Suriya qulanı (lat.Equus hemionus hemippus) — Ərəbistan yarımadasında vaxtı ilə yayılmış qulan yarımnövü. Bu canlıların hazırda nəsli nəsilmişdir. Onlara əsasən müasir Suriya, İsrail, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı və İraq ərtazisində müşahidə edilirdi.
Suriya qulanı ortalam olraq cəmi 1 metr hündürlüyə malik idi. Bu isə onların müasir atlar fəsiləsinə daxil olan heyvanlar arasına ən kiçiyi olmması anlamına gəlir. Onun rəngi mövsümdən asılı olaraq dəyişir:yayda zeytuni rəng, qışda isə solğun sarı. Digər kulanlar kimi, qətiyyətsiz təbiəti ilə məşhur idi üstəlik qüvvət və gözəlliklə hər tərəfli ata bənzəyirdi.
Yayılması
Suriya qulanı əsasən səhra və yarımsəhralarda, quraq dağ çöllərində yayılmışdılar. Onlara əsasən müasir Suriya, İsrail, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı və İraq ərtazisində müşahidə edilirdi.
Ekologiya və davranış
Qidalanma
Ot yeyən bir canlı olmuşdur. Əsasən ot bitkiləri, kol və ağacların yarpaqları ilə qidalanırdılar.
Təbii düşmənləri
Suriya qulanı Ərəbistan yarıçmadasınad yırtıcıların əsas hədəflərindən idilər. Ərəbistab yarımadasında yayılmış Asiya şiri. Ərəbistan bəbiri, zolaqlı kaftar, Ərəbistan canavarı və Turan pələngi kimi canlılar tərəfindən ovlanılırdı. Asiya hepardıda böyük ehtimalla bu canlıları dağ silsilələri ərsazisində ovlamışdır.
Tarixi
XV - XVI əsrlərdə Yaxın Şərqə səyahət edən avropalı səyyahlar burada sürü halında qulanlara rast gəldiyini bildirirdilər. Bununla belə onların sayı XVIII və XIX əsrlər arasında kütləvi ovlanma səbəbindən azalmağa başlamışdır. Sonradan isə Birinci Dünya müharibəsi zamanı onların populyasiyası ciddi zərər görmüşdür. Sonuncu çöl qulanı 1927-ci ildə İordaniyanın Arzak vahəsində ovlanmışdır. Sonuncu papalı şərtaitdə saxlanan Suriya qulanı isə Vyananın Şyonbrun parkında ölmüşdür.
Müqəddəs kitablarda
Quranın Muddəssir surəsinin 50-ci (Onlar sanki vəhşi eşşəklərdir) və 51-ci ayələrində (O eşşəklər ki aslandan hürküb qaçarlar!) keçərli olan vəhşi eşşəklərin Suriya qulanı olması ehtimal edilir. Bu surədə Allaha (c.a.c) inanmayanların mövcud halları təsvir edilir. Tövratın birinci kitabı olan Yaradılışda İsmayıl peyğəmbərlə əlaqəli rəvayətdə təsvir edilən vəhşi eşşək Suriya qulanıdır.
Qulan populyasiyasının bərpası
Suriya qulanının nəsli kəsildikdən sonra yaranmış boşluğu doldurmaqdan ötrü İran qulanı uyğun gələn yarımnöv hesab edilərən Yaxın Şərqdə yayılması üçün tədbirlər görülmüşdür. Onlar Səudiyyə Ərəbistanı və İordaniyanın qoruma ərazilərində yerləşdirilmişdir. Bundan əlavə İsraildə İran qulanı ilə yanaşı Türkmən qulanıda gətirilərək təbiətə buraxılmışdır.
İstinadlar
Фишер Д., Саймон Н., Винсент Д. Красная книга. Дикая природа в опасности / пер. с англ., под ред. А. Г. Банникова. — М.: Прогресс, 1976. — С. 137—140. — 478 с.
↑ Harper, Francis (1945), Syrian Wild Ass // Extinct and Vanishing Mammals of the Old World, New York: American Committee for International Wild Life Protection, 367–371, LCCN 46000560, İstifadə tarixi: 2013-02-07
↑ Samuel Sidney (1893). The Book of the Horse. Cassell & Co. Ltd. səh. 180.
Mazin B. Qumsiyeh (1996). Mammals of the Holy Land. Texas Tech University Press. səh. 191. ISBN0-89672-364-X.
G. Johannes Botterweck; Helmer Ringgren, Heinz-Josef Fabry (2003). Theological Dictionary of the Old Testament, Volume 12. Wm. B. Eerdmans Publishing Company. 73–76. ISBN0-8028-2336-X.
"Equus hemionus hemippus". The IUCN Red List of Threatened Species (ingilis).
suriya, qulanı, equus, hemionus, hemippus, ərəbistan, yarımadasında, vaxtı, ilə, yayılmış, qulan, yarımnövü, canlıların, hazırda, nəsli, nəsilmişdir, onlara, əsasən, müasir, suriya, israil, iordaniya, səudiyyə, ərəbistanı, iraq, ərtazisində, müşahidə, edilirdi. Suriya qulani 1 lat Equus hemionus hemippus Erebistan yarimadasinda vaxti ile yayilmis qulan yarimnovu Bu canlilarin hazirda nesli nesilmisdir Onlara esasen muasir Suriya Israil Iordaniya Seudiyye Erebistani ve Iraq ertazisinde musahide edilirdi Suriya qulaniEquus hemionus hemippusElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDeste TekdirnaqlilarFesile AtlarCins AtYarimnov Suriya qulaniElmi adiEquus hemionus hemippus Geoffroy 1855Muhafize statusuNesli kesilmisExtinct IUCN 3 1 Extinct 7962VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 625193NCBI 1968430Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Ekologiya ve davranis 3 1 Qidalanma 3 2 Tebii dusmenleri 4 Tarixi 5 Muqeddes kitablarda 6 Qulan populyasiyasinin berpasi 7 Istinadlar 8 Hemcinin baxTesviri RedakteSuriya qulani ortalam olraq cemi 1 metr hundurluye malik idi 2 Bu ise onlarin muasir atlar fesilesine daxil olan heyvanlar arasina en kiciyi olmmasi anlamina gelir 3 Onun rengi movsumden asili olaraq deyisir yayda zeytuni reng qisda ise solgun sari 2 4 Diger kulanlar kimi qetiyyetsiz tebieti ile meshur idi ustelik quvvet ve gozellikle her terefli ata benzeyirdi 3 Yayilmasi RedakteSuriya qulani esasen sehra ve yarimsehralarda quraq dag collerinde yayilmisdilar Onlara esasen muasir Suriya Israil Iordaniya Seudiyye Erebistani ve Iraq ertazisinde musahide edilirdi Ekologiya ve davranis RedakteQidalanma Redakte Ot yeyen bir canli olmusdur Esasen ot bitkileri kol ve agaclarin yarpaqlari ile qidalanirdilar Tebii dusmenleri Redakte Suriya qulani Erebistan yaricmadasinad yirticilarin esas hedeflerinden idiler Erebistab yarimadasinda yayilmis Asiya siri Erebistan bebiri zolaqli kaftar Erebistan canavari ve Turan pelengi kimi canlilar terefinden ovlanilirdi Asiya hepardida boyuk ehtimalla bu canlilari dag silsileleri ersazisinde ovlamisdir Tarixi RedakteXV XVI esrlerde Yaxin Serqe seyahet eden avropali seyyahlar burada suru halinda qulanlara rast geldiyini bildirirdiler 5 Bununla bele onlarin sayi XVIII ve XIX esrler arasinda kutlevi ovlanma sebebinden azalmaga baslamisdir Sonradan ise Birinci Dunya muharibesi zamani onlarin populyasiyasi ciddi zerer gormusdur Sonuncu col qulani 1927 ci ilde Iordaniyanin Arzak vahesinde ovlanmisdir Sonuncu papali sertaitde saxlanan Suriya qulani ise Vyananin Syonbrun parkinda olmusdur 6 Muqeddes kitablarda RedakteQuranin Muddessir suresinin 50 ci Onlar sanki vehsi esseklerdir ve 51 ci ayelerinde O essekler ki aslandan hurkub qacarlar kecerli olan vehsi esseklerin Suriya qulani olmasi ehtimal edilir Bu surede Allaha c a c inanmayanlarin movcud hallari tesvir edilir Tovratin birinci kitabi olan Yaradilisda Ismayil peygemberle elaqeli revayetde tesvir edilen vehsi essek Suriya qulanidir Qulan populyasiyasinin berpasi RedakteSuriya qulaninin nesli kesildikden sonra yaranmis boslugu doldurmaqdan otru Iran qulani uygun gelen yarimnov hesab edileren Yaxin Serqde yayilmasi ucun tedbirler gorulmusdur Onlar Seudiyye Erebistani ve Iordaniyanin qoruma erazilerinde yerlesdirilmisdir Bundan elave Israilde Iran qulani ile yanasi Turkmen qulanida getirilerek tebiete buraxilmisdir Istinadlar Redakte Fisher D Sajmon N Vinsent D Krasnaya kniga Dikaya priroda v opasnosti per s angl pod red A G Bannikova M Progress 1976 S 137 140 478 s 1 2 Harper Francis 1945 Syrian Wild Ass Extinct and Vanishing Mammals of the Old World New York American Committee for International Wild Life Protection 367 371 LCCN 46000560 Istifade tarixi 2013 02 07 1 2 Samuel Sidney 1893 The Book of the Horse Cassell amp Co Ltd seh 180 Mazin B Qumsiyeh 1996 Mammals of the Holy Land Texas Tech University Press seh 191 ISBN 0 89672 364 X G Johannes Botterweck Helmer Ringgren Heinz Josef Fabry 2003 Theological Dictionary of the Old Testament Volume 12 Wm B Eerdmans Publishing Company 73 76 ISBN 0 8028 2336 X Equus hemionus hemippus The IUCN Red List of Threatened Species ingilis Hemcinin bax RedakteQulanMenbe https az wikipedia org w index php title Suriya qulani amp oldid 4460398, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
