Ulu Temburonq Milli Parkı

Ulu Temburonq Milli Parkı (ing. Ulu Temburong National Park) — Bruneydə yaradılmış ilk milli park. 1991-ci ildə qurulmuşdur. Milli park Bruneyin şərqində, Temburonq dairəsinin Amo mukimində yerləşir. Temburonq dairəsinin 40 %-lik hissəsini əhatə edir, sahəsi 550 km²-dir. Milli park Batu Apoy Meşə Qoruğunun içərisində yerləşir. Ulu Temburonq Milli Parkında böyük cəngəlliklər var və buna görə də "Bruneyin yaşıl cavahiri" ləqəbi ilə tanınır. Milli park "sultanlığın uğurlu meşə qoruğu siyasətinin gözəl nümunəsi" hesab olunur. Milli parkdan axan əsas çaylar Temburonq və Belalonq çaylarıdır. Qoruq ərazisi Bruneyin ekoturizm mərkəzi hesab olunur və burada Ulu Ulu kurortu yerləşir. Temburonq dairəsində həmçinin Peradayan Meşə Qoruğu yerləşir.

Ulu Temburonq Milli Parkı
ing. Ulu Temburong National Park
Temburonq çayı ilə milli parka daxil olan turistlər.
BTMB kateqoriyası — II (Milli park)
Sahəsi	550 km^2 ha
Yaradılma tarixi	1991
Yerləşməsi
4°28′41″ şm. e. 115°12′28″ ş. u.
Ölkə	Bruney
Vilayət	Temburonq dairəsi
Rayon	Amo mukimi
Yaxın şəhər	Bruney Darussalam
Ulu Temburonq Milli Parkı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

Ulu Temburonq Milli Parkı Bruneyin Temburonq dairəsində yerləşir. Milli park cənubdan Malayziyanın Saravak ştatı ilə sərhəddədir. Milli park ovalıq və meşə ərazisindən ibarət 550 km² sahəni əhatə edir. Bura Bruneyin şərq hissəsinin hündürdə yerləşən ərazisidir. Milli parkın cənubu daha dağlıqdır, hündürlük bəzən 1.800 metrə qədər çata bilir. Şimal nisbətən daha alçaqdır. Milli park ərazisindən bir çox çay axır və bu çaylar ensiz dərələr əmələ gətirir. Qoruq ərazisinin şimalında sahil regionu yerləşir.

Milli park ərazisinə ancaq Temburoq çayı vasitəsilə, Bruneyin paytaxtı Bandar Seri Begavandan başlayaraq barkasla çatmaq mümkündür. Barkasla çıxılan səyahətdə ilk dayanacaq Banqar şəhəridir. Burada Saravakdan axan Limbanq çayı Bruney körfəzinə tökülür və mənsəbdə bulanıq estuari əmələ gəlir. Banqardan sonra növbəti dayanacaq Batanq Duridir və buradan barkasla Temburanq çayı ilə parka daxil olmaq olar. Barkaslar təcrübəli İban əhalisi tərəfindən idarə olunur. Yol boyunca qayalarla və qum dayazlıqları ilə qarşılaşmaq mümkündür. Milli parkda ərazini gəzmək üçün geniş taxta döşənək sistemi salınmışdır və bu sistemin uzunluğu 7 kilometrdir. Yol boyunca məlumatlandırıcı lövhələr var.

Flora

 

Malay kalaosu

 

"Ağ racə"

Milli parda əsasən yerli iqlimə uyğunlaşmış alçaqboylu ağaclar bitir. Əsas bitki növləri şoreya, driobalanops və dipterokarpusdur. Ovalıq və yüksəklik meşələri əsasən dipterokarp meşələridir. Alçaq dağlıq meşələri əsasən milli parkın cənubunda yerləşir. Manqrovlar milli parkın sahil zonasındadır. Meşələrin döşənəyində rattan üstünlük təşkil edir. Meşələrdə geniş yayılmış digər bitkilərə aptek zəncəfili, beqoniya, qesneriev, aroid, Ixora aiddir. Çay sahili boyunca palma, qıjı, mamır, şibyə bitir. Quşların qida kimi istifadə etdiyi əncir ağacları da milli parkda geniş yayılmışdır.

Fauna

Ulu Temburonq Milli Parkında məməlilər, quşlar, kəpənəklər və cücülər, sürünənlər yaşayır. Milli parkda yaşayan ən məşhur heyvan növü quyruqsuz, boz rəngli Müller qibbonudur. Onu əsasən meşələrdə görmək olar. Burada ən geniş yayılmış sincab növü kiçik cırtdan sincabdır və onu tez-tez insan məskənlərinin yaxınlığında görmək mümkündür. Qara ləkəli qaya qurbağasının da (Staurois natator) milli park ərazisində göründüyü bildirilmişdir. İlan növlərindən ən geniş yayılanı məbəd gürzəsidir. O, əsasən ağacların başında görünür.

Qalın tüklü-pipikli kərgadandimdik (Anorrhinus galeritus), Malay kalaosu (Buceros rhinoceros), buynuzdimdiklər, sarı-qara buynuzdimdik (Eurylaimus ochromalus) və salanqanlar milli parkın əsas quş növləridir.

Milli parkda 400 kəpənək növü aşkarlanmışdır, onların çoxu nadirdir. Ən məşhuru Bruk troqonopteradır. Ona Ceyms Brukun şərəfinə "ağ racə" adı verilmişdi.

İstinadlar

1. USA IBP. Brunei Mineral & Mining Sector Investment and Business Guide. International Business Publications. 25 November 2009. 237–. ISBN 978-1-4330-0442-1. İstifadə tarixi: 8 February 2013.^{[ölü keçid]}
2. Thiessen, Tamara. Borneo: Sabah, Brunei, Sarawak : the Bradt travel guide. Bradt Travel Guides. 1 January 2009. səh. 145. ISBN 978-1-84162-252-1. İstifadə tarixi: 3 February 2013.
3. Ledesma, Charles De; Lewis, Mark; Savage, Pauline. Rough Guide to Malaysia, Singapore & Brunei. Rough Guides. 1 December 2003. səh. 596. ISBN 978-1-84353-094-7. İstifadə tarixi: 3 February 2013.
4. "Welcome to Ulu Ulu Resort". Ulu Ulu National Park Resort. İstifadə tarixi: 3 February 2013.
5. Rowthorn, Chris; Cohen, Muhammad; Williams, China. Borneo. Lonely Planet. 21 June 2008. səh. 233. ISBN 978-1-74059-105-8. İstifadə tarixi: 3 February 2013.
6. Baker, Nick. "Ulu Temburong National Park- untouched rainforest of Brunei". Ecology Asia. İstifadə tarixi: 7 February 2013.
7. Font, Xavier; Tribe, John. Forest Tourism and Recreation: Case Studies in Environmental Management. CABI. 2000. 136–. ISBN 978-1-84593-303-6. İstifadə tarixi: 8 February 2013.
8. WWF, 2012. səh. 22
9. . News Asian Biodiversity Organization. 15 August 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 February 2013.

Biblioqrafiya

• WWF. "The Environmental Status 2012 of the Heart of Borneo Text" (pdf). WWF. 2012. İstifadə tarixi: 8 February 2013.