Paul 1993 Histoire de l Empire Mongol Paris Fayard ISBN 2 213 03164 9 fr Xarici kecidler RedakteSELEFSultan Mehemmed Xudabende Olcaytu xan Sultan Ebu Seid Bahadur xanElxaniler XELEFSultan Arpa xanMenbe https az wikipedia org w index php title Ebu Seid Bahadur xan amp oldid 5932998, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.