fbpx
Wikipedia

Süleyman Çələbi

Avqust 06, 2021

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Çələbi.

"Süleyman Çələbi", "Əmir Süleyman" - (1377-1411) Osmanlı şahzadəsi. 1396-1402-ci illər arasında Saruhan sancağına qubernator olaraq təyin edilmişdir. Fetrət dövründə 1402-1411-ci illər ərzində Ədirnədə hökmranlığın elan edərək Rumelidə hökm sürmüşdür. Osmanlı dövlətinin mövcud olduğu dövrdə qətiyyən Osmanlı sultanı kimi qeyd edilməmişdir. Lakin müasir tarixçilərin bəziləri onu Osmanlı Dövlətinin 5-ci hökmdarı olaraq qeyd edir. Hətta onu Rumelinin ilk sultanı olduğun bildirirlər. 1377-ci ildə İldırım Bəyazidin oğlu olaraq dünyaya gəldi. Fetrət Dövrü qarışıqlığından Ədirnəyə gedərək hökmdarlığını elan etdi. 9 il ərzində adına xütbə oxutdu, pul zərb etdirdi. Özünə itaət etməyən qardaşları Musa Çələbi və Mehmed Çələbi ilə davam etdirdiyi taxt mübarizəsində Musa Çələbiyə məğlub oldu. 1411-ci ildə Ədirnədən qaçarkən soyğunçu kəndlilər tərəfindən öldürüldü. Orxan Çələbi və Məhəmməd Şah adında iki oğlu ilə Paşa Məleykə xanım adında bir qızı var idi.

Süleyman Çələbi
Süleyman Çelebi

Süleyman Çələbi təsviri
1402 — 1411
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Döyəncilər kəndi
Atası İldırım Bəyazid
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yaşamı

Süleyman Çələbinin anası və uşaqlığı haqqında məlumat yoxdur. Lakin "Çələbi" ləqəbi oxuyub yazan və yaxşı təhsil görmüş şəxslərə verildiyi üçün yaxşı bir Osmanlı-İslam təhsilinə malik olduğu məlumdur. Niqbolu zəfərnaməsinə görə, Süleyman Çələbi (25 sentyabr 1396) Niqbolu döyüşündə sağ cinahdan Çandarlı Əli Paşa ilə birlikdə Rumeli timarlı sipahilərinə əmr etmişdir. Bu müharibədə sağ qoldaki Rumeli timarlı sipahilər əvvəl Macarıstan gücləri ilə toqquşmuşlar və sonradan da sağ qol və sol qolla birlikdə irəliləyib əsas Səlib ordusunu məngənəyə almışlar.

Əmir Teymura qarşı İldırım Bəyazidin döyüşdüyü Ankara döyüşündə də Süleyman Çələbi əhəmiyyətli komandan rolu oynamış və Osmanlı ordusunun sol qanadı komandiri olaraq vəzifə tutmuşdur. Bu döyüşdə Teymur qüvvələri üstünlüyü ələ almış, Osmanlı ordularının sağ qolu və Süleyman Çələbinin əmrindəki sol qol çəkilmək məcburiyyətində qalmış və ortada qalan İldırım Bəyazidin əmrindəki yeniçərilər və digər qapıqulu birliklərinin Teymur tərəfindən məngənəyə alınmaları ilə nəticələnmişdir.

Rumelidəki hökmranlığı

1402-ci il Ankara döyüşündəki məğlubiyyətdən sonra Süleyman Çələbi İldırım Bəyazidin vəziriəzəmi olan Çandarlı Əli Paşa ilə birlikdə əvvəl Bursaya gedib sonra Rumeliyə keçmək məqsədi ilə qaçmağa başladılar. Bursaya qədər Teymurun ordusunun yaxın təqibi altında qaldılar.

Bursaya qaçma səbəbi tarixçilər tərəfindən müxtəlif səbəblərlə izah olunur. Bəzi qaynaqlara görə Süleyman Çələbi Osmanlı Dövlətinin xəzinəsini almaq üçün əvvəl Bursaya gəlmiş və Teymurun ordusu şəhərə çatmamış bu xəzinə ilə şəhərdən qaçmağa imkan tapmışdır. Digər qaynaqlar isə xəzinəni ala bilmədiyi tezisin dəstəkləməkdədirlər amma bunun səbəbi müxtəlif səbəblərlə izah edilir: ya dövlət xəzinəsini almağa vaxt olmadan Teymurun ordusu Bursaya gəlib xəzinəni öz əllərinə keçirmişlər ya da dövlət xəzinəsi ordu ilə birlikdə Ankara döyüşündə Teymurun əlinə keçmişdir. Ən son şərh isə xəzinənin dövlətin ikinci paytaxtı Ədirnədə olub Bursa da olmamasıdır və Süleyman Çələbi Ədirnəyə gəldiyində xəzinəni ələ keçirmişdir.

1402-ci ildə Ankara döyüşündə Osmanlı ordusunun sol qanadı komandiri olan Süleyman Çələbi, məğlubiyyətdən sonra İldırım Bəyazidin vəziriəzəmi olan Çandarlı Əli Paşa ilə birlikdə Teymur ordusunun yaxın təqibi altında Rumeliyə tərəf qaçmağa başladılar. Ankara döyüşündən böyük bir ordu ilə ayrılan Əmir Süleyman sürətli şəkildə Bursaya gəldi və ailəsi ilə uşaqların yanına alan Əmir Süleyman Geliboluya getdi. Teymur ordusu, Süleyman Çələbi Bursadan ayrıldıqdan dərhal sonra şəhərə girib oranı yandırıb talan etdilər.

Süleyman Çələbi avqust 1402-ci ildə Gəliboluya gəldi. Venesiya və Cenoviya gəmiləri onu və əsgərlərini Rumeli yaxasına keçirdilər. Əcnəbilərin bu pis inancı Teymurun hiddətinə səbəb oldu. Bəlkə də bu, Teymurun rəhbərliyində tatar ordularının İzmirə qədər gedib Anadoluda əhəmiyyətli bir xristian qalası və dəniz limanı olan İzmiri ələ keçirib bütün Xristian müdafiəçilərini öldürülüb kəsik başlarından piramida qurulmasına səbəb oldu. Əmir Süleyman Ədirnədə hökümdar elan edildi. Əmir Teymur ona tac və xalat göndərərək özündən aslı hala sala bilmişdi.

Süleyman Çələbi Rumelidəki Osmanlı bölgələrinə hakim olmaq üçün Bizansın dəstəyini almaq üzrə o zaman Avropada olan Bizans İmperatoru II Manuel Paleoloq yerinə taxt naibliyi edən VII Yannis Paleoloq ilə müzakirələrə girişdi. İl sonunda müzakirələr sona çatdı. 1403-cü ilin əvvəllərində şəxsən Əmir Süleyman ilə Bizans taxt naibi, Venesiya, Cenoviya, Rodos, Sankt Cin Cəngavərləri, Serb desbotu Stefan Lazareviç və Latın Naksos Dükü arasında sülh müqaviləsi imzalandı. Bu müqaviləyə görə:

  • Bizans Osmanlıların vasal aslılığından çıxacaq və illik təzminat ödəməyi dayandıracaq və buna qarşılıq Süleyman Çələbi Bizansın hegemonluğun qəbul edəcəkdi.
  • Yaxşı niyyətini göstərmək üçün Süleyman Çələbi Bizansa Egey sahillərində Selanik və ətrafını, Aynaroz (Athos) yarımadasını, bəzi Egey adalarını və Qara dəniz sahillərində Boğaza girişdən ta Nişabura qədər (hətta Varnaya) ərazini geri verəcəkdi.
  • İtalyan dənizçi şəhərlərinə Osmanlıdan asılı vəziyyətdə olan ölkələrdə daha çox ticarət imtiyazları təmin ediləcəkdi.
  • Osmanlılar əllərindəki bütün Bizans və digər müqavilə imzalayan ölkələrin əsirlərini geri təslim edəcəkdi.
  • Osmanlı gəmiləri Çanaqqala və İstanbul boğazlarına Bizansdan icazə almadan girə bilməzdilər.

Buna qarşılıq müqaviləni imzalayan bütün ölkələr Süleyman Çələbini paytaxtı Ədirnə olan Osmanlı Dövlətinin hökmdarı olaraq tanıyacaqdılar. Bu xəbəri Avropada Venesiyada alan II Manuel Paleoloq dərhal İstanbula geri döndü və öz imzası ilə bu müqaviləni təsdiq etdi.

1402-ci ildə Ədirnədə taxta oturan Süleyman Çələbi başvəziri Çandarlı Əli Paşa vasitəçiliyi ilə vətəndaş və əsgər kadrlarının və 1403-cü ilin əvvəlindəki sülh razılaşmasından sonra qonşu ölkələrin dəstəyini almış, qanuni hökmdar olmuşdu. Süleyman Çələbi bundan sonra vaxtını Ədirnə sarayında içki aləmləri ilə yaxşı vaxt keçirməyə sərf etdi. Bu sırada Serb despotluğunda Stefan Lazareviç ilə Yorq Brankoviç arasında çıxan mübarizədən faydalanaraq Serbiya üzərindəki gücünü artırdı. Lakin Anadolunu alıb köhnə Osmanlı Dövlətini yeniləmə idealından heç vaxt imtina etmədi. Bu səbəblə 1403-cü ildə özünə sığınan qardaşı İsa Çələbiyə böyük bir ordu verərək onu Anadoluya göndərdi. Amma İsa Çələbi müvəffəqiyyət qazana bilmədi.

Bursanı ələ keçirməyi və Anadolu ilə Rumelidəki hakimiyəti

1406-cı ildə Mehmed Çələbi İsa Çələbini məğlub etdikdən sonra, Süleyman Çələbi Anadolunu ələ keçirmə idealına daha qüvvətlə sarıldı və qüvvələrini toplayıb Anadolu yaxasına keçdi. Mehmed Çələbi orada olmadığından Bursaya hücum edib şəhəri ələ keçirdi. Qardaşına qarşı mübarizə apara bilməyəcəyini anlayan Mehmed Çələbi Amasiyaya çəkildi. Başvəzir Çandarlı Əli Paşanın müvəffəqiyyətli manevrasıyla Ankaranı aldı və qardaşının geridə buraxdığı yerləri talan etdi. Ankaranı ələ keçirdikdən sonra Əmir Süleyman bütün Osmanlı ölkəsinin hökümdarı kimi hərərkət etməyə başladı. Bu dəfə də Əmir Süleyman Rumeli və Anadolunun hökmdarı olaraq özünü Bursada eyş-işrətə verdi. Bunu fürsət bilən Mehmed Çələbi yenidən Bursa üzərinə hücuma keçdi. İki ordu Yenişəhər düzənliyində qarşı-qarşıya gəldilər. Lakin Süleyman Çələbinin başvəziri Çandarlı Əli Paşa müxtəlif manevrlərlə Mehmed Çələbi ordusunun məsləhətçilərini aldadıb ordunun döyüşə girmədən dağılmasına səbəb oldu. Mehmet Çələbi bu səfər ordusuz qalaraq təkrar Amasiyaya qaçmaq məcburiyyətində qaldı.

Süleyman Çələbi Bursada içki və əyləncəyə davam etməyə başladı. 1406-cı ildə təkrar ordu toplayıb Teymurun Qaramanoğlulara vermiş olduğu Sivrihisar qalasını ələ keçirdi. Axınçılar Qaramanoğlulara hücuma keçdilər. Aydınoğlu Cüneyd bəy və Məntəşəoğlu İlyas bəy Süleyman Çələbinin hegemonluğunu tanımaq məcburiyyətində qaldılar.

1406-cı ildə Süleyman Çələbinin bu müvəffəqiyyətinin memarı olan və I Murad dövrünün sonundan bəri 20 il başvəzirlik etmiş Çandarlı Əli Paşa öldü. Bu təcrübəli dövlət adamının ölümü Süleyman Çələbi üçün bir güc itkisi oldu və bundan sonra Əmir Süleyman zəifləməyə başladı. Onun zəifləməyə başlamasının səbəblərindən biri də Süleyman Çələbinin Anadoluya əhəmiyyət verib Rumelidə olan qazi axınçı və köçmə türkmənlərin taxt üzərindəki təsirli güclərini azaltması olmuşdu.

Çandarlı Əli Paşa öldükdən sonra Süleyman Çələbinin vəzirinin kim olduğu qəti deyil. Bəzi tarixçilər sonrakı vəzirin Şeyx Ramazan Paşa olduğu ehtimalını qəbul edirlər. Vəzirlərin kazəsgərlikten gəldikləri və Çandarlı Əli Paşanın da vəzir olmadan kazəsgər olduğu gerçəklərinə əsaslanaraq Süleyman Çələbiyə kazəsgərlik etmiş olan Şeyx Ramazan Paşanın vəzir olduğunu iddia edilməkdədir. Bu iddia Şərafəddin Yəzdinin zəfərnaməsində verilən məlumatlar ilə də dəstəkləndiyi iddia edilməkdədir. Bu zəfərnamədə Teymurun Egey bölgəsi və İzmirə gəlmiş olduğu sıralarda iki dəfə Süleyman Çələbinin Əmir Teymura elçi olaraq Şeyx Ramazan Paşanın göndərildiyi yazılır. Yenə bu əsərdə Şeyx Ramazan Paşanın qadılıqdan vəzir olduğu bildirilməkdədir. Beləcə Süleyman Çələbinin Çandarlı Əli Paşadan sonrakı vəzirinin Şeyx Ramazan Paşa olması çox böyük ehtimaldır. Şeyx Ramazan Paşanın Qırşəhərdə doğulmuş olduğu və atasının adının Bəyazid olduğu da bilinməkdədir. Lakin vəzifə tarixi və ölüm tarixi haqqında əldə heç bir sənəd yoxdur.

1409-cu ildə Mehmed Çələbi yeni bir siyasət izləməyə başladı. Buna görə qardaşı Musa Çələbi ilə razılaşaraq onu Əflak vasitəsilə Rumeliyə göndərdi. O, Süleyman Çələbini Rumelidə yubadarkən hətta məğlub edərkən Mehmed Çələbi Anadolunu və Bursanı ələ keçirəcəkdi.

Qara dəniz vasitəsilə Əflaka gələn Musa Çələbi burada özünə yeni qüvvə toplamaqda gecikmədi. Əflak şahzadəsi Mirça, Serb despotunun qardaşı Vuk Brankoviç və Bolqar boyarları ona kömək edirdi. Süleyman Çələbi qardaşı Musa Çələbinin Əflaka gedib orada bir ordu toplama xəbərini Ayasolukda olarkən öyrəndi. Musa Çələbinin topladığı qüvvələrə qarşı o da Bizans İmperiyasından kömək əldə etmək qərarına gəldi. Yanına İzmiroğlu Cüneyd Bəyi alıb, Bizansın dəstəyini təmin edərək sürətlə Rumeliyə keçdi və Ədirnəyə getdi. Musa Çələbinin hücumlarına qarşı dayana bilmək üçün, baş verə biləcək təhlükələr, Trakyanın təhlükəsizliyi, Boğazlardan rahat keçidi təmin etmək məqsədilə o payız Əmir Süleyman İstanbula getdi. Görüşlərdə Bizans İmperatoru II Manuelə "sevgili ata" deyərək xitab edirdi. Musa Çələbinin hücumlarına Bizansın dəstəyi olmadan qarşı gələ bilməyəcəyinə qərarın vermişdi. Musa Çələbinin Bizansa qarşı çox daha sərt bir siyasət yeridəcəyini bilən və İldırımın İstanbul mühasirəsin hələ unutmayan İmperator II Manuel ilə Süleyman Çələbi bir dəstəkləmə müqaviləsi imzaladılar. Bizansa yaxşı niyyətini ortaya qoymaq üçün Əmir Süleyman gənc qardaşı Qasım Çələbi və bacısı Fatiməni Bizansa girov olaraq verdi və Epir despotu Teodorun qeyri-qanuni qızı ilə İmperatorun qardaşı qızı olan bir gənc qızı da öz arvadı olaraq aldı. Bundan sonra Qaramanoğulları ilə də sülh müqaviləsi imzalamağada nail oldu. Bu siyasətinin birinci mərhələsində müvəffəqiyyətli olan Mehmed Çələbi isə dərhal Bursaya girib Anadoluda hakimiyəti ələ aldı. 1410-cu ildə Musa Çələbi Əflak Voyvodasının qızı ilə evlənib Əflak, Bolqar və Serb dəstəyi ilə Rumelinin sərhəd ərazilərində yerləşmiş türkmənlərdən bir ordu toplamağı bacardı. O il Ədirnə ilə Əyub (Kosmidion) arasındakı Çatalca adlanan ərazidə Süleyman Çələbi ilə Musa Çələbi orduları arasında arxa arxaya bir sıra vuruşmalar və basqınlar ilə döyüş başladı. 1410-cu ilin iyun və iyul aylarındakı ilk qarşıdurmalarda Süleyman Çələbi Musa Çələbini məğlub etdi. Bu döyüşün Süleyman Çəlbi tərəfindən qazanılmasında Serb despotunun qardaşı komandir Vukun Əmir Süleyman tərəfinə keçməyinin böyük rolu oldu.

Çatalca qalibiyətindən sonra qardaşı Musa Çələbinin bir daha qarşısına çıxmayacağını zənn edən Süleyman Çələbi Ədirnə sarayına çəkilib təkrar içki və əyləncəyə qurşandı. Lakin döyüşdən məğlub çıxan Musa Çələbi əzim və cəsarətini itirməyərək, yenidən güclü bir ordu qurmağa başladı. Əmir Süleymanın ətrafındakılar bu vəziyətdən, xüsusilə xristianlara qarşı çox yaxşı davranması və vaxtını içki və əyləncəyə sərf etməsindən məmnun deyildilər və əhəmiyyətli və ya əhəmiyyətsiz bir çox tərəfdarı Süleyman Çələbinin yanından ayrıldı.

Ölümü

Baş verən hadisələrdən ən yaxşı şəkildə istifadə edən Musa Çələbi, ən sonunda 17 fevral 1411-ci ildə bir qış havası altında Musa Çələbi Ədirnəni tutdu və ümidini itirmiş Süleyman Çələbi tərəfdarları buna qarşı mübarizə apara bilmədi. Süleyman Çələbi o sırada sərxoş idi və hamam aləmində kef çəkirdi. Özünə qardaşının basqınından xəbər gətirən yandaşlarını çox əsəbi bir şəkildə qovdu və hətta cəza olaraq bəzilərinin saqqal və bığlarını təraş etdirdi. Qazi Everansoğluna:"Ey Hacı İslam, bu nə xəbərdir mənə gətirmisən? Musa kimdir ki mənim üstümə ordu yeridib səltənət davası eləsin?"

Sonunda ağlı başına gəlib gecə qaranlığında yanında çox az sayda adamıyla İstanbula doğru qaçmağa başladı. Döyənçilər kəndinə gəldiyi zaman mühafizəçisi xəyanət edib kəndlilərə onun şəxsiyyətini bildirərək onları təhrik etdi və kəndlilərin də sırf Musa Çələbidən bəxşiş ala bilmək məqsədilə Süleyman Çələbini 1410-cu ildə öldürdükləri rəvayət edilir. Süleyman Çələbinin cəsədi Bursaya göndərilərək Çəkirgədəki babası Muradın yanında dəfn edildi.

Avqust 06, 2021
süleyman, çələbi, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, çələbi, əmir, süleyman, 1377, 1411, osmanlı, şahzadəsi, 1396, 1402, illər, arasında, saruhan, sancağına, qubernator, olaraq, təyin, edilmişdir, fetrət, dövründə, 1402, 1411, illər, ərzində, ədirnədə, hö. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Celebi Suleyman Celebi Emir Suleyman 1377 1411 Osmanli sahzadesi 1396 1402 ci iller arasinda Saruhan sancagina qubernator olaraq teyin edilmisdir Fetret dovrunde 1402 1411 ci iller erzinde Edirnede hokmranligin elan ederek Rumelide hokm surmusdur Osmanli dovletinin movcud oldugu dovrde qetiyyen Osmanli sultani kimi qeyd edilmemisdir Lakin muasir tarixcilerin bezileri onu Osmanli Dovletinin 5 ci hokmdari olaraq qeyd edir Hetta onu Rumelinin ilk sultani oldugun bildirirler 1377 ci ilde Ildirim Beyazidin oglu olaraq dunyaya geldi Fetret Dovru qarisiqligindan Edirneye gederek hokmdarligini elan etdi 9 il erzinde adina xutbe oxutdu pul zerb etdirdi Ozune itaet etmeyen qardaslari Musa Celebi ve Mehmed Celebi ile davam etdirdiyi taxt mubarizesinde Musa Celebiye meglub oldu 1411 ci ilde Edirneden qacarken soyguncu kendliler terefinden olduruldu Orxan Celebi ve Mehemmed Sah adinda iki oglu ile Pasa Meleyke xanim adinda bir qizi var idi Suleyman CelebiSuleyman CelebiSuleyman Celebi tesviri1402 1411Sexsi melumatlarDogum tarixi 1377Dogum yeri Osmanli imperiyasiVefat tarixi 18 fevral 1411Vefat yeri Doyenciler kendiAtasi Ildirim Beyazid Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Yasami 2 Rumelideki hokmranligi 3 Bursani ele kecirmeyi ve Anadolu ile Rumelideki hakimiyeti 4 OlumuYasami RedakteSuleyman Celebinin anasi ve usaqligi haqqinda melumat yoxdur Lakin Celebi leqebi oxuyub yazan ve yaxsi tehsil gormus sexslere verildiyi ucun yaxsi bir Osmanli Islam tehsiline malik oldugu melumdur Niqbolu zefernamesine gore Suleyman Celebi 25 sentyabr 1396 Niqbolu doyusunde sag cinahdan Candarli Eli Pasa ile birlikde Rumeli timarli sipahilerine emr etmisdir Bu muharibede sag qoldaki Rumeli timarli sipahiler evvel Macaristan gucleri ile toqqusmuslar ve sonradan da sag qol ve sol qolla birlikde irelileyib esas Selib ordusunu mengeneye almislar Emir Teymura qarsi Ildirim Beyazidin doyusduyu Ankara doyusunde de Suleyman Celebi ehemiyyetli komandan rolu oynamis ve Osmanli ordusunun sol qanadi komandiri olaraq vezife tutmusdur Bu doyusde Teymur quvveleri ustunluyu ele almis Osmanli ordularinin sag qolu ve Suleyman Celebinin emrindeki sol qol cekilmek mecburiyyetinde qalmis ve ortada qalan Ildirim Beyazidin emrindeki yeniceriler ve diger qapiqulu birliklerinin Teymur terefinden mengeneye alinmalari ile neticelenmisdir Rumelideki hokmranligi Redakte1402 ci il Ankara doyusundeki meglubiyyetden sonra Suleyman Celebi Ildirim Beyazidin veziriezemi olan Candarli Eli Pasa ile birlikde evvel Bursaya gedib sonra Rumeliye kecmek meqsedi ile qacmaga basladilar Bursaya qeder Teymurun ordusunun yaxin teqibi altinda qaldilar Bursaya qacma sebebi tarixciler terefinden muxtelif sebeblerle izah olunur Bezi qaynaqlara gore Suleyman Celebi Osmanli Dovletinin xezinesini almaq ucun evvel Bursaya gelmis ve Teymurun ordusu sehere catmamis bu xezine ile seherden qacmaga imkan tapmisdir Diger qaynaqlar ise xezineni ala bilmediyi tezisin desteklemekdedirler amma bunun sebebi muxtelif sebeblerle izah edilir ya dovlet xezinesini almaga vaxt olmadan Teymurun ordusu Bursaya gelib xezineni oz ellerine kecirmisler ya da dovlet xezinesi ordu ile birlikde Ankara doyusunde Teymurun eline kecmisdir En son serh ise xezinenin dovletin ikinci paytaxti Edirnede olub Bursa da olmamasidir ve Suleyman Celebi Edirneye geldiyinde xezineni ele kecirmisdir 1402 ci ilde Ankara doyusunde Osmanli ordusunun sol qanadi komandiri olan Suleyman Celebi meglubiyyetden sonra Ildirim Beyazidin veziriezemi olan Candarli Eli Pasa ile birlikde Teymur ordusunun yaxin teqibi altinda Rumeliye teref qacmaga basladilar Ankara doyusunden boyuk bir ordu ile ayrilan Emir Suleyman suretli sekilde Bursaya geldi ve ailesi ile usaqlarin yanina alan Emir Suleyman Geliboluya getdi Teymur ordusu Suleyman Celebi Bursadan ayrildiqdan derhal sonra sehere girib orani yandirib talan etdiler Suleyman Celebi avqust 1402 ci ilde Geliboluya geldi Venesiya ve Cenoviya gemileri onu ve esgerlerini Rumeli yaxasina kecirdiler Ecnebilerin bu pis inanci Teymurun hiddetine sebeb oldu Belke de bu Teymurun rehberliyinde tatar ordularinin Izmire qeder gedib Anadoluda ehemiyyetli bir xristian qalasi ve deniz limani olan Izmiri ele kecirib butun Xristian mudafiecilerini oldurulub kesik baslarindan piramida qurulmasina sebeb oldu Emir Suleyman Edirnede hokumdar elan edildi Emir Teymur ona tac ve xalat gondererek ozunden asli hala sala bilmisdi Suleyman Celebi Rumelideki Osmanli bolgelerine hakim olmaq ucun Bizansin desteyini almaq uzre o zaman Avropada olan Bizans Imperatoru II Manuel Paleoloq yerine taxt naibliyi eden VII Yannis Paleoloq ile muzakirelere girisdi Il sonunda muzakireler sona catdi 1403 cu ilin evvellerinde sexsen Emir Suleyman ile Bizans taxt naibi Venesiya Cenoviya Rodos Sankt Cin Cengaverleri Serb desbotu Stefan Lazarevic ve Latin Naksos Duku arasinda sulh muqavilesi imzalandi Bu muqavileye gore Bizans Osmanlilarin vasal asliligindan cixacaq ve illik tezminat odemeyi dayandiracaq ve buna qarsiliq Suleyman Celebi Bizansin hegemonlugun qebul edecekdi Yaxsi niyyetini gostermek ucun Suleyman Celebi Bizansa Egey sahillerinde Selanik ve etrafini Aynaroz Athos yarimadasini bezi Egey adalarini ve Qara deniz sahillerinde Bogaza girisden ta Nisabura qeder hetta Varnaya erazini geri verecekdi Italyan denizci seherlerine Osmanlidan asili veziyyetde olan olkelerde daha cox ticaret imtiyazlari temin edilecekdi Osmanlilar ellerindeki butun Bizans ve diger muqavile imzalayan olkelerin esirlerini geri teslim edecekdi Osmanli gemileri Canaqqala ve Istanbul bogazlarina Bizansdan icaze almadan gire bilmezdiler Buna qarsiliq muqavileni imzalayan butun olkeler Suleyman Celebini paytaxti Edirne olan Osmanli Dovletinin hokmdari olaraq taniyacaqdilar Bu xeberi Avropada Venesiyada alan II Manuel Paleoloq derhal Istanbula geri dondu ve oz imzasi ile bu muqavileni tesdiq etdi 1402 ci ilde Edirnede taxta oturan Suleyman Celebi basveziri Candarli Eli Pasa vasiteciliyi ile vetendas ve esger kadrlarinin ve 1403 cu ilin evvelindeki sulh razilasmasindan sonra qonsu olkelerin desteyini almis qanuni hokmdar olmusdu Suleyman Celebi bundan sonra vaxtini Edirne sarayinda icki alemleri ile yaxsi vaxt kecirmeye serf etdi Bu sirada Serb despotlugunda Stefan Lazarevic ile Yorq Brankovic arasinda cixan mubarizeden faydalanaraq Serbiya uzerindeki gucunu artirdi Lakin Anadolunu alib kohne Osmanli Dovletini yenileme idealindan hec vaxt imtina etmedi Bu sebeble 1403 cu ilde ozune siginan qardasi Isa Celebiye boyuk bir ordu vererek onu Anadoluya gonderdi Amma Isa Celebi muveffeqiyyet qazana bilmedi Bursani ele kecirmeyi ve Anadolu ile Rumelideki hakimiyeti Redakte1406 ci ilde Mehmed Celebi Isa Celebini meglub etdikden sonra Suleyman Celebi Anadolunu ele kecirme idealina daha quvvetle sarildi ve quvvelerini toplayib Anadolu yaxasina kecdi Mehmed Celebi orada olmadigindan Bursaya hucum edib seheri ele kecirdi Qardasina qarsi mubarize apara bilmeyeceyini anlayan Mehmed Celebi Amasiyaya cekildi Basvezir Candarli Eli Pasanin muveffeqiyyetli manevrasiyla Ankarani aldi ve qardasinin geride buraxdigi yerleri talan etdi Ankarani ele kecirdikden sonra Emir Suleyman butun Osmanli olkesinin hokumdari kimi hererket etmeye basladi Bu defe de Emir Suleyman Rumeli ve Anadolunun hokmdari olaraq ozunu Bursada eys isrete verdi Bunu furset bilen Mehmed Celebi yeniden Bursa uzerine hucuma kecdi Iki ordu Yeniseher duzenliyinde qarsi qarsiya geldiler Lakin Suleyman Celebinin basveziri Candarli Eli Pasa muxtelif manevrlerle Mehmed Celebi ordusunun meslehetcilerini aldadib ordunun doyuse girmeden dagilmasina sebeb oldu Mehmet Celebi bu sefer ordusuz qalaraq tekrar Amasiyaya qacmaq mecburiyyetinde qaldi Suleyman Celebi Bursada icki ve eylenceye davam etmeye basladi 1406 ci ilde tekrar ordu toplayib Teymurun Qaramanoglulara vermis oldugu Sivrihisar qalasini ele kecirdi Axincilar Qaramanoglulara hucuma kecdiler Aydinoglu Cuneyd bey ve Menteseoglu Ilyas bey Suleyman Celebinin hegemonlugunu tanimaq mecburiyyetinde qaldilar 1406 ci ilde Suleyman Celebinin bu muveffeqiyyetinin memari olan ve I Murad dovrunun sonundan beri 20 il basvezirlik etmis Candarli Eli Pasa oldu Bu tecrubeli dovlet adaminin olumu Suleyman Celebi ucun bir guc itkisi oldu ve bundan sonra Emir Suleyman zeiflemeye basladi Onun zeiflemeye baslamasinin sebeblerinden biri de Suleyman Celebinin Anadoluya ehemiyyet verib Rumelide olan qazi axinci ve kocme turkmenlerin taxt uzerindeki tesirli guclerini azaltmasi olmusdu Candarli Eli Pasa oldukden sonra Suleyman Celebinin vezirinin kim oldugu qeti deyil Bezi tarixciler sonraki vezirin Seyx Ramazan Pasa oldugu ehtimalini qebul edirler Vezirlerin kazesgerlikten geldikleri ve Candarli Eli Pasanin da vezir olmadan kazesger oldugu gerceklerine esaslanaraq Suleyman Celebiye kazesgerlik etmis olan Seyx Ramazan Pasanin vezir oldugunu iddia edilmekdedir Bu iddia Serafeddin Yezdinin zefernamesinde verilen melumatlar ile de desteklendiyi iddia edilmekdedir Bu zefernamede Teymurun Egey bolgesi ve Izmire gelmis oldugu siralarda iki defe Suleyman Celebinin Emir Teymura elci olaraq Seyx Ramazan Pasanin gonderildiyi yazilir Yene bu eserde Seyx Ramazan Pasanin qadiliqdan vezir oldugu bildirilmekdedir Belece Suleyman Celebinin Candarli Eli Pasadan sonraki vezirinin Seyx Ramazan Pasa olmasi cox boyuk ehtimaldir Seyx Ramazan Pasanin Qirseherde dogulmus oldugu ve atasinin adinin Beyazid oldugu da bilinmekdedir Lakin vezife tarixi ve olum tarixi haqqinda elde hec bir sened yoxdur 1409 cu ilde Mehmed Celebi yeni bir siyaset izlemeye basladi Buna gore qardasi Musa Celebi ile razilasaraq onu Eflak vasitesile Rumeliye gonderdi O Suleyman Celebini Rumelide yubadarken hetta meglub ederken Mehmed Celebi Anadolunu ve Bursani ele kecirecekdi Qara deniz vasitesile Eflaka gelen Musa Celebi burada ozune yeni quvve toplamaqda gecikmedi Eflak sahzadesi Mirca Serb despotunun qardasi Vuk Brankovic ve Bolqar boyarlari ona komek edirdi Suleyman Celebi qardasi Musa Celebinin Eflaka gedib orada bir ordu toplama xeberini Ayasolukda olarken oyrendi Musa Celebinin topladigi quvvelere qarsi o da Bizans Imperiyasindan komek elde etmek qerarina geldi Yanina Izmiroglu Cuneyd Beyi alib Bizansin desteyini temin ederek suretle Rumeliye kecdi ve Edirneye getdi Musa Celebinin hucumlarina qarsi dayana bilmek ucun bas vere bilecek tehlukeler Trakyanin tehlukesizliyi Bogazlardan rahat kecidi temin etmek meqsedile o payiz Emir Suleyman Istanbula getdi Goruslerde Bizans Imperatoru II Manuele sevgili ata deyerek xitab edirdi Musa Celebinin hucumlarina Bizansin desteyi olmadan qarsi gele bilmeyeceyine qerarin vermisdi Musa Celebinin Bizansa qarsi cox daha sert bir siyaset yerideceyini bilen ve Ildirimin Istanbul muhasiresin hele unutmayan Imperator II Manuel ile Suleyman Celebi bir destekleme muqavilesi imzaladilar Bizansa yaxsi niyyetini ortaya qoymaq ucun Emir Suleyman genc qardasi Qasim Celebi ve bacisi Fatimeni Bizansa girov olaraq verdi ve Epir despotu Teodorun qeyri qanuni qizi ile Imperatorun qardasi qizi olan bir genc qizi da oz arvadi olaraq aldi Bundan sonra Qaramanogullari ile de sulh muqavilesi imzalamagada nail oldu Bu siyasetinin birinci merhelesinde muveffeqiyyetli olan Mehmed Celebi ise derhal Bursaya girib Anadoluda hakimiyeti ele aldi 1410 cu ilde Musa Celebi Eflak Voyvodasinin qizi ile evlenib Eflak Bolqar ve Serb desteyi ile Rumelinin serhed erazilerinde yerlesmis turkmenlerden bir ordu toplamagi bacardi O il Edirne ile Eyub Kosmidion arasindaki Catalca adlanan erazide Suleyman Celebi ile Musa Celebi ordulari arasinda arxa arxaya bir sira vurusmalar ve basqinlar ile doyus basladi 1410 cu ilin iyun ve iyul aylarindaki ilk qarsidurmalarda Suleyman Celebi Musa Celebini meglub etdi Bu doyusun Suleyman Celbi terefinden qazanilmasinda Serb despotunun qardasi komandir Vukun Emir Suleyman terefine kecmeyinin boyuk rolu oldu Catalca qalibiyetinden sonra qardasi Musa Celebinin bir daha qarsisina cixmayacagini zenn eden Suleyman Celebi Edirne sarayina cekilib tekrar icki ve eylenceye qursandi Lakin doyusden meglub cixan Musa Celebi ezim ve cesaretini itirmeyerek yeniden guclu bir ordu qurmaga basladi Emir Suleymanin etrafindakilar bu veziyetden xususile xristianlara qarsi cox yaxsi davranmasi ve vaxtini icki ve eylenceye serf etmesinden memnun deyildiler ve ehemiyyetli ve ya ehemiyyetsiz bir cox terefdari Suleyman Celebinin yanindan ayrildi Olumu RedakteBas veren hadiselerden en yaxsi sekilde istifade eden Musa Celebi en sonunda 17 fevral 1411 ci ilde bir qis havasi altinda Musa Celebi Edirneni tutdu ve umidini itirmis Suleyman Celebi terefdarlari buna qarsi mubarize apara bilmedi Suleyman Celebi o sirada serxos idi ve hamam aleminde kef cekirdi Ozune qardasinin basqinindan xeber getiren yandaslarini cox esebi bir sekilde qovdu ve hetta ceza olaraq bezilerinin saqqal ve biglarini teras etdirdi Qazi Everansogluna Ey Haci Islam bu ne xeberdir mene getirmisen Musa kimdir ki menim ustume ordu yeridib seltenet davasi elesin Sonunda agli basina gelib gece qaranliginda yaninda cox az sayda adamiyla Istanbula dogru qacmaga basladi Doyenciler kendine geldiyi zaman muhafizecisi xeyanet edib kendlilere onun sexsiyyetini bildirerek onlari tehrik etdi ve kendlilerin de sirf Musa Celebiden bexsis ala bilmek meqsedile Suleyman Celebini 1410 cu ilde oldurdukleri revayet edilir Suleyman Celebinin cesedi Bursaya gonderilerek Cekirgedeki babasi Muradin yaninda defn edildi Menbe https az wikipedia org w index php title Suleyman Celebi amp oldid 5805801, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.