fbpx
Wikipedia

Zaqatala dairəsi

Avqust 03, 2021

Zaqatala dairəsi — Azərbaycanın şimal-qərbində, tarixi Car-Balakən camaatlığı və İlisu sultanlığı torpaqlarında rus inzibati idarəçiliyi tərəfindən təşkil olunmuş Zaqatala dairəsi 1917–1918-ci illərdə Rusiya məkanında cərəyan edən və Cənubi Qafqazı da öz təsir dairəsində saxlayan arxitektonik səciyyəli sosial və siyasi proseslər gedişində mübahisə predmeti kimi aktuallıq kəsb edirdi.

Zaqatala dairəsi
Qəzanın gerbi Quberniyanın gerbi
Ölkə Rusiya İmperiyası Rusiya İmperiyası
Mərkəzi Zaqatala
Yaradılıb 1859-cu il
Ləğv edilib 1922
Sahəsi
  • 4.033,5 km²
Əhalisi
  • 82.224 nəf.
Xəritə

Əhalisi

Burada əsas etibarilə müsəlmanlar, yəni türklər, ləzgilər, avarlar, saxurlar, və laklar yaşayırdılar. Mahal ərazisinin 85 min nəfəri, yaxud onun bütün sakinlərinin 92 faizi mesəlmanlar idi.

İnzibati tabeliyi

1919-ci ilin iyununda mahal Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin inzibati tabeliyində idi. Lakin Gürcüstan bu mahal haqqında iddia irəli sürürdü. Rusiya ilə Gürcüstan arasında sülh müqaviləsi bağlanarkən əhalinin tərkibi nəzərə alınmadan mahal Gürcüstana verilmişdi.

Gürcüstan tabeçiliyindən çıxması

1921-ci ilin iyununda Tiflisdə Zaqafqaziya respublikalarının daxili sərhədlərini müəyyənləşdirmək üçün konfrans keçirildi. Konfrans qərara aldı ki, Gürcüstan Zaqatala dairəsi barədə hər cür iddialardan əl çəkir. Gürcüstan İnqilab Komitəsi isə bu barədə müvafiq Bəyannamə qəbul etdi. Bununla da Rusiyanın Zaqatala dairəsi barəsində yaratdığı dolaşıqlıq açıldı, qəbul edilmiş ədalətsiz qərar isə ləğv edildi.

Əhalisi

1872-ci ildə dərc olunmuş və 1869-cu il əhalinin kameral siyahıyaalınması nəticələrini əks etdirən "Tiflis quberniyasının və Zaqatala dairəsinin hərbi icmalı"na əsasən Zaqatala dairəsi inzibati cəhətdən Qarasu, İlisu, Əliabad, Car və Balakən naibliklərindən ibarət idi. Qeyd edilən icmalda dairəni təşkil edən yaşayış məntəqələrinin əhalisinə dair məlumatlar verilmiş, milli tərkibə dair məlumatlarda etnik türklər "muğallar", Dağıstanlı xalqların nümayəndələri isə ümumi adla "ləzgilər" olaraq göstərilmişdirlər:

  • Qarasu naibliyi:
  • Almalı kəndi—əhalisi 204 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Əlibəyli kəndi—əhalisi 83 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar
  • Babalı kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Baydarlı kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Cəlayir kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Dəymədağlı kəndi—əhalisi 34 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Dayıkənd kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • İbaxlı kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Qaysarlı kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qıpçaq kəndi—əhalisi 48 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Qaratala kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qazmalar kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Kötüklü kəndi—əhalisi 28 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Oncallı kəndi—əhalisi 29 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Tanqıt kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Uzuntala kəndi—əhalisi 6 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • Şotavar kəndi—əhalisi 35 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Şıxlar kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər
  • İlisu naibliyi:
  • Ağçay kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və bəylər
  • Əmbərçay kəndi—əhalisi 50 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və bəylər
  • Aşağı Malax kəndi—əhalisi 41 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Əmircan kəndi—əhalisi 78 ailə, etnik tərkibi ləzgilər, muğallar və bəylər
  • Amanlı kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • İlisu kəndi—əhalisi 288 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və bəylər
  • Zərnə kəndi—əhalisi 94 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar
  • Qaşqaçay kəndi—əhalisi 98 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Qarqay kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Qax kəndi—əhalisi 160 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar
  • Qaxmuğal kəndi—əhalisi 95 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Ləkit kəndi—əhalisi 106 ailə, etnik tərkibi muğallar və ləzgilər
  • Qum kəndi—əhalisi 128 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar
  • Ləkit Malax kəndi—əhalisi 15 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Meşəbaş kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi ingiloylar
  • Sarıbaş kəndi—əhalisi 101 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Süskənd kəndi—əhalisi 20 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Fıstıqlı kəndi—əhalisi 42 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Suvagil kəndi—əhalisi 114 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Qas kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Qalal kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Kötüklü kəndi—əhalisi 18 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Əliabad naibliyi:
  • Zəyəm kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qarabaldır kəndi—əhalisi 59 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Lələpaşa kəndi—əhalisi 31 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Marsan kəndi—əhalisi 47 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Tasmalı kəndi—əhalisi 85 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar
  • Əliabad kəndi—əhalisi 617 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Əzgilli kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Böyük Lahıc kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Kiçik Lahıc kəndi—əhalisi 119 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Bazar kəndi—əhalisi 61 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Boyəhmədli kəndi—əhalisi 7 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Verxiyan kəndi—əhalisi 185 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Güllük kəndi—əhalisi 278 ailə, etnik tərkibi ləzgilər, muğallar və bəylər
  • Katbarax kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar
  • Kiçik Suvagil kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi ləzgilər
  • Katalparax kəndi—əhalisi 10 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qındırğa kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Kürdəmir kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Kəpənəkçi kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qandax kəndi—əhalisi 97 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Qımır kəndi—əhalisi 153 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Lələli kəndi—əhalisi 105 ailə, etnik tərkibi muğallar
  • Muxax kəndi—əhalisi 567 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Mamrux kəndi—əhalisi 84 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Muğanlı kəndi—əhalisi 150 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Mosul kəndi—əhalisi 193 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Padar kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Sabunçu kəndi—əhalisi 89 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Faldarlı kəndi—əhalisi 113 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Çüdüllü kəndi—əhalisi 57 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Çardaqlı kəndi—əhalisi 323 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Çobankol kəndi—əhalisi 123 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Balakən naibliyi:
  • Balakən kəndi—əhalisi 801 ailə, etnik tərkibi muğallar, ləzgilər, pravoslavlar və gürcülər.
  • Qabaqçöl kəndi—əhalisi 242 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Qarahacılı kəndi—əhalisi 67 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Katex kəndi—əhalisi 354 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Matsex kəndi—əhalisi 134 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Şambul kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Car naibliyi:
  • Göyəm kəndi—əhalisi 430 ailə, etnik tərkibi ləzgilər, bəylər və muğallar.
  • Dardoqqaz kəndi—əhalisi 36 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.
  • Car kəndi—əhalisi 686 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və bəylər.
  • Tala kəndi—əhalisi 1059 ailə, etnik tərkibi muğallar, ləzgilər və bəylər.
  • Danaçı kəndi—əhalisi 5 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və bəylər.
  • Yengiyan kəndi—əhalisi 56 ailə, etnik tərkibi muğallar.
  • Ələsgər kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar.

İstinadlar

  1. Электронная энциклопедия и библиотека Руниверс: Закатальский округ
  2. AZƏRBAYCAN-GÜRCÜSTAN MÜNASİBƏTLƏRİNDƏ ƏRAZİ MƏSƏLƏLƏRİ, "ASPOLİQRAF", Bakı-2008, səh. 32
  3. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918-1920, "Gənclik nəşriyyat", Bakı-1998, səh. 19
  4. Военный обзор Тифлисской Губернии и Закатальского округа, составлен подполковником Генерального штаба В. Н. Филиповым. Воспроизведено в оригинальной авторской орфографии издания 1872 года (издательство "Санктпетербург: Товарищества "Общественная польза""), стр. 167–169
  5. Yuxarı Çardaxlar və Aşağı Çardaxlar kəndləri
  6. Yuxarı Tala və Aşağı Tala kəndləri

Avqust 03, 2021
zaqatala, dairəsi, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, azərbaycanın, şimal, qərbində, tarixi, balakən, camaatlığı, ilisu, sultanlığı, torpaqlarında, inzibati, idarəçiliyi, tər. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Zaqatala dairesi Azerbaycanin simal qerbinde tarixi Car Balaken camaatligi ve Ilisu sultanligi torpaqlarinda rus inzibati idareciliyi terefinden teskil olunmus Zaqatala dairesi 1917 1918 ci illerde Rusiya mekaninda cereyan eden ve Cenubi Qafqazi da oz tesir dairesinde saxlayan arxitektonik seciyyeli sosial ve siyasi prosesler gedisinde mubahise predmeti kimi aktualliq kesb edirdi 2 Zaqatala dairesiQezanin gerbi Quberniyanin gerbiOlke Rusiya Imperiyasi Rusiya ImperiyasiMerkezi ZaqatalaYaradilib 1859 cu il 1 Legv edilib 1922Sahesi 4 033 5 km Ehalisi 82 224 nef Xerite Mundericat 1 Ehalisi 2 Inzibati tabeliyi 3 Gurcustan tabeciliyinden cixmasi 4 Ehalisi 5 IstinadlarEhalisi RedakteBurada esas etibarile muselmanlar yeni turkler lezgiler avarlar saxurlar ve laklar yasayirdilar Mahal erazisinin 85 min neferi yaxud onun butun sakinlerinin 92 faizi meselmanlar idi 3 Inzibati tabeliyi Redakte1919 ci ilin iyununda mahal Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin inzibati tabeliyinde idi Lakin Gurcustan bu mahal haqqinda iddia ireli sururdu Rusiya ile Gurcustan arasinda sulh muqavilesi baglanarken ehalinin terkibi nezere alinmadan mahal Gurcustana verilmisdi Gurcustan tabeciliyinden cixmasi Redakte1921 ci ilin iyununda Tiflisde Zaqafqaziya respublikalarinin daxili serhedlerini mueyyenlesdirmek ucun konfrans kecirildi Konfrans qerara aldi ki Gurcustan Zaqatala dairesi barede her cur iddialardan el cekir Gurcustan Inqilab Komitesi ise bu barede muvafiq Beyanname qebul etdi Bununla da Rusiyanin Zaqatala dairesi baresinde yaratdigi dolasiqliq acildi qebul edilmis edaletsiz qerar ise legv edildi Ehalisi Redakte1872 ci ilde derc olunmus ve 1869 cu il ehalinin kameral siyahiyaalinmasi neticelerini eks etdiren Tiflis quberniyasinin ve Zaqatala dairesinin herbi icmali na esasen Zaqatala dairesi inzibati cehetden Qarasu Ilisu Eliabad Car ve Balaken naibliklerinden ibaret idi Qeyd edilen icmalda daireni teskil eden yasayis menteqelerinin ehalisine dair melumatlar verilmis milli terkibe dair melumatlarda etnik turkler mugallar Dagistanli xalqlarin numayendeleri ise umumi adla lezgiler olaraq gosterilmisdirler 4 Qarasu naibliyi Almali kendi ehalisi 204 aile etnik terkibi mugallar Elibeyli kendi ehalisi 83 aile etnik terkibi mugallar ve ingiloylar Babali kendi ehalisi 12 aile etnik terkibi mugallar Baydarli kendi ehalisi 30 aile etnik terkibi mugallar Celayir kendi ehalisi 25 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Deymedagli kendi ehalisi 34 aile etnik terkibi mugallar Dayikend kendi ehalisi 4 aile etnik terkibi mugallar Ibaxli kendi ehalisi 17 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Qaysarli kendi ehalisi 16 aile etnik terkibi mugallar Qipcaq kendi ehalisi 48 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Qaratala kendi ehalisi 4 aile etnik terkibi mugallar Qazmalar kendi ehalisi 27 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Kotuklu kendi ehalisi 28 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Oncalli kendi ehalisi 29 aile etnik terkibi mugallar Tanqit kendi ehalisi 16 aile etnik terkibi mugallar Uzuntala kendi ehalisi 6 aile etnik terkibi mugallar ve beyler Sotavar kendi ehalisi 35 aile etnik terkibi mugallar Sixlar kendi ehalisi 25 aile etnik terkibi mugallar ve beylerIlisu naibliyi Agcay kendi ehalisi 27 aile etnik terkibi lezgiler ve beyler Embercay kendi ehalisi 50 aile etnik terkibi lezgiler ve beyler Asagi Malax kendi ehalisi 41 aile etnik terkibi lezgiler Emircan kendi ehalisi 78 aile etnik terkibi lezgiler mugallar ve beyler Amanli kendi ehalisi 12 aile etnik terkibi lezgiler Ilisu kendi ehalisi 288 aile etnik terkibi lezgiler ve beyler Zerne kendi ehalisi 94 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Qasqacay kendi ehalisi 98 aile etnik terkibi lezgiler Qarqay kendi ehalisi 30 aile etnik terkibi lezgiler Qax kendi ehalisi 160 aile etnik terkibi mugallar ve ingiloylar Qaxmugal kendi ehalisi 95 aile etnik terkibi mugallar Lekit kendi ehalisi 106 aile etnik terkibi mugallar ve lezgiler Qum kendi ehalisi 128 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Lekit Malax kendi ehalisi 15 aile etnik terkibi lezgiler Mesebas kendi ehalisi 16 aile etnik terkibi ingiloylar Saribas kendi ehalisi 101 aile etnik terkibi lezgiler Suskend kendi ehalisi 20 aile etnik terkibi mugallar Fistiqli kendi ehalisi 42 aile etnik terkibi mugallar Suvagil kendi ehalisi 114 aile etnik terkibi lezgiler Qas kendi ehalisi 22 aile etnik terkibi lezgiler Qalal kendi ehalisi 37 aile etnik terkibi lezgiler Kotuklu kendi ehalisi 18 aile etnik terkibi lezgilerEliabad naibliyi Zeyem kendi ehalisi 86 aile etnik terkibi mugallar Qarabaldir kendi ehalisi 59 aile etnik terkibi mugallar Lelepasa kendi ehalisi 31 aile etnik terkibi mugallar Marsan kendi ehalisi 47 aile etnik terkibi mugallar Tasmali kendi ehalisi 85 aile etnik terkibi mugallar ve ingiloylar Eliabad kendi ehalisi 617 aile etnik terkibi mugallar Ezgilli kendi ehalisi 17 aile etnik terkibi lezgiler Boyuk Lahic kendi ehalisi 16 aile etnik terkibi mugallar Kicik Lahic kendi ehalisi 119 aile etnik terkibi mugallar Bazar kendi ehalisi 61 aile etnik terkibi mugallar Boyehmedli kendi ehalisi 7 aile etnik terkibi mugallar Verxiyan kendi ehalisi 185 aile etnik terkibi mugallar Gulluk kendi ehalisi 278 aile etnik terkibi lezgiler mugallar ve beyler Katbarax kendi ehalisi 86 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Kicik Suvagil kendi ehalisi 4 aile etnik terkibi lezgiler Katalparax kendi ehalisi 10 aile etnik terkibi mugallar Qindirga kendi ehalisi 14 aile etnik terkibi mugallar Kurdemir kendi ehalisi 30 aile etnik terkibi mugallar Kepenekci kendi ehalisi 37 aile etnik terkibi mugallar Qandax kendi ehalisi 97 aile etnik terkibi mugallar Qimir kendi ehalisi 153 aile etnik terkibi mugallar Leleli kendi ehalisi 105 aile etnik terkibi mugallar Muxax kendi ehalisi 567 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Mamrux kendi ehalisi 84 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Muganli kendi ehalisi 150 aile etnik terkibi mugallar Mosul kendi ehalisi 193 aile etnik terkibi mugallar Padar kendi ehalisi 22 aile etnik terkibi mugallar Sabuncu kendi ehalisi 89 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Faldarli kendi ehalisi 113 aile etnik terkibi mugallar Cudullu kendi ehalisi 57 aile etnik terkibi mugallar Cardaqli 5 kendi ehalisi 323 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Cobankol kendi ehalisi 123 aile etnik terkibi mugallar Balaken naibliyi Balaken kendi ehalisi 801 aile etnik terkibi mugallar lezgiler pravoslavlar ve gurculer Qabaqcol kendi ehalisi 242 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Qarahacili kendi ehalisi 67 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Katex kendi ehalisi 354 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Matsex kendi ehalisi 134 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Sambul kendi ehalisi 30 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Car naibliyi Goyem kendi ehalisi 430 aile etnik terkibi lezgiler beyler ve mugallar Dardoqqaz kendi ehalisi 36 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar Car kendi ehalisi 686 aile etnik terkibi lezgiler ve beyler Tala 6 kendi ehalisi 1059 aile etnik terkibi mugallar lezgiler ve beyler Danaci kendi ehalisi 5 aile etnik terkibi lezgiler ve beyler Yengiyan kendi ehalisi 56 aile etnik terkibi mugallar Elesger kendi ehalisi 14 aile etnik terkibi lezgiler ve mugallar dd Istinadlar Redakte Elektronnaya enciklopediya i biblioteka Runivers Zakatalskij okrug AZERBAYCAN GURCUSTAN MUNASIBETLERINDE ERAZI MESELELERI ASPOLIQRAF Baki 2008 seh 32 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Genclik nesriyyat Baki 1998 seh 19 Voennyj obzor Tiflisskoj Gubernii i Zakatalskogo okruga sostavlen podpolkovnikom Generalnogo shtaba V N Filipovym Vosproizvedeno v originalnoj avtorskoj orfografii izdaniya 1872 goda izdatelstvo Sanktpeterburg Tovarishestva Obshestvennaya polza str 167 169 Yuxari Cardaxlar ve Asagi Cardaxlar kendleri Yuxari Tala ve Asagi Tala kendleriMenbe https az wikipedia org w index php title Zaqatala dairesi amp oldid 6025683, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.