fbpx
Wikipedia

İyirmi üçüncü sülalə (Misir)

XXIII sülalə - Qədim Misirdə hakimiyyətdə olmuş və üçüncü aralıq dövrə aid edilən sülalə. Liviyadan gəlmiş meşveş bərbərlərinin nəslindən idilər.

Qədim Misir tarixi
Sülalə öncəsi dövr
Tasi mədəniyyəti
Badar mədəniyyəti
Nakadi mədəniyyəti
Amrat mədəniyyəti (I Nakad)
Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)
Aşağı Misir
Yuxarı Misir
Sülalələr dövrü
Erkən padşahlıq
I sülaləII sülalə
Qədim padşahlıq
III sülaləIV sülalə
V sülaləVI sülalə
Birinci aralıq dövr
VII sülaləVIII sülalə
IX sülaləX sülalə
XI sülalə
Orta padşahlıq
XI sülaləXII sülalə
İkinci aralıq dövr
XIII sülaləXIV sülalə
XV sülaləXVI sülalə
XVII sülalə
Yeni padşahlıq
XVIII sülalə
XIX sülaləXX sülalə
Üçüncü aralıq dövr
XXI sülalə
XXII sülalə • XXIII sülalə
XXIV sülalə • XXV sülalə
XXVI sülalə
Sonrakı dövr
XXVIII sülalə
XXIX sülalə • XXX sülalə
Fars dövrü
XXVII sülalə • XXXI sülalə
Yunan-Roma dövrü
Argeadlar • Ptolemeylər

Ümumi məlumat

Arxeoloji tapıntıların azlığından bu sülalə barədə geniş məlumat yoxdur. Güman edilir ki, onlar Yuxarı Misirdə hökmranlıq ediblər. Və hakimiyyətlərinin bir hissəsi XXII sülalə ilə üst-üstə düşüb.

Məlumdur ki, XXIII sülalə Aşağı Misirdəki Tanis şəhərindən olublar. Ancaq bu şəhər XXII sülalənin hakimiyyəti altında idi. Buna görə yeni xanədanlıq doğma şəhərlərini tərk edərək Leontopolisə gəlmişlər. Pianxinin stelasında firon II İtupun Leontopolisi paytaxt kimi istifadə etdiyi qeyd edilir.

Bu dövrdə Tebes kahinləri Yuxurı Misirdə təsirlərini saxlayırdılar. Kahinlər firon sülalələri ilə qohumluq əlaqələrinə malik idilər. Məsələn, firon II Takelot və baş kahin Nimlot ögey-qardaş idilər. Hətta Takelot Nimlotun qızı ilə evlənərək bu əlaqəni daha da gücləndirmişdi. Ancaq Nimlotun ölümündən sonra Tebeslə sülalə arasındakı münasibət pozuldu. Səbəb vəliəhdin kim olacağı ilə bağlı idi. Kahinlər sələfin II Takelotun Nimlotun qızından olan oğlu olmasını istəyirdilər. Takelot isə fərqli seçim edərək, digər oğlu Osorkonu vəliəhd seçmişdi. Tebeslilərin ilk üsyanı yatırılsa da münaqişə bununla bitmədi. 4 il sonra yenidən üsyan qalxdı və bu dəfə müharibə on il davam etdi. On ildən sonra bağlanan sülh də uzun ömürlü olmadı. Cəmi 2 il sonra münaqişə yenə alovlandı. Bu vaxt II Takelot artıq ölmüşdü. Osorkon bu vaxt paytaxtdan uzaq olduğuna görə taxt-tacı Takelotun əmisi oğlu III Şoşenk ələ keçirdi. Tebes kahinləri Şoşenki yeni firon kimi qəbul etdilər. Ancaq bu dəfə sülalə daxilində mübarizə qızışdı. Pedubastis adlı şahzadə Leontopolisi əla keçirdi və özünü hökmdar elan etdi. Beləliklə ikihakimiyyətlik yarandı.

Alimlər arasında XXIII sülalənin hansı firondan başladığı barədə mübahisələr gedir. Bir qisim tədqiqatçı bu sülalənin II Takelotdan başladığını bildirirlər. Başqa bir qisim isə Leotopolisdə hakimiyyətə gələn I Pedubastisin bu xanədanlığın banisi olduğunu qeyd edirlər. Tanisdə fironluq edən III Şeşonk və onun nəsli XXII sülaləni davam etdirir.

III Şoşenk Osorkonu Baş kahin təyin edərək sülalədəki narazılığı bir qədər azaltdı. Osorkon Yuxarı Misirdə nüfuzunu qoruyub saxladı. Leontopolisi isə Pedubastisin ölümündən sonra oğlu IV Şoşenk idarə edirdi. Ancaq daha sonra Osorkon Leontopolisi ələ keçirərək, özünü firon elan etdi. Şoşenkin ölümündən sonra Osorkon oğlu Takelotu baş kahin elan etdi. Osorkonun ölümündən sonra Takelot firon taxtına oturdu. III Takelot Bacısı II Şepenvepeti baş kahin təyin etdi. III Takelotdan sonra taxta qardaşı Rudamon çıxdı. Rudamonu isə İni əvəz etdi. XXIII sülalənin hakimiyyətinin son illərində Yuxarı Misirdə bölünmə gücləndi, ayrı-ayrı şəhərlərin hakimləri müstəqil siyasət yürüdürdülər.

Fironlar

Ad Şəkil Taxt adı Hakimiyyət illəri
II Takelot
 
Hedjkheperre Setpenre
e.ə. 840-815
I Pedubast
 
Usermaatre Setpenamun
e.ə. 829-804
I İuput
e.ə. 829-804
VI Şoşenk
Usermaatre Meryamun
e.ə. 804-798
III Osorkon
 
Usermaatre-Setpenamun
e.ə 798-769
III Takelot
 
Usermaatre-Setpenamun
e.ə. 759-755
Rudamun
 
Usermaatre-Setpenamun
e.ə. 755-732
İni
Menkheperre
e.ə. 720-715

İstinadlar

  1. Breasted, James Henry, 1865-1935. Ancient records of Egypt. University of Illinois Press. 2001. 406–444. ISBN 0252069900. OCLC 49621223.
  2. Kitchen, K. A. (Kenneth Anderson). The third intermediate period in Egypt, 1100-650 B.C. Aris & Phillips. 2009. ISBN 9780856687686. OCLC 297803817.

iyirmi, üçüncü, sülalə, misir, məqaləyə, hansısa, kateqoriya, əlavə, edilməmişdir, məqaləyə, kateqoriyalar, əlavə, edərək, töhfə, verə, bilərsiz, xxiii, sülalə, qədim, misirdə, hakimiyyətdə, olmuş, üçüncü, aralıq, dövrə, edilən, sülalə, liviyadan, gəlmiş, meşv. Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz XXIII sulale Qedim Misirde hakimiyyetde olmus ve ucuncu araliq dovre aid edilen sulale Liviyadan gelmis mesves berberlerinin neslinden idiler Qedim Misir tarixiSulale oncesi dovrTasi medeniyyetiBadar medeniyyetiNakadi medeniyyetiAmrat medeniyyeti I Nakad Gerzey medeniyyeti II Nakad Asagi MisirYuxari MisirSulaleler dovruErken padsahliqI sulale II sulaleQedim padsahliqIII sulale IV sulale V sulale VI sulaleBirinci araliq dovrVII sulale VIII sulale IX sulale X sulale XI sulaleOrta padsahliqXI sulale XII sulaleIkinci araliq dovrXIII sulale XIV sulaleXV sulale XVI sulaleXVII sulaleYeni padsahliqXVIII sulale XIX sulale XX sulaleUcuncu araliq dovrXXI sulale XXII sulale XXIII sulale XXIV sulale XXV sulale XXVI sulaleSonraki dovrXXVIII sulale XXIX sulale XXX sulaleFars dovruXXVII sulale XXXI sulaleYunan Roma dovruArgeadlar PtolemeylerbaxmuzakireredakteUmumi melumat RedakteArxeoloji tapintilarin azligindan bu sulale barede genis melumat yoxdur Guman edilir ki onlar Yuxari Misirde hokmranliq edibler Ve hakimiyyetlerinin bir hissesi XXII sulale ile ust uste dusub Melumdur ki XXIII sulale Asagi Misirdeki Tanis seherinden olublar Ancaq bu seher XXII sulalenin hakimiyyeti altinda idi Buna gore yeni xanedanliq dogma seherlerini terk ederek Leontopolise gelmisler Pianxinin stelasinda firon II Itupun Leontopolisi paytaxt kimi istifade etdiyi qeyd edilir 1 Bu dovrde Tebes kahinleri Yuxuri Misirde tesirlerini saxlayirdilar Kahinler firon sulaleleri ile qohumluq elaqelerine malik idiler Meselen firon II Takelot ve bas kahin Nimlot ogey qardas idiler Hetta Takelot Nimlotun qizi ile evlenerek bu elaqeni daha da guclendirmisdi Ancaq Nimlotun olumunden sonra Tebesle sulale arasindaki munasibet pozuldu Sebeb veliehdin kim olacagi ile bagli idi Kahinler selefin II Takelotun Nimlotun qizindan olan oglu olmasini isteyirdiler Takelot ise ferqli secim ederek diger oglu Osorkonu veliehd secmisdi Tebeslilerin ilk usyani yatirilsa da munaqise bununla bitmedi 4 il sonra yeniden usyan qalxdi ve bu defe muharibe on il davam etdi On ilden sonra baglanan sulh de uzun omurlu olmadi Cemi 2 il sonra munaqise yene alovlandi Bu vaxt II Takelot artiq olmusdu Osorkon bu vaxt paytaxtdan uzaq olduguna gore taxt taci Takelotun emisi oglu III Sosenk ele kecirdi Tebes kahinleri Sosenki yeni firon kimi qebul etdiler Ancaq bu defe sulale daxilinde mubarize qizisdi Pedubastis adli sahzade Leontopolisi ela kecirdi ve ozunu hokmdar elan etdi Belelikle ikihakimiyyetlik yarandi Alimler arasinda XXIII sulalenin hansi firondan basladigi barede mubahiseler gedir Bir qisim tedqiqatci bu sulalenin II Takelotdan basladigini bildirirler Basqa bir qisim ise Leotopolisde hakimiyyete gelen I Pedubastisin bu xanedanligin banisi oldugunu qeyd edirler 2 Tanisde fironluq eden III Sesonk ve onun nesli XXII sulaleni davam etdirir III Sosenk Osorkonu Bas kahin teyin ederek sulaledeki naraziligi bir qeder azaltdi Osorkon Yuxari Misirde nufuzunu qoruyub saxladi Leontopolisi ise Pedubastisin olumunden sonra oglu IV Sosenk idare edirdi Ancaq daha sonra Osorkon Leontopolisi ele kecirerek ozunu firon elan etdi Sosenkin olumunden sonra Osorkon oglu Takelotu bas kahin elan etdi Osorkonun olumunden sonra Takelot firon taxtina oturdu III Takelot Bacisi II Sepenvepeti bas kahin teyin etdi III Takelotdan sonra taxta qardasi Rudamon cixdi Rudamonu ise Ini evez etdi XXIII sulalenin hakimiyyetinin son illerinde Yuxari Misirde bolunme guclendi ayri ayri seherlerin hakimleri musteqil siyaset yurudurduler Fironlar RedakteAd Sekil Taxt adi Hakimiyyet illeriII Takelot Hedjkheperre Setpenre e e 840 815I Pedubast Usermaatre Setpenamun e e 829 804I Iuput e e 829 804VI Sosenk Usermaatre Meryamun e e 804 798III Osorkon Usermaatre Setpenamun e e 798 769III Takelot Usermaatre Setpenamun e e 759 755Rudamun Usermaatre Setpenamun e e 755 732Ini Menkheperre e e 720 715Istinadlar Redakte Breasted James Henry 1865 1935 Ancient records of Egypt University of Illinois Press 2001 406 444 ISBN 0252069900 OCLC 49621223 Kitchen K A Kenneth Anderson The third intermediate period in Egypt 1100 650 B C Aris amp Phillips 2009 ISBN 9780856687686 OCLC 297803817 Menbe https az wikipedia org w index php title Iyirmi ucuncu sulale Misir amp oldid 6924462, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.