Tomas Edvard Lourens (ing.Thomas Edward Lawrence, Lawrence of Arabia; 16 avqust1888(1888-08-16)[…], Tremadoq[d], Quinet[d] – 19 may1935(1935-05-19)[…], Bovinqton düşərgəsi[d], Dorset[d]) — Britaniya zabiti, səyyahı, casusu, yazıçısı.
İngilis əks-kəşfiyyatının Yaxın Şərq və Ərəbistandakı ən məşhur agentlərindən biri Lourens 16 avqust1888-ci ildə Şimali Uelsdə anadan olub. Ailə familyası Chopmandır. Şotlandiyalı bir rahibə ilə evlənə bilmək üçün Lourens familyasını qəbul edib.
1910-cu ildə Türkiyə gələrək Dəclə çayının ətrafında arxeoloju qazıntılar adı altında bölgədə neft axtarışı və siyasi,etnolojik məlumatlar topladı. Daha sonra Suriya,Fələstin və Misiri gəzərək ərəb dilini və İslam adətlərini öyrəndi. Birinci dünya müharibəsində baş leytnant rütbəsi ilə İngilis Hərbi Kəşfiyyat Xidmətində (British Military Intelligence Service) agent olaraq çalışıb. ƏrəblərinOsmanlı dövlətinə qarşı üsyan etməyə təhrik edib. Ərəb dilinin bir çox şivəsini ana dili kimi bilirdi. 1916-ci ildən etibarən ərəblərin Osmanlıya qarşı üsyanlarını təşviq etməyə başlayıb. Məkkə Şərifi Hüseyin İbn Əlinin oğlu Əmir Feysəlin komandanlığı altındakı kiçik birliklərlə Osmanlı ordusuna qarşı “mübarizə” aparıb. Vəhabi Əbduləziz İbn Suud ilə yaxın əlaqələr quraraq İngiltərədən onun üçün çoxlu silah və qızıl təmin edib. Türk ordusunun Hicaza gedən yolunu kəsmək üçün ərəblərlə birlikdə Şam-Hicaz dəmir yolu xəttini dəfələrlə dağıdıb. Lourens ərəblər içindəki fəaliyyəti ilə Osmanlının Fələstin və Suriyadakı məğlubiyyətlərində böyük rol oynadı. 1918-ci ildə müharibə başa çatdıqdan sonra İngiltərə Krallığı Lourensin Şərif Hüseynə verdiyi bəzi sözləri yerinə yetirdi. Şərif Hüseynin oğlu Feysəl İraq krallığına, digər oğlu Abdullahı İordaniya Əmirliyinə gətirldi. Lakin Şərif Hüseyn Lourensin ona söz verdiyi Ərəb Xilafətini istəyirdi. İstəyinin yerinə yetirilmədiyini gördükdə İngiltərəyə qarşı üsyan etdi. İngiltərə üsyankar Şərifi Kiprə sürgün etdi. Lourens bu sürgün səbəbi ilə Krallığın ona verdiyi bütün medal və nişanlarından (Cəngavərlik nişanı daxil) imtina etdi. 1930-cu il “Ağrı dağı” üsyanında Kürd tayfalarının dövlətə qarşı qaldırılmasında yenə Lourensin əli vardı. Eyni zamanda Əfqanıstan kralı Əmənullah xanın taxtdan endirilməsi ilə nəticələn böyük üsyanda Lourensin əsəridir. 1921-ci ildə İngiltərədə Koloniyalar üzrə nazir Vinston Çörçilin ərəb coğrafiyası üzrə müşaviri olub. Bir neçə dəfə adını dəyişdirdi. John Hume Ross (1922) adı ilə İngiltərə Hərbi Hava Qüvəllərinə daxil oldu. Agent olduğu bilindikdən sonra uzaqlaşdırıldı. Bu dəfə Thomas Edward Shaw(1923) adı ilə əvvəlcə tank birliklərinə daha sonra yenidən Hərbi hava Qüvvələrində vəzifə aldı. Polkovnik – leytnant rütbəsi ilə 1935-ci ildə ordudan təqaüdə ayrıldı. 19 May 1935-ci ildə motosiklet qəzasında dünyasını dəyişdi. “Üstün xidmət medalı” və “Fransız Şərəf Legionu Nişanı” kimi mükafatları var. “ Müdrüklüyün 7 əsası”, “Çöldə üsyan”, “Xaçlı qalaları” kitablarının müəllifidir.
Bu bədəvi ərəblərin “Dinamit Şeyx” adlandırığı Lourensin 47 illik ömrünün qısa tərcümeyi-halıdır. Gələk əsas məsələyə Lourens Bütün Ərəbistanı tək gəzərək və qızıl paylayaraq bədəvi ərəbləri Osmanlıya üsyan etdirib fikri bir az şişirdilmiş ifadə olduğunu qəbul etmək lazımdır. Bu ifadə əsasən Türkiyədəki neosmanlıcılar daha çox ifadə edir. Səbəbi isə aydındır ərəblərə qarşı əks fikir yaratmamaq. Lourens haqqında internetdəki Türk saytlarında bir axtarış aparsaz 90 % məlumatlarda “Lourens olmasaydı ərəblər Osmanlıya üsyan etməyəckdi” fikri təbliğ edilməyə səy göstərilir. Halbuki hadisələr bu qədər sadə deyil. Ərəblər artıq 19-cu əsrin ortasından Osmanlıya qarşı milliyətçi üsyanlara başlamışdı. Osmanlı Sultanları Birinci dünya müharibəsinə qədər ərəb şeyxlərini payladıqları qızılla əldə saxlaya bilirdi. Ərəbləri isə ümumən İstanbulda oturan Xəlifə maraqlandırmırdı. Sadəcə o günə qədər cografiyada, ərəb şeyxlərinə, Osmanlıdan daha çox qızıl paylayan dövlət yox idi bu səbəbdən İngilislər daha çox qızıl verdikdən sonra Osmanlıya xəyanətdə heç bir tərəddüt keçirtmədilər. Lourens Ərəblərə lazım olan qızılı artıqlması ilə verməyə başlamışdı bundan əlavə Şərif Hüseynə, xəyalına belə gətirə bilməyəciy bir təklif etmişdi – Bütün Ərəbistanı onun krallığı altında birləşdirmək və Xəlifəliyi İstanbuldan alaraq Məkkəyə gətirmək. Şərif Hüseyin belə bir təklifi qəbul etməyə bilməzdi. 1916-cı ildə Lourensin və Şərif Hüseynin oğlu Feysəlin iştirakı ilə ingilis ordusuna qarşı savaşan Osmanlı əsgərlərini pusquya salınaraq öldürülməsi əməliyyatları başladı. İslamın iki müqəddəs şəhəri Məkkə və Mədinənin “xristian əlinə düşməməsi” üçün Anadoludan gəlib mübarizə aparan Osmanlı əsgərləri bədəvi ərəblər tərəfindən şəhid edilirdi. Diqqət edin bunu edən Məkkə və Mədinənin yerli əhalisi idi. Lourens özü ilə sadəcə qızıl gətirmişdi ingilis əsgəri yox və o qızılla İslamın iki müqəddəs şəhərinin əhalisini xristianların bayrağı altında Müsəlman Osmanlıya qarşı savaşmağa razı salmışdı. Bu hər hansı agentin sadəcə qızıl və yağlı vədlərlə edəcəyi bir iş deyil və yerli əhalinin də Osmanlını xristian ingilislərə dəyişmək üçün fürsət axtardığını göstərirdi. Almanlar da 12 cildlik “Ərəb üsyanı” raportuna Lourensin adını salmayaraq, ərəb üsyanında Lourensin rolunun çox böyük əhəmiyyət kəsb etmədiyini göstərmişdi. Nəticədə ərəb coğrafiyası müharibədən sonra ingilis və fransız vassallığı altında bəzi ölkərə bölündü.
Lourens haqqında bir başqa maraqlı məlumat isə Lourensin öz yaxınlarına danışdığı Deraa qalasında türklər tərəfindən həbsdə olarkən, həbsxanada zorlanması məlumatıdır. Lourensin zorlanmasına aid məlumat onun haqda çəkilən “Ərəbistanlı Lourens” filminində öz əksini tapıb. KİV-də çıxan bəzi məlumatlara görə Lourens1917–ci il 15-21 noyabr arasında həbsdə olduğu Deraa qalasında vali Hacim Bəy(Hacim Muhittin Çarıklı – Türkiyə Respublikasında Şərq istiqlal məhkəməsi başqanı və 1950-ci ilə qədər CHP millət vəkili, Bursa valisi) tərəfindən qırmanclanmış, 20 noyabrda isə türk əsgərləri tərəfindən zorlandığı haqqında yaxınalrına danışıb (Hacim Bəy vali deyil Deraa mərkəzli Harran mütəsərrüfü olub). Lakin bu iddianın başqa bir ingilis yazıçısı James Barr tərəfindən yalan olduğu sübut olunub. Barra görə Lourens Deraada zorlandığını dediyi 15-21 noyabr zamanı başqa yerdə olub. Barr Lourensin gündəliklərin tədqiq edərkən zorlanmaya məruz qaldığı tarixlərə aid səhifələrin gündəlikdə cırılmış olduğunu görür. Gündəlikləri karbon testindən keçirib, qopardılmış səhifələrin digər səhifələrdə qoyduğu izləri tədqiq edərək Lourensin o tarixlərdə Deraada deyil 80 km uzaqda Azrak qalasında olduğunu sübut edib. Çünkü digər bütün səhifələr Azrakı işarət edirdi. Eyni zamanda Lourensin anasına gönderdiyi 14 noyabr tarixli məktubunda “Bir neçə gün Azrakda qalacağını” bildirməsidə Barrın iddialarını doğruluğuna şübhə yaratmır. Lourens Deraada hebs edilir amma 1917-ci ildə yox 1916-cı ilin Dekabr ayında. Hacim bəy isə bu tarixlərdə Akhisarda məmur idi. 1916 -1917 –ci ildə Havranda jandarm zabiti olan, mərhum polkovnik Səlahəddin Günay “Bizi kimlərin ümüdünə qoyub gedirsən, türk” adlı xatirələrində Lourensi onun həbs etdiyini yazır. Həbsdə bir gün qalan Lourens daha sonra həbsdən qaçmağa nail olur. Lourensin Hacim bəyə bu iftiranı atmağa sövq edən isə Havranda Hacim bəyin başçılığı ilə üsyançı bədəvilərə və ingilislərə qarşı edilən uğurlu müdafiədir. Lourens Havranda həbsdə olan ingilisləri azad etmək üçün keçirdiyi bütün əməliyyatlar Hacim bəy tərəfinən geri püskürdülür. Həbsdə olan ingilislər isə məhkəmə qarşısına çıxarılır. Məhz bu səbəbdən Lourens öz “əxlaq və mənəviyyatını” heçə sayaraq olmayan zorlanma hadisəsini yaymağa başlayır. Bilərəkdən həbs olunduğu tarixini isə 1 il uzadaraq Hacim bəyin Ərəbistanda olduğu tarixə gətirib çıxarır. Əslində “zorlanma” faktının yayılması Lourens üçün elə böyük hadisə deyildi, bütün Ərəbistanda onun “anormal cinsi arzularının” olması barədə xəbərlər gəzirdi. Türk əks-kəşfiyyat orqanı “Təşkilatı-Mahsusanın” Lourens haqqında raportlarında da bu məlumatlar öz əksini tapır.
tomas, edvard, lourens, thomas, edward, lawrence, lawrence, arabia, avqust, 1888, 1888, tremadoq, quinet, 1935, 1935, bovinqton, düşərgəsi, dorset, britaniya, zabiti, səyyahı, casusu, yazıçısı, thomas, edward, lawrencedoğum, tarixi, avqust, 1888, 1888, doğum, . Tomas Edvard Lourens ing Thomas Edward Lawrence Lawrence of Arabia 16 avqust 1888 1888 08 16 1 2 3 Tremadoq d Quinet d 5 19 may 1935 1935 05 19 1 2 4 Bovinqton dusergesi d Dorset d Britaniya zabiti seyyahi casusu yazicisi Tomas Edvard Lourensing Thomas Edward LawrenceDogum tarixi 16 avqust 1888 1888 08 16 1 2 3 Dogum yeri Tremadoq d Quinet d Uels Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi d 5 Vefat tarixi 19 may 1935 1935 05 19 1 2 4 46 yasinda Vefat yeri Bovinqton dusergesi d Wool d Dorset d Dorset d Ingiltere Boyuk BritaniyaVefat sebebi yol neqliyyat hadisesiDefn yeri St Nicholas Church d 6 Vetendasligi Boyuk BritaniyaTehsili Maqdalin Kolleci d Fealiyyeti antropoloq arxeoloq avtobioqraf d yazici zabit ssenarist tercumeci castellologist d casus diplomat pilot herbi qulluqcu world traveler d Fealiyyet illeri 1914 cu ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteIngilis eks kesfiyyatinin Yaxin Serq ve Erebistandaki en meshur agentlerinden biri Lourens 16 avqust 1888 ci ilde Simali Uelsde anadan olub Aile familyasi Chopmandir Sotlandiyali bir rahibe ile evlene bilmek ucun Lourens familyasini qebul edib 1910 cu ilde Turkiye gelerek Decle cayinin etrafinda arxeoloju qazintilar adi altinda bolgede neft axtarisi ve siyasi etnolojik melumatlar topladi Daha sonra Suriya Felestin ve Misiri gezerek ereb dilini ve Islam adetlerini oyrendi Birinci dunya muharibesinde bas leytnant rutbesi ile Ingilis Herbi Kesfiyyat Xidmetinde British Military Intelligence Service agent olaraq calisib Ereblerin Osmanli dovletine qarsi usyan etmeye tehrik edib Ereb dilinin bir cox sivesini ana dili kimi bilirdi 1916 ci ilden etibaren ereblerin Osmanliya qarsi usyanlarini tesviq etmeye baslayib Mekke Serifi Huseyin Ibn Elinin oglu Emir Feyselin komandanligi altindaki kicik birliklerle Osmanli ordusuna qarsi mubarize aparib Vehabi Ebduleziz Ibn Suud ile yaxin elaqeler quraraq Ingiltereden onun ucun coxlu silah ve qizil temin edib Turk ordusunun Hicaza geden yolunu kesmek ucun ereblerle birlikde Sam Hicaz demir yolu xettini defelerle dagidib Lourens erebler icindeki fealiyyeti ile Osmanlinin Felestin ve Suriyadaki meglubiyyetlerinde boyuk rol oynadi 1918 ci ilde muharibe basa catdiqdan sonra Ingiltere Kralligi Lourensin Serif Huseyne verdiyi bezi sozleri yerine yetirdi Serif Huseynin oglu Feysel Iraq kralligina diger oglu Abdullahi Iordaniya Emirliyine getirldi Lakin Serif Huseyn Lourensin ona soz verdiyi Ereb Xilafetini isteyirdi Isteyinin yerine yetirilmediyini gordukde Ingiltereye qarsi usyan etdi Ingiltere usyankar Serifi Kipre surgun etdi Lourens bu surgun sebebi ile Kralligin ona verdiyi butun medal ve nisanlarindan Cengaverlik nisani daxil imtina etdi 1930 cu il Agri dagi usyaninda Kurd tayfalarinin dovlete qarsi qaldirilmasinda yene Lourensin eli vardi Eyni zamanda Efqanistan krali Emenullah xanin taxtdan endirilmesi ile neticelen boyuk usyanda Lourensin eseridir 1921 ci ilde Ingilterede Koloniyalar uzre nazir Vinston Corcilin ereb cografiyasi uzre musaviri olub Bir nece defe adini deyisdirdi John Hume Ross 1922 adi ile Ingiltere Herbi Hava Quvellerine daxil oldu Agent oldugu bilindikden sonra uzaqlasdirildi Bu defe Thomas Edward Shaw 1923 adi ile evvelce tank birliklerine daha sonra yeniden Herbi hava Quvvelerinde vezife aldi Polkovnik leytnant rutbesi ile 1935 ci ilde ordudan teqaude ayrildi 19 May 1935 ci ilde motosiklet qezasinda dunyasini deyisdi Ustun xidmet medali ve Fransiz Seref Legionu Nisani kimi mukafatlari var Mudrukluyun 7 esasi Colde usyan Xacli qalalari kitablarinin muellifidir Bu bedevi ereblerin Dinamit Seyx adlandirigi Lourensin 47 illik omrunun qisa tercumeyi halidir Gelek esas meseleye Lourens Butun Erebistani tek gezerek ve qizil paylayaraq bedevi erebleri Osmanliya usyan etdirib fikri bir az sisirdilmis ifade oldugunu qebul etmek lazimdir Bu ifade esasen Turkiyedeki neosmanlicilar daha cox ifade edir Sebebi ise aydindir ereblere qarsi eks fikir yaratmamaq Lourens haqqinda internetdeki Turk saytlarinda bir axtaris aparsaz 90 melumatlarda Lourens olmasaydi erebler Osmanliya usyan etmeyeckdi fikri teblig edilmeye sey gosterilir Halbuki hadiseler bu qeder sade deyil Erebler artiq 19 cu esrin ortasindan Osmanliya qarsi milliyetci usyanlara baslamisdi Osmanli Sultanlari Birinci dunya muharibesine qeder ereb seyxlerini payladiqlari qizilla elde saxlaya bilirdi Erebleri ise umumen Istanbulda oturan Xelife maraqlandirmirdi Sadece o gune qeder cografiyada ereb seyxlerine Osmanlidan daha cox qizil paylayan dovlet yox idi bu sebebden Ingilisler daha cox qizil verdikden sonra Osmanliya xeyanetde hec bir tereddut kecirtmediler Lourens Ereblere lazim olan qizili artiqlmasi ile vermeye baslamisdi bundan elave Serif Huseyne xeyalina bele getire bilmeyeciy bir teklif etmisdi Butun Erebistani onun kralligi altinda birlesdirmek ve Xelifeliyi Istanbuldan alaraq Mekkeye getirmek Serif Huseyin bele bir teklifi qebul etmeye bilmezdi 1916 ci ilde Lourensin ve Serif Huseynin oglu Feyselin istiraki ile ingilis ordusuna qarsi savasan Osmanli esgerlerini pusquya salinaraq oldurulmesi emeliyyatlari basladi Islamin iki muqeddes seheri Mekke ve Medinenin xristian eline dusmemesi ucun Anadoludan gelib mubarize aparan Osmanli esgerleri bedevi erebler terefinden sehid edilirdi Diqqet edin bunu eden Mekke ve Medinenin yerli ehalisi idi Lourens ozu ile sadece qizil getirmisdi ingilis esgeri yox ve o qizilla Islamin iki muqeddes seherinin ehalisini xristianlarin bayragi altinda Muselman Osmanliya qarsi savasmaga razi salmisdi Bu her hansi agentin sadece qizil ve yagli vedlerle edeceyi bir is deyil ve yerli ehalinin de Osmanlini xristian ingilislere deyismek ucun furset axtardigini gosterirdi Almanlar da 12 cildlik Ereb usyani raportuna Lourensin adini salmayaraq ereb usyaninda Lourensin rolunun cox boyuk ehemiyyet kesb etmediyini gostermisdi Neticede ereb cografiyasi muharibeden sonra ingilis ve fransiz vassalligi altinda bezi olkere bolundu Lourens haqqinda bir basqa maraqli melumat ise Lourensin oz yaxinlarina danisdigi Deraa qalasinda turkler terefinden hebsde olarken hebsxanada zorlanmasi melumatidir Lourensin zorlanmasina aid melumat onun haqda cekilen Erebistanli Lourens filmininde oz eksini tapib KIV de cixan bezi melumatlara gore Lourens1917 ci il 15 21 noyabr arasinda hebsde oldugu Deraa qalasinda vali Hacim Bey Hacim Muhittin Carikli Turkiye Respublikasinda Serq istiqlal mehkemesi basqani ve 1950 ci ile qeder CHP millet vekili Bursa valisi terefinden qirmanclanmis 20 noyabrda ise turk esgerleri terefinden zorlandigi haqqinda yaxinalrina danisib Hacim Bey vali deyil Deraa merkezli Harran muteserrufu olub Lakin bu iddianin basqa bir ingilis yazicisi James Barr terefinden yalan oldugu subut olunub Barra gore Lourens Deraada zorlandigini dediyi 15 21 noyabr zamani basqa yerde olub Barr Lourensin gundeliklerin tedqiq ederken zorlanmaya meruz qaldigi tarixlere aid sehifelerin gundelikde cirilmis oldugunu gorur Gundelikleri karbon testinden kecirib qopardilmis sehifelerin diger sehifelerde qoydugu izleri tedqiq ederek Lourensin o tarixlerde Deraada deyil 80 km uzaqda Azrak qalasinda oldugunu subut edib Cunku diger butun sehifeler Azraki isaret edirdi Eyni zamanda Lourensin anasina gonderdiyi 14 noyabr tarixli mektubunda Bir nece gun Azrakda qalacagini bildirmeside Barrin iddialarini dogruluguna subhe yaratmir Lourens Deraada hebs edilir amma 1917 ci ilde yox 1916 ci ilin Dekabr ayinda Hacim bey ise bu tarixlerde Akhisarda memur idi 1916 1917 ci ilde Havranda jandarm zabiti olan merhum polkovnik Selaheddin Gunay Bizi kimlerin umudune qoyub gedirsen turk adli xatirelerinde Lourensi onun hebs etdiyini yazir Hebsde bir gun qalan Lourens daha sonra hebsden qacmaga nail olur Lourensin Hacim beye bu iftirani atmaga sovq eden ise Havranda Hacim beyin basciligi ile usyanci bedevilere ve ingilislere qarsi edilen ugurlu mudafiedir Lourens Havranda hebsde olan ingilisleri azad etmek ucun kecirdiyi butun emeliyyatlar Hacim bey terefinen geri puskurdulur Hebsde olan ingilisler ise mehkeme qarsisina cixarilir Mehz bu sebebden Lourens oz exlaq ve meneviyyatini hece sayaraq olmayan zorlanma hadisesini yaymaga baslayir Bilerekden hebs olundugu tarixini ise 1 il uzadaraq Hacim beyin Erebistanda oldugu tarixe getirib cixarir Eslinde zorlanma faktinin yayilmasi Lourens ucun ele boyuk hadise deyildi butun Erebistanda onun anormal cinsi arzularinin olmasi barede xeberler gezirdi Turk eks kesfiyyat orqani Teskilati Mahsusanin Lourens haqqinda raportlarinda da bu melumatlar oz eksini tapir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 3 Lundy D R The Peerage lt a href https wikidata org wiki Track P4638 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q67129259 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q21401824 gt lt a gt 1 2 3 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt 1 2 Lawrence rarity sells for 18 000 BBC News Online 2001 lt a href https wikidata org wiki Track Q4704926 gt lt a gt http www stnicholasmoreton org uk about 4579459938Menbe https az wikipedia org w index php title Tomas Edvard Lourens amp oldid 6049081, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
