fbpx
Wikipedia

Rəbab

Rəbab (ərəb. ربابة‎‎, həmçinin rebab, rebap, rəbaprəbabə) və ya Cəvzə (ərəb. جوزه‎‎, həmçinin cuza) — Ərəbistanda yaranmış, müsəlman karvanları ilə Şimali Afrikada, Orta Şərqdə və Avropanın bəzi hissələrində yayılmış simli musiqi aləti. Rəbab təxminən XII əsrdə yaradılmışdır. Alətin alt hissəsində onu yerə qoymaq üçün iti bir çıxıntı olur. Buna baxmayaraq, rübab kimi iti çıxıntısı olmayan variasiyalar da var.

Rəbab
Hornbostel–Zaks təsnifatı 321.321-71
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Alətin Bizans lirası və Krit lirasına kimi armudabənzər variasiyaları da mövcuddur. Krit lirası XI əsrdə Qərbi Avropaya yayılmış və rebek adını almışdır. Rekonkistadan əvvəl – müsəlmanların Əndəlüsü idarə etdiyi dövrdə alət İspaniyaPortuqaliyada məşhurlaşmışdır.

Rəbab insan səsinə bənzər bir tona malik olduğuna görə dəyərli hesab olunur, lakin məhdudi səs tembrinə malikdir (oktavdan biraz yuxarı). Ərəb dünyasında rəbab yerinə daha çox skripkakamançadan istifadə edilir. Alətin İraqda yayılmış variantı (cəvzə) dörd simlidir.

Hazırlanması

 
Rəbab ifa edən bir bədəvi (İkinci Dünya müharibəsi dövrü)

Rəbabdan yayıldığı mühitdən asılı olaraq müxtəlif musiqi ansambllarında və janrlarında istifadə edilir. Həmçinin, alət müxtəlif regionlarda müxtəlif şəkildə hazırlanır və ifa olunur. İranda hazırlanan rəbab viola da qamba kimi nəhəng olur. Qərbə getdikcə rəbab daha kiçik və yüksək tembrli olur. Alətin bədəni Yavada olduğu kimi mürəkkəb və ya Misirdə olduğu kimi sadə ola bilər.

Yayılması

Orta Şərq

Rəbab bədəvi musiqisinin və ənənəvi İraq musiqisinin ayrılmaz bir parçasıdır. İranAzərbaycan musiqi aləti olan kamança da struktur və formasına görə rəbaba çox oxşayır. Regionun tanınmış rəbabçalanları arasında Həsən Əğzar Çənani, Əziz Həravi, Məhəmməd Ömər, Hümayun Saxi və Davudxan Sədozay var.

Mərkəzi, Şimali və Şərqi Asiya

 
Kancen Paneran Haryo Notoporoco — məşhur İndoneziya rəbabçalanı.

Rəbabın iti çıxıntısı olan variasiyaları çoxlu Asiya xalqları tərəfindən istifadə olunur. Bunlara Çinin huçin, Monqolustanın xuçir və morinxur, Koreyanın hegum, Qazaxıstanın qobız, Qırğızıstanın qılqıyaq, Tuvanın bızançı, Yaponiyanın kokyu və digərləri aiddir. Bu musiqi alətləri ilə adətən ənənəvi xalq melodiyaları ifa olunur, fəqət son illərdə klassik, cazrok musiqilərində də ifa olunur.

Cənub-şərqi Asiya

Rəbab İndoneziyanın qamelan ənənəvi musiqi ansamblında mühüm rol oynayır. Hər ansamblda iki fərqli alət olur – peloq və slendro. Onlardan heç vaxt bir yerdə istifadə olunmur. Ansamblda rəbabdan istifadədə məhdudiyyət yoxdur və istənilən zaman ifa oluna bilər. Rəbab ansamblın parçası olanda adətən buka hissəsində istifadə olunur.

İstinadlar

  1. [1] dekabr 1, 2008, at the Wayback Machine
  2. "Arxivlənmiş surət". 2013-12-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-01.
  3. "rabab (musical instrument) - Encyclopædia Britannica". Britannica.com. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2018.
  4. Sachs, Curt (1940). The History of Musical Instruments. New York: W. W. Norton & Company. 151-153.
  5. "Erhu - Chinese violin / fiddle with two strings - and Erhu music (audio & video demo)". Philmultic.com. İstifadə tarixi: 2013-08-17.
  6. Lindzi, Cennefer (1992). Javanese Gamelan. 30–31. ISBN 0-19-588582-1
  7. Sorrell, Nil (1990). A Guide to the Gamelan. London: Faber and Faber. 97–98.

Xarici keçidlər

  • Türkiyə rəbabçalanı İbrahim Mətin Uğur 2014-11-03 at the Wayback Machine
  • İran musiqi alətləri ensiklopediyası
  • Rəbab – fiddlingaround.co.uk saytında  (ing.)
  • Rəbab – chandrakantha.com saytında  (ing.)
  • nilecommerce.net saytında  (ing.)
  • Rəbab 2019-05-06 at the Wayback Machinenuke.liuteriaetnica.it saytında  (ital.)

rəbab, ərəb, ربابة, həmçinin, rebab, rebap, rəbap, rəbabə, cəvzə, ərəb, جوزه, həmçinin, cuza, ərəbistanda, yaranmış, müsəlman, karvanları, ilə, şimali, afrikada, orta, şərqdə, avropanın, bəzi, hissələrində, yayılmış, simli, musiqi, aləti, təxminən, əsrdə, yara. Rebab ereb ربابة hemcinin rebab rebap rebap ve rebabe ve ya Cevze ereb جوزه hemcinin cuza 1 Erebistanda yaranmis muselman karvanlari ile Simali Afrikada Orta Serqde ve Avropanin bezi hisselerinde yayilmis simli musiqi aleti Rebab texminen XII esrde yaradilmisdir 2 Aletin alt hissesinde onu yere qoymaq ucun iti bir cixinti olur Buna baxmayaraq rubab kimi iti cixintisi olmayan variasiyalar da var RebabHornbostel Zaks tesnifati 321 321 71 Vikianbarda elaqeli mediafayllarAletin Bizans lirasi ve Krit lirasina kimi armudabenzer variasiyalari da movcuddur Krit lirasi XI esrde Qerbi Avropaya yayilmis ve rebek adini almisdir 3 Rekonkistadan evvel muselmanlarin Endelusu idare etdiyi dovrde alet Ispaniya ve Portuqaliyada meshurlasmisdir 4 Rebab insan sesine benzer bir tona malik olduguna gore deyerli hesab olunur lakin mehdudi ses tembrine malikdir oktavdan biraz yuxari Ereb dunyasinda rebab yerine daha cox skripka ve kamancadan istifade edilir Aletin Iraqda yayilmis varianti cevze dord simlidir Mundericat 1 Hazirlanmasi 2 Yayilmasi 2 1 Orta Serq 2 2 Merkezi Simali ve Serqi Asiya 2 3 Cenub serqi Asiya 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHazirlanmasi Redakte Rebab ifa eden bir bedevi Ikinci Dunya muharibesi dovru Rebabdan yayildigi muhitden asili olaraq muxtelif musiqi ansambllarinda ve janrlarinda istifade edilir Hemcinin alet muxtelif regionlarda muxtelif sekilde hazirlanir ve ifa olunur Iranda hazirlanan rebab viola da qamba kimi neheng olur Qerbe getdikce rebab daha kicik ve yuksek tembrli olur Aletin bedeni Yavada oldugu kimi murekkeb ve ya Misirde oldugu kimi sade ola biler Yayilmasi RedakteOrta Serq Redakte Rebab bedevi musiqisinin ve enenevi Iraq musiqisinin ayrilmaz bir parcasidir Iran ve Azerbaycan musiqi aleti olan kamanca da struktur ve formasina gore rebaba cox oxsayir Regionun taninmis rebabcalanlari arasinda Hesen Egzar Cenani Eziz Heravi Mehemmed Omer Humayun Saxi ve Davudxan Sedozay var Merkezi Simali ve Serqi Asiya Redakte Kancen Paneran Haryo Notoporoco meshur Indoneziya rebabcalani Rebabin iti cixintisi olan variasiyalari coxlu Asiya xalqlari terefinden istifade olunur Bunlara Cinin hucin Monqolustanin xucir ve morinxur Koreyanin hegum Qazaxistanin qobiz Qirgizistanin qilqiyaq Tuvanin bizanci Yaponiyanin kokyu ve digerleri aiddir Bu musiqi aletleri ile adeten enenevi xalq melodiyalari ifa olunur feqet son illerde klassik caz ve rok musiqilerinde de ifa olunur 5 Cenub serqi Asiya Redakte Rebab Indoneziyanin qamelan enenevi musiqi ansamblinda muhum rol oynayir Her ansamblda iki ferqli alet olur peloq ve slendro Onlardan hec vaxt bir yerde istifade olunmur 6 Ansamblda rebabdan istifadede mehdudiyyet yoxdur ve istenilen zaman ifa oluna biler Rebab ansamblin parcasi olanda adeten buka hissesinde istifade olunur 7 Istinadlar Redakte 1 Arxivlesdirilib dekabr 1 2008 at the Wayback Machine Arxivlenmis suret 2013 12 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 01 rabab musical instrument Encyclopaedia Britannica Britannica com Istifade tarixi 4 noyabr 2018 Sachs Curt 1940 The History of Musical Instruments New York W W Norton amp Company 151 153 Erhu Chinese violin fiddle with two strings and Erhu music audio amp video demo Philmultic com Istifade tarixi 2013 08 17 Lindzi Cennefer 1992 Javanese Gamelan 30 31 ISBN 0 19 588582 1 Sorrell Nil 1990 A Guide to the Gamelan London Faber and Faber 97 98 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Rebab ile elaqeli mediafayllar var Turkiye rebabcalani Ibrahim Metin Ugur Arxivlesdirilib 2014 11 03 at the Wayback Machine Nay Nava Iran musiqi aletleri ensiklopediyasi Rebab fiddlingaround co uk saytinda ing Rebab chandrakantha com saytinda ing Ereb rebebesi fotoqalereyasi nilecommerce net saytinda ing Rebab Arxivlesdirilib 2019 05 06 at the Wayback Machine nuke liuteriaetnica it saytinda ital Menbe https az wikipedia org w index php title Rebab amp oldid 5991160, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.