Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Şübhə (ing. doubt) — zehinin və ya şüurun iki və ya daha çox ziddiyyətli fikir, iddia və ya inam arasında tərəddüd etdiyi psixi vəziyyət. Şübhə fərdin və ya cəmiyyətin məlumat, fakt, hadisə və ya qərarla bağlı qeyri-müəyyənlik hiss etməsini əks etdirir. Şübhə həm fərdi səviyyədə kimi, həm də epistemologiya, din, fəlsəfə və psixologiya sahələrində analitik kateqoriya kimi araşdırılır.
Şübhə bəzən , bəzən isə kritik düşüncə ilə eyniləşdirilir. Şübhə vəziyyətində fərd hansısa informasiyanın doğruluğuna tam əmin olmur və ya alternativ versiyaların da mümkün ola biləcəyini düşünür. Bu vəziyyət tez-tez , təhlil, tədqiqat və ya bağlı ortaya çıxır.
Şübhə müxtəlif formalarda təsnif oluna bilər:
- Koqnitiv şübhə – biliyə və ya məlumatın doğruluğuna şübhə.
- Əxlaqi şübhə – düzgün davranış və ya qərarın seçimi ilə bağlı tərəddüd.
- Dini şübhə – ilahi varlıq, müqəddəs kitablar və dini prinsiplərlə bağlı qeyri-müəyyənlik.
- Özünə şübhə – fərdin öz qabiliyyətlərinə və ya qərarlarına inamsızlığı.
Emosional və psixoloji tərəfləri
Şübhə , narahatlıq, və ilə müşayiət oluna bilər. Şübhə, xüsusilə əhəmiyyətli qərarların verilməsi zamanı qorxu və ilə əlaqəli ola bilər. vəziyyətində fərdlər tez-tez şübhə hissini yaşayır və bu zaman mövcud inamları ilə yeni məlumatlar arasında hiss edirlər.
Fəlsəfədə
şübhə mərkəzi anlayışlardan biridir. Bu istiqamət bilik və həqiqət anlayışlarını sorğulamağa əsaslanır. Rene Dekart öz məşhur “Mən düşünürəmsə, deməli varam” (lat. Cogito, ergo sum) ifadəsini məhz ümumi şübhə kontekstində irəli sürmüşdür. Onun yanaşması fəlsəfi bilik əldə etməyin ilkin mərhələsi hesab olunur.
Şübhə dini düşüncədə həm , həm də üçün fürsət kimi dəyərləndirilir. İslam və xristianlıqda şübhə bəzən günah və ya zəiflik kimi yozulsa da, bəzi mistik və təfəkkür məktəblərində o, təfəkkür və mənəvi inkişafın bir mərhələsi kimi qiymətləndirilir.
Sosial psixologiya baxımından şübhə , dezinformasiya, və bir nəticəsi kimi meydana çıxa bilər. Cəmiyyətlərdə şübhənin səviyyəsi yüksək olduqda azalır və dərinləşir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Sharpe, Alfred. "Doubt". The Catholic Encyclopedia. 5. New York: Robert Appleton. 2019-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-21.
A state in which the mind is suspended between two contradictory propositions and unable to assent to either of them.
- Braiker, Harriet B. Who's Pulling Your Strings ? How to Break The Cycle of Manipulation. McGraw Hill Professional. 2004. ISBN .
- Schulte, Karl Joseph. George Hermes // The Catholic Encyclopedia. 7. New York: Robert Appleton. 1910. 2019-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-21.
- Pushpam Kumar, redaktorThe Economics of Ecosystems and Biodiversity: Ecological and Economic Foundations. TEEB - The Economics of Ecosystems and Biodiversity. London: Routledge. 20 December 2010. səh. xx. ISBN . İstifadə tarixi: 6 August 2024.
Following Karl popper's scientific method [...] would suggest that any scientific theory should be falsifiable, and tested and made acceptable through repeated experiments, any one of which could prove it wrong.
- Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments, ed. by Howard V. Hong and Edna H. Hong, v. 1, Princeton University Press, 1992, pp. 21–57
- "Isaac Asimov: A Prophet for Our Time". 2017-06-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-09.
- Soren Kierkegaard's Journals and Papers, trans. Hong and Malantschuk, p. 399.
- Reilly, Francis E. The scientist's concern: knowledge for its own sake // Charles Peirce's Theory of Scientific Method. American Philosophy. Fordham University Press. 18 September 2018. ISBN . İstifadə tarixi: 6 August 2024.
[...] scientific doubt and belief [...] mark the beginning and the end of a scientific investigation, a process which [Peirce] calls 'inquiry.'
Ədəbiyyat
- Berger, Peter L. and Zijderveld, Anton (2009). In Praise of Doubt: How to Have Convictions Without Becoming a Fanatic. New York: HarperOne. ISBN . A book by two eminent sociologists, one American and the other Dutch.
- Hecht, Jennifer Michael. Doubt: a history: the great doubters and their legacy of innovation from Socrates and Jesus to Thomas Jefferson and Emily Dickinson. San Francisco: HarperSanFrancisco. 2003. ISBN . This book traces the role of doubt through human history, all over the world, particularly regarding religion.
- Hein, David (Winter 2006). "Faith and Doubt in Rose Macaulay's The Towers of Trebizond". Anglican Theological Review 88 (1): 47–68. ISSN 0003-3286 0003-3286.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Subhe ing doubt zehinin ve ya suurun iki ve ya daha cox ziddiyyetli fikir iddia ve ya inam arasinda tereddud etdiyi psixi veziyyet Subhe ferdin ve ya cemiyyetin melumat fakt hadise ve ya qerarla bagli qeyri mueyyenlik hiss etmesini eks etdirir Subhe hem ferdi seviyyede kimi hem de epistemologiya din felsefe ve psixologiya sahelerinde analitik kateqoriya kimi arasdirilir Subhe bezen bezen ise kritik dusunce ile eynilesdirilir Subhe veziyyetinde ferd hansisa informasiyanin dogruluguna tam emin olmur ve ya alternativ versiyalarin da mumkun ola bileceyini dusunur Bu veziyyet tez tez tehlil tedqiqat ve ya bagli ortaya cixir Subhe muxtelif formalarda tesnif oluna biler Koqnitiv subhe biliye ve ya melumatin dogruluguna subhe Exlaqi subhe duzgun davranis ve ya qerarin secimi ile bagli tereddud Dini subhe ilahi varliq muqeddes kitablar ve dini prinsiplerle bagli qeyri mueyyenlik Ozune subhe ferdin oz qabiliyyetlerine ve ya qerarlarina inamsizligi Emosional ve psixoloji terefleriSubhe narahatliq ve ile musayiet oluna biler Subhe xususile ehemiyyetli qerarlarin verilmesi zamani qorxu ve ile elaqeli ola biler veziyyetinde ferdler tez tez subhe hissini yasayir ve bu zaman movcud inamlari ile yeni melumatlar arasinda hiss edirler Felsefedesubhe merkezi anlayislardan biridir Bu istiqamet bilik ve heqiqet anlayislarini sorgulamaga esaslanir Rene Dekart oz meshur Men dusunuremse demeli varam lat Cogito ergo sum ifadesini mehz umumi subhe kontekstinde ireli surmusdur Onun yanasmasi felsefi bilik elde etmeyin ilkin merhelesi hesab olunur Subhe dini dusuncede hem hem de ucun furset kimi deyerlendirilir Islam ve xristianliqda subhe bezen gunah ve ya zeiflik kimi yozulsa da bezi mistik ve tefekkur mekteblerinde o tefekkur ve menevi inkisafin bir merhelesi kimi qiymetlendirilir Sosial psixologiya baximindan subhe dezinformasiya ve bir neticesi kimi meydana cixa biler Cemiyyetlerde subhenin seviyyesi yuksek olduqda azalir ve derinlesir Hemcinin baxSkeptisizm Bilik Tenqidi rasionalizm FallibilizmIstinadlarSharpe Alfred Doubt The Catholic Encyclopedia 5 New York Robert Appleton 2019 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 10 21 A state in which the mind is suspended between two contradictory propositions and unable to assent to either of them Braiker Harriet B Who s Pulling Your Strings How to Break The Cycle of Manipulation McGraw Hill Professional 2004 ISBN 0 07 144672 9 Schulte Karl Joseph George Hermes The Catholic Encyclopedia 7 New York Robert Appleton 1910 2019 06 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 10 21 Pushpam Kumar redaktorThe Economics of Ecosystems and Biodiversity Ecological and Economic Foundations TEEB The Economics of Ecosystems and Biodiversity London Routledge 20 December 2010 seh xx ISBN 9781136538797 Istifade tarixi 6 August 2024 Following Karl popper s scientific method would suggest that any scientific theory should be falsifiable and tested and made acceptable through repeated experiments any one of which could prove it wrong Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments ed by Howard V Hong and Edna H Hong v 1 Princeton University Press 1992 pp 21 57 Isaac Asimov A Prophet for Our Time 2017 06 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 09 Soren Kierkegaard s Journals and Papers trans Hong and Malantschuk p 399 Reilly Francis E The scientist s concern knowledge for its own sake Charles Peirce s Theory of Scientific Method American Philosophy Fordham University Press 18 September 2018 ISBN 9780823283200 Istifade tarixi 6 August 2024 scientific doubt and belief mark the beginning and the end of a scientific investigation a process which Peirce calls inquiry EdebiyyatBerger Peter L and Zijderveld Anton 2009 In Praise of Doubt How to Have Convictions Without Becoming a Fanatic New York HarperOne ISBN 978 0 06 177816 2 A book by two eminent sociologists one American and the other Dutch Hecht Jennifer Michael Doubt a history the great doubters and their legacy of innovation from Socrates and Jesus to Thomas Jefferson and Emily Dickinson San Francisco HarperSanFrancisco 2003 ISBN 0 06 009795 7 This book traces the role of doubt through human history all over the world particularly regarding religion Hein David Winter 2006 Faith and Doubt in Rose Macaulay s The Towers of Trebizond Anglican Theological Review 88 1 47 68 ISSN 0003 3286 0003 3286