Əslən Nevşəhərli olan İbrahim Paşa 1662-ci ildə burada dünyaya gəlmişdir. Atası sipahi Əli ağa, anasının adı isə Fatma xanımdır. Qohumlarını ziyarət etmək və iş tapmaq üçün 1689-cu ildə İstanbula gəldi. Həmin il Köhnə Sarayda qohumu olan Mustafa Əfəndinin yardımıyla əvvəlcə sarayın halvaçılar, daha sonra isə Baltaçılar ocağına daxil olur. Zamanla Köhnə Sarayın katibliyinə qədər gətirildi. Ardından Darüssəadə ağasının vəkili olaraq II Mustafanın da məskunlaşdığı Ədirnə sarayına çağırıldı. Bu əsnada Şahzadə Əhmədi yaxından tanıdı. Onun yaxın adamlarından biri oldu və gizli işləri ilə vəzifələndirildi. Ədirnə hadisələrindən sonra saray əhalisi ilə birlikdə İstanbula qayıtdı. Darüssəadə katibi olaraq 6 il fəaliyyət göstərən İbrahim Əfəndiyə bu illər ərzində vəzirlik təklif edilsə də, ölkənin müharibə şəraitində olması səbəbilə bu təklifləri qəbul etmədi. Padşaha olan yaxınlığından narazı olanların səyi ilə saraydan uzaqlaşdırıldı (22 aprel1709). Daha sonra malları müsadirə edilərək Ədirnəyə sürgün edildi. Bir müddət sonra bağışlandı və əvvəlki vəzifəsinə gətirildi. Ancaq çox keçmədən Kürəkən Əli Paşanın Moreya səfərinə qatıldı (1715). Moreyanın geri alınmasından sonra buranın bərpası ilə vəzifələndirildi. Ertəsi il Niş dəftərdarlığına gətirilən İbrahim Əfəndi daha sonra Petervaradin səfərinə qatıldı. SədrəzəmKürəkən Əli Paşanın şəhid olmasının ardından aldığı tədbirlərlə ordunun dağılmasının qarşısını aldı. Ardından Ədirnəyə gələrək vəziyyəti padşaha çatdırmış, Kürəkən Əli Paşanın üzərində olan sədarət möhürünü təslim etmişdir.
Sultan Əhməd bundan sonra İbrahim Əfəndini yanından ayırmadı. Qısa zamanda vəzifələri yüksələn İbrahim Əfəndi vəzirliyə gətirildi (4 oktyabr1716) və sabiq sədrəzəmKürəkən Əli Paşanın dul xanımı və padşahın qızı olan Fatma Sultanla evləndirildi (19 fevral1717). Beləliklə, saraya kürəkən olan İbrahim Paşa Avstriya səfərləri (1717-1718) əsnasında ikinci vəzir olaraq padşahın yanında qaldı. Bu əsnada sədarət namizədi seçilsə də, qəbul etmədi. Ancaq Avstriya və Venesiya ilə müharibəyə son qoyan sülh müzakirələri əsnasında şəxsən Sultan Əhmədin təklifi ilə sədarətə gətirildi (9 may1718). Sultan Əhməd digər sədrəzəmlərdən fərqli olaraq kürəkəninə özünün istifadə etdiyi zümrüd qaşlı möhürü sədarət möhürü olaraq vermişdir.
İbrahim Paşa əvvəlcə Avstriya ilə gedən sülh müzakirələrini ələ aldı. Sülh müzakirələrinin mənfi nəticə verməsi ehtimalına qarşı ordu ilə birlikdə Ədirnədən ayrıldı və müzakirələr bitənədək Sofiyada qaldı. Nəticədə İngiltərə və Hollandiya elçilərinin də vasitəçiliyi ilə 21 iyul1718 tarixində Pojarevatsk sülhü imzalandı.
Kürəkən İbrahim Paşa itirilən torpaqları geri almaqdan daha çox, ölkənin ictimai və maliyyə problemləri ilə məşğul oldu. Memarlıq fəaliyyətinə önəm verən İbrahim Paşa sülh imzalandıqdan sonra dərhal xəzinənin doldurulması üçün fəaliyyətə başladı. Dərhal Dəməşqdə olan yeniçərilərin bir qismini ocaqdan uzaqlaşdıraraq onların maaş xərclərindən azad oldu. Eyni vəziyyət Bosniya əyalətində də baş tutdu. Aparılan islahatlar nəticəsində 1721-ci ildə xəzinə artıq dolub daşmışdı. Əldə etdiyi bu gəlirlərlə Anadolunun müxtəlif yerlərində, xüsusilə də doğulduğu yer olan Nevşəhərdə və İstanbulda bir çox məscid, məktəb, mədrəsə, çeşmə, kitabxana, imarət, saray, qəsr və köşklər inşa etdirdi. Ancaq ölkənin sosial fəlakətinə səssiz qalan İbrahim Paşa, xüsusilə də Fransaya göndərdiyi elçinin dönməsi ilə İstanbulu Parisə bənzətmək üçün memarlıq işlərinə ağırlıq verdi. Sədabad qəsri adlanan və inşası iki ay davam edən şəxsi sarayının açılışı olduqca təntənəli oldu. Ardından digər dövlət damlarına da İstanbul boğazı sahillərində müxtəlif köşklər inşa edildi. Bu köşklərdə yay aylarında ziyafətlər, qış aylarında isə halva söhbətləri adlanan şənliklər keçirilirdi. Daha sonra Lalə dövrü adlanan bu illərdə Osmanlı reformu baş tutur. İlk türk mətbəəsi 1727-ci ildə məhz İbrahim Paşanın təşəbbüsü ilə açıldı.
Ölkəyə müxtəlif yeniliklər gətirən, sənətkar və şairləri qoruyan Nevşəhərli İbrahim Paşa bu xüsusiyyətləri ilə Osmanlı dövlət adamları arasında xüsusi yerə malikdir. Buna baxmayaraq müəyyən bir zümrədən başqa əhalinin faydalanmadığı bu yeniliklər İbrahim Paşaya olan nifrətə səbəb oldu. İmperiyanın itirdiyi torpaqlar, öz adamları və qohumlarını müxtəlif vəzifələrə gətirməsi də vəziyyəti gərginləşdirən məsələlərdən biri oldu. Səfəvilərin əleyhinə Rusiya imperiyası ilə ittifaq quran İbrahim Paşa 24 iyun1724 tarixində İstanbul sülhünü imzaladı. Bu ittifaq ilə Qərbi İran torpaqları iki dövlət arasında bölüşdürüldü. Ancaq Səfəvilərdə də vəziyyət gərgin idi. Belə ki, 1726-cı ilin noyabrında əfqanlar üsyan başlatdı. Bu qarışıqlıq səbəbilə səfər başlasa da, bu səfərə sədrəzəm yox, Bağdad bəylərbəyi Əhməd Paşa göndərildi. Ancaq səfər məğlubiyyətlə nəticələndi. Sülh bağlansa da, mərkəzdəki düşmənləri İbrahim Paşaya qarşı müxalifət yaratdı.
Digər yandan siyasi, iqtisadi və ictimai vəziyyətin ağırlaşması Kürəkən İbrahim Paşanın gözdən düşməsinə səbəb oldu. Nəticədə İstanbulda Patron Xəlil üsyanı başladı. 1730-cu ildə baş verən, bir mənada xalq üsyanı adlanan hadisələri yatıra bilməyən İbrahim Paşa kürəkənləri ilə birlikdə saraydan gözlədiyi etimadı görmədi. Sultan Əhməd üləmadan olanların təkidi və üsyan rəhbərlərinin tələbi ilə sevimli sədrəzəmi İbrahim Paşanı və onun kürəkənləri olan sədarət kəndxudası Mehmed Paşa ilə kaptan-ı dəryaQaymaq Mustafa Paşanı üsyançılara təslim etdi. 1 oktyabr 1730 tarixində sarayda öldürülən İbrahim Paşanın cəsədi kürəkənlərinin cəsədləri ilə birlikdə üsyançılara təslim edildi. İstanbul küçələrində gəzdirilən və ardından parçalanan cəsəd sonda Sultanəhməd meydanındakı III Əhməd çeşməsi önünə buraxıldı.
İlk evliliyindən Mehmed Paşa adlı bir oğlunun olduğu və Sultan Əhmədin qızlarından Atikə Sultanla evləndirildiyi bilinir. Yenə ilk evliliyindən doğulan qızı Fatma xanım (ö. 1765) kaptan-ı dəryaQaymaq Mustafa Paşayla, digər qızı Hibətullah xanım (ö. 1774) isə sədarət naibi Mehmed Paşayla evlənmişdir.
Şem‘dânîzâde, Müri’t-tevârîh (Aktepe), I, 1-16, tür.yer.;
[Abdi], 1730 Patrona Halil İhtilâli Hakkında Bir Eser, Abdi Târihi (nşr. Faik Reşit Unat), Ankara 1943;
Destârî Sâlih Târihi (Patrona Halil Ayaklanması Hakkında Bir Kaynak) (nşr. Bekir Sıdkı Baykal), Ankara 1962;
De Crouzenac, Histoire de la dernière révolution arrivée dans l’Empire Ottoman, Paris 1740;
M. de Bonnac, Mémoire historique sur l’ambassade du France à Constantinople (Publié avec un précis de ses négociations à la Porte Ottoman par M. Charles Schefer), Paris 1894;
Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 4, 36, 41, 52, 156, 299;
Müstakimzâde, Tuhfe, s. 30;
Atâ Bey, Târih, II, 152-165;
Cevdet, Târih, I, 61-68;
Dilâverzâde Ömer Efendi, Hadîkatü’l-vüzerâ Zeyli, Freiburg 1969, s. 29-36;
Lenoire, Nouvelle description de la ville de Constantinople avec la relation du voyage de l’ambassadeur de la Porte Ottoman et de son séjour à la cour de France, Paris 1721;
Dürrî Efendi, Sefâretnâme-i Îrân, Paris 1820, tür.yer.;
Mehmed Efendi (Yirmi Sekiz Çelebi), Sefâretnâme, Paris 1872, tür.yer.;
Montagu Lady Mary Wortley, Şark Mektubları (nşr. Ahmed Refik), İstanbul 1933, tür.yer.;
P. G. İnciciyan, XVIII. Asırda İstanbul (nşr. Hrand D. Andreasyan), İstanbul 1956, tür.yer.;
Ahmet Refik [Altınay], Lâle Devri (1130-1143), İstanbul 1331;
a.mlf., Hicrî Onikinci Asırda İstanbul Hayatı 1100-1200, İstanbul 1930, tür.yer.;
a.mlf., “Dâmad İbrahim Paşa Zamanında Ürgüb ve Nevşehir”, TTEM, sene 14, nr. 3 (80), İstanbul 1340;
Dânişmend, Kronoloji, IV, 10, 14, 16-21, 475;
Uzunçarşılı, Osmanlı Târihi, IV/1, s. 104-323;
K. Mikes, Türkiye Mektubları (1717-1758) (trc. Sadettin Karatay), Ankara 1944, tür.yer.;
M. Münir Aktepe, Patrona İsyânı 1730, İstanbul 1958;
a.mlf., 1720-1724 Osmanlı-İran Münâsebetleri, İstanbul 1970;
a.mlf., “Nevşehirli İbrahim Paşa”, İA, IX, 234-239;
Mehmet İpşirli, “Lâle Devrinde Teşkil Edilen Tercüme Heyetine Dâir Bazı Gözlemler”, Osmanlı İlmî ve Meslekî Cemiyetleri, İstanbul 1987, s. 33-42;
Ali Cânib Yöntem, “Teceddüd-perver Vezirlerden İbrahim Paşa”, HM, I/5 (1923);
M. Fuad Köprülü, “Nevşehirli İbrahim Paşa’ya Dâir Vesikalar”, a.e., sy. 1, 9, 16 (1926).
nevşəhərli, kürəkən, ibrahim, paşa, 1662, oktyabr, 1730, əhməd, dönəmində, osmanlı, imperiyasının, sədrəzəmi, olmuş, dövlət, adamıdır, نيفسهيرلي, دمات, إبراهيم, باشاosmanlı, sədrəzəmi9, 1718, oktyabr, 1730sələfi, nişançı, mehmed, paşaxələfi, silahdar, kürəkən,. Nevseherli Kureken Ibrahim Pasa d 1662 o 1 oktyabr 1730 III Ehmed doneminde 12 il 4 ay Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Nevseherli Kureken Ibrahim Pasaنيفسهيرلي دمات إبراهيم باشاOsmanli sedrezemi9 may 1718 1 oktyabr 1730Selefi Nisanci Mehmed PasaXelefi Silahdar Kureken Mehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1662Dogum yeri NevseherVefat tarixi 1 oktyabr 1730Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasi 1 Atasi Eli agaAnasi Fatma xanimHeyat yoldasi Fatma SultanUsaqlari Genc Mehmed PasaFatma xanimHibetullah xanimHeyati RedakteEslen Nevseherli olan Ibrahim Pasa 1662 ci ilde burada dunyaya gelmisdir Atasi sipahi Eli aga anasinin adi ise Fatma xanimdir Qohumlarini ziyaret etmek ve is tapmaq ucun 1689 cu ilde Istanbula geldi Hemin il Kohne Sarayda qohumu olan Mustafa Efendinin yardimiyla evvelce sarayin halvacilar daha sonra ise Baltacilar ocagina daxil olur Zamanla Kohne Sarayin katibliyine qeder getirildi Ardindan Darusseade agasinin vekili olaraq II Mustafanin da meskunlasdigi Edirne sarayina cagirildi Bu esnada Sahzade Ehmedi yaxindan tanidi Onun yaxin adamlarindan biri oldu ve gizli isleri ile vezifelendirildi Edirne hadiselerinden sonra saray ehalisi ile birlikde Istanbula qayitdi Darusseade katibi olaraq 6 il fealiyyet gosteren Ibrahim Efendiye bu iller erzinde vezirlik teklif edilse de olkenin muharibe seraitinde olmasi sebebile bu teklifleri qebul etmedi Padsaha olan yaxinligindan narazi olanlarin seyi ile saraydan uzaqlasdirildi 22 aprel 1709 Daha sonra mallari musadire edilerek Edirneye surgun edildi Bir muddet sonra bagislandi ve evvelki vezifesine getirildi Ancaq cox kecmeden Kureken Eli Pasanin Moreya seferine qatildi 1715 Moreyanin geri alinmasindan sonra buranin berpasi ile vezifelendirildi Ertesi il Nis defterdarligina getirilen Ibrahim Efendi daha sonra Petervaradin seferine qatildi Sedrezem Kureken Eli Pasanin sehid olmasinin ardindan aldigi tedbirlerle ordunun dagilmasinin qarsisini aldi Ardindan Edirneye gelerek veziyyeti padsaha catdirmis Kureken Eli Pasanin uzerinde olan sedaret mohurunu teslim etmisdir Sultan Ehmed bundan sonra Ibrahim Efendini yanindan ayirmadi Qisa zamanda vezifeleri yukselen Ibrahim Efendi vezirliye getirildi 4 oktyabr 1716 ve sabiq sedrezem Kureken Eli Pasanin dul xanimi ve padsahin qizi olan Fatma Sultanla evlendirildi 19 fevral 1717 Belelikle saraya kureken olan Ibrahim Pasa Avstriya seferleri 1717 1718 esnasinda ikinci vezir olaraq padsahin yaninda qaldi Bu esnada sedaret namizedi secilse de qebul etmedi Ancaq Avstriya ve Venesiya ile muharibeye son qoyan sulh muzakireleri esnasinda sexsen Sultan Ehmedin teklifi ile sedarete getirildi 9 may 1718 Sultan Ehmed diger sedrezemlerden ferqli olaraq kurekenine ozunun istifade etdiyi zumrud qasli mohuru sedaret mohuru olaraq vermisdir Ibrahim Pasa evvelce Avstriya ile geden sulh muzakirelerini ele aldi Sulh muzakirelerinin menfi netice vermesi ehtimalina qarsi ordu ile birlikde Edirneden ayrildi ve muzakireler bitenedek Sofiyada qaldi Neticede Ingiltere ve Hollandiya elcilerinin de vasiteciliyi ile 21 iyul 1718 tarixinde Pojarevatsk sulhu imzalandi Kureken Ibrahim Pasa itirilen torpaqlari geri almaqdan daha cox olkenin ictimai ve maliyye problemleri ile mesgul oldu Memarliq fealiyyetine onem veren Ibrahim Pasa sulh imzalandiqdan sonra derhal xezinenin doldurulmasi ucun fealiyyete basladi Derhal Demesqde olan yenicerilerin bir qismini ocaqdan uzaqlasdiraraq onlarin maas xerclerinden azad oldu Eyni veziyyet Bosniya eyaletinde de bas tutdu Aparilan islahatlar neticesinde 1721 ci ilde xezine artiq dolub dasmisdi Elde etdiyi bu gelirlerle Anadolunun muxtelif yerlerinde xususile de doguldugu yer olan Nevseherde ve Istanbulda bir cox mescid mekteb medrese cesme kitabxana imaret saray qesr ve koskler insa etdirdi Ancaq olkenin sosial felaketine sessiz qalan Ibrahim Pasa xususile de Fransaya gonderdiyi elcinin donmesi ile Istanbulu Parise benzetmek ucun memarliq islerine agirliq verdi Sedabad qesri adlanan ve insasi iki ay davam eden sexsi sarayinin acilisi olduqca tenteneli oldu Ardindan diger dovlet damlarina da Istanbul bogazi sahillerinde muxtelif koskler insa edildi Bu kosklerde yay aylarinda ziyafetler qis aylarinda ise halva sohbetleri adlanan senlikler kecirilirdi Daha sonra Lale dovru adlanan bu illerde Osmanli reformu bas tutur Ilk turk metbeesi 1727 ci ilde mehz Ibrahim Pasanin tesebbusu ile acildi Olkeye muxtelif yenilikler getiren senetkar ve sairleri qoruyan Nevseherli Ibrahim Pasa bu xususiyyetleri ile Osmanli dovlet adamlari arasinda xususi yere malikdir Buna baxmayaraq mueyyen bir zumreden basqa ehalinin faydalanmadigi bu yenilikler Ibrahim Pasaya olan nifrete sebeb oldu Imperiyanin itirdiyi torpaqlar oz adamlari ve qohumlarini muxtelif vezifelere getirmesi de veziyyeti gerginlesdiren meselelerden biri oldu Sefevilerin eleyhine Rusiya imperiyasi ile ittifaq quran Ibrahim Pasa 24 iyun 1724 tarixinde Istanbul sulhunu imzaladi Bu ittifaq ile Qerbi Iran torpaqlari iki dovlet arasinda bolusduruldu Ancaq Sefevilerde de veziyyet gergin idi Bele ki 1726 ci ilin noyabrinda efqanlar usyan baslatdi Bu qarisiqliq sebebile sefer baslasa da bu sefere sedrezem yox Bagdad beylerbeyi Ehmed Pasa gonderildi Ancaq sefer meglubiyyetle neticelendi Sulh baglansa da merkezdeki dusmenleri Ibrahim Pasaya qarsi muxalifet yaratdi Diger yandan siyasi iqtisadi ve ictimai veziyyetin agirlasmasi Kureken Ibrahim Pasanin gozden dusmesine sebeb oldu Neticede Istanbulda Patron Xelil usyani basladi 1730 cu ilde bas veren bir menada xalq usyani adlanan hadiseleri yatira bilmeyen Ibrahim Pasa kurekenleri ile birlikde saraydan gozlediyi etimadi gormedi Sultan Ehmed ulemadan olanlarin tekidi ve usyan rehberlerinin telebi ile sevimli sedrezemi Ibrahim Pasani ve onun kurekenleri olan sedaret kendxudasi Mehmed Pasa ile kaptan i derya Qaymaq Mustafa Pasani usyancilara teslim etdi 1 oktyabr 1730 tarixinde sarayda oldurulen Ibrahim Pasanin cesedi kurekenlerinin cesedleri ile birlikde usyancilara teslim edildi Istanbul kucelerinde gezdirilen ve ardindan parcalanan cesed sonda Sultanehmed meydanindaki III Ehmed cesmesi onune buraxildi Ilk evliliyinden Mehmed Pasa adli bir oglunun oldugu ve Sultan Ehmedin qizlarindan Atike Sultanla evlendirildiyi bilinir 2 Yene ilk evliliyinden dogulan qizi Fatma xanim o 1765 kaptan i derya Qaymaq Mustafa Pasayla diger qizi Hibetullah xanim o 1774 ise sedaret naibi Mehmed Pasayla evlenmisdir Hemcinin baxin RedakteKureken Ibrahim Pasa kulliyesi I Menbe RedakteSilahdar Nusretname II 351 353 360 364 381 382 387 388 391 392 395 Rasid Tarih III 269 274 275 278 292 330 331 348 350 363 364 Kucuk Celebizade Asim Tarih Istanbul 1282 VI Subhi Tarih I vr 4b 5ª b 6ª 7b 8b 9ª 10ª 11ª b 13ª 16ª 17b Sem danizade Muri t tevarih Aktepe I 1 16 tur yer Abdi 1730 Patrona Halil Ihtilali Hakkinda Bir Eser Abdi Tarihi nsr Faik Resit Unat Ankara 1943 Destari Salih Tarihi Patrona Halil Ayaklanmasi Hakkinda Bir Kaynak nsr Bekir Sidki Baykal Ankara 1962 De Crouzenac Histoire de la derniere revolution arrivee dans l Empire Ottoman Paris 1740 M de Bonnac Memoire historique sur l ambassade du France a Constantinople Publie avec un precis de ses negociations a la Porte Ottoman par M Charles Schefer Paris 1894 Ayvansarayi Hadikatu l cevami I 4 36 41 52 156 299 Mustakimzade Tuhfe s 30 Ata Bey Tarih II 152 165 Cevdet Tarih I 61 68 Dilaverzade Omer Efendi Hadikatu l vuzera Zeyli Freiburg 1969 s 29 36 Lenoire Nouvelle description de la ville de Constantinople avec la relation du voyage de l ambassadeur de la Porte Ottoman et de son sejour a la cour de France Paris 1721 Durri Efendi Sefaretname i Iran Paris 1820 tur yer Mehmed Efendi Yirmi Sekiz Celebi Sefaretname Paris 1872 tur yer Montagu Lady Mary Wortley Sark Mektublari nsr Ahmed Refik Istanbul 1933 tur yer P G Inciciyan XVIII Asirda Istanbul nsr Hrand D Andreasyan Istanbul 1956 tur yer Ahmet Refik Altinay Lale Devri 1130 1143 Istanbul 1331 a mlf Hicri Onikinci Asirda Istanbul Hayati 1100 1200 Istanbul 1930 tur yer a mlf Damad Ibrahim Pasa Zamaninda Urgub ve Nevsehir TTEM sene 14 nr 3 80 Istanbul 1340 Danismend Kronoloji IV 10 14 16 21 475 Uzuncarsili Osmanli Tarihi IV 1 s 104 323 K Mikes Turkiye Mektublari 1717 1758 trc Sadettin Karatay Ankara 1944 tur yer M Munir Aktepe Patrona Isyani 1730 Istanbul 1958 a mlf 1720 1724 Osmanli Iran Munasebetleri Istanbul 1970 a mlf Nevsehirli Ibrahim Pasa IA IX 234 239 Mehmet Ipsirli Lale Devrinde Teskil Edilen Tercume Heyetine Dair Bazi Gozlemler Osmanli Ilmi ve Mesleki Cemiyetleri Istanbul 1987 s 33 42 Ali Canib Yontem Teceddud perver Vezirlerden Ibrahim Pasa HM I 5 1923 M Fuad Koprulu Nevsehirli Ibrahim Pasa ya Dair Vesikalar a e sy 1 9 16 1926 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 1018616411 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt Necdet Sakaoglu Bu Mulkun Sultanlari 308 Menbe https az wikipedia org w index php title Nevseherli Kureken Ibrahim Pasa amp oldid 5802689, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
