fbpx
Wikipedia

Dmitri Mendeleyev

Dmitri İvanoviç Mendeleyev (8 fevral 1834(1834-02-08), Tobolsk, Rusiya İmperiyası[…]2 fevral 1907(1907-02-02)[…], Sankt-Peterburq[…]) — Rusiya alimi və ictimai xadimi, kimyaçı, fizik, iqtisadçı, texnoloq, geoloq, meteoroloq, pedaqoq, ensiklopediyaçı, kimyəvi elementlərin dövri cədvəlinin yaradıcısı.

Dmitri İvanoviç Mendeleyev
rus. Дмитрий Иванович Менделеев
Doğum tarixi
Doğum yeri Тоbolsk, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi (72 yaşında)
Vəfat yeri Sankt-Peterburq, Rusiya İmperiyası
Vəfat səbəbi ağciyər iltihabı
Dəfn yeri
  • Literatorski mostki[d]
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi kimya, fizika, iqtisadiyyat, geologiya, metrologiya
Elmi dərəcəsi Doktor (1865)
İş yeri
Təhsili
Tanınmış yetirmələri Sergey Prokudin Qorski
Üzvlüyü
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Dmitri Mendeleyev 1834-cü ildə Tobolskda anadan olmuşdur. Onun portretinə və tərtib etdiyi kimyəvi elementlərin dövri cədvəlinə hər bir orta məktəbin kimya kabinetində rast gəlmək olar. Maraqlıdır ki, o, özünün elementlər cədvəlini yuxuda görmüş və bunu öz dostuna danışmışdı: “Yuxuda bütün elementlərin lazımi qaydada düzüldüyü cədvəl gördüm. Oyanan kimi, gördüklərimi bir parça kağıza köçürdüm. Yalnız bir yerdə düzəliş etmək lazım gəldi”.

Müasirlərinin fikrincə, kimyəvi elementlərin atom çəkisindən asılı olaraq xassələrinin dəyişməsi barədə qanunun Mendeleyev tərəfindən kəşf edilməsi kimya elmini xeyli zənginləşdirmişdir.

Uşaqlar, bunlar böyük kimyaçı alim haqqında demək istədiklərimizin heç də hamısı deyildir. Ən maraqlısı budur ki, onun yazdığı 500-dən çox elmi əsərin yalnız 9 faizi kimya elmindən bəhs edir! Ensiklopedik biliyə malik bu insanın elmi fəaliyyəti çoxşaxəli olmuşdur. D.Mendeleyev fizika, metrologiya, hava uçuşları, meteorologiya, kənd təsərrüfatı, iqtisadiyyat, hətta xalq maarifi ilə məşğul olur, neftin emalı üsullarını öyrənirdi. Asudə vaxtında isə çamadan tikirdi! Alim yazırdı: “Özüm də təəccüblənirəm ki, elmi həyatımda nələr etmişəm”.

D.Mendeleyev fotoqrafiyaya böyük maraq göstərirdi. Fotoaparatla elmi təcrübələrin müxtəlif məqamlarını çəkirdi. Sonralar incəsənəti təbliğ etmək üçün rəssamların əsərlərinin fotoreproduksiyalarını toplamağa başladı. O, hətta “Qolos” qəzetində mənzərə əsərinin insanın psixikasına, özünü təbiətin bir parçası kimi dərk etməsinə necə təsir göstərdiyi barədə məqalə dərc etdirmişdi.

Elmi fəaliyyəti

Məşhur kimyaçı M.Cua yazırdı: "O, XIX əsrin ən dahi kimyaçılarından biridir; birləşmələrin fiziki konstantına dair çoxsaylı ölçülər aparmışdır (həcmləri, genişlənmələr və s.). Donetsk daş kömür yataqlarını tədqiq etmiş, məhlulların hidrat nəzəriyyəsini işləmişdir. "Kimyanın əsasları"nı yazmışdır (1868-1871) — Bu əsər qeyri-üzvi kimya alimlərinin tədqiqlərinə ciddi təsir etmişdir".

D.Mendeleyev kimya, kimya texnologiyası, fizika, iqtisadiyyat, texnologiya, geologiya, meteorologiya, dirijabl uçuşu, kənd təsərrüfatı, xalq maarifi və istehsalat qüvvələrinin inkişafı ilə bağlı bir çox dəyərli tədqiqatların müəllifidir.

Brawl Stars 1854-1856-ci illərdə kristallarda izofirizm halını tədqiq etmiş, birləşmələrin kristal forması ilə kimyəvi tərkibi arasında əlaqəni müəyyənləşdirmiş, eləcə də kimyəvi elementlərin xüsusiyyətlərinin onların atom kütləsindən asılılığını kəşf etmişdir.

1860-cı ildə duru maddələrin mütləq qaynama temperaturunu və ya "böhran temperaturu" anlayışını kəşf etmişdir.

16 dekabr 1860-cı ildə o yazırdı: "...mənim fəaliyyətimin əsas predmeti fiziki kimyadır".

D.İ. Mendeleyev Rusiyada ilk "Üzvi kimya" (1861) dərsliyinin müəllifidir.

1859-cu ildə piknometr quraşdırır. Cihaz vasitəsilə mayenin qatılığını müəyyənləşdirmək mümkün olur. 1865-1887-ci illərdə məhlulların hidrat nəzəriyyəsini işləyib hazırlayır. Həmçinin dəyişik tərkibli birləşmələrin mövcudluğu ideyasını irəli sürür.

Qaz mühütünü tədqiq edərək, Mendeleyev 1874-ci ildə ideal qazın ümumi tənliyini tərtib edir. Bu 1834-cü ildə fizik Klapeyronun kəşf etdiyi qazın vəziyyətinin temperaturdan asıllılığı barədə qanuna ciddi əlavə idi. Sonradan bu bərəbərlik Klapeyron-Mendeleyev bərabərliyi adlandırıldı.

1877-ci ildə Mendeleyev neftin ağır led zeppelin yaranması nəzəriyyəsini irəli sürür. Ancaq bu ideya hazırda qəbul edilmir. Həmçinin neftin hissə-hissə ötürülməsi təklifini irəli sürür. O, Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində 20 yanvar 1907-ci ildə 72 yaşında vəfat etmişdir. Vəfatından sonra da dövri cədvəl dəyişməz halda bu dövrə gəlib çatmışdır.

İstinadlar

  1. https://www.biography.com/people/dmitri-mendeleyev-9405465
  2. Л. Чугаев Менделеев, Дмитрий Иванович // Новый энциклопедический словарьСПб.: 1915. — Т. 26. Мацеевский — Молочная кислота. — С. 263–269.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q905949"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19190511"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q43198947"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20416208"></a>
  3. NNDB — 2002.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
  4. The Fine Art Archive — 2003.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
  5. Погодин С. А. Менделеев Дмитрий Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974. — Т. 16 : Мёзия — Моршанск. — С. 67–69.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
  6. Mendeléeff, Dmitri Ivanovich // Encyclopædia Britannica — 11 — NYC: 1911.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20416240"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a>
  7. Brockhaus Enzyklopädie
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5019"></a>
  8. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  9. Джуа М. История химии.: — М. Мир, 1966.
  10. Младенцев М. Н., Тищенко В. Е. Дмитрий Иванович Менделеев, его жизнь и деятельность. М.—Л., 1938. Т. С. 254—256

Mənbə

  • Летопись жизни и деятельности Д. И. Менделеева. Ответственный редактор А. В. Сторонкин. "Наука". Ленинград. 1984 (rus dilində)
  • Л. А. Чугаев. Дмитрий Иванович Менделеев. Биография русского гения. // Экология и жизнь, № 1, 2009.(rus dilində)
  • Манолов К. Великие химики. В 2-х томах. Т. II 2010-03-12 at the Wayback Machine, 3-е изд., Мир, 1985, 440 c.(rus dilində)

Həmçinin bax

dmitri, mendeleyev, dmitri, ivanoviç, mendeleyev, fevral, 1834, 1834, tobolsk, rusiya, imperiyası, fevral, 1907, 1907, sankt, peterburq, rusiya, alimi, ictimai, xadimi, kimyaçı, fizik, iqtisadçı, texnoloq, geoloq, meteoroloq, pedaqoq, ensiklopediyaçı, kimyəvi,. Dmitri Ivanovic Mendeleyev 8 fevral 1834 1834 02 08 4 Tobolsk Rusiya Imperiyasi 2 5 6 2 fevral 1907 1907 02 02 1 7 8 Sankt Peterburq 6 5 1 Rusiya alimi ve ictimai xadimi kimyaci fizik iqtisadci texnoloq geoloq meteoroloq pedaqoq ensiklopediyaci kimyevi elementlerin dovri cedvelinin yaradicisi Dmitri Ivanovic Mendeleyevrus Dmitrij Ivanovich Mendeleev 1 Dogum tarixi 27 yanvar 1834Dogum yeri Tobolsk Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 20 yanvar 1907 72 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya ImperiyasiVefat sebebi agciyer iltihabi 2 1 Defn yeri Literatorski mostki d 1 Vetendasligi Rusiya Imperiyasi 1 Elm sahesi kimya 1 fizika iqtisadiyyat 1 geologiya 1 metrologiya 1 Elmi derecesi Doktor 1865 Is yeri Sankt Peterburq Universiteti d 1 Sankt Peterburq Dovlet UniversitetiTehsili Sankt Peterburq Dovlet Universiteti Sankt Peterburq Dovlet Texnologiya Institutu d Taninmis yetirmeleri Sergey Prokudin QorskiUzvluyu London Kral Cemiyyeti Prussiya Elmler Akademiyasi d Serbiya Elmler ve Incesenet Akademiyasi d Isvec Kral Elmler Akademiyasi Peterburq Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d 3 ABS Milli Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Istinadlar 4 Menbe 5 Hemcinin baxHeyati RedakteDmitri Mendeleyev 1834 cu ilde Tobolskda anadan olmusdur Onun portretine ve tertib etdiyi kimyevi elementlerin dovri cedveline her bir orta mektebin kimya kabinetinde rast gelmek olar Maraqlidir ki o ozunun elementler cedvelini yuxuda gormus ve bunu oz dostuna danismisdi Yuxuda butun elementlerin lazimi qaydada duzulduyu cedvel gordum Oyanan kimi gorduklerimi bir parca kagiza kocurdum Yalniz bir yerde duzelis etmek lazim geldi Muasirlerinin fikrince kimyevi elementlerin atom cekisinden asili olaraq xasselerinin deyismesi barede qanunun Mendeleyev terefinden kesf edilmesi kimya elmini xeyli zenginlesdirmisdir Usaqlar bunlar boyuk kimyaci alim haqqinda demek istediklerimizin hec de hamisi deyildir En maraqlisi budur ki onun yazdigi 500 den cox elmi eserin yalniz 9 faizi kimya elminden behs edir Ensiklopedik biliye malik bu insanin elmi fealiyyeti coxsaxeli olmusdur D Mendeleyev fizika metrologiya hava ucuslari meteorologiya kend teserrufati iqtisadiyyat hetta xalq maarifi ile mesgul olur neftin emali usullarini oyrenirdi Asude vaxtinda ise camadan tikirdi Alim yazirdi Ozum de teeccublenirem ki elmi heyatimda neler etmisem D Mendeleyev fotoqrafiyaya boyuk maraq gosterirdi Fotoaparatla elmi tecrubelerin muxtelif meqamlarini cekirdi Sonralar inceseneti teblig etmek ucun ressamlarin eserlerinin fotoreproduksiyalarini toplamaga basladi O hetta Qolos qezetinde menzere eserinin insanin psixikasina ozunu tebietin bir parcasi kimi derk etmesine nece tesir gosterdiyi barede meqale derc etdirmisdi Elmi fealiyyeti RedakteMeshur kimyaci M Cua yazirdi O XIX esrin en dahi kimyacilarindan biridir birlesmelerin fiziki konstantina dair coxsayli olculer aparmisdir hecmleri genislenmeler ve s Donetsk das komur yataqlarini tedqiq etmis mehlullarin hidrat nezeriyyesini islemisdir Kimyanin esaslari ni yazmisdir 1868 1871 Bu eser qeyri uzvi kimya alimlerinin tedqiqlerine ciddi tesir etmisdir 9 D Mendeleyev kimya kimya texnologiyasi fizika iqtisadiyyat texnologiya geologiya meteorologiya dirijabl ucusu kend teserrufati xalq maarifi ve istehsalat quvvelerinin inkisafi ile bagli bir cox deyerli tedqiqatlarin muellifidir Brawl Stars 1854 1856 ci illerde kristallarda izofirizm halini tedqiq etmis birlesmelerin kristal formasi ile kimyevi terkibi arasinda elaqeni mueyyenlesdirmis elece de kimyevi elementlerin xususiyyetlerinin onlarin atom kutlesinden asililigini kesf etmisdir 1860 ci ilde duru maddelerin mutleq qaynama temperaturunu ve ya bohran temperaturu anlayisini kesf etmisdir 16 dekabr 1860 ci ilde o yazirdi menim fealiyyetimin esas predmeti fiziki kimyadir 10 D I Mendeleyev Rusiyada ilk Uzvi kimya 1861 dersliyinin muellifidir 1859 cu ilde piknometr qurasdirir Cihaz vasitesile mayenin qatiligini mueyyenlesdirmek mumkun olur 1865 1887 ci illerde mehlullarin hidrat nezeriyyesini isleyib hazirlayir Hemcinin deyisik terkibli birlesmelerin movcudlugu ideyasini ireli surur Qaz muhutunu tedqiq ederek Mendeleyev 1874 ci ilde ideal qazin umumi tenliyini tertib edir Bu 1834 cu ilde fizik Klapeyronun kesf etdiyi qazin veziyyetinin temperaturdan asilliligi barede qanuna ciddi elave idi Sonradan bu bereberlik Klapeyron Mendeleyev beraberliyi adlandirildi 1877 ci ilde Mendeleyev neftin agir led zeppelin yaranmasi nezeriyyesini ireli surur Ancaq bu ideya hazirda qebul edilmir Hemcinin neftin hisse hisse oturulmesi teklifini ireli surur O Rusiyanin Sankt Peterburq seherinde 20 yanvar 1907 ci ilde 72 yasinda vefat etmisdir Vefatindan sonra da dovri cedvel deyismez halda bu dovre gelib catmisdir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 https www biography com people dmitri mendeleyev 9405465 1 2 L Chugaev Mendeleev Dmitrij Ivanovich Novyj enciklopedicheskij slovar SPb 1915 T 26 Maceevskij Molochnaya kislota S 263 269 lt a href https wikidata org wiki Track Q905949 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19190511 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q43198947 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q20416208 gt lt a gt NNDB 2002 lt a href https wikidata org wiki Track P1263 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1373513 gt lt a gt 1 2 The Fine Art Archive 2003 lt a href https wikidata org wiki Track Q10855166 gt lt a gt 1 2 Pogodin S A Mendeleev Dmitrij Ivanovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1974 T 16 Myoziya Morshansk S 67 69 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt 1 2 Mendeleeff Dmitri Ivanovich Encyclopaedia Britannica 11 NYC 1911 lt a href https wikidata org wiki Track Q867541 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q20416240 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q60 gt lt a gt 1 2 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt Dzhua M Istoriya himii M Mir 1966 Mladencev M N Tishenko V E Dmitrij Ivanovich Mendeleev ego zhizn i deyatelnost M L 1938 T S 254 256Menbe RedakteLetopis zhizni i deyatelnosti D I Mendeleeva Otvetstvennyj redaktor A V Storonkin Nauka Leningrad 1984 rus dilinde L A Chugaev Dmitrij Ivanovich Mendeleev Biografiya russkogo geniya Ekologiya i zhizn 1 2009 rus dilinde Manolov K Velikie himiki V 2 h tomah T II Arxivlesdirilib 2010 03 12 at the Wayback Machine 3 e izd Mir 1985 440 c rus dilinde Hemcinin bax RedakteKimyevi elementlerin dovri cedveliMenbe https az wikipedia org w index php title Dmitri Mendeleyev amp oldid 6023184, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.