Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Nitobe İnazo (新渡戸 稲造, 1 sentyabr 1862, Morioka – 15 oktyabr 1933, Viktoriya) – Yaponiya pedaqoqu, müəllifi, dövlət qulluqçusu. 1899-cu ildə nəşr olunmuş "" əsərininin müəllifi olmuşdur. Filadelfiyalı ilə evli olmuşdur.
| Nitobe İnazo | |
|---|---|
| yap. 新渡戸稲造 | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 sentyabr 1862 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 oktyabr 1933(71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | leksikoqraf, dilçi, diplomat, yazıçı, esperantoçu, iqtisadçı, siyasətçi, professor, dövlət qulluqçusu, aqronom, pedaqoq |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və fəaliyyəti
Nitobe İnazo 1862-ci ildə Yaponiyanın Morioka şəhərində doğulmuşdur. 9 yaşında ingilis dilini öyrənməyə başlamışdır. İngilis dilini yaxşı öyrəndiyi üçün 1877-ci ildə ingilis dilində tədris verən Sapporo Kənd Təsərrüfatı Kollecinə qəbul olunmuşdur. Burada kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatını öyrənmiş, təsiri altında dostu ilə xristianlığa keçirmişdir. 1883-cü ildə ingilis ədəbiyyatı, maliyyə və statistika üzrə təhsil almaq üçün Tokio Universitetinə daxil olmuşdur.
1884-cü ildə ABŞ-ni ziyarət etmişdir. Bundan sonra 9 dəfə Şimali Amerikaya, 5 dəfə Avropaya, 2 dəfə Çinə və 1 dəfə Cənub-Şərqi Asiyaya səyahət etmişdir. Bu səyahətlər və xaricdə 18 il yaşaması onu dövrünün ən kosmopolitan yaponiyalılarından birinə çevirmişdir. Üç il Cons Hopkins Universitetində və üç il Almaniyada təhsil almışdır. Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra alman və ingilis dillərində kitab nəşr etdirmişdir. O, Yaponiyada üç, ABŞ-da isə iki fəxri dərəcə əldə etmişdir.
Hokkaydo Universitetinin professoru olduqdan sonra mühazirələr verməyə başlamış, kurikulumu yenidən təşkil etmiş və iki özəl məktəbin idarəçiliyində kömək etmişdir. 1897-ci ildə səhhətindəki problemlərə görə universitetdən ayrılmış və ABŞ-nin Qərb sahilinə köçmüşdür. Burada "" əsərini yazmağa başlamışdır. 1900-cü ildə sağalaraq Yaponiyanın koloniyası olan Tayvanda şəkər istehsalını inkişaf etdirmək vəzifəsini qəbul etmişdir. 1906–1913-cü illərdə Tokiodakı ilk liseyə başçılıq etmişdir. Daha sonra Tokio Universitetində koloniya siyasəti üzrə professor olmuşdur. 1918-ci ildə universitetdən ayrılaraq Versal Sülh Konfransında iştirak etməyə yollanmış və Cenevrə şəhərində Millətlər Liqasının baş katibinin köməkçisi vəzifəsini yerinə yetirməyə başlamışdır. O, bu təşkilatda bu vəzifəyə layiq görülən yeganə qeyri-avropalı şəxs olmuşdur.
Nitobe 1926-cı ildə Yaponiyaya qayıtmış və Sakit Okean Münasibətləri İnstitutunun Yaponiya Şurasının sədri olmuşdur. 1933-cü ildə institutun qəsəbəsində keçirilmiş konfransına göndərilmiş Yaponiya nümayəndəliyinə başçılıq etmişdir. 1933-cü ildə Britaniya Kolumbiyasının Viktoriya şəhərində ölmüşdür.
Esperanto
Nitobe esperanto hərəkatının dəstəkçisi olmuşdur. 1921-ci ilin avqustunda Praqada keçirilmiş XIII Ümumdünya Esperanto Konqresinə qatılmış, 31 avqust 1921-ci ildə Millətlər Liqasının Baş Assambleyası üçün esperanto haqqında report hazırlamışdır. Bu, beynəlxalq təşkilatın rəsmisi tərəfindən hazırlanmış ilk esperanto haqqında report olmuşdur. O, esperanto dilinin Millətlər Liqasının işçi dili kimi qəbul olunmasını təklif etmiş və təklifi 10 nümayəndə tərəfindən dəstəklənmişdir. Lakin Fransa nümayəndələri müdaxilə edərək bu təklifin qəbul olunmasına qarşı çıxmışdırlar.
Əsərləri
Nitobenin əsərlərinin üçdə ikisi yapon dilində, qalanı ingilis dilindədir. O, Qərbdə ən çox tanınan yapon yazıçılardan biri olmuşdur. Koloniya siyasəti və kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı haqqında apardığı texniki araşdırmalarla yanaşı fərdi əxlaqi inkişaf haqqında da yazmışdır. Bu cür əsərlərdən olan "Şuyo" (azərb. "Özünü yetişdirmə") azı 140 dəfə nəşr olunmuşdur. Yaponiyanı əsərləri ilə tanış etmişdir.
İstinadlar
- Inazo Nitobe // Babelio (fr.). 2007.
- Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 21
- Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 22
- "Esperanto and the Language Question at the League of Nations"
- Robert Phillipson. La domination de l'anglais, un défi pour l'Europe (ingilis). Paris: Libre et Solidaire. mart 2019. səh. 255. ISBN .
Ədəbiyyat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nitobe Inazo 新渡戸 稲造 1 sentyabr 1862 Morioka 15 oktyabr 1933 Viktoriya Yaponiya pedaqoqu muellifi dovlet qulluqcusu 1899 cu ilde nesr olunmus eserininin muellifi olmusdur Filadelfiyali ile evli olmusdur Nitobe Inazoyap 新渡戸稲造Dogum tarixi 1 sentyabr 1862 1862 09 01 Dogum yeri Morioka Ivate YaponiyaVefat tarixi 15 oktyabr 1933 1933 10 15 71 yasinda Vefat yeri Viktoriya Britaniya Kolumbiyasi KanadaDefn yeri Tama qebiristanligi d Tehsili Tokio UniversitetiFealiyyeti leksikoqraf dilci diplomat yazici esperantocu iqtisadci siyasetci professor dovlet qulluqcusu aqronom pedaqoqUzvluyu Yaponiya Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyetiNitobe Inazo 1862 ci ilde Yaponiyanin Morioka seherinde dogulmusdur 9 yasinda ingilis dilini oyrenmeye baslamisdir Ingilis dilini yaxsi oyrendiyi ucun 1877 ci ilde ingilis dilinde tedris veren Sapporo Kend Teserrufati Kollecine qebul olunmusdur Burada kend teserrufati iqtisadiyyatini oyrenmis tesiri altinda dostu ile xristianliga kecirmisdir 1883 cu ilde ingilis edebiyyati maliyye ve statistika uzre tehsil almaq ucun Tokio Universitetine daxil olmusdur 1884 cu ilde ABS ni ziyaret etmisdir Bundan sonra 9 defe Simali Amerikaya 5 defe Avropaya 2 defe Cine ve 1 defe Cenub Serqi Asiyaya seyahet etmisdir Bu seyahetler ve xaricde 18 il yasamasi onu dovrunun en kosmopolitan yaponiyalilarindan birine cevirmisdir Uc il Cons Hopkins Universitetinde ve uc il Almaniyada tehsil almisdir Yaponiyaya qayitdiqdan sonra alman ve ingilis dillerinde kitab nesr etdirmisdir O Yaponiyada uc ABS da ise iki fexri derece elde etmisdir Hokkaydo Universitetinin professoru olduqdan sonra muhazireler vermeye baslamis kurikulumu yeniden teskil etmis ve iki ozel mektebin idareciliyinde komek etmisdir 1897 ci ilde sehhetindeki problemlere gore universitetden ayrilmis ve ABS nin Qerb sahiline kocmusdur Burada eserini yazmaga baslamisdir 1900 cu ilde sagalaraq Yaponiyanin koloniyasi olan Tayvanda seker istehsalini inkisaf etdirmek vezifesini qebul etmisdir 1906 1913 cu illerde Tokiodaki ilk liseye basciliq etmisdir Daha sonra Tokio Universitetinde koloniya siyaseti uzre professor olmusdur 1918 ci ilde universitetden ayrilaraq Versal Sulh Konfransinda istirak etmeye yollanmis ve Cenevre seherinde Milletler Liqasinin bas katibinin komekcisi vezifesini yerine yetirmeye baslamisdir O bu teskilatda bu vezifeye layiq gorulen yegane qeyri avropali sexs olmusdur Nitobe 1926 ci ilde Yaponiyaya qayitmis ve Sakit Okean Munasibetleri Institutunun Yaponiya Surasinin sedri olmusdur 1933 cu ilde institutun qesebesinde kecirilmis konfransina gonderilmis Yaponiya numayendeliyine basciliq etmisdir 1933 cu ilde Britaniya Kolumbiyasinin Viktoriya seherinde olmusdur Esperanto Nitobe esperanto herekatinin destekcisi olmusdur 1921 ci ilin avqustunda Praqada kecirilmis XIII Umumdunya Esperanto Konqresine qatilmis 31 avqust 1921 ci ilde Milletler Liqasinin Bas Assambleyasi ucun esperanto haqqinda report hazirlamisdir Bu beynelxalq teskilatin resmisi terefinden hazirlanmis ilk esperanto haqqinda report olmusdur O esperanto dilinin Milletler Liqasinin isci dili kimi qebul olunmasini teklif etmis ve teklifi 10 numayende terefinden desteklenmisdir Lakin Fransa numayendeleri mudaxile ederek bu teklifin qebul olunmasina qarsi cixmisdirlar EserleriNitobenin eserlerinin ucde ikisi yapon dilinde qalani ingilis dilindedir O Qerbde en cox taninan yapon yazicilardan biri olmusdur Koloniya siyaseti ve kend teserrufati iqtisadiyyati haqqinda apardigi texniki arasdirmalarla yanasi ferdi exlaqi inkisaf haqqinda da yazmisdir Bu cur eserlerden olan Suyo azerb Ozunu yetisdirme azi 140 defe nesr olunmusdur Yaponiyani eserleri ile tanis etmisdir IstinadlarInazo Nitobe Babelio fr 2007 Kodansha Encyclopedia of Japan seh 21 Kodansha Encyclopedia of Japan seh 22 Esperanto and the Language Question at the League of Nations Robert Phillipson La domination de l anglais un defi pour l Europe ingilis Paris Libre et Solidaire mart 2019 seh 255 ISBN 978 2 37263 065 8 EdebiyyatKodansha Encyclopedia of Japan ingilisce VI cild Niju Saka Tokio Kodansha 1983 seh 21 22 ISBN 0 87011 626 6 Istifade tarixi 23 aprel 2023