Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. Bu məqalə sonuncu dəfə 32 gün əvvəl TexnoBot tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)
Türküstan (türklərin yurdu) — Mərkəzi Asiyanın tarixi Türküstan ərazisinə müasir Özbəkistan, Türkmənistan, Tacikistan, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Çinin Sintsyan-Uyğur milli rayonu, Sibir cənubunun türk dilli regionları, Əfqanıstanın şimalı və İranın şimal-şərq hissəsi aid edilir.İlk dəfə olaraq "Avesta" da" iti sürətli atlara malik olan" tur tayfasının adı ilə bağlı Turyana (Turan) ölkəsinin adı çəkilir."Avesta" da turlar İran dillərində danışan müasir xalqların ulu əcdadları olan Arilərin qatı düşməni,həm də onlardan fərqli etnos kimi göstərilir və Turan İrana(ari etnonimindən) qarşı qoyulur.İranda Sasanilər sülaləsi dövrünə aid ədəbi abidələrdə,IX əsr və sonrakı dövr tarixçilərin əsərlərində və Firdovsinin "Şahnamə"sində Turan Türküstan,Turanlılar isə türklər adlandırılır.Azərbaycanın XIV əsrin ikinci yarısı və XV əsrin I yarısında yaşamış görkəmli coğrafiyaşünas alimi Əbdürrəşid Bakuvi Türküstanın bütün Türk ölkələrinin ümumı adı olduğunu və onun sərhədlərinin 1-ci iqlim qurşağından başlayaraq şərqin dərinliklərinə doğru 7-ci iqlimə qədər uzandığını yazmışdır.Bakuvi həmçinin türklərin cənubdan şimala doğru bütün iqlimlərdən şərqdə yaşadıqlarını göstərmişdir. XVII-XIX əsrin əvvəllərində Qərbi Avropa və Rus tədqiqatçıları Türküstanın mühüm ticarət, siyasi və mədəni mərkəzi olan Buxaranın adı ilə indiki Mərkəzi Asiyanı bəzən "Böyük Buxariyə",ondan şərqdə yerləşən torpaqları isə" Kiçik Buxariyə"adlandırırdılar. XVIII əsrin ortalarında Türküstanın Mərkəzi Asiyadan şərqdəki ərazisi ("Kiçik Buxariyə") Çinə birləşdirildikdən sonra çinlilər ona Sintszyan(" Yeni sərhəd", "Yeni ərazi") adı veriblər. XVIII- XIX əsrlərdə Şərqdə,sonra isə Rusiya və Avropada Böyük Buxariyə və Kiçik Buxariyə birlikdə Türküstan adlandırıldı və həm də "Buxara Türküstanı" və Çin Türküstanı hissələrinə bölünürdü. XIX əsrin ortalarından başlayaraq Buxara Türküstanı Qərbi Türküstan,Çin Türküstanı isə Şərqi Türküstan adlandırılmağa başlanmış və sonralar bu coğrafi istilahlar vətəndaşlıq hüququ qazanmışdır. XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində müasir Mərkəzi Asiya və Qazaxıstan,Mərkəzi Asiyanın türk xalqları yaşayan hissəsin əhatə edən coğrafi vilayət Türküstan adlanır və şərti olaraq Qərbi (və ya Rusiya),Şərqi (və ya Çin),Cənubi (və ya Əfqanıstan) Türküstanına bölünürdü. Rusiyaya birləşdirilmiş Qərbi Türküstanda 1867-ci ildə Türküstan general-qubernatorluğu təşkil olunmuşdu. 1886-cı ildən "Türküstan ölkəsi" adı rəsmiləşdirildi. 1918-ci ilin aprel ayında Qərbi Türküstan ərazisində RSFSR-in tərkibinə daxil olan Türküstan MSSR yaradılmışdı. Türküstan Sovet Respublikalarının milli dövlət sərhədlərini müəyyənləşdirilməsi ilə əlaqədər 1924-cü il oktyabrın 7- də "Türküstan" istilahı "Mərkəzi Asiya" istilahı ilə əvəz olunur.Müasir dövrdə Qərbi Türküstanın ümumi coğrafi adı kimi "Mərkəzi Asiya" adı işlədilir. "Qərbi Türküstan" dan fərqli olaraq "Şərqi Türküstan" coğrafi adı elmi ədəbiyyatda daha çox işlədilir.
Coğrafiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Avqust 11, 2021
türküstan, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, məqaləni, vikilə. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 32 gun evvel TexnoBot terefinden redakte olunub Yenile Turkustan turklerin yurdu Merkezi Asiyanin tarixi Turkustan erazisine muasir Ozbekistan Turkmenistan Tacikistan Qirgizistan Qazaxistan Cinin Sintsyan Uygur milli rayonu Sibir cenubunun turk dilli regionlari Efqanistanin simali ve Iranin simal serq hissesi aid edilir Ilk defe olaraq Avesta da iti suretli atlara malik olan tur tayfasinin adi ile bagli Turyana Turan olkesinin adi cekilir Avesta da turlar Iran dillerinde danisan muasir xalqlarin ulu ecdadlari olan Arilerin qati dusmeni hem de onlardan ferqli etnos kimi gosterilir ve Turan Irana ari etnoniminden qarsi qoyulur Iranda Sasaniler sulalesi dovrune aid edebi abidelerde IX esr ve sonraki dovr tarixcilerin eserlerinde ve Firdovsinin Sahname sinde Turan Turkustan Turanlilar ise turkler adlandirilir Azerbaycanin XIV esrin ikinci yarisi ve XV esrin I yarisinda yasamis gorkemli cografiyasunas alimi Ebdurresid Bakuvi Turkustanin butun Turk olkelerinin umumi adi oldugunu ve onun serhedlerinin 1 ci iqlim qursagindan baslayaraq serqin derinliklerine dogru 7 ci iqlime qeder uzandigini yazmisdir Bakuvi hemcinin turklerin cenubdan simala dogru butun iqlimlerden serqde yasadiqlarini gostermisdir XVII XIX esrin evvellerinde Qerbi Avropa ve Rus tedqiqatcilari Turkustanin muhum ticaret siyasi ve medeni merkezi olan Buxaranin adi ile indiki Merkezi Asiyani bezen Boyuk Buxariye ondan serqde yerlesen torpaqlari ise Kicik Buxariye adlandirirdilar XVIII esrin ortalarinda Turkustanin Merkezi Asiyadan serqdeki erazisi Kicik Buxariye Cine birlesdirildikden sonra cinliler ona Sintszyan Yeni serhed Yeni erazi adi veribler XVIII XIX esrlerde Serqde sonra ise Rusiya ve Avropada Boyuk Buxariye ve Kicik Buxariye birlikde Turkustan adlandirildi ve hem de Buxara Turkustani ve Cin Turkustani hisselerine bolunurdu XIX esrin ortalarindan baslayaraq Buxara Turkustani Qerbi Turkustan Cin Turkustani ise Serqi Turkustan adlandirilmaga baslanmis ve sonralar bu cografi istilahlar vetendasliq huququ qazanmisdir XIX esrde ve XX esrin evvellerinde muasir Merkezi Asiya ve Qazaxistan Merkezi Asiyanin turk xalqlari yasayan hissesin ehate eden cografi vilayet Turkustan adlanir ve serti olaraq Qerbi ve ya Rusiya Serqi ve ya Cin Cenubi ve ya Efqanistan Turkustanina bolunurdu Rusiyaya birlesdirilmis Qerbi Turkustanda 1867 ci ilde Turkustan general qubernatorlugu teskil olunmusdu 1886 ci ilden Turkustan olkesi adi resmilesdirildi 1918 ci ilin aprel ayinda Qerbi Turkustan erazisinde RSFSR in terkibine daxil olan Turkustan MSSR yaradilmisdi Turkustan Sovet Respublikalarinin milli dovlet serhedlerini mueyyenlesdirilmesi ile elaqeder 1924 cu il oktyabrin 7 de Turkustan istilahi Merkezi Asiya istilahi ile evez olunur Muasir dovrde Qerbi Turkustanin umumi cografi adi kimi Merkezi Asiya adi isledilir Qerbi Turkustan dan ferqli olaraq Serqi Turkustan cografi adi elmi edebiyyatda daha cox isledilir Turkustan Merkezi Asiyanin xeritesi 1927Xarici kecidler RedakteTurkustan a hosgelmisiniz Turkistan Haberleri http www anl az elT phpHemcinin bax RedakteSerqi Turkustan Qerbi Turkustan Cenubi Turkustan Cografiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Turkustan amp oldid 6043772, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
