fbpx
Wikipedia

Ceyrançöl öndağlığının relyefi

Ceyrançöl öndağlığının relyefi - Ceyrançöl öndağlığı inzibati cəhətdən respublikamızın Qazax, Akstafa, Tovuz, Şəmkir, Xanlar rayonlarına daxil olub, şimalşimal-qərbdən Gürcüstanla sərhədlənir. Cənubdan Kür çayının orta axımı, cənub-şərqdən isə Mingəçevir gölünün sahilləri ilə həmsərhəddir.

Onun şimali-qərbdən, cənubi-şərqə doğru uzunluğu təxminən , şimaldan-cənuba doğru eni isə 15-30 km-ə qədərdir. Ümumi sahəsi isə 250 min hektardan çoxdur.

KürQabırrı çayları arasında yerləşən bu sahənin relyefində alçaq dağ tirələri, onların arasında yerləşən geniş çökəklik sahələr və düzənliklər əsas yer tutur. Bu relyef formaları üçüncü və dördüncü dövrlərin çaydaşları, konqlomeratları, qumdaşı, lyosabənzər gillicə və gillərdən təşkil olunmuşdur. Ərazinin səthi şimaldan cənuba doğru pilləvari alçalır. Buradakı nisbi yüksəklik fərqi 200-400 m-ə qədərdir. Bu cür yüksəklik fərqi şimali-qərbdən cənubi-şərqə doğru da müşahidə edilir. 

Ceyrançöl öndağlığında Yaylaçı, Çobandağ, Ağtaxtəpə, Eldaroyuğu, Palantökən, Görükçalan, Bozdağ kimi müstəqil dağ tirələri ayrılır.

Bu dağ tirələri zəif parçalanmış maili şimal yamacları və intensiv parçalanmış dik, sıldırım cənub yamacları ilə xarakterizə olunur. Cənub yamaclar həmçinin bedlend və gil karstlarının çoxluğu ilə də seçilir. Bu dağ tirələrinin arasında Ceyrançöl, Karvanqıran, Qaradüz, Eldarsəs kimi geniş yayla və düzənliklər yerləşmişdir.

Ceyrancöl öndağlığın relyefin formalaşma xüsusiyyətləri

Relyefin formalaşmasında arid-denudasion proseslər əsas rol oynayır. Ərazidə ən yüksək dağ tirəsi Çobandağdır . Tirənin yamacları dağ-çöl bitkiləri və kolluqlarla örtülü olduğundan qismən zəif parçalanmışdır. Ceyrançöldəki monoklinal tirələr arasında yerləşən geniş düzənliklər əsas relyef formaları olub, çox geniş sahəsi tuturlar. Vəziyyətindən asılı olaraq bu düzənliklərin bəziləri eroziya prosesinə məruz qalmış, bəziləri isə müasir akkumulyasiya sahələrini təşkil edirlər. Əsasən eni bir neçə, uzunluğu isə 20- olan bu düzənliklər formaca müxtəlif olsalar da mənşəcə eynidirlər. Yarğan və qobuların intensiv inkişaf etməsinə baxmayaraq bu düzənliklər geniş sahələri əhatə etdiyi üçün böyük təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdirlər.

Ceyrançölrelyef və hidrogeoloji şəraitinə görə başqa düzənliklərdən fərqlənən Böyük Kəsik tirəsi ilə Kür çayı arasında, ərazinin ən qərbində yerləşən Qarayazı düzənliyi Qazaxın Poylu kəndindən Gürcüstan respublikasına qədər uzanır. Meyilliyi az və Kür çayına qədər olan bu düzənliyin qərb sahələri bataqlıqlaşmışdır.

Ceyrançöl ön dağlığında formalaşmış yarımsəhra-quruçöl iqlimi və zəif bitki örtüyü burada fiziki aşınma üçün əlverişli təbii şərait yaradır. Nəticədə dağ tirələrindən səthində müvəqqəti yağış suları vasitəsilə yuyulmuş allüvial-prolüvial çöküntülər ətəklərdə geniş şleyf sahələri əmələ gətirir.

Təsvir etdiyimiz müxtəlif relyef formalarının mürəkkəb kombinasiyaları ərazidə torpaq örtüyünün rəngarəngliyinə və eləcə də eroziyaya uğrama vəziyyətlərinə xeyli təsir göstərmişdir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. M.A.Müseyibov, R.Y. Quliyev. Azərbaycan SSR-in geomorfologiyası.Bakı-1974.
  2. M.A.Müseyibov, R.Y. Quliyev. Azərbaycan SSR-in geomorfologiyası.Bakı-1974.

Xarici keçidlər

ceyrançöl, öndağlığının, relyefi, ceyrançöl, öndağlığı, inzibati, cəhətdən, respublikamızın, qazax, akstafa, tovuz, şəmkir, xanlar, rayonlarına, daxil, olub, şimal, şimal, qərbdən, gürcüstanla, sərhədlənir, cənubdan, kür, çayının, orta, axımı, cənub, şərqdən, . Ceyrancol ondagliginin relyefi Ceyrancol ondagligi inzibati cehetden respublikamizin Qazax Akstafa Tovuz Semkir Xanlar rayonlarina daxil olub simal ve simal qerbden Gurcustanla serhedlenir Cenubdan Kur cayinin orta aximi cenub serqden ise Mingecevir golunun sahilleri ile hemserheddir Onun simali qerbden cenubi serqe dogru uzunlugu texminen simaldan cenuba dogru eni ise 15 30 km e qederdir Umumi sahesi ise 250 min hektardan coxdur Kur ve Qabirri caylari arasinda yerlesen bu sahenin relyefinde alcaq dag tireleri onlarin arasinda yerlesen genis cokeklik saheler ve duzenlikler esas yer tutur Bu relyef formalari ucuncu ve dorduncu dovrlerin caydaslari konqlomeratlari qumdasi lyosabenzer gillice ve gillerden teskil olunmusdur Erazinin sethi simaldan cenuba dogru pillevari alcalir Buradaki nisbi yukseklik ferqi 200 400 m e qederdir Bu cur yukseklik ferqi simali qerbden cenubi serqe dogru da musahide edilir Ceyrancol ondagliginda Yaylaci Cobandag Agtaxtepe Eldaroyugu Palantoken Gorukcalan Bozdag kimi musteqil dag tireleri ayrilir Bu dag tireleri zeif parcalanmis maili simal yamaclari ve intensiv parcalanmis dik sildirim cenub yamaclari ile xarakterize olunur Cenub yamaclar hemcinin bedlend ve gil karstlarinin coxlugu ile de secilir Bu dag tirelerinin arasinda Ceyrancol Karvanqiran Qaraduz Eldarses kimi genis yayla ve duzenlikler yerlesmisdir 1 Mundericat 1 Ceyrancol ondagligin relyefin formalasma xususiyyetleri 2 Hemcinin bax 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerCeyrancol ondagligin relyefin formalasma xususiyyetleri RedakteRelyefin formalasmasinda arid denudasion prosesler esas rol oynayir Erazide en yuksek dag tiresi Cobandagdir Tirenin yamaclari dag col bitkileri ve kolluqlarla ortulu oldugundan qismen zeif parcalanmisdir Ceyrancoldeki monoklinal tireler arasinda yerlesen genis duzenlikler esas relyef formalari olub cox genis sahesi tuturlar Veziyyetinden asili olaraq bu duzenliklerin bezileri eroziya prosesine meruz qalmis bezileri ise muasir akkumulyasiya sahelerini teskil edirler Esasen eni bir nece uzunlugu ise 20 olan bu duzenlikler formaca muxtelif olsalar da mensece eynidirler Yargan ve qobularin intensiv inkisaf etmesine baxmayaraq bu duzenlikler genis saheleri ehate etdiyi ucun boyuk teserrufat ehemiyyetine malikdirler Ceyrancolde relyef ve hidrogeoloji seraitine gore basqa duzenliklerden ferqlenen Boyuk Kesik tiresi ile Kur cayi arasinda erazinin en qerbinde yerlesen Qarayazi duzenliyi Qazaxin Poylu kendinden Gurcustan respublikasina qeder uzanir Meyilliyi az ve Kur cayina qeder olan bu duzenliyin qerb saheleri bataqliqlasmisdir Ceyrancol on dagliginda formalasmis yarimsehra qurucol iqlimi ve zeif bitki ortuyu burada fiziki asinma ucun elverisli tebii serait yaradir Neticede dag tirelerinden sethinde muveqqeti yagis sulari vasitesile yuyulmus alluvial proluvial cokuntuler eteklerde genis sleyf saheleri emele getirir Tesvir etdiyimiz muxtelif relyef formalarinin murekkeb kombinasiyalari erazide torpaq ortuyunun rengarengliyine ve elece de eroziyaya ugrama veziyyetlerine xeyli tesir gostermisdir 2 Hemcinin bax RedakteCeyrancol duzu Ceyrancol kadastr rayonu Ceyrancol Ceyrancol alcaq dagligin landsaftlari Azerbaycan erazisinin fiziki cografi rayonlasdirilmasiIstinadlar Redakte M A Museyibov R Y Quliyev Azerbaycan SSR in geomorfologiyasi Baki 1974 M A Museyibov R Y Quliyev Azerbaycan SSR in geomorfologiyasi Baki 1974 Xarici kecidler Redaktehttp www coqrafiya info 2014 08 ceyrancol acinohur htmlMenbe https az wikipedia org w index php title Ceyrancol ondagliginin relyefi amp oldid 4187104, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.