Xanış adası (ərəb dilində:جزر هانيش) — Qırmızı dənizdə arxipelaq. Onun adalarının çoxu Yəmənə məxsusdur, lakin 1995-1998-ci illərdə bu adalara Eritreya da iddia etmişdir.
Coğrafiyası
| ]Arxipelaq üç böyük adadan və çoxlu xırda adalardan ibarətdir. Ən böyük ada - Zukar adası (Sahəsi - 120 kv. km.-dir) arxipelaqın şimalında yerləşir. İkinci böyük ada olan Əl-Xaniş-əl-Kabir (Great Ḩanīsh) adası (sahəsi - 116 km. km.-dir) isə arxipelaqın cənubunda yerləşir. Bu iki adanın arasında Əl-Xaniş-əl-Saqir (Little Ḩanīsh) adası və bir neçə kiçik ada yerləşir.
Tarixi
| ]1923-cü ilədək Xaniş adasına Türkiyə iddia etmişdir.Həmin vaxtdan 1941-ci ilədək Xaniş arxipelaqı İtaliya müstəmləkəsi olan Eritreyanın idarəsi altında olmuşdur.
1941-ci ildə İtaliyanın müstəmləkə ordusu məğlubiyyətə uğradıqdan sonra Britaniya ordusu Eritreya üzərində protektoratlığını elan etdi. 1970-ci illərdə Xaniş adasına sahib olmaq üçün Eritreyanın da öz tərkibinə daxil edən Efiopiya və Yəmən mübarizə aparmışlar.
Efiopiya Xaniş arxipelağını ələ keçirməyə daha çox can atırdı, çünki, Eritreyanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan qüvvələr Xaniş və Zukar adalarından Efiopiya ordusuna hücum etmək üçün hərbi baza kimi istifadə edirdilər.
1993-cü ildə Eritreya müstəqillik əldə etdi və 1995-ci ildə arxipelaq üzərində oz suverenliyini təmin etməyə cəhd göstərdi. Bu Xaniş adası ətrafında böhranın yaranmasına səbəb oldu. Beynəlxalq Haaqa məhkəməsi tərəfindən aparılan uzunmüddətli araşdırmalardan sonra 1998-ci il 9 oktyabr tarixli məhkəmə qərarına əsasən Yəmən arxipelaqın ən iri adaları üzərində tam mülkiyyət hüququ aldı, Eritriyaya isə cənub-qərbdəki adalar verildi..
Xarici keçid
| ]- Юрченко В. П. О ситуации в районе Красного моря
- Газета «Коммерсантъ»: Острова раздора
İstinad
| ]- Killion, Tom. Historical Dictionary of Eritrea. The Scarecrow Press. 1998. .
- "International Maritime Boundary". 17 iyul 2006. 20 iyul 2005 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Xanis adasi ereb dilinde جزر هانيش Qirmizi denizde arxipelaq Onun adalarinin coxu Yemene mexsusdur lakin 1995 1998 ci illerde bu adalara Eritreya da iddia etmisdir Cografiyasi span Arxipelaq uc boyuk adadan ve coxlu xirda adalardan ibaretdir En boyuk ada Zukar adasi Sahesi 120 kv km dir arxipelaqin simalinda yerlesir Ikinci boyuk ada olan El Xanis el Kabir Great Ḩanish adasi sahesi 116 km km dir ise arxipelaqin cenubunda yerlesir Bu iki adanin arasinda El Xanis el Saqir Little Ḩanish adasi ve bir nece kicik ada yerlesir Tarixi span 1923 cu iledek Xanis adasina Turkiye iddia etmisdir Hemin vaxtdan 1941 ci iledek Xanis arxipelaqi Italiya mustemlekesi olan Eritreyanin idaresi altinda olmusdur 1941 ci ilde Italiyanin mustemleke ordusu meglubiyyete ugradiqdan sonra Britaniya ordusu Eritreya uzerinde protektoratligini elan etdi 1970 ci illerde Xanis adasina sahib olmaq ucun Eritreyanin da oz terkibine daxil eden Efiopiya ve Yemen mubarize aparmislar Efiopiya Xanis arxipelagini ele kecirmeye daha cox can atirdi cunki Eritreyanin musteqilliyi ugrunda mubarize aparan quvveler Xanis ve Zukar adalarindan Efiopiya ordusuna hucum etmek ucun herbi baza kimi istifade edirdiler 1993 cu ilde Eritreya musteqillik elde etdi ve 1995 ci ilde arxipelaq uzerinde oz suverenliyini temin etmeye cehd gosterdi Bu Xanis adasi etrafinda bohranin yaranmasina sebeb oldu Beynelxalq Haaqa mehkemesi terefinden aparilan uzunmuddetli arasdirmalardan sonra 1998 ci il 9 oktyabr tarixli mehkeme qerarina esasen Yemen arxipelaqin en iri adalari uzerinde tam mulkiyyet huququ aldi Eritriyaya ise cenub qerbdeki adalar verildi Xarici kecid span Yurchenko V P O situacii v rajone Krasnogo morya Gazeta Kommersant Ostrova razdoraIstinad span Killion Tom Historical Dictionary of Eritrea The Scarecrow Press 1998 ISBN 0 8108 3437 5 International Maritime Boundary 17 iyul 2006 20 iyul 2005 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 oktyabr 2015 Kateqoriyalar YemenEritreyaQirmizi denizGizli kateqoriya ISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifeler
