fbpx
Wikipedia

Yağləvənd oymağı

Avqust 05, 2021

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Yağləvənd.

Yağləvənd oymağı — Cavanşir elinin saylı və sayılan oymaqlarından biri.

Yağləvənd adı ei və elmi yozumda

Yağləvənd adının elmi və xalq etimologiyası mövcuddur. Xalq etmologiyasını öndə verməyi gərəkli bildik.

1-ci variant

Deyilənlərə görə, Əmir Teymur qışlamağa həmişə Qarabağa gəlirmiş. Bir dəfə də düşərgəsini Cavanşir elinin bir obası ilə qonşu salır. Obanın ağsaqqaları, başbilənləri əmirin görüşünə gedirlər. Əmir Teymur gələnləri əbul edib, hal-əhval tutur, keflərini soruşur. Başbilənlərdən biri qayıdır ki, lap xan kefində yaşayırıq. Söz Teymuru tutur, deyir:

-Əgər, sabah mənim qoşun əhlimi yedirib-içirtməsəniz obanızı başsız, odanızı daşsız qoyacağam, torpağınızı at torbası ilə daşıtdırıb yerinə sarımsaq əkdirəcəyəm. Di, gedin, hazırlıq görün!

Əmir Teymurla görüşməyə gələnlər kor-peşiman, yersiz danışan adamı da danlaya-danlaya geri qayıdırlar. Nələri vardı axı, Əmir Teymura da nə versinlər. Onun qoşunu da bir deyil, iki deyil. Bir ucu burada, o biri ucu hələ Xudafərin körpüsünü keçməyib. Qərəz, ağsaqqallar gənəşiyə toplanıb, bir məsləhətə gəlirlər. Məsləhət bu olur ki, qoşun əhli üçün plov bişirsinlər. Qazanlar asılır. Sabah günorta öynəsinə oturan qoşun əhlindən kim əlini uzadıb plovdan bir pəncə alırsa elə o dəqiqə də "doydum" deyir. Söz gedib Əmirə çatır. Əmir Teymur buyruq verir ki, plovdan bir bulud gətirsinlər. Plovu gətirirlər ortalağa. Əmir Teymur bir tikə ağzına qoyan kimi işi başa düşür. Plov teyxa yağ idi. Əlini-əlinə vurub gülür Teymur:

-Yaxşı canınınzı qurtardınız, yağlı fənd işlətdiniz!

Elə həmin gündən də Cavanşir elinin bu obasının adı Yağlıfənd (Yağlıvənd) qalır.

2-ci variant

Cavanşir elinin bir obası Arazbar qəzasının Dəlmə yurdunda olurdu. Bu obadan bir nəfər xan qızına vurulur. Ədəb-ərkanla qıza elçi göndərir. Demə xan qızını qonşu kənddən də istəyən varmış. Xan gələn elçiləri hörmət-izzətlə qarşılayıb deyir:

-Görürəm ki, hər ikiniz, mərd, varlı və ağıllı cavansınız. Siz iki, qızım bir. Nə edim, neyləyim?! Yaxşısı budur ki, hərənizə bir iş tapşırım, kim mənim şərtimi tez yerinə yetirsə qız onundur. Köçəri cavan yurdlarına arx çəksin, kəndli cavan da şenliklərində dəfn olunan ünlü seyidə kümbəz tiksin. Razısınızsa sabahdan sizə qırx gün möhlət verirəm. Qırxıncı günün başında şərti yerinə birinci yetirənlə qızımın toyu olacaq.

Cavanlar şenliklərinə dönüb işə başlayırlar. Köçəri cavan çaydan başlayıb arx qazır. Bir-iki külüng vurub baxır ki, torpaq daş-qayadan da sərtdir. Çətin qazılır. Belə getsə heç bir ilə də qazıb qurtara bilməyəcək. Ona görə də əlini başının altına qoyub yuxulayır. Kəndli cavan çəkic-malasını götürüb hörgüsünü hörür. Bir gün, beş gün, qərəz, ay tamam olur. Köçəri baxır ki, kəndli cavan artıq damdadır. Arx isə yarımçıqdır. Başlayır töklüm tökməyə. Ağlına gələn fikirdən gözü oynayır.

Vaxtın tamamına az qalırdı. Səhər tezdən işinin üstünə gələn kəndli oğlan sevincək dama çıxır ki, tikintisini qurtarsın. Əlini gözünə günlük qoyub köçəri oğlanın arxına tərəf baxır. Nə görsə yazşıdı? Arxla dumduru su axıb, günəşin şövqüylə bərq vururdu. Kəndli "uduzdum" deyib özünü kümbəzin damından atır. Yerə dəyib canını tapşırır.

El-oba əhli, xan tökülüb arxın tamaşasına gəlirlər. Baxırlar ki, arx nə gəzir. Çaydan şenliyəcən xam ipək çəkilib. Axşamdan düşən şeh günün işığıyla parıldayır. Xan köçəri cavanın işinə baxıb deyir:

-İş görmədin, yağlı fənd işlədin! Qızım sənə halal olsun.O çağdan köçəri cavanın obasının adı Yağlıfənd (Yağlıvənd) qalır.

Yağləvənd adının elmi açımı savaş terminləri ilə bağlıdır. Adının birinci kampanenti olan "yağı" sözü əski Türk dilində "qiyamçı, asi, düşmən və çölçü" anlamlarında açıqlanır. İkinci kampanenti "ləvənd" isə "əsgər, azad, sərbəst, məğrur, cəsur, içkili" anlamlarında işlənir.

Ləvənd hərbi termin olub osmanlılarda dəniz piyadalarına, Azərbaycan dövlət qurumlarında isə savaşcıl tayfalardan toplanan qeyri-nizami hərbi dəstələrə, çeriklərə deyilirdi.

Yağləvənd oymaqları Cavanşir elinin tərkibində Qarabağ bəylərbəyliyinin döyüşçü hissələrinin özəyini təşkil edirdilər. Cəld və çevik manevr edən atlılardan ibarət olan yağləvəndlilər döyüşlərdə əvəzsiz idilər. Qəfil basqınlarda düşmən dəstələrini dağıdıb, ordugahları yağmalayırdılar. Yağləvənd qoşunun qazancı, maaş-məvaşı hərbi qənimət, kisib olduğundan qələbəyədək vuruşmalı olurdu. Yağləvənd atlıları döyüşə gedəndə quş üstünə şığıyan qırğıya, qızılquşa bənzəyirdilər. Bu kimi olaylarla bağlı el içində bir məsəl də dolaşmaqdadır. Yağləvəndlidən soruşublar:

-Yağmaya gedərsənmi?
-Alıcı quş kimi!-deyə cavab verib…

Yağləvənd obası Qarabağda "Oğru Yağləvənd" ayaması ilə tanınır. Oba əhli qaraoğruluqda ad çıxarıb. Keçən çağlarda, qaraoğruluğun igidlik olan dönəmində oba oğullarının oğru olması haqqında el içində xeyli əhvalat, gülməcə dolaşmaqdadır.

Əmir Teymur Qarabağa qışlamağa gəlir. Qış sərt keçdiyindən dana-davarının ot-əncəri qurtarır. Bir dəstə atlı götürüb qonşu oymağa gedir. Bələdçidən soruşur:

-Bu düzün adı nədi?
-Haramıdı, dövlətlim!
-Bəs o obanın?
-Yağıləvənddi, sultanım!
-Paho, bunlar özləri haramı, yağıdılar, bizə heç nə verməzlər. Sürün, getdik o yana...

Bir söyləməyə görə, I Şah Abbas Qarabağa qonalqaya gəlir. Arazbarda iki qardaş tayfa, havsalılar və külədərlilər qışlayırmışlar. Şah elçilərini göndərir. Baxırlar ki, tayfalardan birinin camaatı yeyib-içir, digəri isə əliqılınclı gələnləri qovur. Elçilər qayıdıb şaha məlumat verirlər. Şah Abbas gülüb qayıdır:

-Tayfalara bax e, biri yağı, biri ləvənd.

O dönəmdən oymağın adı Yağıləvənd qalır.

Yağləvənd camaatının igidliyi ilə bağlı Arazbarda bir məsəl dolaşır: "Geyimdə Zərgər, igidlikdə Yağləvənd".

Yağləvənd oymağı Səfəvilər dönəmində

Yağləvəndlilər Cavanşir elinin içində osmanlılara, Krım tatarlarına, özbəklərə qarşı vuruşmalarda iştirak etmişdilər. Səfəvi şahlarının, sərkərdələrinin Gürcüstan yürüşlərində seçilən tayfalardan biri də Yağləvənd idi.

Yağləvənd oymağı yüzlük kimi Cavanşir elindən düzəlmiş minliyə, bu minlik isə həm Qarabağ qoşununa, həm də Qacar qoşununa qoşulurdu.

XVIII əsrin əvvəllərində

Yağləvənd oymağı XVIII əsrdə Cavanşir elinin aparıcı və nəcib oymağı olub. Elin tərkibinə 6 müstəqil oymaqla qatılmışdı. Bu oymaqlardan dördü Yağləvənd, biri Gecəgözlü, biri isə Seyidəhmədli adlanırdı. Gecəgölü və Seyidəhmədli oymaqları sonradan Yağləvənddən ayrılsa da XVIII yüzildə bir icmada birləşirdilər.

XVIII əsrin önlərində Yağləvənd oymaqlarına Məhəmməd bəy Bərxudar bəy oğlu, Ocaqqulu ağa Lətif xan oğlu, Zeynal xan Səfi xan oğlu və Şərif ağa Yarəli ağa oğlu başçılıq edirdilər.

Yağləvənd oymağı sürgündə

1737-ci ildə Yağləvənd oymaqları Cavanşir elinin tərkibində Xorasan əyalətinin Sərəxs bölgəsinə sürgün edilmişdilər. Sürgündə olsalar da şahın hərbi hayına ilk cavab verənlər arasındaydılar. Avşar dövlətinin nizami ordusunun tərkibində bir çox yürüşlərdə iştirak etmişdilər.

Yağləvənd tayfası Nadir şah Qırxlı-Avşarın Hindistan səfərində seçilmişdi. Şah Əmir sultan Yağləvənd-Cavanşirə xan ünvanı verib Kəşmirə hakim təyin etmişdi. 1747-ci ildə Cavanşirlər Qarabağa dönəndə Əmir xanın başçılığı altında olan iki Yağləvənd oymağı Kəşmirdə qaldı.

1773-cü ildə Əfqanıstan şahı Teymur şah Dürrani Əmir xana tabe olmağı təklif etdi. Əmir xan rədd cavabı verdi. Teymur şah ən adlı sərkərdələrindən olan Hacı Kərimdad xan Köhəndil xan oğlu Popalzayı Əmir xanın üstünə göndərdi. Savaş başlandı. Əmir xan birinci döyüşdə əfqanları yendi. Ikinci vuruşda idarəsində olan bəlluclar və əfqanlar dönük çıxıb Teymur şahın tərəfinə keçdilər. Əmir xan məğlub oldu. 1776-cı ildə Teymur şah Kəşmirə Hacı Kərimdad xanı hakim təyin edib, yağləvəndliləri bir qismini Kabil şəhəri ətrafına, bir qismini isə Qəznə bölgəsindəki Qarabağa yerləşdirdi.

Yağləvənd oymağı xanlıq dönəmində

1747-ci ildə Aran Qarabağına qayıdan Yağləvənd oymaqlarının bir hissəsi kələntər Səfi xanın başçılığı altında əski yurdlarında, Arazbarda məskunlaşdılar.

Xanlıq quran Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşir və Otuziki ellərini dövlətinə şərik etmədi. Vəzifələri oymaqdaşları Sarıcalılara və qayınları Kəbirlilərə payladı. Xanın bu hərəkətindən inciyən Cavanşir və Otuziki elləri Xəmsə məlikləri ilə birləşib Şəki hakimi Hacı Çələbi xanı Qarabağa dəvət etdilər. Tarixçi Mirzə Adıgözəl bəy Qarabaği bu barədə yazır: "Sonra, palçıqları kin və həsəd suyu ilə yoğrulmuş olan Cavanşir və Otuziki əhalisinin ürəklərində ədavət alovu şölələndi və beyinlərinə kin havası hücum etdi. Onlar həmişə bu dövlətin yox olması uğrunda son dərəcədə səy və qeyrət edirdilər. Onlar Xəmsə məliklərini də özlərinə həmməslək və müttəfiq etmişdilər. O zaman bütün Şirvanatda əbədi ixtiyar sahibi və hökmran olan Hacı Çələbiyə ərizələr yazdılar. Ona bildirdilər ki, Pənah xan burda taxta çıxmış, qala və səngər tikdirmişdir. Əgər dəfində bir qədər təxir edilsə, sonra onun qarşısına durmaq mümkün olmayacaqdır."

Bu cür, odlu-alovlu naməni alan Hacı Çələbi 1748-ci ildə qarabağlıların köməyinə tələsdi. Bayat civarında baş verən savaşda şəkililər və birləşmiş Qarabağ qüvvələri məğlub oldular.

Qalib gəlmiş Pənahəli xan Cavanşir elini parçaladı. Yarısını Arazbarda, yarısını Tərtərdə yerləşdirdi. Arazbarı Cavanşir-Dizaq mahalı, Tərtər yörəsini isə Cavanşir mahalı adlandırdı. Yağləvənd oymağı Cavanşir-Dizaq mahalının tərkibinə qatıldı.

Pənahəli xan içi zadəgan və zəngin dolu Yağləvənd tayfasına etibar etmirdi. Əski çağlardan el böyükləri bu tayfadan çıxdığına görə tez-tez yağılığa qurşanıb, qiyam qaldırırdılar. Ona görə də Arazbar Cavanşirlərinə minbaşını və Dizaq-Cavanşir mahalına naibi Hacılı icmasından, Gecəgözlü oymağından təyin etdi.

Yağləvənd oymağı Qarabağ qoşununu tərkibində, Pənahəli xanın başçılığı altında bir çox savaşlarda iştirak etdi. Ətraf mahalların xanlığa birləşməsində xüsusi səy göstərdi. Oymağın gözdən düşmüş igidləri xanın nəzər-diqqətini çəkmək üçün qəhrəmanlıq etdilər.

1751-ci ildə Astrabad hakimi Məhəmmədhəsən xan Qovanlı-Qacar Gəncə hakimi Şahverdi xan Ziyadoğlu-Qacarın qisasını almaq üçün Qarabağa yürüş etdi. Xırdapara-Dizaq mahalında, Xatun arxının yaxasında düşərgə salan Məhəmmədhəsən xanın qoşunu gecə basqınına məruz qaldı. Yağləvənd oymağı Qacar ordusunu qorsuz-qidasız qoydu. Tarixçi Mirzə Adıgözəl bəy yazır: "Qarabağın igidləri onun qoşununa çox zərər yetirdilər. Azuqə gətirən adamlarını, qoşun əhlinin heyvan və mal-qarasını qarət edib apardılar".

1762-ci ildə Qarabağa yürüş edən Urmiya hakimi Fətəli xan Avşar Xaçın mahalı ərazisində düşərgə qurdu. Xandan gecə basqını buyruğunu alan Cavanşir eli içində Yağləvənd oymağı fərqləndi.

Pənahəli xanın vəfatından sonra Qarabağa ikinci oğlu Mehrəli bəy Sarıcalı-Cavanşir başçılıq etdi. Böyük qardaşı Ibrahimxəlil ağa Urmiyadan, girovluqdan dönəndən sonra xanlıq taxtı uğrunda mübarizəyə başladı. Yağləvənd oymağının da qatıldığı Arazbar cavanşirləri böyük qardaşın tərəfini tutdular. Ibrahimxəlil ağa qalib gəlib xanlıq taxtına əyləşdi.

Yağləvənd oymağı Ibrahimxəlil xanın başçılığı altında qonşu xanlara qarşı savaşlarda iştirak etdi. Qaradağ xanlığına edilən yürüşdə yağləvəndlilər savaşcıl olduqlarını bir daha sübut etdilər.

Oymağın başçısı Şirin kələntər Qarabağın genişlənməsində, müdəfiəsində önəmli rol oynamışdı.

Mənbə

  • Ənvər Çingizoğlu, Cavanşir eli: Yağləvəndlilər, Bakı: Mütərcim, 2016.

Həmçinin bax

Avqust 05, 2021
yağləvənd, oymağı, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, yağləvənd, cavanşir, elinin, saylı, sayılan, oymaqlarından, biri, mündəricat, yağləvənd, adı, elmi, yozumda, səfəvilər, dönəmində, xviii, əsrin, əvvəllərində, sürgündə, xanlıq, dönəmində, mənbə, həmçin. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Yaglevend Yaglevend oymagi Cavansir elinin sayli ve sayilan oymaqlarindan biri Mundericat 1 Yaglevend adi ei ve elmi yozumda 2 Yaglevend oymagi Sefeviler doneminde 3 XVIII esrin evvellerinde 4 Yaglevend oymagi surgunde 5 Yaglevend oymagi xanliq doneminde 6 Menbe 7 Hemcinin baxYaglevend adi ei ve elmi yozumda RedakteYaglevend adinin elmi ve xalq etimologiyasi movcuddur Xalq etmologiyasini onde vermeyi gerekli bildik 1 ci variantDeyilenlere gore Emir Teymur qislamaga hemise Qarabaga gelirmis Bir defe de dusergesini Cavansir elinin bir obasi ile qonsu salir Obanin agsaqqalari basbilenleri emirin gorusune gedirler Emir Teymur gelenleri ebul edib hal ehval tutur keflerini sorusur Basbilenlerden biri qayidir ki lap xan kefinde yasayiriq Soz Teymuru tutur deyir Eger sabah menim qosun ehlimi yedirib icirtmeseniz obanizi bassiz odanizi dassiz qoyacagam torpaginizi at torbasi ile dasitdirib yerine sarimsaq ekdireceyem Di gedin hazirliq gorun Emir Teymurla gorusmeye gelenler kor pesiman yersiz danisan adami da danlaya danlaya geri qayidirlar Neleri vardi axi Emir Teymura da ne versinler Onun qosunu da bir deyil iki deyil Bir ucu burada o biri ucu hele Xudaferin korpusunu kecmeyib Qerez agsaqqallar genesiye toplanib bir meslehete gelirler Meslehet bu olur ki qosun ehli ucun plov bisirsinler Qazanlar asilir Sabah gunorta oynesine oturan qosun ehlinden kim elini uzadib plovdan bir pence alirsa ele o deqiqe de doydum deyir Soz gedib Emire catir Emir Teymur buyruq verir ki plovdan bir bulud getirsinler Plovu getirirler ortalaga Emir Teymur bir tike agzina qoyan kimi isi basa dusur Plov teyxa yag idi Elini eline vurub gulur Teymur Yaxsi canininzi qurtardiniz yagli fend isletdiniz Ele hemin gunden de Cavansir elinin bu obasinin adi Yaglifend Yaglivend qalir 2 ci variantCavansir elinin bir obasi Arazbar qezasinin Delme yurdunda olurdu Bu obadan bir nefer xan qizina vurulur Edeb erkanla qiza elci gonderir Deme xan qizini qonsu kendden de isteyen varmis Xan gelen elcileri hormet izzetle qarsilayib deyir Gorurem ki her ikiniz merd varli ve agilli cavansiniz Siz iki qizim bir Ne edim neyleyim Yaxsisi budur ki herenize bir is tapsirim kim menim sertimi tez yerine yetirse qiz onundur Koceri cavan yurdlarina arx ceksin kendli cavan da senliklerinde defn olunan unlu seyide kumbez tiksin Razisinizsa sabahdan size qirx gun mohlet verirem Qirxinci gunun basinda serti yerine birinci yetirenle qizimin toyu olacaq Cavanlar senliklerine donub ise baslayirlar Koceri cavan caydan baslayib arx qazir Bir iki kulung vurub baxir ki torpaq das qayadan da sertdir Cetin qazilir Bele getse hec bir ile de qazib qurtara bilmeyecek Ona gore de elini basinin altina qoyub yuxulayir Kendli cavan cekic malasini goturub horgusunu horur Bir gun bes gun qerez ay tamam olur Koceri baxir ki kendli cavan artiq damdadir Arx ise yarimciqdir Baslayir toklum tokmeye Aglina gelen fikirden gozu oynayir Vaxtin tamamina az qalirdi Seher tezden isinin ustune gelen kendli oglan sevincek dama cixir ki tikintisini qurtarsin Elini gozune gunluk qoyub koceri oglanin arxina teref baxir Ne gorse yazsidi Arxla dumduru su axib gunesin sovquyle berq vururdu Kendli uduzdum deyib ozunu kumbezin damindan atir Yere deyib canini tapsirir El oba ehli xan tokulub arxin tamasasina gelirler Baxirlar ki arx ne gezir Caydan senliyecen xam ipek cekilib Axsamdan dusen seh gunun isigiyla parildayir Xan koceri cavanin isine baxib deyir Is gormedin yagli fend isledin Qizim sene halal olsun O cagdan koceri cavanin obasinin adi Yaglifend Yaglivend qalir Yaglevend adinin elmi acimi savas terminleri ile baglidir Adinin birinci kampanenti olan yagi sozu eski Turk dilinde qiyamci asi dusmen ve colcu anlamlarinda aciqlanir Ikinci kampanenti levend ise esger azad serbest megrur cesur ickili anlamlarinda islenir Levend herbi termin olub osmanlilarda deniz piyadalarina Azerbaycan dovlet qurumlarinda ise savascil tayfalardan toplanan qeyri nizami herbi destelere ceriklere deyilirdi Yaglevend oymaqlari Cavansir elinin terkibinde Qarabag beylerbeyliyinin doyuscu hisselerinin ozeyini teskil edirdiler Celd ve cevik manevr eden atlilardan ibaret olan yaglevendliler doyuslerde evezsiz idiler Qefil basqinlarda dusmen destelerini dagidib ordugahlari yagmalayirdilar Yaglevend qosunun qazanci maas mevasi herbi qenimet kisib oldugundan qelebeyedek vurusmali olurdu Yaglevend atlilari doyuse gedende qus ustune sigiyan qirgiya qizilqusa benzeyirdiler Bu kimi olaylarla bagli el icinde bir mesel de dolasmaqdadir Yaglevendliden sorusublar Yagmaya gedersenmi Alici qus kimi deye cavab verib Yaglevend obasi Qarabagda Ogru Yaglevend ayamasi ile taninir Oba ehli qaraogruluqda ad cixarib Kecen caglarda qaraogrulugun igidlik olan doneminde oba ogullarinin ogru olmasi haqqinda el icinde xeyli ehvalat gulmece dolasmaqdadir Emir Teymur Qarabaga qislamaga gelir Qis sert kecdiyinden dana davarinin ot enceri qurtarir Bir deste atli goturub qonsu oymaga gedir Beledciden sorusur Bu duzun adi nedi Haramidi dovletlim Bes o obanin Yagilevenddi sultanim Paho bunlar ozleri harami yagidilar bize hec ne vermezler Surun getdik o yana Bir soylemeye gore I Sah Abbas Qarabaga qonalqaya gelir Arazbarda iki qardas tayfa havsalilar ve kulederliler qislayirmislar Sah elcilerini gonderir Baxirlar ki tayfalardan birinin camaati yeyib icir digeri ise eliqilincli gelenleri qovur Elciler qayidib saha melumat verirler Sah Abbas gulub qayidir Tayfalara bax e biri yagi biri levend O donemden oymagin adi Yagilevend qalir Yaglevend camaatinin igidliyi ile bagli Arazbarda bir mesel dolasir Geyimde Zerger igidlikde Yaglevend Yaglevend oymagi Sefeviler doneminde RedakteYaglevendliler Cavansir elinin icinde osmanlilara Krim tatarlarina ozbeklere qarsi vurusmalarda istirak etmisdiler Sefevi sahlarinin serkerdelerinin Gurcustan yuruslerinde secilen tayfalardan biri de Yaglevend idi Yaglevend oymagi yuzluk kimi Cavansir elinden duzelmis minliye bu minlik ise hem Qarabag qosununa hem de Qacar qosununa qosulurdu XVIII esrin evvellerinde RedakteYaglevend oymagi XVIII esrde Cavansir elinin aparici ve necib oymagi olub Elin terkibine 6 musteqil oymaqla qatilmisdi Bu oymaqlardan dordu Yaglevend biri Gecegozlu biri ise Seyidehmedli adlanirdi Gecegolu ve Seyidehmedli oymaqlari sonradan Yaglevendden ayrilsa da XVIII yuzilde bir icmada birlesirdiler XVIII esrin onlerinde Yaglevend oymaqlarina Mehemmed bey Berxudar bey oglu Ocaqqulu aga Letif xan oglu Zeynal xan Sefi xan oglu ve Serif aga Yareli aga oglu basciliq edirdiler Yaglevend oymagi surgunde Redakte1737 ci ilde Yaglevend oymaqlari Cavansir elinin terkibinde Xorasan eyaletinin Serexs bolgesine surgun edilmisdiler Surgunde olsalar da sahin herbi hayina ilk cavab verenler arasindaydilar Avsar dovletinin nizami ordusunun terkibinde bir cox yuruslerde istirak etmisdiler Yaglevend tayfasi Nadir sah Qirxli Avsarin Hindistan seferinde secilmisdi Sah Emir sultan Yaglevend Cavansire xan unvani verib Kesmire hakim teyin etmisdi 1747 ci ilde Cavansirler Qarabaga donende Emir xanin basciligi altinda olan iki Yaglevend oymagi Kesmirde qaldi 1773 cu ilde Efqanistan sahi Teymur sah Durrani Emir xana tabe olmagi teklif etdi Emir xan redd cavabi verdi Teymur sah en adli serkerdelerinden olan Haci Kerimdad xan Kohendil xan oglu Popalzayi Emir xanin ustune gonderdi Savas baslandi Emir xan birinci doyusde efqanlari yendi Ikinci vurusda idaresinde olan belluclar ve efqanlar donuk cixib Teymur sahin terefine kecdiler Emir xan meglub oldu 1776 ci ilde Teymur sah Kesmire Haci Kerimdad xani hakim teyin edib yaglevendlileri bir qismini Kabil seheri etrafina bir qismini ise Qezne bolgesindeki Qarabaga yerlesdirdi Yaglevend oymagi xanliq doneminde Redakte1747 ci ilde Aran Qarabagina qayidan Yaglevend oymaqlarinin bir hissesi kelenter Sefi xanin basciligi altinda eski yurdlarinda Arazbarda meskunlasdilar Xanliq quran Penaheli xan Saricali Cavansir ve Otuziki ellerini dovletine serik etmedi Vezifeleri oymaqdaslari Saricalilara ve qayinlari Kebirlilere payladi Xanin bu hereketinden inciyen Cavansir ve Otuziki elleri Xemse melikleri ile birlesib Seki hakimi Haci Celebi xani Qarabaga devet etdiler Tarixci Mirze Adigozel bey Qarabagi bu barede yazir Sonra palciqlari kin ve hesed suyu ile yogrulmus olan Cavansir ve Otuziki ehalisinin ureklerinde edavet alovu solelendi ve beyinlerine kin havasi hucum etdi Onlar hemise bu dovletin yox olmasi ugrunda son derecede sey ve qeyret edirdiler Onlar Xemse meliklerini de ozlerine hemmeslek ve muttefiq etmisdiler O zaman butun Sirvanatda ebedi ixtiyar sahibi ve hokmran olan Haci Celebiye erizeler yazdilar Ona bildirdiler ki Penah xan burda taxta cixmis qala ve senger tikdirmisdir Eger definde bir qeder texir edilse sonra onun qarsisina durmaq mumkun olmayacaqdir Bu cur odlu alovlu nameni alan Haci Celebi 1748 ci ilde qarabaglilarin komeyine telesdi Bayat civarinda bas veren savasda sekililer ve birlesmis Qarabag quvveleri meglub oldular Qalib gelmis Penaheli xan Cavansir elini parcaladi Yarisini Arazbarda yarisini Terterde yerlesdirdi Arazbari Cavansir Dizaq mahali Terter yoresini ise Cavansir mahali adlandirdi Yaglevend oymagi Cavansir Dizaq mahalinin terkibine qatildi Penaheli xan ici zadegan ve zengin dolu Yaglevend tayfasina etibar etmirdi Eski caglardan el boyukleri bu tayfadan cixdigina gore tez tez yagiliga qursanib qiyam qaldirirdilar Ona gore de Arazbar Cavansirlerine minbasini ve Dizaq Cavansir mahalina naibi Hacili icmasindan Gecegozlu oymagindan teyin etdi Yaglevend oymagi Qarabag qosununu terkibinde Penaheli xanin basciligi altinda bir cox savaslarda istirak etdi Etraf mahallarin xanliga birlesmesinde xususi sey gosterdi Oymagin gozden dusmus igidleri xanin nezer diqqetini cekmek ucun qehremanliq etdiler 1751 ci ilde Astrabad hakimi Mehemmedhesen xan Qovanli Qacar Gence hakimi Sahverdi xan Ziyadoglu Qacarin qisasini almaq ucun Qarabaga yurus etdi Xirdapara Dizaq mahalinda Xatun arxinin yaxasinda duserge salan Mehemmedhesen xanin qosunu gece basqinina meruz qaldi Yaglevend oymagi Qacar ordusunu qorsuz qidasiz qoydu Tarixci Mirze Adigozel bey yazir Qarabagin igidleri onun qosununa cox zerer yetirdiler Azuqe getiren adamlarini qosun ehlinin heyvan ve mal qarasini qaret edib apardilar 1762 ci ilde Qarabaga yurus eden Urmiya hakimi Feteli xan Avsar Xacin mahali erazisinde duserge qurdu Xandan gece basqini buyrugunu alan Cavansir eli icinde Yaglevend oymagi ferqlendi Penaheli xanin vefatindan sonra Qarabaga ikinci oglu Mehreli bey Saricali Cavansir basciliq etdi Boyuk qardasi Ibrahimxelil aga Urmiyadan girovluqdan donenden sonra xanliq taxti ugrunda mubarizeye basladi Yaglevend oymaginin da qatildigi Arazbar cavansirleri boyuk qardasin terefini tutdular Ibrahimxelil aga qalib gelib xanliq taxtina eylesdi Yaglevend oymagi Ibrahimxelil xanin basciligi altinda qonsu xanlara qarsi savaslarda istirak etdi Qaradag xanligina edilen yurusde yaglevendliler savascil olduqlarini bir daha subut etdiler Oymagin bascisi Sirin kelenter Qarabagin genislenmesinde mudefiesinde onemli rol oynamisdi Menbe RedakteEnver Cingizoglu Cavansir eli Yaglevendliler Baki Mutercim 2016 Hemcinin bax RedakteQarabag xanligi Cavansir eli Havsalli tayfasiMenbe https az wikipedia org w index php title Yaglevend oymagi amp oldid 6066302, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.