Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalə böyük ölçüdə və ya tamamilə tək mənbəyə əsaslanır. |
Sultan Müizəddünya vəl-Din Mahmud Arpa xan (? - ö. 1336) — Elxanilər dövlətinin 10-cu hökmdarı (1335-1336).
| Sultan Müizəddünya vəl-Din Mahmud Arpa xan | |
|---|---|
| monq. Арпа Кэүн хан | |
 | |
| 30 noyabr 1335 – 15 may 1336 | |
| Əvvəlki | Əbu Səid Bahadur |
| Sonrakı | Musa xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | II minillik |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Sultaniyə |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | |
| Anası | Hacı xatun |
| Həyat yoldaşı | Sultan Satıbəy xatun |
| Ailəsi | Çingizlilər |
| Dini | islam |
Həyatı
Arpa xan, Arıq Buğanın nəslindən olub, ailəsi 1308-ci ildə Elxanilər dövlətinə gəlmişdi. Əbu Səidin ölümündən sonra vəzir Qiyasəddin Məhəmmədin himayəsi altında elxanlığa yiyələnmişdi. O, 5 dekabr 1335-ci ildə Qarabağda taxta çıxmışdı.
Hakimiyyəti
Sultan Əbu Səidin ölüm xəbərini almış Özbək xan yenidən Azərbaycana soxuldu və Kür çayına qədər irəlilədi. Arpa xan, 45 gün qızılordalılarla vaxtaşırı vuruşaraq düşməni ölkədən qovmağa nail oldu. Hakimiyyətə gəldikdən sonra Sultan Satıbəy xatunla evlənmişdi. Əmir Həsənə əmir-i ulus titulu verilmişdi.
Hakimiyyətə iddiaçılar
Onun dövründə feodal müharibələri şiddətləndi. Həmdullah Qəzvini yazır ki, "bu dövrdə ölkədə çoxdan gözlənilən fitnə baş qaldırmışdı, dövlət əyanlarının hər birinin iddiası var idi, hər kəs öz nümayəndəsini səltənətə sahib etmək niyyətində idi". Əbu Səidi əvəz etmiş Arpa xanın mərkəzi hakimiyyəti möhkəmləndirmək üçün gördüyü tədbirlər nəticəsiz qaldı. Bir tərəfdən Əbu Səidin övladına hamilə olan Dilşad xatun, bir tərəfdən də Əbu Səidin anası Hacı xatunun qızışdırdığı Əmir Əli Padşah hakimiyyətə təhlükə törədirdi. Əli Padşahın başçılığı ilə mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxmış Oyrat tayfası Arpa xanı 9 may 1336-cı ildə məğlub etdi və 15 may 1336-cı ildə Sultaniyədə edam etdi. Yerinə Baydunun nəvəsi Musa xan gətirildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arpa xan - Encyclopedia Iranica". 2017-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-05.
Xarici keçidlər
| SƏLƏF Sultan Əbu Səid Bahadur xan |  | Sultan Arpa xan Elxanilər | | XƏLƏF Sultan Musa xan |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale boyuk olcude ve ya tamamile tek menbeye esaslanir Movzu ile bagli muzakirelere qosula ve fikirlerinizi bildire bilersiniz Meqaleye etibarli menbeler elave ederek tekmillesdire bilersiniz Sultan Muizeddunya vel Din Mahmud Arpa xan o 1336 Elxaniler dovletinin 10 cu hokmdari 1335 1336 Sultan Muizeddunya vel Din Mahmud Arpa xanmonq Arpa Keүn hanBorucigin sulalesinden X elxan30 noyabr 1335 15 may 1336EvvelkiEbu Seid BahadurSonrakiMusa xanSexsi melumatlarDogum tarixi II minillikDogum yeri MonqolustanVefat tarixi 15 may 1336Vefat yeri SultaniyeFealiyyeti suveren d AtasiAnasi Haci xatunHeyat yoldasi Sultan Satibey xatunAilesi CingizlilerDini islamHeyatiArpa xan Ariq Buganin neslinden olub ailesi 1308 ci ilde Elxaniler dovletine gelmisdi Ebu Seidin olumunden sonra vezir Qiyaseddin Mehemmedin himayesi altinda elxanliga yiyelenmisdi O 5 dekabr 1335 ci ilde Qarabagda taxta cixmisdi HakimiyyetiSultan Ebu Seidin olum xeberini almis Ozbek xan yeniden Azerbaycana soxuldu ve Kur cayina qeder ireliledi Arpa xan 45 gun qizilordalilarla vaxtasiri vurusaraq dusmeni olkeden qovmaga nail oldu Hakimiyyete geldikden sonra Sultan Satibey xatunla evlenmisdi Emir Hesene emir i ulus titulu verilmisdi Hakimiyyete iddiacilar Onun dovrunde feodal muharibeleri siddetlendi Hemdullah Qezvini yazir ki bu dovrde olkede coxdan gozlenilen fitne bas qaldirmisdi dovlet eyanlarinin her birinin iddiasi var idi her kes oz numayendesini seltenete sahib etmek niyyetinde idi Ebu Seidi evez etmis Arpa xanin merkezi hakimiyyeti mohkemlendirmek ucun gorduyu tedbirler neticesiz qaldi Bir terefden Ebu Seidin ovladina hamile olan Dilsad xatun bir terefden de Ebu Seidin anasi Haci xatunun qizisdirdigi Emir Eli Padsah hakimiyyete tehluke toredirdi Eli Padsahin basciligi ile merkezi hakimiyyete qarsi cixmis Oyrat tayfasi Arpa xani 9 may 1336 ci ilde meglub etdi ve 15 may 1336 ci ilde Sultaniyede edam etdi Yerine Baydunun nevesi Musa xan getirildi Hemcinin baxElxani hokmdarlarinin siyahisiIstinadlar Arpa xan Encyclopedia Iranica 2017 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 05 Xarici kecidlerSELEF Sultan Ebu Seid Bahadur xan Sultan Arpa xan Elxaniler XELEF Sultan Musa xan