Onuncu sülalə (Misir)
X sülalə - Qədim Misirdə birinci aralıq dövrdə hömranlıq etmiş sülalələrdən biri.
| |
| Sülalə öncəsi dövr |
| Tasi mədəniyyəti |
| Badar mədəniyyəti |
| Nakadi mədəniyyəti |
| Amrat mədəniyyəti (I Nakad) Gerzey mədəniyyəti (II Nakad) |
| Aşağı Misir |
| Yuxarı Misir |
| Sülalələr dövrü |
| Erkən padşahlıq |
| I sülalə • II sülalə |
| Qədim padşahlıq |
| III sülalə • IV sülalə V sülalə • VI sülalə |
| Birinci aralıq dövr |
| VII sülalə • VIII sülalə IX sülalə • X sülalə XI sülalə |
| Orta padşahlıq |
| XI sülalə • XII sülalə |
| İkinci aralıq dövr |
| XIII sülalə • XIV sülalə XV sülalə • XVI sülalə XVII sülalə |
| Yeni padşahlıq |
| XVIII sülalə XIX sülalə • XX sülalə |
| Üçüncü aralıq dövr |
| XXI sülalə XXII sülalə • XXIII sülalə XXIV sülalə • XXV sülalə XXVI sülalə |
| Sonrakı dövr |
| XXVIII sülalə XXIX sülalə • XXX sülalə |
| Fars dövrü |
| XXVII sülalə • XXXI sülalə |
| Yunan-Roma dövrü |
| Argeadlar • Ptolemeylər |
Ümumi məlumat
Qədim Misir sülaləri haqqında bir çox məlumat Manefonun yazılarından öyrənilir. Bir çox tədqiqatçılar IX və X sülaləni eyni bir nəsil olduğu bildirirlər. Bu nəsil vaxtilə Herakleopol monarxları olmuşdular. Herakleopol xanədanı təxminən 185 il padşahlıq etmişlər. X sülalə e.ə 2130-2040-cı illərdə fironluq etmişdir.
Turin siyahısında Herakleopollu 18 fironun adı çəkilir. Ancaq onlardan yarısını oxumaq mümkün deyil.
Arxeoloji tədqiqatlar X sülalənin bütün Misirdə hakim olmadığını göstərir. Beləki bu dövrdə Tebes monarxları güclənərək Aşağı Misiri özlərinə tabe edərək firon titulunu götürürlər. Nəticədə Herakleopol və Tebes sülalələri arasında mərkəzi hakimiyyət uğrunda mübarizə başlayır. XI sülalə adı ilə tanınan Tebes nəsli qalib gələrək Misiri birləşdirirlər.
Fironlar
Turin siyahısında adı çəkilən 18 firondan 14-ü X sülaləyə aid edilir:
| Ad | Qeyd |
| III Xeti | IX sülalədən VII Neferkaranın oğlu. Manefon onu III Axto adlandırır. Paytaxtı Herakleopoldan Memfisə köçürmüşdür. |
| Merikara | Tebes fironu II Mentuhotepin əsas rəqibi. |
| VII Neferkara | Anxtifinin məzarlığında qeyd olunan Kaneferre ola bilər. |
| Şed.. | Turin siyahısında adını tam oxumaq mümkün deyil |
| Xe | Turin siyahısında adını tam oxumaq mümkün deyil |
| Nebkara Xeti | Turin siyahısında ina aid məlumat yoxdur. Təl əl-Ratabe yazılarında adını oxmaq olmur. |
İstinadlar
- Shaw, Ian, ed. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. səh. 480. ISBN 0-19-815034-2.
- Sir Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs, Oxford University Press, 1961, pp. 112-13.