fbpx
Wikipedia

Xaşxaşilər

İslam

İslam Tarixi

İnancın əsasları

AllahQuran
PeyğəmbərHəcc
NamazZəkat
Azan • Zikr
İctihad • Cihad

Etiqad məzhəbləri
Kəlam (ƏşərilərMatüridilər)Qədərilər (Mötəzililər)Cebrilər • Mürcilər • Müşəbbihilər
Siyasət məzhəbləri
Sünnilər:
HənəfilərMalikilərŞafiilərHənbəlilərZahirilər

Şiələr:
İmamilər (Cəfərilər (Əxbarilər • ÜsulilərŞeyxilər)ƏləvilərƏnsarilərQızılbaşlar) • Zeydilər
İsmaililər (Qərmətilər • Xaşxaşilər • Fəthilər • Xəttabilər)VaqifiyyəRafizilər (Batinilər)QeysanilərXürrəmilərBaziğiyyəQurabiyyə
Xaricilər:
Əcrədilər (Meymunilər • Sə'ləbilər) • Əzrəqilər • Bəyhəsilər • İbadilər • Nəcədat • Süfrilər

Yeni məzhəblər

Sələfilər (Vəhabilər)KadiyanilikBabilik (Bəhailik)

Həmçinin bax

SufilərYəsəvilikNəqşibəndilikSührəvərdilikXəlvətilikSəfəvilikBayramilikBəktaşilikCəlvətilikCərrahilikÇiştiyyəEhqaqiyəGülşənilikHürufilikKübravilikMəlamətilikMeyvazhiMövləvilikNemətullahiyyəNöqtəvilikQələndərilikQadiriyyəRifailikRövşənilərSənusilərŞaziliyyəZahidiyyəNüseyrilərDruzlarİslam fəlsəfəsi

Xaşaşilər, Həşişilər və ya Assasinlər (ərəb. الحشاشين‎‎ — Assasin, Haşaşın, Haşışın, Hassassin, Haşaşiyyın; fars. حشیشیون/Hašišiyun) — Şiəliyin İsmaililər məzhəbinin Nizarilər qoluna aid olan qruplaşma. Həsən Sabbah tərəfindən 1090-cı ildə Ələmut qalasında yaradılan Nizari İsmaili dövlətinin ordusuna verilən ad.

Xaşxaşilər siyasi məqsədlər üçün həyata keçirdikləri qətllərə görə ad çıxarmışdılar. XIV əsrin ortalarında xaşxaşilərin adının Avropa dillərindəki tələffüzünə uyğun olan "assasin" sözü bir çox Avropa dillərinə qatil kimi tərcümə edilməyə başladı və indiyədək də həmin mənada qalmaqdadır.

Tarixi

Həsən Sabbahın məqsədi Səlcuq dövlətindən intiqam almaq idi. Bunun üçün NizamülmülkSultan Məlikşahı öldürmək istəyirdi. Həsən Sabbah Ələmut qalasını aldıqdan sonra qalada bəzi dəyişikliklər etdi, qalanın asma bağlarını yenilədi, divarlarını gücləndirdi. Həsən gənckən bir şeyxin ona xaş-xaş içirməsi ilə bu bitkinin təsirini anlamış, onunla bir çox insanı aldada biləcəyini sanmışdı. Ələmut qalasını aldıqdan sonra Hindistandan xaş-xaş bitkisini gətirtdi. Dünyanın dörd bir tərəfindən kölə bazarlarından gözəl qadınlar gətirdib başlarına xanım ağaları qoyaraq yetişdirdi. Həsən Sabbah çox keçmədən Ələmuta yaxın kiçik qalaları, həmçinin Xəzər dənizinə yaxın böyük bir qalanı da aldı. Həsən Sabbahın bu müvəffəqiyyətlərini eşidən digər İsmaili təriqətinə mənsub kişilər Ələmuta axın etməyə başladı.

Xaşxaşilər qısa vaxt ərzində gücləndilər. Bu dövrdə Məlikşah Nizamülmülkü böyük vəzirlikdən çıxarıb adi vəzir etmişdi. 1092-ci ildə Məlikşah öz varisinin kim olacağına qərar verdi. O zamana qədər yetişdirilən xaşxaşi fədailərindən biri olan İbn (Əbu) Tahir, Nizamülmülk savaş hazırlığında ikən çadırına tələbə qılığında girib onu öldürmüş, xaşxaşilərə olunacaq həmlə beləcə önlənmişdir. Çox keçmədən yenə xaşxaşilər tərəfindən Məlikşah da öldürülmüş, Səlcuqilərin çöküşü sürətlənmişdir. Daha sonra Sultan Səncər, xaşxaşilərə bir həmlə etməyi düşündüsə də, yatağına saplanmış xəncəri və mətkubu görüncə fikrindən daşınmışdır. Məktubda "İstər bizə hücum et, istərsən bizi rahat burax, əgər yatağına öz evim kimi girə bilmişəmsə, özündən muğayat ol İbn (Əbu) Tahir".

Səlcuqilər zəiflədikdən sonra xaşxaşilər İranın şimalı, Cənubi Asiya, Orta Asiya, Şərqi Anadolu, Cənubi Anadolu və İraqın şimal bölgələrində hakimiyyət qurmuşdur. İran mənşəli bu təşkilat, bölgəni hakimiyyətləri altında saxlayan və İsmaililəri əzməyə çalışan Səlcuqlulara qarşı mücadilə etmək məqsədilə cinayəti sistemli bir hücum aləti olaraq işlətməyə başladılar. Hədəf aldıqları şəxsi öldürməkdə çox dəqiq və müvəffəqiyyətli idilər. Taktikalarının əsas prinsipləri az itki vermək, günahsız insanları öldürməmək olsa da, onlara qarşı olan qorxunun daim canlı qalması üçün cinayətlərini əsasən ictimai yerlərdə, çox vaxt ibadətgahlarda törədirdilər. Hədəflərinə cild dəyişdirib yaxınlaşan xaşxaşilər, qurbanın sağ qurtulmaması üçün zəhər, ox və nizə yerinə, əsasən xəncərdən istifadə edir, yaxalandıqlarında isə intihar əvəzinə, öldürülməyi üstün tutardılar.

Həsən Sabbah müridlərinə "Biz sadəcə bir insanı öldürməklə qalmayıb, min nəfərin qəlbinə də qorxu toxumları əkəcəyik" demiş və xaşxaşilərə qurbanı öldürdükdən sonra qaçmamalarını, dayanıb gözləmələrini tənbehləmişdir. Bir xaşxaşi cinayəti işləməzdən əvvəl gözləməli, qurbanın hər hərəkətini öyrənib onu öldürmək üçün ən ideal vaxtı seçməli idi. Səlcuqilər Ələmut qalasını dəfələrlə mühasirəyə alsalar da, fəth edə bilməmişdilər. Xaşxaşilər monqol istilasından yaxa qurtara bilməmiş, 1256-cı ildə Ələmut qalasını, 1260-cı ildə Masyaf qalasını itirsələr də dayanmamışdılar. 1277-ci ildə bir çox sərkərdəyə sui-qəsd etmiş, həmin ildə Ələmutu mühasirəyə alsalar da ələ keçirə bilməmişlər. Sonrakı mühasirələr də (1281, 1292, 1389) nəticəsiz olmuşdur. 1402-ci ildə bir alimin öldürülməsi xaşxaşilərin varlığının son isbatıdır.

Günümüzdə İsmaili təriqətinin xocaları hələ də müridlərini xaşxaşi ruhu ilə tərbiyə edir.

xaşxaşilər, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, islam, islam, t. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Islam Islam TarixiInancin esaslariAllah Quran Peygember Hecc Namaz Zekat Azan Zikr Ictihad CihadEtiqad mezhebleriKelam Eseriler Maturidiler Qederiler Motezililer Cebriler Murciler MusebbihilerSiyaset mezhebleriSunniler Henefiler Malikiler Safiiler Henbeliler Zahiriler Sieler Imamiler Ceferiler Exbariler Usuliler Seyxiler Eleviler Ensariler Qizilbaslar Zeydiler Ismaililer Qermetiler Xasxasiler Fethiler Xettabiler Vaqifiyye Rafiziler Batiniler Qeysaniler Xurremiler Bazigiyye Qurabiyye Xariciler Ecrediler Meymuniler Se lebiler Ezreqiler Beyhesiler Ibadiler Necedat SufrilerYeni mezheblerSelefiler Vehabiler Kadiyanilik Babilik Behailik Hemcinin baxSufiler Yesevilik Neqsibendilik Suhreverdilik Xelvetilik Sefevilik Bayramilik Bektasilik Celvetilik Cerrahilik Cistiyye Ehqaqiye Gulsenilik Hurufilik Kubravilik Melametilik Meyvazhi Movlevilik Nemetullahiyye Noqtevilik Qelenderilik Qadiriyye Rifailik Rovseniler Senusiler Saziliyye Zahidiyye Nuseyriler Druzlar Islam felsefesiXasasiler Hesisiler ve ya Assasinler ereb الحشاشين Assasin Hasasin Hasisin Hassassin Hasasiyyin fars حشیشیون Hasisiyun Sieliyin Ismaililer mezhebinin Nizariler qoluna aid olan qruplasma Hesen Sabbah terefinden 1090 ci ilde Elemut qalasinda yaradilan Nizari Ismaili dovletinin ordusuna verilen ad Xasxasiler siyasi meqsedler ucun heyata kecirdikleri qetllere gore ad cixarmisdilar XIV esrin ortalarinda xasxasilerin adinin Avropa dillerindeki teleffuzune uygun olan assasin sozu bir cox Avropa dillerine qatil kimi tercume edilmeye basladi ve indiyedek de hemin menada qalmaqdadir Tarixi RedakteHesen Sabbahin meqsedi Selcuq dovletinden intiqam almaq idi Bunun ucun Nizamulmulk ve Sultan Meliksahi oldurmek isteyirdi Hesen Sabbah Elemut qalasini aldiqdan sonra qalada bezi deyisiklikler etdi qalanin asma baglarini yeniledi divarlarini guclendirdi Hesen gencken bir seyxin ona xas xas icirmesi ile bu bitkinin tesirini anlamis onunla bir cox insani aldada bileceyini sanmisdi Elemut qalasini aldiqdan sonra Hindistandan xas xas bitkisini getirtdi Dunyanin dord bir terefinden kole bazarlarindan gozel qadinlar getirdib baslarina xanim agalari qoyaraq yetisdirdi Hesen Sabbah cox kecmeden Elemuta yaxin kicik qalalari hemcinin Xezer denizine yaxin boyuk bir qalani da aldi Hesen Sabbahin bu muveffeqiyyetlerini esiden diger Ismaili teriqetine mensub kisiler Elemuta axin etmeye basladi Xasxasiler qisa vaxt erzinde guclendiler Bu dovrde Meliksah Nizamulmulku boyuk vezirlikden cixarib adi vezir etmisdi 1092 ci ilde Meliksah oz varisinin kim olacagina qerar verdi O zamana qeder yetisdirilen xasxasi fedailerinden biri olan Ibn Ebu Tahir Nizamulmulk savas hazirliginda iken cadirina telebe qiliginda girib onu oldurmus xasxasilere olunacaq hemle belece onlenmisdir Cox kecmeden yene xasxasiler terefinden Meliksah da oldurulmus Selcuqilerin cokusu suretlenmisdir Daha sonra Sultan Sencer xasxasilere bir hemle etmeyi dusunduse de yatagina saplanmis xenceri ve metkubu gorunce fikrinden dasinmisdir Mektubda Ister bize hucum et istersen bizi rahat burax eger yatagina oz evim kimi gire bilmisemse ozunden mugayat ol Ibn Ebu Tahir Selcuqiler zeifledikden sonra xasxasiler Iranin simali Cenubi Asiya Orta Asiya Serqi Anadolu Cenubi Anadolu ve Iraqin simal bolgelerinde hakimiyyet qurmusdur Iran menseli bu teskilat bolgeni hakimiyyetleri altinda saxlayan ve Ismailileri ezmeye calisan Selcuqlulara qarsi mucadile etmek meqsedile cinayeti sistemli bir hucum aleti olaraq isletmeye basladilar Hedef aldiqlari sexsi oldurmekde cox deqiq ve muveffeqiyyetli idiler Taktikalarinin esas prinsipleri az itki vermek gunahsiz insanlari oldurmemek olsa da onlara qarsi olan qorxunun daim canli qalmasi ucun cinayetlerini esasen ictimai yerlerde cox vaxt ibadetgahlarda toredirdiler Hedeflerine cild deyisdirib yaxinlasan xasxasiler qurbanin sag qurtulmamasi ucun zeher ox ve nize yerine esasen xencerden istifade edir yaxalandiqlarinda ise intihar evezine oldurulmeyi ustun tutardilar Hesen Sabbah muridlerine Biz sadece bir insani oldurmekle qalmayib min neferin qelbine de qorxu toxumlari ekeceyik demis ve xasxasilere qurbani oldurdukden sonra qacmamalarini dayanib gozlemelerini tenbehlemisdir Bir xasxasi cinayeti islemezden evvel gozlemeli qurbanin her hereketini oyrenib onu oldurmek ucun en ideal vaxti secmeli idi Selcuqiler Elemut qalasini defelerle muhasireye alsalar da feth ede bilmemisdiler Xasxasiler monqol istilasindan yaxa qurtara bilmemis 1256 ci ilde Elemut qalasini 1260 ci ilde Masyaf qalasini itirseler de dayanmamisdilar 1277 ci ilde bir cox serkerdeye sui qesd etmis hemin ilde Elemutu muhasireye alsalar da ele kecire bilmemisler Sonraki muhasireler de 1281 1292 1389 neticesiz olmusdur 1402 ci ilde bir alimin oldurulmesi xasxasilerin varliginin son isbatidir Gunumuzde Ismaili teriqetinin xocalari hele de muridlerini xasxasi ruhu ile terbiye edir Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Xasxasiler amp oldid 5354512, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.