| Türkiyə—Somali münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| | |||||
Türkiyə—Somali münasibətləri — Türkiyə ilə Somali arasındakı ikitərəfli əlaqələr. XX əsrdə rəsmi olaraq qurulmuşdur.
Tarixi
| ]Osmanlı İmperiyasının müasir Somali ərazisindəki və Afrika buynuzunun digər ölkələrindəki diplomatik fəaliyyəti orta əsrlərə və Adal Sultanlığı ilə əlaqələrə təsadüf edir.
1991-ci ildə Somali vətəndaş müharibəsi başlayana qədər Türkiyənin Moqadişoda səfirliyi var idi. Daha sonra təhlükəsizlik səbəbi ilə bağlanıldı.
2011-ci ildə quraqlıq dövründə Türkiyə Somaliyə humanitar yardım göstərmək üçün 201 milyon dollardan çox vəsait ayırmışdı. 2011-ci ilin ortalarında Moqadişoda təhlükəsizlik vəziyyətində nəzərəçarpacaq bir yaxşılaşmadan sonra Türkiyə, ölkədə vətəndaş sülhünü təmin etmək məqsədi ilə diplomatik nümayəndəliyini yenidən açdı. Türkiyə səfirliyi, vətəndaş müharibəsindən sonra Somalidə fəaliyyətini bərpa edən ilk xarici missiyalardan biri idi.
Bundan əlavə, Türk Hava Yolları, XXI əsrdə Moqadişoya planlı uçuşlar quran ilk beynəlxalq ticarət hava yolu şirkəti oldu. 2012-ci ilin mart ayından etibarən Moqadişo ilə İstanbul arasında həftəlik iki uçuş var.
Somali hökuməti, Türk hökuməti ilə ortaq şəkildə yerli infrastruktur inkişaf layihələrini başlatdı və bir sıra xeyirxah layihələrə başladı.
28 dekabr 2019-cu ildə intiharçı Moqadişoda polis nəzarət məntəqəsində yük maşını partladı və nəticədə iki Türkiyə vətəndaşı da daxil olmaqla ən az 91 nəfər öldü.
1969-cu ildə Somali və Türkiyə, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) qurucu üzvləri arasında idi.
1991-ci ildə Somali vətəndaş müharibəsi başlamazdan əvvəl Türkiyənin Somalinin paytaxtı Mogadişoda bir səfirliyi var idi. Daha sonra təhlükəsizlik səbəbi ilə fəaliyyətini dayandırdı.
Sonrakı keçid dövründə, Türk səlahiyyətlilər, yeni yaradılan Somalinin Keçid Milli Hökuməti və onun varisi olan Keçid Federal Höküməti ilə, Əddis-Əbəbədəki daimi olmayan diplomatik nümayəndəliyi ilə əlaqələrini davam etdirdilər.
2011-ci ilin ortalarında Mogadişoda təhlükəsizlik vəziyyətində ciddi bir yaxşılaşma və o vaxtkı Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın (George W. Bushun 1993 Yeni il ziyarətindən sonra ilk qeyri-Afrika lideri) ziyarətindən sonra, Türkiyə hökuməti xarici səfirliyini yenidən açdı münaqişə sonrası prosesi daha təsirli bir şəkildə asanlaşdırmaq niyyəti ilə. Vətəndaş müharibəsindən sonra Somali ilə rəsmi diplomatik münasibətləri bərpa edən ilk xarici idarələrdən biri idi.
Daha sonra 20 Avqust 2012-ci ildə, Somalinin münaqişənin başlanğıcından bəri ölkədəki ilk daimi mərkəzi hökuməti təmsil edən federal hökuməti yaradıldı. Növbəti ayda Həsən Şeyx Məhəmməd yeni hökumətin ilk prezidenti seçildi. Seçkilər, Türkiyənin Somali hökumətinə, ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə verdiyi sonsuz dəstəyi təsdiqləyən Türk səlahiyyətliləri tərəfindən qarşılandı.
2015-ci ilin yanvar ayında Somali prezidenti Mahmud və Türkiyənin yeni seçilmiş prezidenti Ərdoğan da Moqadişoda bir sıra yeni türk inkişaf layihələrinin açılışını etdilər.
İstinadlar
| ]- "Turkey raises $201 million for Somalia". 8 sentyabr 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyul 2021.
- "No: 248, 1 November 2011, Press Release Regarding the Re-opening of the Turkish Embassy in Mogadishu". 29 noyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2013.
- Why Turkish aid model is proving to be a success in Somalia and elsewhere Arxivləşdirilib 2013-11-10 at the Wayback Machine, Rasna Warah, Saturday Nation, 1 April 2012.
- "Arxivlənmiş surət". 30 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyul 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Turkiye Somali munasibetleri Somali Turkiye Vikianbarda elaqeli mediafayllar Turkiye Somali munasibetleri Turkiye ile Somali arasindaki ikiterefli elaqeler XX esrde resmi olaraq qurulmusdur Tarixi span Osmanli Imperiyasinin muasir Somali erazisindeki ve Afrika buynuzunun diger olkelerindeki diplomatik fealiyyeti orta esrlere ve Adal Sultanligi ile elaqelere tesaduf edir 1991 ci ilde Somali vetendas muharibesi baslayana qeder Turkiyenin Moqadisoda sefirliyi var idi Daha sonra tehlukesizlik sebebi ile baglanildi 2011 ci ilde quraqliq dovrunde Turkiye Somaliye humanitar yardim gostermek ucun 201 milyon dollardan cox vesait ayirmisdi 2011 ci ilin ortalarinda Moqadisoda tehlukesizlik veziyyetinde nezerecarpacaq bir yaxsilasmadan sonra Turkiye olkede vetendas sulhunu temin etmek meqsedi ile diplomatik numayendeliyini yeniden acdi Turkiye sefirliyi vetendas muharibesinden sonra Somalide fealiyyetini berpa eden ilk xarici missiyalardan biri idi Bundan elave Turk Hava Yollari XXI esrde Moqadisoya planli ucuslar quran ilk beynelxalq ticaret hava yolu sirketi oldu 2012 ci ilin mart ayindan etibaren Moqadiso ile Istanbul arasinda heftelik iki ucus var Somali hokumeti Turk hokumeti ile ortaq sekilde yerli infrastruktur inkisaf layihelerini baslatdi ve bir sira xeyirxah layihelere basladi 28 dekabr 2019 cu ilde intiharci Moqadisoda polis nezaret menteqesinde yuk masini partladi ve neticede iki Turkiye vetendasi da daxil olmaqla en az 91 nefer oldu 1969 cu ilde Somali ve Turkiye Islam Emekdasliq Teskilatinin IET qurucu uzvleri arasinda idi 1991 ci ilde Somali vetendas muharibesi baslamazdan evvel Turkiyenin Somalinin paytaxti Mogadisoda bir sefirliyi var idi Daha sonra tehlukesizlik sebebi ile fealiyyetini dayandirdi Sonraki kecid dovrunde Turk selahiyyetliler yeni yaradilan Somalinin Kecid Milli Hokumeti ve onun varisi olan Kecid Federal Hokumeti ile Eddis Ebebedeki daimi olmayan diplomatik numayendeliyi ile elaqelerini davam etdirdiler 2011 ci ilin ortalarinda Mogadisoda tehlukesizlik veziyyetinde ciddi bir yaxsilasma ve o vaxtki Turkiyenin Bas naziri Receb Tayyib Erdoganin George W Bushun 1993 Yeni il ziyaretinden sonra ilk qeyri Afrika lideri ziyaretinden sonra Turkiye hokumeti xarici sefirliyini yeniden acdi munaqise sonrasi prosesi daha tesirli bir sekilde asanlasdirmaq niyyeti ile Vetendas muharibesinden sonra Somali ile resmi diplomatik munasibetleri berpa eden ilk xarici idarelerden biri idi Daha sonra 20 Avqust 2012 ci ilde Somalinin munaqisenin baslangicindan beri olkedeki ilk daimi merkezi hokumeti temsil eden federal hokumeti yaradildi Novbeti ayda Hesen Seyx Mehemmed yeni hokumetin ilk prezidenti secildi Seckiler Turkiyenin Somali hokumetine erazi butovluyune ve suverenliyine verdiyi sonsuz desteyi tesdiqleyen Turk selahiyyetlileri terefinden qarsilandi 2015 ci ilin yanvar ayinda Somali prezidenti Mahmud ve Turkiyenin yeni secilmis prezidenti Erdogan da Moqadisoda bir sira yeni turk inkisaf layihelerinin acilisini etdiler Istinadlar span Turkey raises 201 million for Somalia 8 sentyabr 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 iyul 2021 No 248 1 November 2011 Press Release Regarding the Re opening of the Turkish Embassy in Mogadishu 29 noyabr 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2013 Why Turkish aid model is proving to be a success in Somalia and elsewhere Arxivlesdirilib 2013 11 10 at the Wayback Machine Rasna Warah Saturday Nation 1 April 2012 Arxivlenmis suret 30 dekabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 iyul 2021 Turkiyenin xarici elaqeleriAsiya Banqlades Cin Efqanistan Hindistan Iraq Iran Israil Qirgizistan Livan Malayziya Ozbekistan Pakistan Suriya Turkmenistan AvropaAlbaniya Almaniya Avstriya Azerbaycan Belarus Belcika Bolqaristan Bosniya ve Herseqovina Boyuk Britaniya Cexiya Danimarka Ermenistan Finlandiya Fransa Gurcustan Irlandiya Ispaniya Italiya Kipr Qazaxistan Macaristan Niderland Polsa Ruminiya Rusiya Ukrayna YunanistanSimali ve Cenubi Amerika Afrika Somali Sudan OkeaniyaAvstraliya Beynelxalq teskilatlar iqtisadi munasibetler Kecmis olkeler Elaqeli meqaleler Xarici Isler Nazirliyi Turk diasporuTurkiye Cumhuriyyeti Xarici Isler Nazirliyi Kateqoriya Turkiyenin ikiterefli elaqeleri
