fbpx
Wikipedia

Osman ağa Gülməmmədov

Osman ağa GülməmmədovAzərbaycan Demokratik Respublikasının milli ordusunun zabiti, 3 dəfə Georgi xaçı kavaleri, "Müqəddəs Georgi" medalı (dördüncü, üçüncü və ikinci dərəcəli), polkovnik. Əhməd ağa Gülməmmədovun qardaşı.

Osman ağa Gülməmmədov
Osman ağa Gülməmməd ağa Gülməmmədov
Digər adı Osman Kazak
Doğum tarixi
Doğum yeri Salahlı, Qazax
Vəfat tarixi (58 yaşında)
Vəfat yeri Qars, Türkiyə
Fəaliyyəti hərbi qulluqçu

Həyatı

Əhməd ağa Gülməmməd ağa oğlu 16 avqust 1892-ci ildə (Gəncə)Yelizavetpol quberniyasının Qazax qəzasındakı Salahlı kəndində bəy ailəsində anadan olmuşdu.O.Gülməmmədov 1914-cü il sentyabnn birindən 1917-ci ilin avqustunadək Birinci Dünya Müharibəsi illərində süvari alayında döyüşüb. Döyüş yolu Avstriya və Rum cəbhələrində olub. Sıravi əsgər kim xidmətə başlayan Osman ağaya 1915-ci ilin avqustunda kiçik uryadnik rütbəsi verilib. Həmin il Avstriya cəbhəsində Briqen şəhəri uğrunda gedən döyüşlərdə yaralanıb. 1916-cı ilin mart ayında baş uryadnik və 1917-ci ilin iyununda milis-yunkeri rütbəsi ilə təltif olunub. 1918-ci ildə Kürdəmir, Müsüslü, Sanqaçal döyüşlərində bolşeviklərə qarşı vuruşub. Onun süvari dəstəsi düşməndən yüz altı nəfər aşağı rütbəli əsgər, üç zabit, bir həkim əsir alıb, qənimət kimi üç pulemyot götürüb.

Poruçik Osman ağa Gülməmmədov 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakı döyüşlərinin ən fəal iştirakçısı olub. Avqustun on yeddisində Bakıya hücum zamanı bolşeviklərlə döyüşlərdə kornet Osman ağa Gülməmmədov süvari kəşfiyyat dəstəsində olarkən Balaxanıkəndinin şimal-qərb hündürlüyündən rəqibin arxasına keçərək onu Bakı şəhəri istiqamətində geri çəkilməyə məcbur etmişdi. Bu zaman özünü çatdırmış bölük Nobel çənləri yanında mövqe tutmuş və düşmən bölüyünə həmlə etməyə başlamışdı. Düşmən bölüyünün cinahında olan kornet Osman ağa Gülməmmədov pulemyot və tüfəng atəşi ilə qarşılandı. O, yaralıları itirsə də, nadir şücaət və mərdliklə, fədakarcasına igidlik nümunəsi göstərərək rəqibin güclü və sayca xeyli çox olmasına baxmayaraq, əlbəyaxa döyüşdə onun müqavimətini qırdı. Düşmənin bir hissəsi qırıldı, qalanları isə qaçdı. Həmlə zamanı cəsur kornet Osman ağa Gülməmmədovun mindiyi at yaralandı, lakin buna baxmayaraq, o, düşməni qıra-qıra onun sıralarını viran etmişdi. Bu güclü hücuma davam gətirməyən düşmən bir zabit, bir həkim, qırx doqquz əsgəri itirdi və üç pulemyotu qoyub qaçdı. Bakı cəbhəsində bu həmlə qətedici rol oynadı, çünki rəqib qüvvələri sındı.

Milli ordunun piyada qoşunu isə bundan müvəffəqiyyətlə istifadə edə bildi. Döyüşlərdə göstərdiyi igidliyə görə Osman ağa Gülməmmədova kornet süvari qoşununda birinci zabit rütbəsi və general Nuru paşanın əmrilə Türkiyənin beş qılınclı "Məcidiyyə" ordeni ilə təltif olundu. Arxiv sənədlərində yazılr ki, təsvir edilmiş döyüşdə adını çəkdiyimiz kornet Osman ağa Gülməmmədovun komandası altında vuruşan süvarilər öz imzaları ilə onun qəhrəmanlığını şəhaət edirlər: Həmzə İsmayıloğlu, milis yunkeri Kərim Yaqubov, praporşik Paşa bəy Rüstəmov, milis yunkeri Dəmir Paşa oğlu və başqaları.

Osman ağa Gülməmmədov həmin ilin iyul ayında xidmət üçün bölüyü ilə birgə Qusara göndərilir. Şimal sərhədlərimizin qorunmasında general Denikinə qarşı mübarizə aparan poruçik Osman ağa Gülməmmədov nümunəvi qəhrəmanlıqlar göstərir. 1919-cu ilin yanvar ayında keçirilən baxış-yoxlamasında onun sıralarında döyüşdüyü birinci Azərbaycan süvari alayı hərbi Nazirin şəxsi təşəkkürünü qazanır. 1920-ci ilin martında Qarabağ və Zəngəzurda düşmən təhlükəsi kəskin surətdə artır. Erməni-daşnak qoşun birləşmələri martın iyirmi birindən iyirmi ikisinə keçən gecə Xankəndində yerləşən birinci Cavanşir piyada alayının kazrmalarına qəfil basqın edir. Novruz bayramı axşamı Xankəndinə hücum edib Əskəran yolunu bağlayırlar. Poruçik Osman ağa Gülməmmədov həmin odlu döyüşlərin fəal iştirakçısı olur. Aprelin ikisində onun bölüyü daşnakların Əskərandan qovulmasında mərdliklə vuruşur. Iyirmi səkkiz aprel istilasından sonra müsavat zabiti Osman ağa Gülməmməd ağa oğlu Gülməmmədov Türkiyəyə mühacirətə geməyə məcbur olmuşdur.

"1937-ci il fevralın yeddisində maarifçi-qadın Mədinə xanım Qiyasbəylinin altıncı dindirilməsindən: Sual: - Osman ağa Gülməmmədov sizə tanışdır? Oavab: - Osman ağa mənim həmkəndlimdir. Mən onu 1919 -1920-ci illərdə görmüşəm. Azərbaycanın sovetləşməsindən sonra o, Azərbaycan alayı ilə Türkiyəyə getdi. Sual: - Sizi musavatçılarla nə bağlayırdı? Gavab: - Bizim millətçi nəzərimiz, qohumluğumuz və bu adamların mədəniyyəti."

Osman ağa Gülməmmədov Qarsda Kazım Qarabəkir paşa tərəfindən Şərq Ordusuna xidmətə qəbul olunmuş, beləliklə Anadoluda Mustafa Kamal Paşanın başlatdığı milli mücadiləyə qoşulmuşdu. Osman ağanın xidmət etdiyi bölüklərin Qarsda kürdlərin mərkəzi hökumətə qarşı qiyamının boğulmasında, onların yerində oturdulmasında iştirak etdiyi barədə məlumatlar var. Qarsın qurtuluşundan sonra Azərbaycan alayı Qərb cəbhəsinə yola düşür və Anadolunun yunan işğal güclərindən təmizlənməsində qəhrəmanlıqla çarpışır. Bu savaşlarda göstərdiyi müstəsna igidliklərə görə Osman ağa qırmızı şəridli (bantlı) "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilmişdir. Bu ordeni onun sinəsinə Mustafa Kamal paşa özü asmışdır.

QARSDA YAŞADIĞI İLLƏR

Savaş bitdi. Türkiyə vətəndaşı olmadıqları üzündən bir müddət işsiz qaldılar. Azərbaycanlılardan ibarət könüllü alay buraxılmış, əsgərlər öz həyatlarının bundan sonrasının qayğısına qalmış, bir vəsaitləri olmayan bu gənclər sıfırdan başlamalı olmuşdular. Həmin vaxtlar millət vəkili Əhməd bəy Ağaoğlunun (azərbaycanlı mühacir, görkəmli siyasi xadim Əhməd bəy Ağayev) prezident Mustafa Kamal paşaya şəxsən müraciətindən sonra bir sıra azərbaycanlı zabitlər sırasında Osman ağa Gülməmmədov da 1926-cı ildə Türkiyə vətəndaşlığını qəbul etmək şərti ilə Qafqaz sərhədlərində yerləşən orduya qəbul edilmiş, xidmət illərində albay (polkovnik) rütbəsinə qədər yüksəlmişdir.

Türkiyədə Kazak soyadı qəbul edən Osman ağanın albay rütbəsindəykən hərbi xidmətdən istefaya çıxması komandanlıqla baş vermiş bir şəxsi narazılıq üstündə olmuşdu.

... Qardaşı oğlu, xidmətdə olan zabit Gülməmməd bəydən xəstə olduğuna dair bir məktub alır. Bu məktuba istinadən onun yanına getmək üçün izin istəyir. Komandanlıqda ona izin verməyəcəklərini açıq bir şəkildə bildirirlər. Osman bəy əsəbiləşir, oturub istefa ərizəsi yazır və onu yuxarı rütbəlilərin üzünə fırladır, hərbi geyimini çıxarır və əziz qardaşı oğlunun yastığının başına tələsir. Qarsa dönüşündə yuxarı rütbəlilər istefa ərizəsini geri götürməsini istəsələr də, Osman bəy bu təklifi qəbul etmir və mülki həyatda qalacağını deyir. Belə olduqda əsgəri böyüklər Mustafa Kamal Atatürkün adından onun hərbi xidmətində böyük uğurlar qazanmasından dolayı təşəkkür olaraq Səlim səmtində, "Qazi" adı ilə tanınan yerdə torpaq sahəsi və böyük bir dəyirman verirlər (Səlim indi Qars vilayətinin ilçə mərkəzlərindən biridir).

Osman Kazak hərbi xidmətdən istefaya çıxdıqdan sonra Qarsda yaşamışdır. Evi şəhərin Yusif paşa məhəlləsində imiş. Ona böyük etimad göstərərək Qars vilayət məclisinə (əncümən) üzv seçmişdilər. Qarslı dostlarımızın söylədiklərinə görə, vilayətdə hörmətli şəxslərdən olmuşdur.

Üç dövlətin hərbi savaşlarında müstəsna qəhrəmanlıqlara imza atmış bu Salahlı oğlu 1950-ci il noyabrın 1-də, çərşənbə günü saat 15:00-da haqqın rəhmətinə qovuşmuşdur. Osman Kazak böyük əsgəri törənlə Qars şəhidliyində dəfn olunmuşdur. Qars vilayət qəzetinin 2 noyabr sayında bu mərasim barədə "Osman Kazak vəfat etdi" başlığı ilə dərc edilən nekroloq onun övladlarının ailə arxivində saxlanılır: "Karsın tanınmış və sevilmiş simalarından Osman Kazak iki sənədən bəri çəkməkdə olduğu mədə kanseri nəticəsində 1 kasım çərşənbə günü saat 15-də vəfat etmiş və cənazəsi əsgəri mərasimlə 2 kasım pərşənbə günü öglə namazına mütəaqib böyük bir xalq qalabalığının da iştirakı ilə şəhitlikdə əbədi istirahətgahına tevdi edilmişdir.

Şəhitlikdə yapılan mərasimdə qarnizon komutanı albay Daniş Karabelen və hafiz Kurban Yurtsevən mərhum haqqında xütbədə bulunmuşlar. Kars mərhuma Tanrıdan rəhmətlər dilər, ailəsi əfradına və dostlarına başsağlığı dilər".

Vilayət qəzeti mərhumun həyatından da yazmışdır: "Azərbaycanın Qazax əyalətində doğulmuş olan Osman bəy 1920-ci ildə Milli Azərbaycan Hökumətinin inhilalı üzərinə İrana, oradan Türkiyəyə, tam təchizatlı bir süvari alayında yüzbaşı olaraq Karsa gəlmiş və alayı ilə birlikdə Karsın qurtuluşunda iştirak etmişdir. Kars qurtulduqdan sonra bu süvari alay Qərb cəbhəsinə gedərək İstiqlal hərbində iştirak etmiş və Osman bəy bu hərbdə də yararlıqlar göstərdiyindən qırmızı şəridli "İstiqlal" madalyası ilə təltif edilmişdir. Osman bəy son vətən qurtuluşuna mütəaqib ordudan istefa etmiş və Karsa gələrək yerləşmişdir. Kəndisi şəhrimizdə ticarətlə məşğul olurkən, Xalq Partiyasında fəal vəzifələr almış, uzun müddət Kars vilayət məclisi və daimi əncümən əzalığında bulunmuş və 7-ci devrədə vilayət ümumi məclisində Sarıqamışı təmsil etmişdir. Son sənələrdə hökumətcə kəndisinə verilmiş dəyirmanında məşğul idi. Mərhumun üç qızı, üç oğlu qalmışdır"...

AİLƏSİ

Osman Kazak Qarsda hərbi xidmətdə ikən 1931-ci ildə əslən Gümrüdən olan Nəzakət xanımla evlənir. Onların üç oğlu və üç qızı doğulur: Hazer (Xəzər), Mahmud, Erdal, Türkan, Fatma Lalə və Yüksəl. Onlardan hazırda Qarsda yaşayanı yoxdur. 1. Türkan xanım (1932) Qarsda Əkrəm Karaçanta ilə evlənmişdir. İki oğlu olub, onlardan Baycan Karaçanta Ankarada, Əhməd Karaçanta Balıkəsir şəhərində yaşayır və Türkan xanım hazırda bu oğlunun yanındadır. 2. Fatma Lalə (1934 - 08.09.2002) Qarsda xidmətdə olan İstanbullu səhiyyə məmuru Erdoğan Kurtbay ilə evlənmişdir. Üç oğlu var: Fikrət Kurtbay Ərzurumda, Hikmət Kurtbay və İsmət Kurtbay isə İzmirdə yaşayırlar. 3. Yüksəl xanım (1936-2002) Gödəklilərdən Cabbar Gödəkli ilə evlənir və Ərzuruma gəlin gedir. İki övladı qalıb: Gülay Kafkaslı və oğlu Səlcuq Kafkaslı. 4. Hazar (Xəzər) (1938-1969) - Osman Kazakın böyük oğlu "Büyükkazak" soyadı ilə tanınırdı. Qarsda Nejla xanımla evlənib, özündən sonra iki oğlu, iki qızı qalmışdır. Oğulları Osman və Necati anaları ilə birlikdə İstanbulda yaşayırlar. Qızları Bircan və Səma da ərə gediblər və İstanbulda yaşayırlar. 5. Mahmud (Osman bəy bu oğluna vətəndə qalan qardaşı Mahmud bəyin adını qoyub) (1940-1977) evlənmədən vəfat etmişdir. 6. Erdal (1944) (Eldar) Ərzurumda Könül xanımla evlənmişdir. Övladları yoxdur. Bu anda İzmirdə yaşayır.

QARDAŞI OĞLUNUN HEKAYƏTİ

Azərbaycan alayı Arazın o tayında Çay boyunca Osmanlı sərhədlərinə sarı irəliləyəndə onun sıralarında kiçik zabit Gülməmməd Gülməmmədov da vardı. Keçmiş döyüşçülərdən bir neçə nəfərin xəstəlik üzündən vəziyyəti ağır idi. Onlar Şahtaxtının bərabərində Naxçıvana keçirildilər və alay yoluna davam etdi. Qızdırmadan əziyyət çəkən xəstələr Zəngəzur yolu ilə çox çətinliklə gəlib Şuşaya çıxanda bura artıq "qırmızı"ların nəzarətində idi.

Həmin əsgərlərdən Salahlı sakinləri Ağqırax Məmməd oğlu və Hasir Ağacanoğlu bu yol macəralarını çox sonralar da danışırdılar. Gülməmməd ağa Osman ağanın böyük qardaşı Məhəmməd ağanın oğlu idi. Əlimizdə olan doğum şəhadətnaməsinə görə, 1899-cu ildə doğulmuşdur. Onun böyük əmisi Əhməd ağa bu şəhadətnaməni Gülməmmədi məktəbə qoymaq niyyətinə düşəndə çox çətinliklə düzəltmişdi və məscid dəftərində uşağın doğum ayı yazılmadığından onun hansı ayda doğulduğu naməlum qalmışdı.

Gülməmməd beş yaşında atadan, bir müddət sonra anadan yetim qalmış (anası Qiymət xanım Vəkilova idi), əmisi Əhməd ağa Gülməmmədovun himayəsində böyümüşdü. Salahlıda ibtidai məktəbi yaxşı qiymətlərlə başa vurduqda, əmisi onun oxumağa həvəsini görüb qardaşı oğlunu Qoridəki Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasına qoydu. Onun adına kənd arasında qısaca "Gülül ağa" deyilirdi. İstiqlal ərəfəsində Qori Müəllimlər Seminariyasını bitirib kəndə qayıtdı. Müəllimlik etməyə macal tapmadı, çünki artıq Qafqazda savaş başlanmışdı. Gülməmməd ağa Gülməmmədov 1918-ci ilin iyununda Azərbaycan Könüllü Ordusuna yazılmış, Nuru paşanın komandanlığı altındakı Qafqaz İslam Ordusu sıralarında Bakı istiqamətində döyüşlərdə iştirak etmişdi. Təhsilli zabit kadrlarına ehtiyac olduğundan 1918-ci ildə Gəncə hərbiyyə məktəbinə göndərilir və məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Milli Ordusunun 3-cü Tatar Süvari Alayının sıralarında xidmət edir. Qarabağdakı əməliyyatlarda fərqlənir.

Aprel çevrilişi baş verəndə, bu alay Qarabağda idi və onların macəraları barədə Osman ağanın hərb yolundan danışarkən yuxarıda söz açdıq. Bütün bu müddət ərzində kiçik zabit Gülməmməd ağa Gülməmmədov əmisi kapitan Osman ağanın yanında idi. 1920-ci ilin payızında Sarıqamışın, Qarsın erməni qüvvələrindən təmizlənməsində o da iştirak etmişdi. Bu dəliqanlı zabitin atı siyirməqılınc irəli şığıyan ildırımsürətli süvarilərin önündə çapırdı. O da əmisi ilə çiyin-çiyinə Anadoluda milli qüvvələrin sıralarında yunanlara qarşı döyüşlərdə Azərbaycan alayının tərkibində savaşmışdı.

Əhməd bəy Ağaoğlunun prezident Mustafa Kamal paşadan xahişi ilə Türkiyə Silahlı Qüvvələri sıralarına qəbul edilən mühacir azərbaycanlı zabitlərdən biri də Gülməmməd ağa Gülməmmədov idi. Rus dilini bildiyindən SSRİ ilə sərhəddə yerləşdirilmiş ordu qərargahında xidmət etdi, albay rütbəsinə qədər yüksəldi.

VƏTƏN HƏSRƏTİ

Gül Məmməd Kazak (onu ömrünün son illərində yaşadığı Amasiyada belə tanıyırdılar) 60-cı illərdə Yuxarı Salahlıya məktub yazaraq vətəndə qalan əzizləri, əmisi oğlu Fərhad Gülməmmədovla əlaqə yaratmağa çalışmışdı. Kövrək sətirlər vardı bu məktubda: "Kür axırmı, Qarayazı ona baxırmı?.." "Gülül ağadan" məktub gəldiyi bütün Yuxarı Salahlıda böyük əks-səda doğurmuş, ziyalılar bu adamla, onun mühacirət tarixçəsi ilə maraqlanmağa başlamışdılar. Kənd toplantılarında o çağlar barədə söhbət düşür, ixtiyar qocaların - sabiq əsgərlərin hafizələrində köhnə xatirələr canlanırdı.

Ağqırax baba Əsgəran döyüşünü, Qarabağda baş verən olayları yerli-yataqlı danışardı. Osman ağa onun komandiri olmuşdu, köhnə kənd qonşuları "Gülül ağa"nı da yaxşı xatırlayır, cəsur bir zabit kimi tərifləyirdi. "Osman ağanın yağış kimi yağan güllədən qorxusu yox idi, Əsgəran davasında siyirməqılınc irəlidə gedirdi, atı bizim səflərdən 50 metr qabaqda çapardı...".

Yeri gəlmişkən, son dərəcə obrazlı danışıq tərzi olan Ağqırax Məmməd oğlunun (1974-cü ildə 79 yaşında vəfat etdi) o illərə dair söhbətləri həmişə böyük maraq doğururdu. 1918-20-ci illərdə hərbi xidmətdə olarkən öyrəndiyi hərbi marşı ömrünün sonunadək unutmamışdı, bəzən duyğulanaraq, gözü yaşara-yaşara oxuyardı və bu marşı biz də əzbərləmişdik:

Türküz, yaranmışıq daim iftixar
Xilqətdən başlanan tariximiz var
İləri, iləri, Türkün əskəri!
Allahdan utansın dönənlər geri!
Əldə sancaq, öndə süngü, qəlbdə Tanrı biz
Dünyanın hakimi olmaq istəriz.
İləri, iləri, Türkün əskəri!
Allahdan utansın dönənlər geri!..

Bakıda məktəb direktoru işləyən Fərhad Gülməmmədovun Türkiyəyə getmək, əmisi oğlu ilə görüşmək cəhdləri sovet orqanları tərəfindən ən müxtəlif bəhanələrlə əngəllənmişdi. Gül Məmməd Kazakın orada əslən Qazaxın Aslanbəyli kəndindən olan məşhur din xadimi Hacı Mahmud Əfəndinin nəvəsi - böyük övladı Veys Əfəndinin oğlu İbrahim Karanın qızı Semiha xanım (1921-ci il doğumlu) ilə evlənmişdir. Semiha xanımın anası əslən Daş Salahlıdan olan Gülsəba xanım Mustafa ağa qızı Miralayevadır, 1920-ci ildə qardaşları Yasin bəy və Nəsib bəylə birlikdə Türkiyəyə mühacirətə getmişdi. Gülsəba xanımın anası Sayalı xanım Hacı Mahmud əfəndinin qızıdır, yəni Gülsəba xanım dayısı oğluna ərə getmişdi. Albay Gül Məmməd Kazakın Səmiha xanımla evliliyindən üç övladı olmuşdur: Əyyub, Qiymət və Zəkiyyə. Əyyub 5 yaşında ikən tələf olub. Gülməmməd bəyin qızları evli-eşiklidir - Qiymət Erdör, torpaq mütəxəssisidir, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində çalışmış, hazırda əməklidir. İstanbulda yaşayır, iki oğlu var. Böyük oğlu Burak Erdör (bir qızı var) mühəndisdir, "Nokia" şirkətində çalışır. Kiçik oğlu bir xarici şirkətdə çalışır. Zəkiyyə xanım isə Amasyada yaşayır, iki qızı var. Gül Məmməd Kazak 1970-ci ildə Amasiyada dünyasını dəyişmişdir. Səmiha xanım 1996-cı ildə Amasiyada vəfat etmiş, ömür-gün yoldaşı Gülməmməd bəyin yanında dəfn edilmişdir.

Mükafatları

Birinci Dünya Müharibəsi illərində cəbhədə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə dördüncü, üçüncü və ikinci dərəcəli "Müqəddəs Georgi" xaçı, dördüncü, üçüncü və ikinci dərəcəli "Müqəddəs Georgi" medalı ilə təltif olunmuşdur.

Müsəlman Korpusu üzrə hərbi rütbələr haqqında 16 may 1918-ci il tarixli 26 saylı əmr ilə Gülməmmədova starşinalıq imtiyazı ilə poruçik rütbəsi verildi, vəzifəsi yüksəldilərək üçüncü bölüyün komandiri təyin olundu. Əmrin ikisini də Müsəlman Korpusunun komandiri artilleriya general-leytenantı Əli ağa Şıxlinski təsdiq etmişdi.

osman, ağa, gülməmmədov, azərbaycan, demokratik, respublikasının, milli, ordusunun, zabiti, dəfə, georgi, xaçı, kavaleri, müqəddəs, georgi, medalı, dördüncü, üçüncü, ikinci, dərəcəli, polkovnik, əhməd, ağa, gülməmmədovun, qardaşı, osman, ağa, gülməmməd, ağa, g. Osman aga Gulmemmedov Azerbaycan Demokratik Respublikasinin milli ordusunun zabiti 3 defe Georgi xaci kavaleri Muqeddes Georgi medali dorduncu ucuncu ve ikinci dereceli polkovnik Ehmed aga Gulmemmedovun qardasi Osman aga GulmemmedovOsman aga Gulmemmed aga GulmemmedovDiger adi Osman KazakDogum tarixi 16 avqust 1892Dogum yeri Salahli QazaxVefat tarixi 1 noyabr 1950 58 yasinda Vefat yeri Qars TurkiyeFealiyyeti herbi qulluqcu Mundericat 1 Heyati 2 QARSDA YASADIGI ILLER 3 AILESI 4 QARDASI OGLUNUN HEKAYETI 5 VETEN HESRETI 6 MukafatlariHeyati RedakteEhmed aga Gulmemmed aga oglu 16 avqust 1892 ci ilde Gence Yelizavetpol quberniyasinin Qazax qezasindaki Salahli kendinde bey ailesinde anadan olmusdu O Gulmemmedov 1914 cu il sentyabnn birinden 1917 ci ilin avqustunadek Birinci Dunya Muharibesi illerinde suvari alayinda doyusub Doyus yolu Avstriya ve Rum cebhelerinde olub Siravi esger kim xidmete baslayan Osman agaya 1915 ci ilin avqustunda kicik uryadnik rutbesi verilib Hemin il Avstriya cebhesinde Briqen seheri ugrunda geden doyuslerde yaralanib 1916 ci ilin mart ayinda bas uryadnik ve 1917 ci ilin iyununda milis yunkeri rutbesi ile teltif olunub 1918 ci ilde Kurdemir Mususlu Sanqacal doyuslerinde bolseviklere qarsi vurusub Onun suvari destesi dusmenden yuz alti nefer asagi rutbeli esger uc zabit bir hekim esir alib qenimet kimi uc pulemyot goturub Porucik Osman aga Gulmemmedov 1918 ci il sentyabrin 15 de Baki doyuslerinin en feal istirakcisi olub Avqustun on yeddisinde Bakiya hucum zamani bolseviklerle doyuslerde kornet Osman aga Gulmemmedov suvari kesfiyyat destesinde olarken Balaxanikendinin simal qerb hundurluyunden reqibin arxasina kecerek onu Baki seheri istiqametinde geri cekilmeye mecbur etmisdi Bu zaman ozunu catdirmis boluk Nobel cenleri yaninda movqe tutmus ve dusmen boluyune hemle etmeye baslamisdi Dusmen boluyunun cinahinda olan kornet Osman aga Gulmemmedov pulemyot ve tufeng atesi ile qarsilandi O yaralilari itirse de nadir sucaet ve merdlikle fedakarcasina igidlik numunesi gostererek reqibin guclu ve sayca xeyli cox olmasina baxmayaraq elbeyaxa doyusde onun muqavimetini qirdi Dusmenin bir hissesi qirildi qalanlari ise qacdi Hemle zamani cesur kornet Osman aga Gulmemmedovun mindiyi at yaralandi lakin buna baxmayaraq o dusmeni qira qira onun siralarini viran etmisdi Bu guclu hucuma davam getirmeyen dusmen bir zabit bir hekim qirx doqquz esgeri itirdi ve uc pulemyotu qoyub qacdi Baki cebhesinde bu hemle qetedici rol oynadi cunki reqib quvveleri sindi Milli ordunun piyada qosunu ise bundan muveffeqiyyetle istifade ede bildi Doyuslerde gosterdiyi igidliye gore Osman aga Gulmemmedova kornet suvari qosununda birinci zabit rutbesi ve general Nuru pasanin emrile Turkiyenin bes qilincli Mecidiyye ordeni ile teltif olundu Arxiv senedlerinde yazilr ki tesvir edilmis doyusde adini cekdiyimiz kornet Osman aga Gulmemmedovun komandasi altinda vurusan suvariler oz imzalari ile onun qehremanligini sehaet edirler Hemze Ismayiloglu milis yunkeri Kerim Yaqubov praporsik Pasa bey Rustemov milis yunkeri Demir Pasa oglu ve basqalari Osman aga Gulmemmedov hemin ilin iyul ayinda xidmet ucun boluyu ile birge Qusara gonderilir Simal serhedlerimizin qorunmasinda general Denikine qarsi mubarize aparan porucik Osman aga Gulmemmedov numunevi qehremanliqlar gosterir 1919 cu ilin yanvar ayinda kecirilen baxis yoxlamasinda onun siralarinda doyusduyu birinci Azerbaycan suvari alayi herbi Nazirin sexsi tesekkurunu qazanir 1920 ci ilin martinda Qarabag ve Zengezurda dusmen tehlukesi keskin suretde artir Ermeni dasnak qosun birlesmeleri martin iyirmi birinden iyirmi ikisine kecen gece Xankendinde yerlesen birinci Cavansir piyada alayinin kazrmalarina qefil basqin edir Novruz bayrami axsami Xankendine hucum edib Eskeran yolunu baglayirlar Porucik Osman aga Gulmemmedov hemin odlu doyuslerin feal istirakcisi olur Aprelin ikisinde onun boluyu dasnaklarin Eskerandan qovulmasinda merdlikle vurusur Iyirmi sekkiz aprel istilasindan sonra musavat zabiti Osman aga Gulmemmed aga oglu Gulmemmedov Turkiyeye muhacirete gemeye mecbur olmusdur 1937 ci il fevralin yeddisinde maarifci qadin Medine xanim Qiyasbeylinin altinci dindirilmesinden Sual Osman aga Gulmemmedov size tanisdir Oavab Osman aga menim hemkendlimdir Men onu 1919 1920 ci illerde gormusem Azerbaycanin sovetlesmesinden sonra o Azerbaycan alayi ile Turkiyeye getdi Sual Sizi musavatcilarla ne baglayirdi Gavab Bizim milletci nezerimiz qohumlugumuz ve bu adamlarin medeniyyeti Osman aga Gulmemmedov Qarsda Kazim Qarabekir pasa terefinden Serq Ordusuna xidmete qebul olunmus belelikle Anadoluda Mustafa Kamal Pasanin baslatdigi milli mucadileye qosulmusdu Osman aganin xidmet etdiyi boluklerin Qarsda kurdlerin merkezi hokumete qarsi qiyaminin bogulmasinda onlarin yerinde oturdulmasinda istirak etdiyi barede melumatlar var Qarsin qurtulusundan sonra Azerbaycan alayi Qerb cebhesine yola dusur ve Anadolunun yunan isgal guclerinden temizlenmesinde qehremanliqla carpisir Bu savaslarda gosterdiyi mustesna igidliklere gore Osman aga qirmizi seridli bantli Istiqlal ordeni ile teltif edilmisdir Bu ordeni onun sinesine Mustafa Kamal pasa ozu asmisdir QARSDA YASADIGI ILLER RedakteSavas bitdi Turkiye vetendasi olmadiqlari uzunden bir muddet issiz qaldilar Azerbaycanlilardan ibaret konullu alay buraxilmis esgerler oz heyatlarinin bundan sonrasinin qaygisina qalmis bir vesaitleri olmayan bu gencler sifirdan baslamali olmusdular Hemin vaxtlar millet vekili Ehmed bey Agaoglunun azerbaycanli muhacir gorkemli siyasi xadim Ehmed bey Agayev prezident Mustafa Kamal pasaya sexsen muracietinden sonra bir sira azerbaycanli zabitler sirasinda Osman aga Gulmemmedov da 1926 ci ilde Turkiye vetendasligini qebul etmek serti ile Qafqaz serhedlerinde yerlesen orduya qebul edilmis xidmet illerinde albay polkovnik rutbesine qeder yukselmisdir Turkiyede Kazak soyadi qebul eden Osman aganin albay rutbesindeyken herbi xidmetden istefaya cixmasi komandanliqla bas vermis bir sexsi naraziliq ustunde olmusdu Qardasi oglu xidmetde olan zabit Gulmemmed beyden xeste olduguna dair bir mektub alir Bu mektuba istinaden onun yanina getmek ucun izin isteyir Komandanliqda ona izin vermeyeceklerini aciq bir sekilde bildirirler Osman bey esebilesir oturub istefa erizesi yazir ve onu yuxari rutbelilerin uzune firladir herbi geyimini cixarir ve eziz qardasi oglunun yastiginin basina telesir Qarsa donusunde yuxari rutbeliler istefa erizesini geri goturmesini isteseler de Osman bey bu teklifi qebul etmir ve mulki heyatda qalacagini deyir Bele olduqda esgeri boyukler Mustafa Kamal Ataturkun adindan onun herbi xidmetinde boyuk ugurlar qazanmasindan dolayi tesekkur olaraq Selim semtinde Qazi adi ile taninan yerde torpaq sahesi ve boyuk bir deyirman verirler Selim indi Qars vilayetinin ilce merkezlerinden biridir Osman Kazak herbi xidmetden istefaya cixdiqdan sonra Qarsda yasamisdir Evi seherin Yusif pasa mehellesinde imis Ona boyuk etimad gostererek Qars vilayet meclisine encumen uzv secmisdiler Qarsli dostlarimizin soylediklerine gore vilayetde hormetli sexslerden olmusdur Uc dovletin herbi savaslarinda mustesna qehremanliqlara imza atmis bu Salahli oglu 1950 ci il noyabrin 1 de cersenbe gunu saat 15 00 da haqqin rehmetine qovusmusdur Osman Kazak boyuk esgeri torenle Qars sehidliyinde defn olunmusdur Qars vilayet qezetinin 2 noyabr sayinda bu merasim barede Osman Kazak vefat etdi basligi ile derc edilen nekroloq onun ovladlarinin aile arxivinde saxlanilir Karsin taninmis ve sevilmis simalarindan Osman Kazak iki seneden beri cekmekde oldugu mede kanseri neticesinde 1 kasim cersenbe gunu saat 15 de vefat etmis ve cenazesi esgeri merasimle 2 kasim persenbe gunu ogle namazina muteaqib boyuk bir xalq qalabaliginin da istiraki ile sehitlikde ebedi istirahetgahina tevdi edilmisdir Sehitlikde yapilan merasimde qarnizon komutani albay Danis Karabelen ve hafiz Kurban Yurtseven merhum haqqinda xutbede bulunmuslar Kars merhuma Tanridan rehmetler diler ailesi efradina ve dostlarina bassagligi diler Vilayet qezeti merhumun heyatindan da yazmisdir Azerbaycanin Qazax eyaletinde dogulmus olan Osman bey 1920 ci ilde Milli Azerbaycan Hokumetinin inhilali uzerine Irana oradan Turkiyeye tam techizatli bir suvari alayinda yuzbasi olaraq Karsa gelmis ve alayi ile birlikde Karsin qurtulusunda istirak etmisdir Kars qurtulduqdan sonra bu suvari alay Qerb cebhesine gederek Istiqlal herbinde istirak etmis ve Osman bey bu herbde de yararliqlar gosterdiyinden qirmizi seridli Istiqlal madalyasi ile teltif edilmisdir Osman bey son veten qurtulusuna muteaqib ordudan istefa etmis ve Karsa gelerek yerlesmisdir Kendisi sehrimizde ticaretle mesgul olurken Xalq Partiyasinda feal vezifeler almis uzun muddet Kars vilayet meclisi ve daimi encumen ezaliginda bulunmus ve 7 ci devrede vilayet umumi meclisinde Sariqamisi temsil etmisdir Son senelerde hokumetce kendisine verilmis deyirmaninda mesgul idi Merhumun uc qizi uc oglu qalmisdir AILESI RedakteOsman Kazak Qarsda herbi xidmetde iken 1931 ci ilde eslen Gumruden olan Nezaket xanimla evlenir Onlarin uc oglu ve uc qizi dogulur Hazer Xezer Mahmud Erdal Turkan Fatma Lale ve Yuksel Onlardan hazirda Qarsda yasayani yoxdur 1 Turkan xanim 1932 Qarsda Ekrem Karacanta ile evlenmisdir Iki oglu olub onlardan Baycan Karacanta Ankarada Ehmed Karacanta Balikesir seherinde yasayir ve Turkan xanim hazirda bu oglunun yanindadir 2 Fatma Lale 1934 08 09 2002 Qarsda xidmetde olan Istanbullu sehiyye memuru Erdogan Kurtbay ile evlenmisdir Uc oglu var Fikret Kurtbay Erzurumda Hikmet Kurtbay ve Ismet Kurtbay ise Izmirde yasayirlar 3 Yuksel xanim 1936 2002 Godeklilerden Cabbar Godekli ile evlenir ve Erzuruma gelin gedir Iki ovladi qalib Gulay Kafkasli ve oglu Selcuq Kafkasli 4 Hazar Xezer 1938 1969 Osman Kazakin boyuk oglu Buyukkazak soyadi ile taninirdi Qarsda Nejla xanimla evlenib ozunden sonra iki oglu iki qizi qalmisdir Ogullari Osman ve Necati analari ile birlikde Istanbulda yasayirlar Qizlari Bircan ve Sema da ere gedibler ve Istanbulda yasayirlar 5 Mahmud Osman bey bu ogluna vetende qalan qardasi Mahmud beyin adini qoyub 1940 1977 evlenmeden vefat etmisdir 6 Erdal 1944 Eldar Erzurumda Konul xanimla evlenmisdir Ovladlari yoxdur Bu anda Izmirde yasayir QARDASI OGLUNUN HEKAYETI RedakteAzerbaycan alayi Arazin o tayinda Cay boyunca Osmanli serhedlerine sari irelileyende onun siralarinda kicik zabit Gulmemmed Gulmemmedov da vardi Kecmis doyusculerden bir nece neferin xestelik uzunden veziyyeti agir idi Onlar Sahtaxtinin beraberinde Naxcivana kecirildiler ve alay yoluna davam etdi Qizdirmadan eziyyet ceken xesteler Zengezur yolu ile cox cetinlikle gelib Susaya cixanda bura artiq qirmizi larin nezaretinde idi Hemin esgerlerden Salahli sakinleri Agqirax Memmed oglu ve Hasir Agacanoglu bu yol maceralarini cox sonralar da danisirdilar Gulmemmed aga Osman aganin boyuk qardasi Mehemmed aganin oglu idi Elimizde olan dogum sehadetnamesine gore 1899 cu ilde dogulmusdur Onun boyuk emisi Ehmed aga bu sehadetnameni Gulmemmedi mektebe qoymaq niyyetine dusende cox cetinlikle duzeltmisdi ve mescid defterinde usagin dogum ayi yazilmadigindan onun hansi ayda doguldugu namelum qalmisdi Gulmemmed bes yasinda atadan bir muddet sonra anadan yetim qalmis anasi Qiymet xanim Vekilova idi emisi Ehmed aga Gulmemmedovun himayesinde boyumusdu Salahlida ibtidai mektebi yaxsi qiymetlerle basa vurduqda emisi onun oxumaga hevesini gorub qardasi oglunu Qorideki Zaqafqaziya Muellimler Seminariyasina qoydu Onun adina kend arasinda qisaca Gulul aga deyilirdi Istiqlal erefesinde Qori Muellimler Seminariyasini bitirib kende qayitdi Muellimlik etmeye macal tapmadi cunki artiq Qafqazda savas baslanmisdi Gulmemmed aga Gulmemmedov 1918 ci ilin iyununda Azerbaycan Konullu Ordusuna yazilmis Nuru pasanin komandanligi altindaki Qafqaz Islam Ordusu siralarinda Baki istiqametinde doyuslerde istirak etmisdi Tehsilli zabit kadrlarina ehtiyac oldugundan 1918 ci ilde Gence herbiyye mektebine gonderilir ve mektebi bitirdikden sonra Azerbaycan Milli Ordusunun 3 cu Tatar Suvari Alayinin siralarinda xidmet edir Qarabagdaki emeliyyatlarda ferqlenir Aprel cevrilisi bas verende bu alay Qarabagda idi ve onlarin maceralari barede Osman aganin herb yolundan danisarken yuxarida soz acdiq Butun bu muddet erzinde kicik zabit Gulmemmed aga Gulmemmedov emisi kapitan Osman aganin yaninda idi 1920 ci ilin payizinda Sariqamisin Qarsin ermeni quvvelerinden temizlenmesinde o da istirak etmisdi Bu deliqanli zabitin ati siyirmeqilinc ireli sigiyan ildirimsuretli suvarilerin onunde capirdi O da emisi ile ciyin ciyine Anadoluda milli quvvelerin siralarinda yunanlara qarsi doyuslerde Azerbaycan alayinin terkibinde savasmisdi Ehmed bey Agaoglunun prezident Mustafa Kamal pasadan xahisi ile Turkiye Silahli Quvveleri siralarina qebul edilen muhacir azerbaycanli zabitlerden biri de Gulmemmed aga Gulmemmedov idi Rus dilini bildiyinden SSRI ile serhedde yerlesdirilmis ordu qerargahinda xidmet etdi albay rutbesine qeder yukseldi VETEN HESRETI RedakteGul Memmed Kazak onu omrunun son illerinde yasadigi Amasiyada bele taniyirdilar 60 ci illerde Yuxari Salahliya mektub yazaraq vetende qalan ezizleri emisi oglu Ferhad Gulmemmedovla elaqe yaratmaga calismisdi Kovrek setirler vardi bu mektubda Kur axirmi Qarayazi ona baxirmi Gulul agadan mektub geldiyi butun Yuxari Salahlida boyuk eks seda dogurmus ziyalilar bu adamla onun muhaciret tarixcesi ile maraqlanmaga baslamisdilar Kend toplantilarinda o caglar barede sohbet dusur ixtiyar qocalarin sabiq esgerlerin hafizelerinde kohne xatireler canlanirdi Agqirax baba Esgeran doyusunu Qarabagda bas veren olaylari yerli yataqli danisardi Osman aga onun komandiri olmusdu kohne kend qonsulari Gulul aga ni da yaxsi xatirlayir cesur bir zabit kimi terifleyirdi Osman aganin yagis kimi yagan gulleden qorxusu yox idi Esgeran davasinda siyirmeqilinc irelide gedirdi ati bizim seflerden 50 metr qabaqda capardi Yeri gelmisken son derece obrazli danisiq terzi olan Agqirax Memmed oglunun 1974 cu ilde 79 yasinda vefat etdi o illere dair sohbetleri hemise boyuk maraq dogururdu 1918 20 ci illerde herbi xidmetde olarken oyrendiyi herbi marsi omrunun sonunadek unutmamisdi bezen duygulanaraq gozu yasara yasara oxuyardi ve bu marsi biz de ezberlemisdik Turkuz yaranmisiq daim iftixar Xilqetden baslanan tariximiz var Ileri ileri Turkun eskeri Allahdan utansin donenler geri Elde sancaq onde sungu qelbde Tanri biz Dunyanin hakimi olmaq isteriz Ileri ileri Turkun eskeri Allahdan utansin donenler geri Bakida mekteb direktoru isleyen Ferhad Gulmemmedovun Turkiyeye getmek emisi oglu ile gorusmek cehdleri sovet orqanlari terefinden en muxtelif behanelerle engellenmisdi Gul Memmed Kazakin orada eslen Qazaxin Aslanbeyli kendinden olan meshur din xadimi Haci Mahmud Efendinin nevesi boyuk ovladi Veys Efendinin oglu Ibrahim Karanin qizi Semiha xanim 1921 ci il dogumlu ile evlenmisdir Semiha xanimin anasi eslen Das Salahlidan olan Gulseba xanim Mustafa aga qizi Miralayevadir 1920 ci ilde qardaslari Yasin bey ve Nesib beyle birlikde Turkiyeye muhacirete getmisdi Gulseba xanimin anasi Sayali xanim Haci Mahmud efendinin qizidir yeni Gulseba xanim dayisi ogluna ere getmisdi Albay Gul Memmed Kazakin Semiha xanimla evliliyinden uc ovladi olmusdur Eyyub Qiymet ve Zekiyye Eyyub 5 yasinda iken telef olub Gulmemmed beyin qizlari evli esiklidir Qiymet Erdor torpaq mutexessisidir Kend Teserrufati Nazirliyinde calismis hazirda emeklidir Istanbulda yasayir iki oglu var Boyuk oglu Burak Erdor bir qizi var muhendisdir Nokia sirketinde calisir Kicik oglu bir xarici sirketde calisir Zekiyye xanim ise Amasyada yasayir iki qizi var Gul Memmed Kazak 1970 ci ilde Amasiyada dunyasini deyismisdir Semiha xanim 1996 ci ilde Amasiyada vefat etmis omur gun yoldasi Gulmemmed beyin yaninda defn edilmisdir Mukafatlari RedakteBirinci Dunya Muharibesi illerinde cebhede gosterdiyi qehremanliga gore dorduncu ucuncu ve ikinci dereceli Muqeddes Georgi xaci dorduncu ucuncu ve ikinci dereceli Muqeddes Georgi medali ile teltif olunmusdur Muselman Korpusu uzre herbi rutbeler haqqinda 16 may 1918 ci il tarixli 26 sayli emr ile Gulmemmedova starsinaliq imtiyazi ile porucik rutbesi verildi vezifesi yukseldilerek ucuncu boluyun komandiri teyin olundu Emrin ikisini de Muselman Korpusunun komandiri artilleriya general leytenanti Eli aga Sixlinski tesdiq etmisdi Menbe https az wikipedia org w index php title Osman aga Gulmemmedov amp oldid 5522583, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.