Vikipediya azad ensiklopediya Naqibüləşraf osman نقيب الأشراف Abbasilər və Osmanlılar dövründə Hz Məhəmməd peyğəmbərin s

Vikipediya azad ensiklopediya Naqibulesraf osman نقيب الأشراف Abbasiler ve Osmanlilar dovrunde Hz Mehemmed peygemberin sulalesine mensub seyid ve seriflerle bagli meseleleri yuruden dovlet adami Etimologiyasi span Osmanli naqibulesrafini tesvir eden miniatur Vekil bir toplulugun bascisi menalarini veren naqib ve Hz Mehemmed peygemberin nevesi Imam Hesenin seceresinden gelenlerin dasidigi serif unvaninin cem hali olan esraf sozlerinin birlesmesinden emele gelmisdir Hz Mehemmed peygemberin ailesi yaxin qohumlari ve seceresine mensub sexsler muselmanlarin gozunde muhum yer tutdugu ucun onlarla bagli meselelerin helli muhum hesab edilmis bu meselelerle bagli xidmet gosteren sexslere naqib naqibulesraf ve ya naqibunnuqeba unvanlari verilmisdir Tarixi span Abbasiler dovru span Hz Mehemmed peygember kimi ailesi ve qohumlari da zekat ve almadiqlari ucun qazanilan qenimetden onlara pay ayrilir Hz Mehemmed peygember bu qenimeti paylasdirmaq ucun Hz Elini vezifelendirmis ve o bu vezifesini xelife Ebu Bekr ve xelife Omerin seltenetlerinde de davam etdirmisdir Xelife Omer terefinden qurulan divan teskilatinda aile uzvlerine dusen pay nisbetinin teyini meselesi muzakire edilmis ve ailenin soyagaci yazili sekilde tutularaq aileye mensub olmadigi halda imtiyazlardan istifade etmek isteyen sexslerin muteseyyid qarsisi alinmisdir Ehli beyte qarsi menfi fikirde olan Emevilerin ardindan Abbasilerin hakimiyyete gelmesi naqibulesrafliq qurumunun kokden qurulmasina serait yaratdi Bele ki Abbasiler soyundan gelenlerle Ebu Talibin yeni Hz Eli ve Fatimeyi Zehranin soyundan gelenlerin Talibiler seceresinin tutulmasi ucun merkezde naqibulensab unvanli bir dovlet memuru teyin edildi Her iki aile ucun ayrica bir memur vezifelendirilse de bezi hallarda bu islere yalniz bir naqibulensab teyin edilmisdir Qurum olaraq mohkemlendikden sonra xilafetin ayri ayri bolgelerinde bu isle mesgul olan naqibler teyin edildi ve bu naqiblerin tabe oldugu merkezdeki dovlet memuruna naqibunnuqeba unvani verildi Talibiler ve Abbasiler ucun esasen oz secerelerine mensub sexsler naqib teyin edilirdi Esasen elci olaraq gonderilen naqibler muhum qonaqlarin qarsilanmasi ve diger saray merasimlerinde vezifelendirilirdi Bu dovrde onlarin esas vezife ohdelikleri her iki sulalenin seceresini yazili halda saxlamaq onlarin qenimet paylarinin bolgusunu aparmaq huquqlarini qorumaq ve s daxil idi Ancaq zamanla bu qurumun ohdelikleri daraldi Bele ki Fatimiler Eyyubiler Elxaniler ve Memluklerde bu qurum yalniz Hesen ve Huseynin soyundan gelenlerle mesgul olmaga basladi Anadolu selcuqlularinda da seyid ve seriflerin secerelerinin yazili halda tutulmasi gelirlerinin temini ve aralarinda ticaretle mesgul olanlarin vergilerden azad edilmesi kimi meselelerle mesgul olan bir memurun oldugu bilinir Osmanlilar dovru span Osmanlilarda buna benzer bir qurumun movcudluguna Ildirim Beyazid dovrunde 1389 1402 rast gelinir 1400 cu ilin mayinda seyid ve seriflerle mesgul olan bir memurun teyin ediliyi bilinir Bu vezifeye ilk teyin olunan sexs ise eslen Bagdadli olan Seyid Mehemmed Netta Huseyni olmusdur Ankara doyusunden sonra Emir Teymura esir dusen ve azad edildikden sonra Hicaza geden Seyid Mehemmed II Murad dovrunde 1421 1444 Bursaya qayitdi ve onceki vezifesine yeniden teyin olundu Vefatinin ardindan ise bu vezifeye oglu Zeynalabdin teyin edildi Bu vezifenin Osmanli imperiyasinda qurum halini almasina ise II Beyazidin dovrunde 1483 1512 rast gelinir Bele ki 1494 cu ilde Sultan Beyazid bu vezifeye muellimi Seyid Abdullahin oglu Seyid Mahmudu maasli olaraq teyin etdi Bu dovredek naqibler dovletden nizamli sekilde bir maas almamisdilar Yeni teyinatin ardindan sozugeden islerle mesgul olan dovlet memuruna naqibulesraf unvaninin verilmesi qerarlasdirildi 1537 ci ildeki vefatina qeder bu vezifede Seyid Mahmud qaldi Zaman kecdikce Osmanli iyerarxiyasinda muhum bir yer tutan naqibulesraflar esasen seyidler ve ya ulema zumresinden secilirdi XVII esrin ortalarina qeder omur boyu vezifede saxlanilsalar da sonraki tarixlerde muxtelif sebeblerle vezifeden alinan ve ya oz isteyile cekilen naqibulesraflara rast gelinir Saraydaki muhum dovlet merasimlerinde istirak eden naqibulesraflar bu sebeble esasen Istanbulda yasadilar III Selimin culusu esnasinda ilk biat duasini naqibulesraf Dervis Efendi etmisdir III Ehmed I Mahmud III Mustafa ve I Ebdulhemid seyxulislam ve naqibulesrafin IV Mustafa II Mahmud ve Sultan Ebdulmecid ise sadece naqibulesrafin elinden qilinc qusanmisdir Osmanli sultaninin sexsen qatildigi seferlerde istirak eden naqibulesraflar sancag i serifin yanindan ayrilmirdilar Diger seferlerde ise naqibulesraf oz yerine basqa bir memuru gonderirdiler Menbe span Maverdi el Ahkamu s sultaniyye Islamda Hilafet ve Devlet Hukuku trc Ali Safak Istanbul 1976 s 104 107 Mecdi Sekaik Tercumesi II V bk Indeks Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat haz Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 bk Indeks a mlf Mekke i Mukerreme Emirleri Ankara 1972 s 4 12 M Winter Egyptian Society under Ottoman Rule 1517 1798 London 1992 s 185 195 a mlf The Ashraf and Niqabat al Ashraf in Egypt in Ottoman and Modern Times AAS XIX 1985 s 17 41 Abdeljelil Temimi Etudes sur les relations arabo ottomanes et turques Zaghouan 2000 s 17 24 Murat Saricik Osmanli Devleti nde Nakibul Esraflik Kurumu Turkler nsr Hasan Celal Guzel v dgr Ankara 2002 X 385 393 a mlf Osmanli Imparatorlugu nda Nakibu l Esraflik Muessesesi Ankara 2003 Hakan T Karateke Padisahim Cok Yasa Osmanli Devletinin Son Yuzyilinda Merasimler Istanbul 2004 s 33 34 58 60 79 96 224 Ruya Kilic Osmanlida Seyyidler ve Serifler Istanbul 2005 tur yer Ali Emiri Hadim ve Hafiz i Emanat i Mubareke Hulefa yi Osmaniyyenin Seref i Silsile i Siyadetleri Osmanli Tarih ve Edebiyat Mecmuasi sy 19 Istanbul 1335 s 420 vd M Rosen The Naqib al Ashraf Rebellion in Jerusalem and its Repercussions on the City s Dhimmis AAS XVIII 3 1985 s 249 270 A R Alamarvedasti L origine della Niqabat al Asraf nella storia dell Islam OM XVIII 1999 s 297 322 Bilgin Aydin Mesihat Arsivi nde Muhafaza Edilen Nakibul Esraf Defterleri MUTAD sy 10 2001 s 21 26 Pakalin II 647 648 A Havemann Naḳib al As h raf EI2 Ing VII 926 927 C van Arendonk W A Graham S h arif a e IX 333 334 Istinadlar span Ahmed Rifat Osmanli Toplumunda Sadat i Kiram ve Nakibulesraflar Devhatu n nukaba haz Hasan Yuksel M Fatih Koksal Sivas 1998 Uzuncarsili Ilmiye Teskilati s 161 172 L S Schilcher Families in Politics Damascene Factions and Estates of the 18th and 19th Centuries Stuttgart 1985 s 109 124 131 194 211 Taberi Tariḫ Ebu l Fazl IX 266 Safedi el Vafi VII 65 66 Mubahat S Kutukoglu Lutfi Pasa Asafnamesi Prof Dr Bekir Kutukoglu na Armagan Istanbul 1991 s 98 Zafer Erginli Osmanli Devleti nin Ilk Resmi Nakibul Esrafi Olan Bir Dervis Seyyid Natta Gumuslu den Gunumuze Osmanli Kulturunde Bursa haz Hasan Basri Ocalan Istanbul 2003 s 138 148 Walid al Arid XIX Yuzyilda Cebel i Nablus doktora tezi 1992 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 46 59 Kateqoriya Vezifeler