İt döyüşü

İt döyüşü və ya İt boğuşdurması — iki itin qanlı döyüşünün nəzərdə tutulduğu idman növü. Bu döyüşlər bir qayda olaraq ya mərc ya da pul uduşları məqsədi ilə aparılır. Qalib gəlmiş itin sahidi mükafatı əldə edir. Döyüş itlərini bəsləyənlərə itbaz deyilir. İt döyüşü milli azart oyunlarından biridir.

Əzim Əzimzadə. "İtlərin döyüşü". 1938

Tarixi

 

Corc Morlend. "Döyüşən itlər". Təx. 1800.

Qan tökməklə əlaqəli idman növlərinin ilkin kökləri qədim Roma imperiyasına gedir. Oda məlumdur ki, buldoqların Böyük Britaniyada it döyüşlərində, ayı və öküzlərin təqib edilməsində istifadə edilirdi, ancaq bu tip tamaşalar 1835-ci ildə qadağan edildilmişdir.

Azərbaycanda da it döyüşlərinin tarixi qədimlərə gedir. Döyüşlər xüsusi ilə Novruz bayramı günləri təşkil edilirdi. Azərbaycanın demək olar ki, hər bir guşəsində it döyüşlərinin keçirilməsi barədə məlumat verilir. Bu baxımından Bakı və Abşeron kəndləri xüsusi ilə seçilirdi. Bakı kəndlərində it döyüşlərinin keçirilməsinə dair faktlar «Mola Nəsrəddin» jurnalının 3 fevral 1907-ci il tarixli sayında dərc olunmuşdur. Jurnalın 5-ci sayında hətta bu döyüşü özündə əks etdirək şəkil də dərc olunub. Azərbaycanlı rəssam Əzim Əzimzadənin 1938-ci ildə çəkdiyi İtlərin döyüşü rəsm əsəri bu hadisəni təfsilatı ilə təsvir edir. Günümüzdə belə bu döyüşlər mövcuddur.

İndiki vəziyyət

Bugünkü gündə bir çox ölkələrə qarşı it döyüşləri qadağan edilmişdir. Bununla belə Əfqanıstan, Pakistan, Qazaxıstan, Çin, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkiyə kimi ölkələrdə bu döyüşlər hələdə keçirilir. Rusiya, Ukrayna, ABŞ və s. ölkələrdə qadağalara baxmayaraq problemlər hələdə qalır. İt döyüşlərində əsasən mühafizəçi xüsusiyyətləri üstün olan Mərkəzi Asiya və Qafqaz çoban itlərindən istifadə edilir.

Əfqanıstanda Taliban dövründə islam qanunları görə it döyüşləri qadağan edilmişdir, ancaq Taliban devrildikdən sonra qadağan edilmiş it döyüşləri yenidən həyata keçirilir.

Hər cümə günü Kabil şəhərinin kənarında it döyüşləri arenasında keçirilən döyüşləri izləmək üçün minlərlə insan bura axın edir. Öyrədilmiş itlər döyüşdən qabaq qəzəbləndirilir. Daha sonra isə hansı itin qalib gəlməsi üçün pul qoyulur.

Qulaq və quyruq kəsmə

Bu döyüşlər üçün xüsusi bəslənmiş itlərdən istifadə edilir. Bu məqsəd üçün itlər xüsusi ilə bəslənilir. İtlərin döyüşlərdə zəif nöqtələrini minimuma endirmək məqsədi ilə qulaq və quyruq nahiyələri kəsilir. Bu əməliyyat əsasən itlər hələ küçük olarkən həyata keçirilir. Bunun səbəbi döyüş vaxtı itin özünü qorumasına köməkçi olmasıdır. Döyüş əsnasında düşmənlərinin itin qulaqlarına dişlərini keçirməsi bu yolla maneə törədilmiş olar.

Qadağa

• İt döyüşlərinin bir çox müsəlman ölkələrində məşhurluq qazanmasına baxmayaraq islam şəriətinə əsasən bu qadağandır.
• Dünyanın bir çox ölkələrində heyvan hüquq müdafiəçilərinin səyi sayəsində it döyüşü qadağan edilmişdir.

İstinadlar

1. "İt döyüşü: qanlı, qorxulu, qəddar savaş - FOTO". news.milli.az. 13 fevral 2017. 15 fevral 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 18 dekabr 2018.
2. Villavisensiyo, Monika (19 iyul 2007). "A History of Dogfighting". NPR. İstifadə tarixi: 18 dekabr 2018.
3. "Bakıda it döyüşü çempionatı". musavat.com. Müsavat. 20 iyul 2018. 18 dekabr 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 18 dekabr 2018.
4. "TALİBAN DEVRİLDİ, İT DÖYÜŞLƏRİ GERİ QAYITDI". faktxeber.com. 7 mart 2011. 18 dekabr 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 18 dekabr 2018.
5. Dünyanın iyrənc əyləncəsi
6. İSLAMDA HEYVAN HAQLARI^{[ölü keçid]}